بیش فعالی جنسی یا هایپرسکشوالی چیست؟

بیش فعالی جنسی که با عنوان هایپرسکشوالی (CBSD) هم شناخته می‌شود، اختلالی است که فرد مبتلا به سکس اعتیاد پیدا می‌کند. چنین فردی مدام درگیر فانتزی‌های جنسی است و تمایلات و رفتارهایی غیرقابل کنترل در این زمینه دارد. چنین روندی باعث بروز استرس می‌شود و بخش‌های مختلف کار و زندگی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. سلامت جسمی و روان فرد هم تاحد زیادی از این اختلال اثر منفی می‌گیرد. کسانی که درگیر این اختلال رفتار جنسی جبری هستند به خودارضایی، تعدد شرکای جنسی، تماشای پورنوگرافی و کارهایی از این دست هم روی می‌آورند.

چنین مشکلاتی نیاز به پیگیری و درمان دارند و باید با مراجعه به سکس‌تراپیست یا دکتر روانشناس رفع شوند. در مقاله پیش رو، درباره اختلال مذکور بیشتر صحبت خواهیم کرد. باید بدانید که این نوع از اعتیاد می‌تواند روابط، سلامت، زندگی شغلی و تحصیلی و حتی عزت نفستان را مخدوش کند.

هایپرسکشوالی یا بیش فعالی جنسی چیست؟

افراد مبتلا به اختلال رفتار جنسی اجباری یا همان هایپرسکشوال‌ها از این اختلال رنج زیادی می‌برند و رابطه جنسی برایشان از حالت لذت‌بخش معمولی خارج می‌شود.

انواع مختلفی از اعتیاد وجود دارد؛ وابستگی به رفتارها و افکار جنسی هم یکی از انواع آن است. البته برای اینکه چیزی را در دسته‌بندی اعتیاد قرار بدهیم، نیاز به بررسی ویژگی‌ها و مشخصاتی داریم.

کسانی که برای رابطه جنسی یا مسائل پیرامون آن، زمان زیادی صرف می‌کنند و هزینه هنگفتی می‌پردازند در دایره معتادان به مسائل جنسی قرار می‌گیرند.

در واقع، مقوله رابطه جنسی و مسائل پیرامونش آن‌قدر برای این افراد پررنگ می‌شود که روی روند زندگی عادی و روزانه‌شان هم اثرات منفی می‌گذارد. بروز رفتارهایی مانند نیاز به خودارضایی مداوم یا موارد دیگر، روند زندگی را مختل می‌کند.

در سال ۲۰۱۸ میلادی، سازمان بهداشت جهانی (WHO)، اعتیاد به سکس را هم در زیرمجموعه اختلالات مربوط به اعتیاد قرار داد و عنوان اختلال بیش گرایی جنسی (compulsive sexual behavior disorder) را روی آن گذاشت.

بیش فعالی جنسی در مردان

بیش فعالی جنسی در مردان به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. برای مثال، مصرف الکل و مواد مخدر یکی از دلایلی است که باعث اسیرشدن آنها در چنین اعتیادی می‌شود.

پای دلایل متنوع دیگری هم به میان است. از جمله این موارد باید به اختلالات خلق‌وخو هم اشاره داشته باشیم. برای نمونه، دچاربودن به اضطراب و افسردگی می‌تواند از عواملی باشد که فرد را به سمت هایپرسکشوالی سوق می‌دهد.

بیش‌فعالی جنسی در زنان

اختلال CBSD در زنان هم دیده می‌شود. در واقع، مقوله جنسیت در این زمینه اثرگذار نیست و هرکسی می‌تواند به دغدغه‌مندی بیمارگونه درباره سکس و مسائل جنسی دچار شود. بعضی از زنان از رفتارها و اعمال جنسی به عنوان مکانیزمی برای کنارآمدن با مشکلات و چالش‌های زندگی کمک می‌گیرند اما درگیر عوارض نامطلوبش می‌شوند.

علائم بیش فعالی جنسی را بشناسید

مبتلایان به بیش‌فعالی جنسی دارای نشانه‌هایی هستند که امکان تشخیص اختلال در آنها را ممکن می‌کند. برای مثال:

• توهمات، امیال و رفتارهایی جنسی که به طور مداوم فکر و ذهن فرد را مشغول می‌کنند و به نظر می‌رسد که از کنترل خارج هستند.
• تمایل به انجام اموری جنسی در فرد وجود دارد تا از تنش‌ها و احساسات بد رها شود. با وجود این، بعد از انجام آنها، احساساتی مانند گناه و پشیمانی دامن‌گیرش می‌شود.
• تلاش‌های فرد برای کنترل رفتارهای مرتبط به امور جنسی افسارگسیخته‌اش با شکست مواجه می‌شوند.
• از رفتارهای جنسی به عنوان مفری از مشکلاتی نظیر استرس، افسردگی، اضطراب و انزوا استفاده می‌شود.
• ایجاد روابط سالم و باثبات با افراد دیگر برای مبتلایان به چنین مشکلی مقدور نیست.
• عوارضی مانند عفونت‌ها و بیماری‌های مقاربتی هم دامن‌گیر چنین افرادی می‌شود.
• روند کار و تحصیل مبتلایان هم مختل می‌شود.

عوامل بیش فعالی جنسی چیست؟

دلیل واضحی برای ابتلا به اختلال CBSD وجود ندارد. در واقع، هنوز تحقیقات در جریان هستند. با این حال، عواملی در این زمینه اثرگذار هستند. به این‌ها دقت کنید:

• فقدان تعادل مواد شیمیایی مغزی؛ مواد مشخصی مانند انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز موجود هستند که به تنظیم خلق‌وخو کمک می‌کنند. برای مثال، دوپامین، سروتونین یا نوراپی‌نفرین از این جمله هستند. اگر سطح این مواد از مقداری متعادل تجاوز کند، امکان بروز مشکلاتی نظیر هایپرسکشوالی پیش می‌آید.
• بروز تغییرات در مسیرهای مغزی؛ از آنجا که این اختلال حالتی اعتیادگونه دارد، امکان ایجاد تغییراتی در مدارهای عصبی را هم به وجود می‌آورد. مانند هر اعتیاد دیگری، دچارشدن به سکس هم باعث می‌شود که نیاز به تکرار لذت ناشی از اقدامات مربوط به آن در فرد قوت بگیرد.
• وضعیت‌های تغییردهنده مغز؛ بیماری‌هایی مشخص یا مشکلات سلامت مانند صرع و زوال عقل می‌توانند باعث آسیب‌رسیدن به بخش‌هایی از مغز شوند که روی رفتار جنسی اثرگذار هستند. درمان برخی از بیماری‌ها مانند پارکینسون هم می‌تواند روی ابتلا به این اختلال اثرگذار باشد.

دسترسی آسان به محتوای پورنوگرافی و وجود مشکلات و چالش‌های فراوان در زندگی از جمله عوامل پررنگ‌کننده احتمال ابتلا به اختلال بیش فعالی جنسی در افراد هستند.

عوارض هایپرسکشوالی چیست؟

اثرات منفی و نامطلوبی که اختلال بیش گرایی جنسی روی زندگی فرد مبتلا می‌گذارد، بی‌شمار است. برای مثال:

• درگیری با احساساتی منفی نظیر حس تقصیرداشتن و گناه، بروز احساس شرم و کاهش عزت نفس
• بروز مشکلات روانی دیگر مانند افسردگی، میل به خودکشی، استرس و اضطراب شدید
• تخریب روابط احساسی و عاطفی معنادار زندگی با دروغگویی به نزدیکان و شریک عاطفی
• بی‌آبرویی ناشی از کارهای مرتبط با اقدامات جنسی کنترل‌نشده
• به خطرانداختن تحصیل و شغل به خاطر مشغول‌بودن ذهن
• قرارگرفتن در معرض بیماری‌های جنسی و مقاربتی
• درگیری با اعتیاد به الکل و مواد مخدر

تاثیر بیش فعالی در زندگی زناشویی چیست؟

زندگی زناشویی افرادی که درگیر هایپرسکشوالی هستند از روند طبیعی دور می‌شود. نیاز مداوم و بیمارگونه به اقدامات و افکار جنسی در فرد مبتلا، نمی‌گذارد که رابطه‌اش با شریک جنسی و عاطفی در مسیری معمولی و طبیعی پیش برود.

اقدامات کنترل‌نشده‌ای مانند خودارضایی یا نیاز به پیداکردن شرکای جنسی رنگارنگ به طور قطع باعث بروز دلگیری‌ها و اختلافات می‌شود. این وضعیت نیاز به رسیدگی و درمان دارد و اگر به طور درست پیگیری نشود، زندگی عاطفی و خصوصی فرد را به خطر می‌اندازد.

بیشتر بخوانید: آموزش رابطه جنسی و سکس 

چطور با شریک جنسی مبتلا به هایپرسکشوالی رفتار کنید؟

برای کنارآمدن با شریک جنسی و عاطفی مبتلا به اختلال بیش‌فعالی جنسی باید اطلاعات خود را درباره این مشکل بالا ببرید. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که باید در این زمینه صورت بگیرد، صحبت‌کردن درباره مشکل است.

اگر شریکتان دچار چنین اختلالی است، درباره آن با هم صحبت کنید. نگذارید که مشکل مغفول بماند. سعی کنید فضای امنی به وجود بیاورید که طرف مقابل، درباره اختلالش برایتان بگوید. از قضاوت‌کردن و سرزنش هم بپرهیزید تا راه برای حل مشکل باز شود.

تعیین مرزهایی برای رابطه جنسی و عاطفی در این زمینه هم بسیار مهم است. اگر نمی‌توانید رفتارهای فرد را کنترل کنید یا او را در این زمینه ناتوان می‌بینید، بهتر است که به درمان‌گرهای حوزه روان و سکس‌تراپیست‌ها مراجعه داشته باشید.

درمان بیش فعالی چگونه است؟

برای درمان بیش‌فعالی جنسی معمولاً از مشاوره روانی، دارودرمانی و شرکت در جلسات گروهی استفاده می‌شود. هدف از درمان هم بازگرداندن فرد به روند طبیعی زندگی و ایجاد توانایی‌هایی در او برای کنترل رفتارها و افکار افسارگسیخته درباره سکس و مسائل جنسی است.

در روند درمان تلاش می‌شود که فرد به سوی زندگی جنسی طبیعی سوق داده شود. بیشتر مبتلایان به این اختلال، دچار مشکلات دیگری مانند اعتیاد به الکل یا مواد مخدر هم هستند و در آنها مشکلاتی درباره اضطراب و استرس یا افسردگی وجود دارد. متخصصان برای درمان بیش فعالی جنسی باید روی مشکلات و چالش‌های مذکور هم کار کنند.

روان‌درمانی

روان‌شناسان و سکس‌تراپیست‌ها به افراد کمک می‌کنند که علائم ناخوشایند و غیرعادی اختلال هایپرسکشوالی را کنترل و مدیریت کنند. از چه روش‌هایی؟

• رفتاردرمانی شناختی (CBT)؛ در این روش، سعی می‌شود که بیمار متوجه رفتارها و اقدامات اشتباه خود شود و آنها را با مواردی درست و اصولی جایگزین کند. در واقع، رفتاردرمانی راهی برای مدیریت رفتار و افکار است و به فرد مبتلا کمک می‌کند که با شناخت و کنترل خود در مسیر درستی قرار بگیرد.
• درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد؛ این روش هم نوعی از رفتاردرمانی شناختی است که روی پذیرش افکار و اقدامات موجود در هر فرد تأکید می‌کند و او را در مسیری قرار می‌دهد که آنها را کنترل نماید. در واقع، در این روش، تلاش می‌شود که فرد ارزش‌های مهم زندگی را شناسایی کند و در راستای احترام به آنها قدم بردارد.
• روان‌درمانی روان‌پویشی؛ در این روش هم تلاش بر این است که فرد نسبت به ضمیر ناخودآگاه خود هوشیارتر شود. متخصصان به مبتلایان به اختلال کمک می‌کنند که تضادهای ذهنی‌شان را حل کنند و انگیزه‌های تازه‌ای برای خود در زندگی به وجود بیاورند.

دارودرمانی

در کنار رفتاردرمانی و روش‌های روانی، از دارودرمانی هم در مواردی از ابتلا به هایپرسکشوالی یا همان بیش فعالی جنسی استفاده می‌شود. از داروهای مؤثر در این زمینه باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• داروهای ضدافسردگی؛ برخی از داروهای این دسته‌بندی به رفع اضطراب و افسردگی در فرد و در نتیجه درمان اختلالش کمک می‌کنند.
• نالترکسون (Naltrexone)؛ این دارو به طور کلی برای درمان اعتیاد به مواد مخدر و الکل کاربرد دارد و می‌تواند بخشی از مغز را مسدود کند که از انجام کارهای اعتیادگونه لذت می‌برد.
• تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو؛ بعضی از داروهایی که برای کنترل علائم مشکلاتی نظیر اختلال دوقطبی کاربرد دارند هم می‌توانند در مدیریت علائم بیش فعالی جنسی نقش داشته باشند.
• آنتی آندروژن‌ها؛ این داروها می‌توانند اثرات بیولوژیکی هورمون‌های جنسی در مردان را کم کنند. در نتیجه در درمان مشکلات اعتیاد جنسی هم کاربرد دارند.

جلسات گروهی

گروه‌های پشتیبان مبتلایان به اختلال هایپرسکشوالی هم وجود دارند که در آنها، افراد درگیر با این مشکل در کنار هم قرار می‌گیرند. هدف از برگزاری چنین جلساتی، آموزش‌دادن به افراد و آشناکردن آنها با روش‌های درمانی است.

برای درمان به چه دکتری مراجعه کنید؟

درمان هایپرسکشوالی موضوعی جدی است. برای پیشگیری از توسعه آن و مقابله با عوارضش باید به سکس‌تراپیست‌ها مراجعه کنید. برای درمان می‌توانید به مشاوران هم مراجعه کنید.

این متخصصان با بررسی وضعیت بیمار اقدام به شروع روند درمان می‌کنند و اگر نیاز باشد، او را به متخصصان دیگری مانند روانپزشکان هم ارجاع می‌دهند.

مشکلات جنسی را درمان کنید

زندگی خصوصی هرشخص دارای بخش‌های مختلفی است. مسائل جنسی هم از جمله موارد موجود در آن هستند و اتفاقاً اهمیت و نقش زیادی روی سلامت روان و جسم دارند.

مشکلاتی نظیر بیش فعالی جنسی نیاز به رسیدگی پیدا می‌کنند. با مراجعه به متخصصان این حوزه، خود را در مسیر درمان قرار بدهید و نگذارید که زندگی روزانه‌تان دستخوش چالش‌های خطرناک شود.

برای وقت‌گرفتن از بهترین متخصصان هم می‌توانید از روش نوبت دهی اینترنتی سایت دکتردکتر کمک بگیرید. درباره این اختلال، پرسش دیگری برایتان وجود دارد؟ از ما بپرسید تا به شما در رسیدن به پاسخ کمک کنیم.

منابع:

mayoclinic.org

exploringyourmind.com