دکسترومتورفان (Dextromethorphan) برای تسکین سرفه‌های ناشی از سرماخوردگی یا آنفولانزا استفاده می‌شود. دقت کنید که نباید از این دارو جهت درمان سرفه‌های مزمن ناشی از سیگار کشیدن، آسم یا آمفیزم (نوعی بیماری ریوی) یا زمانی استفاده شود که مقدار غیرعادی مخاط یا خلط همراه با سرفه وجود دارد. دکسترومتورفان با اثر مستقیم بر مرکز سرفه در مغز، این وضعیت را تسکین می‌دهد. این دارو بدون نسخه در دسترس است. فراموش نکنید که هیچ دارویک بدون نسخه (OTC) مانند این مورد را به نوزاد یا کودک زیر ۴ سال ندهید. ممکن است، استفاده از این داروها در کودکان بسیار کوچک عوارض جانبی جدی ایجاد کند. پزشک متخصص عفونی یا متخصص ریه باید داروی مذکور را تجویز کند. دکسترومتورفان نباید با بعضی از داروها از جمله کدئین‌ها هم‌زمان مصرف شود.
در ادامه درباره مشخصات دارو، تداخلاتش، اثرگذاری و موارد دیگر می‌خوانید. خواندن مطلب در حدود ۵ دقیقه طول می‌کشد.
دکسترومتورفان چیست؟
این قرص برای درمان چه بیماری‌ها و مشکلاتی مصرف می‌شود؟ دکسترومتورفان برای درمان سرفه خشک ناشی از سرماخوردگی و آنفولانزا است. این دارو می‌تواند روی سیگنال‌هایی از مغز اثر بگذارد که تحریک‌کننده سرفه‌اند و این وضعیت را تسکین بدهد و کنترل کند.
این دارو در بسیاری از داروهای ترکیبی هم وجود دارد. باید دقت کرد که امکان درمان هر سرفه‌ای با آن وجود ندارد. لازم است، بدانید که اشکال مختلف دارو با نام‌های تجاری زیر موجود است:
- دلسیم ۱۲ساعته (Delsym 12-hour Cough)
- ویک دی‌کوییل (Vicks DayQuil Cough)
- تریامینیک (Triaminic)
اشکال دارویی دکسترومتورفان
این دارو به شکل‌های مختلفی در بازار عرضه می‌شود:
- محلول
- قرص
- کپسول ژله‌ای
- سوسپانسیون
- شربت دکسترومتورفان پی
- دکسترومتورفان قطره خوراکی
شربت دکسترومتورفان پی ۶۰ هم ترکیبی است از دکسترومتورفان و پسودوافدرین که برای رفع التهابات دستگاه فوقانی مانند مشکلات سینوس‌ها کاربرد دارد. از دکسترومتورفان هیدروبروماید 15 میلی‌گرم هم به‌منظور درمان مشکلات سرماخوردگی و سینوزیت استفاده می‌شود.
شربت دکسترومتورفان مانند دیفن‌هیدرامین ضداحتقان هم هست. این دارو هم یک سرکوب‌کننده سرفه است که بر قسمت خاصی از مغز (مرکز سرفه) اثر می‌گذارد و میل به سرفه را کاهش می‌دهد و هم حاوی یک ضداحتقان است که به رفع علائم گرفتگی بینی کمک می‌کند.
نحوه عملکرد دارو دکسترومتورفان چیست؟
دارو برای تسکین موقت سرفه‌های بدون خلط ناشی از برخی عفونت‌های مجاری هوایی (مانند سینوزیت، سرماخوردگی) استفاده می‌شود. از دکستورمتورفان برای گلودرد و به عنوان داروی سرماخوردگی و مشکلات مشابه بهره می‌برند.
چنین محصولی نباید برای سرفه‌های مداوم ناشی از سیگارکشیدن یا مشکلات تنفسی طولانی‌مدت (مانند برونشیت مزمن، آمفیزم) به‌کار برود؛ مگراینکه پزشک آن را تجویز کند.
محصول حاوی سرکوب‌کننده سرفه است و با کاهش احساس نیاز به سرفه عمل می‌کند. دکسترومتورفان سرفه را تسکین می‌دهد اما علت آن را از بین نمی‌برد و بهبودی را تسریع نمی‌کند.
این دارو با کاهش فعالیت در بخشی از مغز کار می‌کند که باعث سرفه می‌شود. اثرات دارویی معمولا بعد از ۱۵- ۳۰ دقیقه شروع می‌شود، در حدود ۲ تا ۳ ساعت به حداکثر می‌رسد و در ۶ ساعت یا قبل از آن به پایان می‌رسد.
دوز و نحوه مصرف دکسترومتورفان
این دارو را به صورت خوراکی، معمولا هر ۴ تا ۱۲ ساعت، برای درمان گلودرد و سرماخوردگی یا طبق دستور پزشک مصرف کنید. در حالت بروز ناراحتی معده، هم با غذا یا شیر مصرف شود. استفاده نادرست از این دارو می‌تواند به آسیب جدی، مانند آسیب مغزی، تشنج، مرگ بیانجامد.
اگر شکل سوسپانسیون دارو را مصرف می‌کنید، قبل از اندازه‌گیری دوز، محصول را به خوبی تکان بدهید. تعیین دوز به موارد زیر بستگی دارد:
- بر اساس محصولی که مصرف می‌کنید.
- وضعیت پزشکی
- پاسخ به درمان
- سن
این دارو اگر طبق دستور مصرف شود بی‌خطر است. دکسترومتورفان مواد مخدر نیست اما برخی از افراد مقادیر بسیار بالایی از این دارو را برای احساس خوب و توهم مصرف می‌کنند. چنین اقدامی خطرناک است. افزایش دوز این دارو با هدف خودکشی هم خطرناک است و می‌تواند منجر به اغما و مرگ شود.
بهترین زمان مصرف دکسترومتورفان
زمان مصرف چه‌موقع است؟ معمولا هر ۴ تا ۱۲ ساعت در صورت نیاز مصرف می‌شود. دستورالعمل‌های روی بسته یا برچسب نسخه را به دقت دنبال کنید و از پزشک عفونی یا متخصصان دیگر یا داروساز خود بخواهید هر قسمتی را که متوجه نمی‌شوید، برای شما توضیح بدهد. در صورت بروز ناراحتی معده هم باید با غذا یا شیر مصرف شود.
نگهداری از قرص دکسترومتورفان
این دارو را در جعبه خودش و به دور از دسترس کودکان نگه دارید. شرایط نگهداری هم به‌شرح زیر است:
- در دمای اتاق
- به دور از گرما و رطوبت
عوارض دکسترومتورفان
این دارو می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند. اگر هر یک از این علائم شدید است یا از بین نمی‌رود، به پزشک خود اطلاع دهید:
- سرگیجه
- سبکی سر
- خواب‌آلودگی
- عصبی‌‌بودن
- بی‌قراری
- حالت تهوع
- استفراغ
- دل‌درد
تداخلات دارویی دکسترومتورفان
قبل از مصرف، اگر از هر یک از داروهای زیر استفاده می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید:
- سلکوکسیب (Celecoxib)
- سیناکلست (Cinacalcet)
- داریفناسین (Darifenacin)
- ایماتینیب (Imatinib)
- کینیدین (Quinidine)
- رانولازین (Ranolazine)
- ریتونویر (Ritonavir)
- سیبوترامین (Sibutramine)
- تربینافین (Terbinafine)
- داروهایی برای درمان فشار خون بالا
- داروهای ضدافسردگی مانند فلوکستین
این فهرست کامل نیست و داروهای متعدد دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند با دکسترومتورفان تداخل داشته باشند. در مورد تمام داروهای تجویزی و بدون نسخه‌ای که استفاده می کنید به پزشک خود اطلاع دهید.
این فهرست شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی، محصولات گیاهی و داروهای تجویز شده ازسوی سایر پزشکان دیگر هم می‌شود. بدون اطلاع پزشک خود مصرف داروی جدید را شروع نکنید.
موارد احتیاط در مصرف دکسترومتورفان
هرگز دوزی بیشتر از مقدار تجویزشده مصرف نکنید. یادتان باشد که در برخی موارد نادر، امکان وابستگی به این دارو در صورت مصرف طولانی‌مدت وجود دارد. این وابستگی هم روانی خواهد بود و هم جسمی.
مصرف دکسترومتورفان در بارداری و شیردهی
مطالعات بر روی زنان نشان می‌دهد که این دارو در دوران شیردهی خطر زیادی برای نوزاد ندارد. برای مصرف هر دارویی در دوران بارداری باید با پزشک مشورت کنید. بااین‌حال، براساس برخی مطالعات، استفاده از این دارو در دروان بارداری خطرات زیادی ندارد.
دکسترومتورفان اطفال
امکان استفاده از این دارو در گروه سنی پایین‌تر هم وجود دارد:
- برای کودکان بالای ۱۲ سال؛ ۵ تا ۱۵ میلی‌گرم هر دو تا چهار ساعت، در صورت نیاز.
- کودکان ۶ تا ۱۲ساله ؛ ۵ تا ۱۵ میلی‌گرم هر دو تا شش ساعت، در صورت نیاز.
- کودکان ۴ تا ۶ ساله؛ ۵ میلی‌گرم هر چهار ساعت، در صورت نیاز.
- کودکان و نوزادان تا ۴ سال؛ مصرف توصیه نمی‌شود. در ضمن، شربت دکسترومتورفان هم برای کودکان یک سال تجویز نمی‌شود.
چه افرادی نباید از دکسترومتورفان استفاده کنند؟
اگر از مهارکننده مونوآمین اکسیداز (MAO) مانند ایزوکاربوکسازید (مارپلان)، فنلزین (ناردیل)، سلژیلین (الدپریل، امسام، زلاپار) و ترانیل سیپرومین (Parnate) استفاده می‌کنید، یا اگر مصرف MAO را متوقف کرده‌اید، از دکسترومتورفان استفاده نکنید.
حساسیت به دکسترومتورفان
اگر تا به حال هر گونه واکنش غیرعادی یا آلرژیک به این دارو یا هر داروی دیگری داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر انواع دیگری از حساسیت هم دارید؛ مثلا به غذاها، رنگ‌ها، مواد نگهدارنده یا حیوانات، به متخصص بگویید و او را در جریان بگذارید.
اوردوز با دکسترومتورفان
علائم مصرف بیش از حد و مسمومیت با این دارو عبارت‌اند از:
- تنفس آهسته و سخت
- تنفس کم‌عمق
- نفس نکشیدن (به ویژه در کودکان خردسال)
- کبودشدن ناخن‌ها و لب‌ها
- تاری دید
قیمت دکسترومتورفان پی و دکستورمتورفان چقدر است؟
در حوالی آذرماه، قیمت این دارو در حدود هزار تومان است. برای خرید هربسته از دارو باید مبلغی تقریبا معادل این نرخ را هزینه کنید. یادتان باشد که این داروها بی‌نسخه‌اند اما نباید بنا به میل خودتان از آنها استفاده کنید.
| اشکال دارو | محلول، قرص، کپسول ژله‌ای، سوسپانسیون شربت دکسترومتورفان پی، دکسترومتورفان قطره خوراکی |
| شیوه نگهداری | در دمای اتاق به دور از گرما و رطوبت |
| عوارض دارو | سبکی سر، خواب‌آلودگی، عصبی‌‌بودن، بی‌قراری، حالت تهوع، استفراغ، دل‌درد،سرگیجه |
| علائم حساسیت به دارو | تنفس آهسته و سخت ، تنفس کم‌عمق، نفس نکشیدن (به ویژه در کودکان خردسال) کبودشدن ناخن‌ها و لب‌ها، تاری دید |
برای رفع مشکلات مختلفتان با پزشکان ملاقات کنید. با وجود سامانه دکتردکتر، به‌راحتی می‌توانید بهترین پزشکان را شناسایی کنید و از آنها وقت بگیرید. با امکان نوبت دهی اینترنتی سایت دکتردکتر، بی‌محدودیت مکانی و زمانی از پزشک موردنظرتان وقت بگیرید.
سوالات متداول دکستورمتورفان
این دارو برای رفع سرفه خشکی است که در اثر سرماخوردگی و آنفولانزا ایجاد می‌شود.
شکل‌های مختلفی از این دارو در قالب قرص، شربت، کپسول و محلول سوسپانسیون وجودد دارد و بنا به تجویز پزشک، تحت تاثیر سن و عوامل دیگر مصرف می‌شود.
بله این دارو خلط‌آور است.
این دارو می‌تواند حالت خواب‌آلودگی ایجاد کند.
داروهای سرکوب کننده سرفه مانند دسکترومتورفان، بیمار را از سرفه باز می‌دارند. اکسپکتورانت‌ها با افزایش تولید مخاط در ریه‌ها و مجاری تنفسی، سرفه‌کردن را تسکین می‌دهند.
دکسترومتورفان سرکوب‌کننده سرفه است. دیفن هیدرامین یک آنتی هیستامین است.
خیر، این دارو ماده‌ای مصنوعی است.
این سه دارو در قالب یک دارو هم در دسترس‌اند و می‌توانند به کنترل سرفه و علائم سرماخوردگی کمک کنند.
دکسترومتورفان یک سرکوب‌کننده سرفه است. سودوافدرین یک ضد احتقان است.
منابع:
