سقط خود به خودی جنین؛ از این عارضه نترسید!

هیچ چیز در دنیا نه پایدار است و نه حتمی! اگر با این فلسفه موافق نیستید، باید با پدیده‌ای قبل از هفته بیستم بارداری به نام سقط خود به خودی جنین آشنایتان کنیم. اگر نگاهی به آمار و ارقام  داشته باشیم، نزدیک به 50 درصد از بارداری‌ها از دست می‌روند و همگی پیرو زمان‌بندی که بالاتر از آن نام بردیم، نیستند.

عدم اطلاع از بارداری یا حتی از دست دادن چرخه قاعدگی از جمله دلایلی هستند که باعث از بین رفتن جفت می‌شوند و اکثرا هم در روزهای اول بارداری رخ می‌دهند. در چنین شرایطی، مراجعه به پزشک زنان در تهران یا پزشکان متخصص زایمان و باروری در شهرتان، عاقلانه‌ترین کار است.

سقط خودبخودی ممکن است که برای هر مادری ممکن است اتفاق بیافتد. به همین دلیل در ادامه این مطلب از مجله دکتردکتر با ما همراه باشید؛ قصد داریم تا به منظور افزایش آگاهی بیشتر در اینباره برایتان بگوییم.

سقط خود به خودی جنین چیست؟

در این نوع سقط از واژه خود‌به‌خودی استفاده شده است زیرا با انواع دیگر سقط جنین متفاوت است. بیش از 50 درصد از حاملگی‌ها به سقط خود به خودی منجر ‌می‌شود، حتی قبل از اینکه شخص متوجه شود که حامله است.

احتمال مواجه شدن با سقط خود‌ به خودی در 3 ماه اول حاملگی بیشتر است و معمولاً این نوع سقط بعد از 20 هفته اتفاق نمی‌افتد. در واقع این مورد تنها مربوط به زمان حاملگی قبل از 20 هفتگی است و تقریبا اگر شما از این زمان عبور کرده‌اید، می‌توانید به عدم بروز مشکل اطمینان داشته باشید. نزدیک به 80 درصد از مواردی که به سقط جنین ختم می‌شوند در روزهای ابتدایی بارداری رخ می‌دهند.

علائم سقط خود به خودی جنین چیست؟

علائم سقط جنین مشخص و بارز است. بنابراین انتظار می‌رود که در صورت مشاهده کردن یک یا چند مورد از مواردی که در ادامه آن‌ها را معرفی خواهیم کرد، به پزشک معالج خود مراجعه کنید:

• خونریزی (کم تا شدید)
• کمتر شدن علائم بارداری
• گرفتگی شدید عضلات (کرامپ عضلات)
• درد شکم
• ضعف
• درد کمر و پشت
• تب
• کاهش وزن
• مخاط سفید و صورتی
• انقباض
• خروج بافتی شبیه لخته خون که از واژن خارج می‌شود

اگر با چنین علائمی رو‌به‌رو هستید حتماً با پزشک خود تماس بگیرید. البته مشخص است که این عوامل ممکن است به دلایل دیگری نیز ایجاد شده باشد. در نتیجه بهتر است با مراجعه به پزشک زنان و انجام تست‌ها و آزمایش‌های مختلف، علت اصلی بروز چنین مشکلی را بیابید.

علل بروز سقط خود به خودی چیست؟

دلیل بروز اکثر سقط های خود به خودی این است که جنین مشکلات کشنده ژنتیکی دارد که معمولاً ارتباطی به مادر ندارد. در واقع بروز سقط جنین رابطه مستقیمی با ژنتیک بیمار داشته و ممکن است این مورد از پدر یا مادر به وی ارث رسیده باشد. البته این تنها دلیل سقط خود به خودی نیست.

سقط خود به خودی جنین  دلایل دیگری نیز دارد که عبارتند از:

• عفونت
• بیماری‌های مادر مانند دیابت یا تیروئید
• مشکلات هورمونی
• واکنش‌های سیستم ایمنی
• مشلات فیزیکی مادر
• وضعیت غیرعادی رحم

در چه موقعیت هایی احتمال سقط خود به خودی بیشتر است؟

اینکه احتمال سقط خود به خودی جنین تحت چه عواملی قرار دارد، به صورت دقیق مورد بحث نیست. اما آنچه که مشخص است، داشتن برخی عوامل که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، احتمال بروز سقط جنین را افزایش می‌دهد.

ریسک سقط جنین در این زنان بیشتر است:

• سن بیشتر از 35 سال
• داشتن بیماری‌های مانند دیابت یا تیروئید
• سابقه داشتن تعداد 3 تا بیشتر سقط خود به خودی

نارسایی دهانه رحم و رابطه آن با سقط خود به خودی

گاهی به دلیل ضعف دهانه رحم که به آن نارسایی دهانه رحم گفته‌ می‌شود، سقط خود‌ به خودی اتفاق می‌افتد. به این معنی که دهانه رحم توانایی حاملگی را ندارد و معمولاً در دوره دوم سه ماه رخ‌ می‌دهد.

قبل از سقط به دلیل نارسایی رحم علائمی رخ‌ می‌دهند. بانوی باردار ممکن است احساس درد ناگهانی کند، کیسه آبش پاره شود و بافت جنین و جفت جنین از بدن خارج شود. ناتوانی دهانه رحم می‌تواند از طریق بخیه به شکل دایره در حاملگی بعدی در حدود 12 هفته درمان شود.

بخیه، دهانه رحم را نزدیک نگه می‌دارد تا زمانی که بچه می‌خواهد از رحم خارج شود. از این روش حتی اگر سقط خودبخودی قبلی وجود نداشته باشد استفاده می‌شود. اگر ناتوانی دهانه رحم زود تشخیص داده نشود، احتمال جلوگیری از سقط جنین کمتر می‌شود.

انواع سقط خود به خودی جنین

سقط جنین انواع مختلفی دارد. همه این اشکال از سقط جنین امکان دارد که سقط خود به خودی جنین باشند. در ادامه انواع سقط جنین را به شما معرفی خواهیم کرد:

سقط جنین اجتناب‌ناپذیر

در این نوع از سقط، فرد علائمی همچون خونریزی و گرفتگی دارد. در این حالت دهانه رحم گشاد است و احتمال سقط بسیار زیاد وجود دارد.

تهدید به سقط جنین

در این حالت فرد دچار خونریزی می‌شود اما دهانه رحم گشاد نشده است. احتمال سقط در این مورد، 50 درصد است و امکان دارد که جفت با رعایت و پیگیری، حفظ شود.

سقط کامل

در سقط کامل تمام بافت‌های بارداری از بدن خارج می‌شوند و معمولاً قبل از هفته 12 بارداری اتفاق می‌افتد.

سقط ناقص

زمانی که مقداری از بافت کودک یا جفت از بدن مادر خارج می‌شود اما با وجود سقط، بخشی از آن در رحم باقی می‌ماند سقط جنین ناقص اتفاق می‌افتد. بعد از این حالت، سقط جنین از دست رفته رخ می‌دهد.

سقط مکرر

سقط مکرر (RM) در طی سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد. کسانی که سه یا چندین بار متوالی دچار سقط شده‌اند، دچار این مشکل هستند. سقط مکرر جنین فقط در حدود 1 درصد از زنان رخ می‌دهد.

علائم پس از سقط خود به خودی جنین

پس از سقط خود به خودی جنین قطعا خونریزی و ناراحتی خفیف رخ می‌دهد. البته گاهی تب و لرز یا درد هم احساس خواهید کرد که معمولا نشانه عفونت است.

البته حالات روانی همچون اندوه بیش از حد و احساس عذاب وجدان هم خواهید داشت. تمام این مشکلات موقتی هستند و با مراجعه به پزشک حل می‌شوند.

تشخیص سقط خود به خودی جنین

برای تأیید سقط  خود به خودی جنین، پزشک اقداماتی همچون معاینه لگنی، آزمایشی مثل سونوگرافی و در شرایط پیچیده‌تر، استخراج بافت، آزمایش خون و آزمایش کروموزوم را انجام می‌دهد.

هرکدام از این اقدامات را در ادامه بررسی می‌کنیم:

معاینه لگنی

پزشک در معاینه لگنی ابتدا دهانه رحم را بررسی می‌کند. در این حالت باید بررسی شود که آیا دهانه رحم شروع به گشاد شدن کرده یا نه.

آزمایش سونوگرافی

با آزمایش سونوگرافی، امواج صوتی ضربان قلب کودک را بررسی می‌کند. در صورتی که نتیجه مشخصی از این آزمایش کسب نشود، امکان دارد در عرض یک هفته به آزمایشی دیگر نیاز باشد.

آزمایشات بافتی

در صورت خروج بافت از بدن، پزشک امکان دارد آن را به آزمایشگاه بفرستد تا سقط جنین را تأیید کند.

 آزمایش خون

پزشک معالج از آزمایش خون برای پیدا کردن هورمون‌های بارداری در خون و مقایسه آن با سطوح خونی گذشته استفاده می‌کند.

 آزمایش کروموزوم

معمولا در صورت وجود سقط مکرر، پزشک آزمایش کروموزوم را انجام می‌دهد تا تشخیص دهد که مشکل از کروموزم‌های مادر است یا پدر.

درمان قبل و بعد از سقط خود به خودی جنین

سقط خود به خودی جنین در بیشتر اوقات اتفاق خطرناکی نیست و تقریبا 85 درصد از زنانی که سقط کرده‌اند، بعد از آن حاملگی و زایمان طبیعی دارند.

اگر سقط جنین کامل باشد و در داخل رحم جفتی نباشد، احتمالاً نیازی به درمان تخصصی نیست، اما زمانی که هنوز جفت در رحم باقی مانده باشد، دکتر زنان ممکن است بیمار را کورتاژ (D&C) کند. در این روش پزشک دهانه رحم را گشاد می‌کند و بافت باقی‌مانده را از بین می‌برد. البته با استفاده از دارو هم می‌توان جفت را از رحم خارج کرد.

در صورت داشتن گروه خونی Rh منفی، پزشک یک فرآورده خونی به نام ایمونوگلوبین Rh (Rhogam) را تزریق می‌کند. این دارو از ایجاد آنتی‌بادی‌های مضر برای نوزاد جلوگیری می‌کند.

توجه داشته باشید که بعد از سقط خود به خودی باید حتما با دکتر زنان در تهران یا سایر شهرها قرار ملاقات داشته باشید و معاینه شوید. پزشک باید مطمئن شود که سقط به صورت کامل انجام شده تا عوارض دیگری برای مادر بوجود نیاید. برای اینکه بدانید در چه مواردی می‌توانید به پزشک زنان مراجعه کنید مقاله دکتر زنان کیست را در مجله دکتردکتر بخوانید.

زمان مناسب بارداری بعد از سقط خود به خودی جنین

در این مورد پزشک زنان باید نظر دهد اما به صورت کلی، برخی از متخصصان می‌گویند که باید مدت زمان مشخصی از یک چرخه قاعدگی تا 3 ماه بعد را صبر کنید. بهتر است قبل از اقدام به بارداری مجدد حتما مراقبت بعد از سقط جنین را انجام دهید و سپس دوباره اقدام کنید.

پیشگیری از سقط جنین

در زمینه پیشگیری از سقط جنین، اگر پزشک آزمایش کند و مشکلی پیدا شود، درمان را شروع خواهد کرد. اما قبل از بچه دار شدن می‌توانید با داشتن الگوی زیر، بارداری موفقی را تجربه کنید:

• رژیم غذایی سالم و متعادل
• ورزش منظم
• وزن ایده‌آل
• جلوگیری از عفونت
• دوری از دخانیات و مشروبات الکلی
• کاهش مصرف کافئین

سقط جنین عارضه‌ای درمان‌پذیر است…

علائم را جدی بگیرید. اگر حدس می‌زنید با مشکلاتی در دوران حاملگی مواجه‌اید که منجر به سقط جنین می‌شود و یا سابقه‌ای در این زمینه دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید. برای دریافت نوبت دکتر به پلتفرم دکتردکتر مراجعه کنید.

اگر تجربه‌ای در زمینه سقط خود‌به‌خودی داشته‌اید یا نزدیکانتان چنین اتفاقی برایشان افتاده، می‌توانید با دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر به اشتراک بگذارید.