ستیریزین داروی بدون نسخه‌ای است که علائم حساسیت خفیف تا متوسط را تسکین می‌دهد. مصرف این دارو با عوارضی مانند خشکی دهان یا اسهال هم در برخی از افراد همراه است. سیتریزین به‌اندازه آنتی‌هیستامین‌های دیگر خواب‌آور نیست اما در مصرفش باید دقت به‌خرج بدهید.
در ادامه این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر درباره کاربرد، اشکال دارویی، عوارض، موارد احتیاط و نکات دیگر درباره مصرف این دارو برایتان گفته‌ایم. مطالعه این مقاله ۴ دقیقه طول می‌کشد.
سیتریزین چیست؟
ستیریزین (Cetirizine) نوعی آنتی‌هیستامین که هیستامین شیمیایی طبیعی را در بدن کاهش می‌دهد. هیستامین می‌تواند علائمی مانند عطسه، خارش، آبریزش چشم و آبریزش بینی را ایجاد کند.
از این دارو برای درمان واکنش آلرژیک، خارش و تورم ناشی از کهیر استفاده می‌شود و علائم حساسیت را از بین می‌برد. بهتر است که سیتریزین را با غذا مصرف کنید و شکمتان در زمان استفاده خالی نباشد.
از سیتریزین در درمان سرماخوردگی و علائم آبریزش و…، استفاده نمی‌شود. این دارو برای رفع گرفتگی صدا و گوش‌درد عفونی یا گلودرد سرماخوردگی کاربرد ندارد. اما برای رفع حساسیت و خارش پوست در زمان ابتلا به آبله‌مرغان هم در صورت تجویز پزشک مفید خواهد بود.
| موارد مصرف | ورم ملتحمه (قرمزی، خارش چشم)-تب یونجه اگزما-کهیر-خارش پوست-درمان پسیورازیس واکنش به نیش حشرات-برخی از آلرژی‌های غذایی رفع آکنه پوستی |
| اشکال دارویی | قرص-شربت |
| شرایط نگهداری | دمای ۱۵ تا ۳۰-دور از دسترس اطفال |
| عوارض مصرف | اندکی خواب‌آلودگی-خستگی مفرط-خشکی دهان دل‌درد-اسهال-استفراغ |
| علائم اوردوز | افزایش خواب‌آلودگی- تاری دید-حالت تهوع- استفراغ-افزایش ضربان قلب-گیجی-از دست‌دادن تعادل |
نام تجاری ستیریزین
این دارو با نام‌های مختلفی در بازار بین‌المللی به‌فروش می‌رسد. زیرتک (Zyrtec) هم نام دیگری است که با آن شناخته می‌شود و در داروخانه‌ها موجود است.
اشکال دارویی ستیریزین
ستیریزین در اشکال مختلفی موجود است:
- قرص خوراکی در مقادیر ۵ و ۱۰ میلی‌گرم
- کپسول خوراکی در دوزهای ۵ و ۱۰میلی گرم
- محلول خوراکی به مقدار ۵ میلی‌گرم در ۵ میلی‌لیتر
موارد مصرف ستیریزین
از این دارو برای درمان موارد زیر استفاده می‌شود:
- ورم ملتحمه (قرمزی، خارش چشم)
- تب یونجه
- اگزما
- کهیر
- خارش پوست
- درمان پسیورازیس
- واکنش به نیش حشرات
- برخی از آلرژی‌های غذایی
- رفع آکنه پوستی
نحوه عملکرد ستیریزین
این دارو مانند لوراتادین با مسدود‌کردن ماده طبیعی خاصی (هیستامین) مانع از بروز عوارضی نظیر آبریزش و خارش می‌شود. هیستامین ماده‌ای است که در طول واکنش بدن نسبت به مواد و محیط‌های محرک و حساسیت‌زا از سوی بدن تولید می‌شود.
دوز و نحوه مصرف ستیریزین
ستیریزین به صورت قرص و کپسول و به عنوان دارویی مایع (با برچسب ۵ میلی‌گرم / ۵ میلی‌لیتر یا ۱ میلی‌گرم / ۱ میلی‌لیتر) عرضه می شود. دوز معمول برای بزرگسالان ۱۰ میلی‌گرم و یک‌بار در روز است. دوز مصرفی برای بیماران کلیوی معمولا کمتر است.
شرایط نگهداری ستیریزین
برای نگهداری سیتریزین به موارد زیر دقت کنید:
- دور از دسترس اطفال نگه دارید.
- در دمای اتاق بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد نگهداری شود.
عوارض دارو ستیریزین
برخلاف آنتی‌هیستامین‌های نسل اول، ستیریزین عوارض کمتری مانند خواب‌آلودگی خطرناک یا خشکی دهان و تاری دید به‌همراه می‌آورد. بااین‌حال، مصرف آن می‌تواند با بروز عوارضی به‌شرح زیر همراه باشد:
- اندکی خواب‌آلودگی
- خستگی مفرط
- خشکی دهان
- دل‌درد
- اسهال
- استفراغ
حواستان به عوارض هر دارو باشد و هر مورد را با مشورت پزشک مصرف کنید. یکی از بهترین روش‌ها برای دریافت نوبت ملاقات با دکتر متخصص در زمینه‌های گوناگون هم استفاده از سیستم نوبت دهی اینترنتی سایت دکتردکتر است.
تداخلات دارویی ستیریزین
ستیریزین با برخی از داروها تداخل دارد و باید در زمان مصرف، حواستان را به این موضوع جمع کنید:
- هنگام مصرف ستیریزین از نوشیدن نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید. سیتریزین با الکل تداخل دارد.
- اگر از هر نوع داروی آرام‌بخش یا خواب‌آور استفاده می‌کنید، قبل از استفاده از ستیریزین حتما این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
- مخلوط کردن ستیریزین با داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی مرکزی می‌تواند خواب‌آلودگی را افزایش بدهد و بر عملکرد ذهنی و سیستم عصبی تأثیر بگذارد.
- احتمال تداخل دارویی بین ستیریزین و تئوفیلین وجود دارد. تئوفیلین (Theo-24) دارویی است که برخی از افراد مبتلا به آسم و سایر مشکلات ریوی مصرف می‌کنند.
موارد احتیاط در زمان مصرف ستیریزین
در مصرف این دارو باید نکاتی را به ذهن بسپارید و حواستان باشد که در شرایط زیر، استفاده از آن خطرات بالقوه‌ای دارد:
- اگر بیماری کبدی یا کلیوی دارید، از پزشک خود در مورد مصرف ستیریزین سوال کنید. چنانچه متخصص شما احساس کند که مصرف آن برایتان بی‌خطر است، شاید مصرف کمتر از دوز معمول را توصیه کند.
- اگرچه ستیریزین معمولا باعث خواب‌آلودگی نمی‌شود، اما بعضی از افراد هنگام مصرف آن واکنش متفاوتی نشان می‌دهند؛ به خصوص در چند دوز اول. پس احتیاط کنید، برای مثال، رانندگی نکنید یا از ماشین‌آلات صنعتی استفاده نکنید تا زمانی که مطمئن شوید که بدنتان نسبت به این دارو، واکنش خاصی ندارد.
- اگر به مواد و ترکیبات این دارو یا داروهای دیگر حساسیت داشته‌اید، نباید سرخودانه اقدام به مصرف ستیریزین کنید. اگر به هر نوع آنتی‌هیستامین حاوی هیدروکسی‌زین حساسیت دارید هم از مصرف ستیریزین خودداری کنید.
- درست است که این دارو بی‌نسخه موجود است اما استفاده از سیتریزین و فاویسم یا هر بیماری دیگری به‌طور خودسرانه درست نیست. امکان بروز مشکلات مختلف با چنین کاری وجود دارد.
- اگر به بادام زمینی یا سویا حساسیت دارید از کپسول ستیریزین استفاده نکنید.
- سیتریزین تاریخ گذشته را مصرف نکنید و کنار بگذارید.
علائم اوردوز سیتریزین
اوردوز (overdose) به‌معنای مصرف بیش از حد یک دارو است. در صورت اوردوز با سیتریزین، علامت‌های زیر ظاهر می‌شوند و نیاز به تماس فوری با اورژانس به‌وجود می‌آید:
- افزایش خواب‌آلودگی
- تاری دید
- حالت تهوع
- استفراغ
- افزایش ضربان قلب
- گیجی
- از دست‌دادن تعادل
سیتریزین در بارداری و شیردهی
اگر باردار هستید، قصد باردارشدن دارید یا در حال شیردهی هستید، قبل از مصرف ستیریزین با پزشک صحبت کنید. مصرف ستیریزین به طور کلی در دوران بارداری بی‌خطر است اما نباید سرخودانه اقدام به استفاده کنید.
در صورت تجویز پزشک و سلامت کامل نوزاد، امکان مصرف سیتریزین در دوران شیردهی وجود دارد. اطلاعاتی در دسترس است که نشان می‌دهد، فقط مقادیر بسیار کمی از این دارو وارد شیر مادر می‌شود.
سال‌هاست که از این دارو در دوران شیردهی بدون عوارض جانبی در نوزادان استفاده می‌شود. بااین‌حال، حواستان به مشورت با پزشک و بررسی وضعیت کودک برای مصرف باشد.
سیتریزین برای کودکان
مصرف این دارو برای کودکان باید با در نظرگرفتن موارد زیر همراه باشد:
- کودکان در سن ۱ سال و بالاتر، با تجویز پزشک می‌توانند ستیریزین مصرف کنند. استفاده از شربت سیتریزین برای کودکان در این سنین مشکلی ندارد.
- کودکان ۶ساله و بالاتر می‌توانند قرص و شربت ستیریزین را مصرف کنند.
- کودکان ۱۲ساله و بالاتر می‌توانند کپسول، قرص و مایع ستیریزین را مصرف کنند.
مصرف سیتریزین اطفال در قالب شربت، برای آنها بسیار ساده‌تر خواهد بود. برای استفاده از داروهای ضدحساسیت باید به متخصص آسم و آلرژی مراجعه کنید.
مصرف سیتریزین در زمان پریود
این دارو اثر خاصی روی وضعیت قاعدگی نمی‌گذارد. اگر در دروان پریود یا پیش از آن، سیتریزین مصرف کنید، تغییری در روند معمول عادت ماهیانه مشاهده نخواهید کرد.
سوالات متداول سیتریزین
از این قرص برای رفع علائم آلرژی مانند آبریزش، گرفتگی یا خارش بینی و گلو استفاده می‌شود.
بله، این دارو نوعی ضداحتقان یا همان ضدگرفتگی بینی است.
سعی کنید بین مصرف دوزها ۱۰ تا ۱۲ ساعت فاصله بگذارید.
ستیریزین به عنوان یک آنتی‌هیستامین غیر‌خواب‌آور شناخته می‌شود و نسبت به موارد دیگر کمتر احساس خواب آلودگی ایجاد می‌کند.
این دارو می‌تواند اشتها را زیاد کند و در نتیجه، به‌طور غیرمستقیم بر افزایش وزن اثر بگذارد.
ستیریزین به عنوان آنتی‌هیستامینی غیرخواب آور شناخته می‌شود. نسبت به برخی دیگر از آنتی‌هیستامین‌ها، احتمال ایجاد احساس خواب آلودگی با مصرف این دارو بسیار کمتر است.
خیر، این دارو در دسته آنتی‌هیستامین‌ها قرار دارد.
اثرگذاری این دو نوع آنتی‌هیستامین تقریبا مشابه است.
اثر سیتریزین سریع‌تر خود را نشان می‌دهد اما اثر نئوتادین ماندگارتر است.
اثرگذاری سیتریزین بیشتر از فکسوفنادین گزارش می‌شود. فکسوفنادین در صورت صلا‌ح‌دید پزشک، جایگزین سیتریزیدین است.
منابع:
سیتریزین گاهی جوابه گاهیم نه، داستانش چیه؟
سلام
در چه مورد مصرف شده و پاسخ نداده؟