ارتوپدی چیست و ارتوپد کیست؟ (تایید شده توسط متخصص ارتوپد)

با آگاهی از اینکه ارتوپدی چیست و ارتوپد کیست، در زمان بروز آسیب‌های استخوانی و عضلانی راحت‌تر در مسیر درمان قرار می‌گیرید. متخصص ارتوپدی مشکلاتی مانند پوکی استخوان، شکستگی، پیچ‌خوردگی و آرتروز را معاینه و درمان می‌کند.

 تشخیص و درمان بیماری‌های ارتوپدی، با انجام آزمایش خون یا عکسبرداری، مقدور می‌شود. بعد از مشخص‌شدن ریشه آسیب‌دیدگی‌های ارتوپدی، پزشک ارتوپد با تجویز داروهای ارتوپدی یا جراحی و فیزیوتراپی، مراحل درمان را آغاز می‌کند.

در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، درباره تخصص ارتوپدی می‌خوانید و برایتان از پیشگیری از بیماری‌های ارتوپدی و موضوعات مرتبط با آن مانند درمان ارتوپدی یعنی دارودرمانی و جراحی بیشتر می‌گوییم.  مطالعه مقاله به حدود ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.

اگر سوالی درباره شاخه‌های ارتوپدی مانند ارتوپدی اطفال، ارتوپدی ورزشی و روش‌های درمان ارتوپدی دارید، در پایان این مقاله بپرسید تا پزشک به شما پاسخ دهد.

محتوای پزشکی این مقاله توسط دکتر علی حسین پورفیضی، متخصص جراحی استخوان و مفاصل (ارتوپدی) بررسی و تایید شده است.

ارتوپدی چیست؟

تخصص ارتوپدی (Orthopedics)، شاخه‌ای از پزشکی است که روی دستگاه اسکلتی-عضلانی تمرکز می‌کند. به شخصی که در این زمینه تخصصی تحصیل می‌کند هم، متخصص ارتوپدی یا ارتوپد گفته می‌شود.

ارتوپدی، بخش‌های زیر از بدن را معاینه و در صورت نیاز درمان می‌کند:

• استخوان‌ها
• ماهیچه‌ها
• مفاصل
• تاندون
• رباط
• اعصاب

با آگاهی از اینکه ارتوپدی پا چیست یا ارتوپدی استخوان چیست و چه کمکی به بدن می‌کند، مدیریت اوضاع در صورت بروز مشکلات، راحت‌تر می‌شود.

متخصص ارتوپد کیست؟

 در تعریف ارتوپدی، به افرادی ارتوپد گفته می‌شود که در زمینه ارتوپدی تحصیل می‌کنند و وظیفه رفع آسیب‌های عضلانی و اسکلتی و بیماری‌های ستون فقرات را برعهده دارند. برای اینکه دقیق‌تر بدانید رشته ارتوپدی چیست، باید بدانید که دو نوع تخصص ارتوپدی وجود دارد؛ جراحی و غیرجراحی.

به گروه نخست، جراحان ارتوپدی گفته می‌شود و گروه دوم فیزیوتراپ‌ها، متخصصان طب فیزیکی یا متخصصان توانبخشی هستند. کسانی که در این رشته تحصیل می‌کنند، ابتدا دوره پزشکی عمومی را پشت سر گذاشته‌اند.

همکاران تیم ارتوپدی، شامل افراد زیر هستند:

• دستیاران پزشک
• پرستار متخصص
• فیزیوتراپیست
• مربیان ورزش

درمان ارتوپدی اطفال یا بیماران بزرگسال، از همکاری این تیم‌ها با دکتر ارتوپدی میسر می‌شود. با شناخت اینکه کار متخصص ارتوپدی چیست، در صورت بروز مشکل با آگاهی و خیال راحت‌تر به این متخصص، مراجعه می‌کنید.

ارتوپدی چه تخصص‌ها و فلوشیپ‌هایی دارد؟

ارتوپدها، می‌توانند در زمینه‌های مختلفی تخصص کسب کنند. این متخصصان پس از تحصیل در رشته پزشکی، وارد دوره چهارساله تخصص می‌شوند. بعد از تخصص، دوره حدوداً سه‌ساله فوق تخصص طی می‌شود. دوره‌های فلوشیپ هم دوره‌هایی تخصصی‌تر و کوتاه‌مدت برای تکمیل دانش در زمینه‌هایی بسیار تخصصی هستند.

برای آگاهی از اینکه فلوشیپ های ارتوپدی چیست و چه تخصص‌ها و فوق‌تخصص‌هایی در این زمینه وجود دارد، به گرایش‌های زیر توجه کنید.

دست و اندام‌های فوقانی

برای رفع مشکلات ناحیه دست و بالاتنه مانند سندرم تونل کارپال، متخصصان ارتوپدی باید دوره تخصص دست و اندام‌های فوقانی را سپری کنند.

ناحیه پا و مچ آن

برای جراحی مچ پا و ناحیه زانو و بخش‌های مختلف دیگر پا هم پزشکان باید تخصصی جداگانه، داشته باشند. داشتن این تخصص به پزشک اجازه می‌دهد تا درمان‌های موثری به بیماران خود تجویز کند.

جراحی ستون فقرات

برای رفع مشکلاتی مانند دیسک کمر و بیماری‌های ستون فقرات، به پزشکانی احتیاج است که در رشته تخصصی جرحی ستون فقرات تحصیل کرده و تجربه دارند. جراحی دیسک کمر توسط دکتر دیسک کمر، انجام می‌شود.

جراحی تروما

جراحی تروما، شاخه‌ای از تخصص‌های جراحی است که به درمان تهاجمی آسیب‌های فیزیکی می‌پردازد. این مشکلات، معمولاً در شرایط اضطراری رخ می‌دهند و نیاز به اقدامات درمانی فوری دارند.

پزشکی ورزشی

برای رفع مشکلات دستگاه عضلات و اسکلت بدن، از تخصص پزشکی ورزشی استفاده می‌شود. این مشکلات در نتیجه آسیب‌های ورزشی و بیماری‌های مرتبط با ورزشکاران، به‌وجود می‌آیند.

ارتوپدی آنکولوژی مربوط به سرطان‌های وابسته به سیستم عضلانی-اسکلتی

برای درمان سرطان‌هایی که ریشه تشکیل آن‌ها در سیستم عضلانی و اسکلتی است، به متخصصان ارتوپدی آنکولوژی نیاز است. این متخصصان با ترتیب‌دادن برنامه درمانی، به رفع و کنترل سرطان می‌پردازند.

فرق دکتر ارتوپد و جراح ارتوپد در چیست؟

دکتر ارتوپد در تشخیص، درمان، پیشگیری و توانبخشی بیماری‌های اسکلتی عضلانی، تخصص دارند. جراحان ارتوپد هم مشکلات اسکلتی عضلانی یعنی آسیب دیدگی های ارتوپدی را تشخیص، درمان و پیگیری می‌کنند و در صورت لزوم، می‌توانند عمل جراحی نیز انجام بدهند. دکتر جراحی زانو یا متخصصان ارتوپدی، می‌توانند مشکلات عضلاتی و اسکلتی بدن را رفع کنند.

دکتر ارتوپد چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند؟

ارتوپدها می‌توانند طیف وسیع و گسترده‌ای از مشکلات سیستم اسکلتی-عضلانی را درمان کنند. بعضی از این مشکلات مادرزادی‌اند و بعضی در نتیجه تصادف، حوادث و آسیب‌های دیگر به وجود می‌آیند. گاهی هم عوارض جانبی برخی رخدادها، باعث اختلال در عملکرد بدن می‌شوند و نیاز به دکتر ارتوپد، قوت می‌گیرد. کار متخصص ارتوپدی چیست؟ به موارد زیر دقت کنید.

درد مفاصل ناشی از آرتریت

آرتریت، التهاب در مفاصل است. این وضعیت باعث محدودیت‌های حرکتی و بروز درد در مفصل نقاط مختلف بدن می‌شود. تخصص ارتوپد چیست؟ درمان این التهابات و کنترل آن‌ها.

پوکی استخوان

کاهش استحکام استخوان‌ها، باعث بروز پوکی استخوان می‌شود. این بیماری، نوعی اختلال است که بیشتر در سنین کهنسالی به‌وجود می‌آید.

کمردرد

دلایل مختلفی از جمله مشکلات سیاتیک، دیسک و گرفتگی عضلات، باعث بروز کمردرد می‌شوند. تشخیص ریشه دردهای ناحیه کمر و تجویز درمان‌هایی مناسب برای این مشکل، از جمله وظایف دکتر ارتوپد است.

تمرینات ورزشی مشکلات ارتوپدی، معمولا یکی از روش‌های مورد استفاده ارتوپدها برای درمان این مشکل است.

آرتروز

بیماری آرتروز، با تخریب پیش‌رونده غضروف مفاصل همراه است و باعث ایجاد التهاب در بافت‌های اطراف غضروف آسیب‌دیده می‌شود.

درد شانه مانند بورسیت (التهاب مفاصل)

بورسیت یا التهاب بورس از مشکلات ارتوپدی است که در بورس‌ها یا بالشتک‌هایی از جنس مفاصل، رخ می‌دهد. در این التهاب، اصطکاک تاندون‌ها روی مفاصل زیاد می‌شود و درد و ناراحتی به‌وجود می‌آید.

سندروم تونل کارپال

بیماری سندرم تونل کارپال (CTS)، فشار بر عصب مچ دست است و باعث گزگز، بی‌حسی و درد در دست و انگشتان می‌شود.

سرطان استخوان

رشد سلول‌های سرطانی در استخوان‌ها، با آسیب‌زدن به بافت این اعضا همراه می‌شود. سرطان استخوان، با عوارض حرکتی همراه است.

اسکولیوز

کژپشتی یا اسکولیوز، نوعی ناهنجاری ستون فقرات است. در این وضعیت، ستون فقرات کج و منحرف می‌شود.

پاچنبری یا بدشکلی مادرزادی پا

پاچنبری یا کلاب فوت، بیماری مادرزادی است که در اثر آن، پای نوزاد به داخل  خم شده و حالت خنده به خود می‌گیرد. پاچنبری، با درمان ارتوپدی به‌موقع درمان می‌شود البته ممکن است در آینده کمی در فرم پا، تاثیر بگذارد.

خدماتی که دکتر ارتوپد ارائه می‌دهد، چیست؟

درباره تخصص و زمینه درمانی ارتوپدها توضیحاتی دادیم. در این بخش، به‌ سراغ عمل‌های جراحی ارتوپدی می‌رویم:

تعویض کامل مفصل (TJR)

در عمل تعویض مفصل ارتوپدی، پزشک متخصص اقدام به برداشتن سطوح مفاصل آسیب‌دیده می‌کند و برای جبران آن، از پروتز کمک می‌گیرد. پروتز می‌تواند نقش مفصلی سالم را ایفا کند. بسیاری از بیماران بعد از این جراحی به زندگی عادی بازمی‌گردند.

جراحی آرتروسکوپی

این روش هم نوعی جراحی غیرتهاجمی است که با آرتروسکوپ (arthroscope) انجام می‌شود. این ابزار، می‌تواند مشکلات مفاصل را تشخیص بدهد. آرتروسکوپ دوربینی باریک و بلند با اندازه‌ای در حد سوراخ دکمه‌ای کوچک است.

جراحان متخصص ارتوپدی این دوربین را در مفصل قرار می‌دهند؛ مثلاً در مفصل شانه یا زانو. دوربین مذکور به صفحه یک مانیتور یا همان نمایش‌گر متصل می‌شود و امکان بازدید درون مفصل را فراهم می‌کند. با بررسی اوضاع درون مفصل، امکان رفع مشکلات موجود پیش می‌آید.

جراحی ترمیم شکستگی

برای برخی از موارد شکستگی استخوان هم راه‌کارهایی در ارتوپدی وجود دارد. جهت تثبیت استخوان، از ایمپلنت استفاده می‌شود. انواع مختلفی از ایمپلینت‌ها، شامل مجموعه‌ای از پیچ، سیم، صفحه و مواردی از این دست هستند که برای ترمیم استخوان، کاربرد دارند.

با شکستگی استخوان، احتمال از دست‌رفتن قدرت ماهیچه‌ها و طیفی از توانمندی‌های حرکتی وجود دارد. پزشکان در کنار جراحی، انجام مجموعه‌ای از حرکات ورزشی را هم تجویز می‌کنند.

جراحی پیوند استخوان

زمانی که بدن در تولید استخوان‌های جدید ناتوان می‌شود، متخصصان ارتوپدی از جراحی پیوند استخوان استفاده می‌کنند. در این عمل، ارتوپدها استخوان سالم بخش دیگری از بدن یا استخوان اهداشده از فردی دیگر را برای ترمیم و تقویت استخوان‌های تخریب‌شده مورد استفاده قرار می‌دهد. در صورت نبود استخوانی طبیعی، امکان استفاده از استخوان‌های مصنوعی در برخی مواقع هم وجود دارد.

هم‌جوشی ستون فقرات

در جراحی هم‌جوشی، جراحان ۲ مهره بدن یا تعداد بیشتری را به هم جوش می‌دهند تا بیماری‌های ستون فقرات، رفع شود. این عمل برای رفع مشکل مهره‌های کمر و گردن هم کاربرد دارد.

روش‌های تشخیص در ارتوپدی چیست؟

ارتوپدها برای تشخیص از چه اقداماتی استفاده می‌کنند؟ روند تشخیص چیست؟

• معاینه‌ای جسمانی انجام می‌شود.
• تصاویر برداشته‌شده از نقاط مشکل‌دار بدن بیمار بررسی می‌شوند.
• ارتوپد درباره نشانه‌های آزاردهنده جسمانی از بیمار سؤالاتی می‌پرسد.
• درباره شرایط جسمانی، حال عمومی و سوابق پزشکی مراجع پرسیده می‌شود.

از آزمایش‌ها و روش‌های عکس‌برداری‌ زیر هم در صورت نیاز، استفاده می‌شود.

ام‌آر‌آی (MRI)

برای بررسی مفاصل، مغز استخوان و نسوج نرم دستگاه عضلانی-اسکلتی از تصویربرداری ام‌آرآی استفاده می‌شود. تصاویر این عکس‌برداری دقیق‌اند و در یافتن علل مشکلات ارتوپدی کاربرد زیادی دارند.

سی‌تی‌اسکن (CT)

عکس‌برداری از زوایای مختلف اعضای بدن برای رسیدن به تشخیص درباره وضعیت آن‌ها با سی‌تی‌اسکن مقدور می‌شود. این تصویربرداری می‌تواند گویای اطلاعات متنوعی در خصوص وضعیت استخوان‌ها باشد.

اسکن استخوان

برای شناسایی دردهای غیرقابل توضیح در استخوان و بررسی دقیق‌تر آن از تصویربرداری هسته‌ای یا همان اسکن استخوان استفاده می‌شود.

سونوگرافی

برای شناسایی شکستگی‌های مخفی یا تشخیص مشکلاتی نظیر پارگی تاندون از سونوگرافی در مسیر تشخیص و معاینات ارتوپدی استفاده می‌شود.

آزمایش‌ خون

بسیاری از مشکلات ارتوپدی مانند آرتروز با بروز التهاباتی در خون همراه‌اند. برای همین، در مسیر تشخیص بیماری‌های ارتوپدی از آزمایش خون هم بهره می‌برند.

بررسی سرعت هدایت تحریک اعصاب (NCV)

این مورد آزمایشی الکتریکی است که برای تشخیص وضعیت نشانه‌های عصبی استفاده می‌شود. به‌عبارت دقیق‌تر در این آزمایش، عصب را با انرژی الکتریکی تحریک می‌کنند تا واکنش آن و تکانه الکتریکی را مورد بررسی قرار دهند.

روند تشخیص و درمان بیماری‌های ارتوپدی و مشکلات مربوط به استخوان و عضلات، اهمیت زیادی دارد. برای همین، لازم است که به ارتوپدی متخصص و باتجربه مراجعه کنید. در انتخاب پزشک خود دقیق باشید و در این زمینه، وقت کافی صرف کنید.

روش‌ها و روندهای درمان در تخصص ارتوپدی چیست؟

ارتوپدی، تخصصی پزشکی است که بر تشخیص، درمان و پیشگیری از آسیب‌ها و بیماری‌های سیستم اسکلتی عضلانی، تمرکز دارد. بسته به ماهیت و شدت آسیب یا شرایط، برای درمان ارتوپدی از روش‌های ساده و غیر تهاجمی تا روش‌های جراحی پیچیده استفاده می‌شود.

جراحی‌های ارتوپدی

عمل و جراحی‌های ارتوپدی و تهاجمی (کم‌تهاجمی یا تهاجمی زیاد) مورد استفاده در تخصص ارتوپدی، شامل موارد زیر می‌شوند:

توجه کنید که تصمیم‌گیری درباره انتخاب روش‌های جراحی، به‌عهده متخصصان این حوزه است.

دارودرمانی

مصرف داروهای ارتوپدی، یکی دیگر از روش‌های درمانی غیر تهاجمی در ارتوپدی هستند که برای تسکین درد و کاهش تورم و التهاب کاربرد دارند. مسکن‌ها، داروهای ضدالتهاب و شل‌کننده های عضلانی در این دسته از داروها قرار می‌گیرند.

فیزیوتراپی و توان‌بخشی

فیزیوتراپی، نوعی روش درمانی غیرتهاجمی رایج است که در ارتوپدی استفاده می‌شود. این روش، شامل مجموعه‌ای از تمرینات و تکنیک‌های طراحی‌شده برای بهبود تحرک، قدرت، انعطاف‌پذیری و کاهش درد و التهاب است. فیزیوتراپی را می‌توان برای درمان انواع بیماری‌ها از جمله کمردرد، درد مفاصل و آسیب‌های ورزشی استفاده کرد.

 طب سوزنی

طب سوزنی برای درمان دردهای اسکلتی- عضلانی مزمن به عنوان بخشی از روند درمان، استفاده می‌شود. دکتر طب سوزنی، از این روش برای درمان دردهای پس از جراحی و مشکلاتی مانند بیماری‌های دژتراتیو دیسک کمر، استفاده می‌کند. با شناسایی دکتر دیسک کمر، می‌توانید در کنار طب سوزنی، به راحتی درد خود را کنترل کنید.

تمرینات و ورزش‌های حرکتی

تمرینات درمانی برای بیماری مرتبط با ارتوپدی یا برای توانبخشی پس از جراحی ارتوپد،ی توصیه می‌شوند. درمان معمولاً ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد و شامل تمرینات کششی و تقویتی برای عضلات، تاندون‌ها و مفاصل است.

به‌کمک ارتوپدی ورزشی می‌توانید مشکلات مذکور را حل کنید. برای پیشگیری از بیماری‌های ارتوپدی از ورزش‌های مناسب در مسیر درمان بهره می‌برید. با شناسایی دکتر افزایش قد و متخصص خبره ارتوپدی، می‌توانید تمرینات مناسبی در این زمینه یاد بگیرید.

دریافت کمک‌های حرکتی

وسایل کمکی مانند عصا و بریس برای حمایت و محافظت از نواحی آسیب‌دیده استفاده می‌شوند و به بیماران اجازه می‌دهند که راحت‌تر حرکت کنند. این اقدامات، خطر آسیب بیشتر را کاهش می‌دهند.

فرق ارتوپدی و فیزیوتراپی چیست؟

به‌طور خلاصه، فیزیوتراپی در توانبخشی و مدیریت مشکلات اسکلتی- عضلانی و از راه استفاده از تکنیک‌های فیزیکی به افراد کمک می‌کند. اما در ارتوپدی، پزشک متخصص با روش‌های تشخیصی اقدام به درمان و مدیریت مشکلات پیش‌آمده در این ناحیه می‌کند.

در فیزیوتراپی، قدرت و مقاومت عضلات بهبود پیدا می‌کند و فرد می‌تواند حرکات متنوع‌تری انجام بدهد. زمانی که بافت‌ها و ماهیچه‌ها به‌شدت آسیب ببینند، نیاز به مداخله متخصص ارتوپدی پیش می‌آید و باید با جراحی، اقدام به رفع مشکل کند.

چه زمانی باید به متخصص ارتوپدی مراجعه کنیم؟

بروز بعضی از علامت‌ها، نشان می‌دهد که باید به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید. این علائم شامل موارد زیر هستند:

• درد در عضلات
• درد و کشیدگی در تاندون‌ها یا مفاصل که بیش از چند روز طول می‌کشد.
• وجود مشکل در استفاده از یک عضو خاص بدن برای انجام عملکردهای عادی، مانند بالارفتن از پله‌ها یا بلندکردن و حمل وسایل نسبتاً سبک.

با روش‌های متنوع و تمرینات ورزشی، مشکلات ارتوپدی مرتفع می‌شوند. با مراجعه به متخصصی مانند دکتر دیسک گردن یا متخصصان دیگر در زمان مناسب، آسیب‌ها و عوارض آن‌ها از بین می‌روند.

در انتخاب بهترین دکتر ارتوپد چه مواردی را باید در نظر بگیریم؟

حالا که تعریف ارتوپدی را می‌دانید و آگاه هستید که ارتوپد کیست و چطور کمکتان می‌کند، لازم است که برای انتخاب بهترین‌ها هم ایده‌هایی در ذهن داشته باشید. نکات مهم در انتخاب بهترین دکتر ارتوپدی چیست و باید بر چه اساسی دست به انتخاب بزنید:

• به نظر مراجعان قبلی پزشک توجه کنید.
• تخصص و اعتبار پزشک را ارزیابی کنید.
• پوشش بیمه پزشک را بررسی کنید.

برای انتخاب پزشک ارتوپد مناسب، ببینید که در کدام‌یک از شاخه‌‌های ارتوپدی متبحر است. حواستان به شیوه رفتار و ارتباط میان پزشک و بیمار هم باشد.

با آگاهی از اینکه ارتوپدی چیست، مراجعه به متخصص در زمان نیاز برایتان ساده‌تر می‌شود. برای پیشگیری از بیماری‌های ارتوپدی یا عوارض جانبی درمان‌های مختلف باید تحت نظر پزشک خبره باشید.

برای مصرف داروهای ارتوپدی و استفاده از روش‌های مختلف درمانی باید تخت نظر پزشکی خبره باشید. با شناسایی بهترین پزشکان از سامانه دکتردکتر می‌توانید نسبت به درمان مشکلات ارتوپدی مانند پوکی استخوان، شکستگی، پیچ‌خوردگی و آسیب‌دیدگی‌های ارتوپدی دیگر اقدام کنید.

 تخصص ارتوپدی را در دکتردکتر جست‌وجو کنید تا بهترین پزشکان در شاخه‌های ارتوپدی مانند ارتوپدی اطفال، ارتوپدی ورزشی و… برای شما به نمایش دربیایند.

سوالات متداول تخصص ارتوپدی