کبد چرب یکی از انواع بیماری‌های خاموش و شایع در دنیا است که معضلات زیادی ایجاد می‌کند. بیماری کبد چرب غیرالکلی (به اختصار NAFLD) عارضه‌ای است که از تجمع چربی اضافی در کبد بروز می‌کند.
بیماری کبد چرب معمولاً علامتی ندارد و اغلب به طور تصادفی در یک تصویربرداری (مانند سونوگرافی شکم، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی) که به دلایل دیگر تجویز شده‌اند، شناسایی می‌شود. همچنین ممکن است در آزمایش تصویری که به‌عنوان بخشی از بررسی‌های آزمایش‌های خون کبد غیرنرمال است، شناسایی شود. کبد چرب با شرایطی مانند چاقی و دیابت رابطه تنگاتنگی دارد و همچنین با افزایش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی در ارتباط است. تشخیص و نشانه‌های این بیماری و گزینه‌های درمان آن کارهایی در حال پیشرفت هستند.
درجات مختلفی از کبد چرب وجود دارد. بسیاری از عبارات پزشکی مرتبط با بیماری کبد چرب وجود دارد که ممکن است گیج‌کننده باشد. عبارت حفاظتی پزشکی مهم NAFLD به کبد چربی که در اثر مصرف الکل نیست، اشاره دارد.
انواع کبد چرب NAFLD
به طور کلی NAFLD به دو دسته تقسیم می‌شود:
کبد چرب غیرالکلی (NAFL) که به عنوان کبد چرب ساده می‌شناسیم
سیتوهپاتیت غیرالکلی (NASH)
چرا تشخیص کبد چرب ساده از NASH مهم است؟
برای اکثر مردم داشتن کبد چرب ساده دلیلی بر بیماری مرتبط با کبد نیست. در حالی که بیماران مبتلا به NASH التهاب و آسیب به سلول‌های کبدی دارند؛ که احتمال ابتلا به بیماری‌های جدی‌تر مانند فیبروز یا سیروز کبد و همچنین سیروز و سرطان کبد را افزایش می‌دهد.
انتظار می‌رود سیروز NASH دلیل شماره یک پیوند کبدی در سال‌های آتی باشد. خوشبختانه اکثر افراد مبتلا به NAFLD کبد چرب ساده دارند.
نمونه‌برداری کبدی برای تشخیص کبد چرب ساده از NASH زمان‌بر است. همچنین عوارض احتمالی هر چند نادر و هزینه‌های نمونه‌برداری (بیوپسی) کبد، باعث شده که تمام مبتلایان NAFLD نتوانند از آن استفاده کنند.
دانشمندان در تلاش هستند که راه‌های غیرتهاجمی برای شناسایی کسانی که در معرض بیشترین خطر ابتلا به سیروز کبدی هستند را پیدا کنند. بنابراین این افراد باید به دنبال داشتن یک بیوپسی کبدی باشند.
ممکن است این اقدام شامل روش‌های خون و سیستم امتیازدهی بر اساس آزمایش خون (مانند سیروز و سیروز شاخص 4) و همچنین elastography (یک تکنولوژی که با استفاده از امواج صوتی سیروز را بر اساس سفتی کبد برآورد می‌کند) باشد.
روش‌های سالم نگه‌داشتن کبد
اگر بیماری کبد چرب در شما تشخیص داده شده باشد باید تا حد امکان به سلامت کبد خود توجه کرده و از هر چیزی که باعث آسیب به کبد می‌شود دوری کنید.
برخی از نکات و مواردی که باید در هنگام بروز کبد چرب و یا برای پیشگیری از آن رعایت کنید را در ادامه به آن اشاره کرده‌ایم
از مصرف بیش از حد الکل بپرهیزید. چه میزان از نوشیدن الکل بیش از اندازه است؟ بهتر این است که کلاً از نوشیدن الکل منصرف شوید و همیشه نوشیدن آن را کنار بگذارید. حتی استامینوفن (نوعی عنصر در تیلنول و برخی از داروهای سرد) اگر بیش از اندازه و به مدت طولانی استفاده شود مضر است؛ به خصوص اگر بیماری کبد چرب و مصرف زیاد الکل هم داشته باشید.
واکسناسیون برای محافظت کبد در برابر ویروس هپاتیت A و B
کنترل سایر شرایط بهداشتی که ممکن است کبد شما را تحت تاثیر قرار دهد؛ همچنین بررسی سایر داروهای مصرفی از نظر تداخل دارویی، توسط پزشک، به درمان بیماری‌هایی مثل کبد چرب کمک می‌کنند.
در صورت داشن زمینه سیروز، آزمایش غربالگری برای سرطان کبد را انجام دهید.
متاسفانه هیچ دارویی مورد تایید مجامع بزرگ دارویی برای درمان بیماری کبد چرب وجود ندارد.
اگر شما مبتلا به NASH هستید بهتر است با دکتر خود در مورد اینکه چه درمانی برای شما مناسب‌تر است صحبت کنید.
برخی از راهکارها برای درمان بیماری کبد چرب
آشنایی با برخی از روش‌های درمانی برای بیماری کبد چرب، می‌تواند گزینه مناسبی به نظر برسد. روش‌های ساده‌ای که کمک می‌کنند تا با کمترین هزینه درمان بیماری شما تحقق پیدا کند.
موثرترین درمان: تغییر در شیوه زندگی
خبر خوب این است که موثرترین درمان برای بیماری کبد چرب شامل داروها نیست؛ بلکه تغییر در شیوه زندگی است. خبر بد اینکه، انجام کارهایی که در زیر بیان شده، برای بسیاری از افراد سخت است، مواردی که به درمان کمک می‌کند.
کاهش وزن
کاهش ۵ درصد از وزن بدنتان می‌تواند برای بهبود آزمایش‌های کبدی غیرنرمال و کاهش چربی در کبد کافی باشد. کاهش ۷ تا ۱۰ درصد از وزن بدن می‌تواند مقدار التهاب و آسیب به سلول‌های کبدی را کاهش دهد و حتی ممکن است برخی از خطرات سیروز کبدی را از بین ببرد.
هدف کاهش وزن تدریجی از نیم تا یک کیلوگرم در طی یک هفته است؛ کاهش وزن سریع باعث وخیم‌تر شدن التهاب و فیبروز می‌شود.
توجه داشته باشید که ورزش ایروبیک (هوازی) منجر به کاهش چربی در کبد می‌شود و با شدت و نیرو، التهاب را کاهش می‌دهد که مستقل از کاهش وزن است.
تغذیه سالم
برخی مطالعات رژیم غذایی مدیترانه‌ای را برای کاهش چربی در کبد پیشنهاد می‌کند. این برنامه تغذیه، تأکید به مصرف میوه، سبزیجات و همه حبوبات، گیاهان خوردنی، آجیل و مصرف روغن زیتون یا کانولا به جای کره و کاهش مصرف گوشت قرمز و خوردن بیشتر ماهی و مرغ دارد.
برخی از مطالعات نشان داده است بیماران مبتلا به NAFLD که تقریباً روزی دو فنجان قهوه نوشیده‌اند کاهش خطر فیبروز را داشته‌اند. اگرچه جنبه‌های منفی مصرف منظم کافئین را باید در نظر گرفت.
تغییر در شیوه زندگی و کاهش وزن کار سختی است ولی اگر مبتلا به کبد چرب باشید با انجام این کارها سود بسیاری برده‌اید. بنابراین بیشترین تلاش خود را به کار گیرید. بخاطر داشته باشید که بزرگترین خطر برای مبتلایان به کبد چرب بیماری‌های قلبی و عروقی است. تغییرات روش زندگی نه تنها باعث بهبود و رفع بیماری کبد چرب می‌شود بلکه به سالم نگه‌داشتن قلبتان نیز کمک می‌کند.
