بیماری دست پا دهان در کودکان از جمله بیماری‌های رایج در اطفال است که گاهی برای بزرگسالان هم اتفاق می‌افتد. این مشکل معمولاً بی‌نیاز از درمان است و در طی ۷ تا ۱۰ روز از بین می‌رود. این بیماری نوعی عفونت است که با ایجاد تاول‌ها و زخم‌ها روی نواحی بدن همراه می‌شود. برای پیگیری این مشکل باید به بهترین پزشکان اطفال تهران و شهرستان مراجعه کنید. در این مقاله می‌خواهیم از این بیماری عفونی بیشتر برایتان بگوییم. با ما همراه هستید؟
با بیماری دست و پا دهان آشنا شوید
بیماری HFMD یا همان بیماری دست پا و دهان در کودکان عفونتی بسیار مسری است و ویروس‌هایی از جنس انتروویروس (Enterovirus) آن را به وجود می‌آورند. در بیشتر موارد، ویروس کوکساکی (coxsackievirus) عامل آن است.
همان‌طور که از نام بیماری مشخص است، علائم آن به طور زخم و تاول در دهان و دست‌ها و پاهای کودکان دیده می‌شوند. چنین عفونتی می‌تواند در افرادی در طیف‌های سنی مختلف رخ بدهد اما بیشتر، کودکان زیر ۵ سال تحت تأثیر آن هستند.
این بیماری آنچنان جدی و خطرناک نیست و بعد از گذشت چند روز، خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کند. شناخت انواع بیماری‌های شایع کودکان و موارد غیررایج‌تر به شما کمک می‌کند که بهتر مراقب سلامت آنها باشید.
علائم دست پا دهان در کودکان چیست؟
نشانه‌های بیماری دست پا دهان در کودکان معمولاً ۳ تا ۶ روز بعد از آلودگی به ویروس خود را نشان می‌دهند. این دوران به دوره نهفتگی معروف است و پس از آن، علائم بیماری به شکل‌های زیر خود را نشان می‌دهند:
- تب
- کاهش اشتها
- زخم گلو
- سردرد
- بی‌قراری
- احساس ناخوشی
- تاول‌های دردناک قرمز در دهان
- ترشح بی‌اختیار آب دهان
- زخم قرمز روی دست‌ها و کف پاها
تب و گلودرد معمولاً نخستین نشانه‌های بروز بیماری هستند. زخم‌ها و تاول‌ها بیشتر بعد از بروز نشانه‌های اولیه یعنی ۱ تا ۲ روز بعد از تب‌کردن، خود را نشان می‌دهند. لکه‌های پوستی که در این بیماری ظاهر می‌شوند در بیشتر موارد، صاف و قرمز هستند.
این لکه‌ها روی پوست‌های تیره کمتر نمود پیدا می‌کنند. برای همین، بهتر است که کف دست‌ها و پاها برای بررسی وضعیت نگاه شوند. لکه‌ها در این نواحی بیشتر به چشم می‌آیند.
بیشتر کودکان مبتلا به این بیماری، زخم‌هایی در دهان را هم تجربه می‌کنند. نواحی اطراف زبان و گلو دچار لکه‌ها و زخم‌های عفونی بیماری می‌شود. برای درک بهتر این مشکل، بهتر است که به عکس بیماری دست پا دهان در کودکان هم توجه کنید.
دلایل ابتلا به بیماری دست پا دهان چیست؟
علت بروز بیماری HFMD چیست و چرا چنین مشکلی به وجود می‌آید؟ همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، این بیماری در اثر ویروس‌هایی از رده کوکساکی (معمولا کوکساکی A16) ایجاد می‌شود.
این ویروس‌ها از خانواده ویروس‌های انتروویروس هستند و انواع دیگری از این خانواده هم می‌توانند در مواردی موجب ابتلا به بیماری مذکور شوند. ویروس دست و پا و دهان کودک به سادگی از فردی به دیگری منتقل می‌شود و در اثر تماس با بزاق، مایع موجود در تاول زخم یک بیمار، مدفوع یا قطرات تنفسی عطسه و سرفه سرایت پیدا می‌کند.
لمس‌کردن سطح آلوده به ویروس یا تماس با دست‌های نشسته فرد مبتلا هم از عوامل دیگر انتقال این بیماری هستند. کودکان کم‌سن و سال بیشتر به این بیماری دچار می‌شوند. رفتن به مدرسه و مهدکودک، شرایط انتقال بیماری مسری را بیشتر فراهم می‌کنند.
عوارض بیماری چیست؟
در بیشتر موارد، بعد از گذشت ۷ تا ۱۰ روز از ابتلا و بروز نشانه‌های اولیه، کودکان به طور کامل بهبود پیدا می‌کنند. ابتلای دوباره به عفونت هم معمولاً رخ نمی‌دهد. بعد از یک بار دچارشدن به ویروس، بدن نسبت به ابتلای مجدد به آن، ایمنی پیدا می‌کند.
از عوارض محتمل این بیماری باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- مننژیت ویروسی (عفونت ویروسی با نشانه‌هایی مانند سفت‌شدن گردن، سردرد و نورهراسی)
- آنسفالیت (التهاب حاد بافت مغزی)
- میوکاردیت (التهاب عضله قلب)
- افتادن ناخن انگشتان پا یا دست
- فلج‌شدن
- کم‌آبی بدن
پیشگیری از بیماری مقدور است؟
بهترین راه برای در امان‌ماندن از بسیاری از بیماری‌های عفونی و ویروسی از جمله بیماری دست پا دهان در کودکان رعایت بهداشت است. شستن مرتب و اصولی دست‌ها راه نجات از ابتلا به چنین عفونتی است.
باید به کودکان یاد بدهید که دست‌هایشان را با آب و صابون به درستی بشویند. بعد از برگشتن از بیرون به منزل، پس از اجابت مزاج و قبل از خوردن غذا، همه باید دست‌ها را به خوبی بشویند تا از ویروس‌ها در امان باشند.
دست‌ها و وسایل مختلف کودکان هم نباید دهانشان را لمس کند. نظافت و ضدعفونی‌کردن سطوح پراستفاده منزل هم راهی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری است.
حواستان به اسباب‌بازی‌ها و پستانک بچه‌ها هم باشد. با تمیزکردن این وسایل هم از ابتلای بیماری دست پا دهان در نوزادان و کودکان تاحد زیادی جلوگیری می‌کنید.
اگر احساس می‌کنید که خود یا کودکتان دچار زخم‌هایی در گلو هستید و سرفه می‌کنید، بهتر است که در جمع (محل کار، مهدکودک، مدرسه) ظاهر نشوید و ویروس را درمیان دیگران پخش نکنید.
درمان بیماری دست پا دهان در کودکان چگونه است؟
بیماری دست پا دهان در کودکان معمولاً بی‌نیاز از درمان است و در طی ۷ تا ۱۰ روز بهبود پیدا می‌کند اما گاهی پزشکان داروهایی برای کنترل علائم آن تجویز می‌کنند. تجویز پزشکان شامل موارد زیر است:
- پمادهای تسکین‌دهنده زخم‌های پوستی و تاول‌ها که بی‌نسخه هم در داروخانه‌ها موجود هستند.
- مصرف ایبوپروفن و استامینوفن هم می‌تواند سردرد ناشی از بیماری را کاهش بدهد.
- شربت‌ها و قرص‌هایی برای تسکین زخم گلو هم تجویز می‌شوند.
برای درمان عفونت ویروسی به کودکان آسپرین ندهید. این دارو عوارض بسیار نامطلوبی روی کودکان دارد و می‌تواند منجر به ابتلای آنها به سندروم ری (Reye’s syndrome) شود.
بیماری دست پا دهان در کودکان مسری و قابل انتقال است؟
بیماری دست پا و دهان در کودکان حالت مسری دارد و امکان انتقال آن از فردی به فرد دیگر هم مقدور است. درصد مسری‌بودن و انتقال آن بسیار هم زیاد است و به راحتی می‌تواند کودکان مختلفی را درگیر خود کند.
ویروس عامل این بیماری از راه دست‌های نشسته یا سطوح آلوده از فردی به دیگری منتقل می‌شود. تماس با ترشحات دستگاه تنفسی، بزاق و مدفوع بیمار هم به انتقال این ویروس کمک می‌کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
همان‌طور که پیش‌تر هم گفتیم، بیماری دست پا و دهان در کودکان بعد از یک هفته تا ۱۰ روز کاملاً بهبود پیدا می‌کند اما اگر علائم و عوارض آن، طولانی‌تر از ۱۰ روز شود، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
در بعضی موارد نادر، این ویروس می‌تواند وضعیت خطرناک و اورژانسی هم ایجاد کند. پس حواستان به نشانه‌ها و علائم آن باشد. برای دریافت نوبت ملاقات با پزشکان اطفال می‌توانید از سیستم دکتردکتر استفاده کنید. در سایت دکتردکتر، امکان دریافت نوبت دهی آنلاین به راحتی برایتان فراهم است.
پرسشی بی‌پاسخ درباره بیماری در ذهنتان به جای مانده است؟ ما را در جریان بگذارید تا به آن بپردازیم.
منابع:
