سرفه کودکان را چگونه درمان کنیم؟ + روش تشخیص و علت انواع سرفه کودک

6عفونت‌های دستگاه تنفسی، آلرژی و هوای خشک از شایع‌ترین علت سرفه کودکان هستند. همچنین، قرار گرفتن در معرض دود سیگار، مواد شیمیایی و تغییرات آب‌وهوا از عوامل تشدیدکننده سرفه کودکان به حساب می‌آیند.

با مراجعه به دکتر اطفال، پس از تشخیص انواع سرفه کودکان، شامل سرفه خشک، سرفه خلط‌دار، سرفه پارسی و سرفه مزمن، برای درمان سرفه کودک شما اقدام می‌کند. درمان سرفه کودکان به روش‌های متعددی همچون درمان بیماری‌های زمینه‌ای، مصرف داروهای بدون نسخه، استفاده از مرطوب‌کننده‌های هوا و نوشیدن مایعات گرم انجام می‌گیرد. این متخصص، روش‌های پیشگیری از سرفه کودکان همچون واکسیناسیون، شستشوی دست‌ها، اجتناب از دود سیگار و برخورداری از هوای تمیز را به شما و کود‌ک‌تان آموزش می‌دهد.

با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر، با تاثیر رفلاکس اسید معده و آسم بر سرفه کودکان آشنا خواهید شد.

در انتها، اگر سوالی درباره انواع سرفه کودکان و تشخیص سرفه کودکان دارید، آن را در قسمت نظرات بنویسید. پزشک ما به آن پاسخ خواهد داد.

سرفه در کودکان

سرفه در کودکان می‌تواند ناشی از علل مختلفی همچون عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا یا عفونت‌های باکتریایی مانند برونشیت رخ دهد. انواع آلرژی‌ها و آسم هم می‌توانند سرفه‌های مزمن ایجاد کنند. همچنین بیماری خروسک که عمدتاً کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، باعث التهاب در حنجره و نای می‌شود و به سرفه‌های خشک و شدید منجر می‌گردد. این سرفه‌ها معمولاً صدای خشن و شبیه به صدای خروس دارند و اغلب در شب تشدید می‌شوند.

اگر این سرفه‌ها در بیماری های کودکان بیش از چند هفته طول بکشد و با تب شدید یا اختلال در تنفس کودک همراه باشد، باید هرچه زودتر کودک را به دکتر کودکان نشان دهید. برای تسکین سرفه، درمان‌های خانگی مانند مصرف مایعات گرم، استفاده از دستگاه بخور و استراحت توصیه می‌شود. اما از مصرف داروهای ضدسرفه بدون تجویز پزشک خودداری کنید.

انواع سرفه در کودکان

هر یک از انواع سرفه در کودکان می‌تواند نشانه‌ای از انواع بیماری‌های کودکان باشد. برای مثال دلایل سرفه خشک در کودکان، عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی کودکان یا آنفولانزا و سرفه خلط‌دار نشانه‌ای از عفونت‌های باکتریایی هستند. التهاب و تنگی مجاری تنفسی ناشی از خروسک، منجر به سرفه پارس‌گونه می‌شود. بیماری‌هایی مانند سل، رفلاکس معده یا برونشیت مزمن می‌توانند منجر به سرفه‌های مزمن طولانی‌مدت شوند. در ادامه به انواع سرفه در کودکان پرداخته‌ایم:

سرفه خشک در کودک

سرفه خشک در کودکان، بدون تولید خلط و بیشتر ناشی از عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا، آلرژی‌ها یا آسم هستند. علت سرفه خشک در کودکان، تحریک و التهاب راه‌های هوایی رخ است که باعث خستگی و ناراحتی کودک می‌شود. سرفه خشک، در شب‌ها شدیدتر شده و خواب کودک را مختل می‌کند. برای تسکین این نوع سرفه، می‌توان از مرطوب‌کننده‌های هوا، مصرف مایعات گرم و داروهای تجویزی پزشک استفاده کرد.

سرفه خلط‌‌ دار کودکان

سرفه خلط دار در کودکان، ناشی از عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی مانند برونشیت، ذات‌الریه یا سینوزیت رخ می‌دهد. همراه با این نوع سرفه، مخاط و ترشحات از ریه‌ها و مجاری تنفسی خارج می‌شوند. کودکان دچار این نوع سرفه، علائمی همچون صدای خس‌خس در قفسه سینه و تب را نشان می‌دهند. درمان سرفه خلط دار کودکان، با مصرف مایعات فراوان، استراحت و در موارد شدیدتر مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها تحت نظر پزشک انجام می‌شود.

سرفه پارسی

سرفه پارسی در کودکان معمولاً از یک عفونت ویروسی همراه با التهاب حنجره و مجاری تنفسی فوقانی ایجاد می‌شود. این نوع سرفه، در شب‌ها بدتر شده و باعث ترس و اضطراب کودک و والدین خواهد شد. علائم دیگر این نوع سرفه، شامل صدای خشن هنگام تنفس و تب در کودکان است. برای تسکین این علائم، بخور آب گرم، نشستن در حمام بخار و مصرف مایعات موثر خواهند بود.

سرفه شبانه در کودکان

علت سرفه شبانه در کودکان یا علت سرفه کودکان در خواب بیشتر مواقع آسم، ترشحات پشت حلق یا رفلاکس اسید معده است. این نوع سرفه، با برهم زدن خواب کودک، منجر به خستگی و تحریک‌پذیری در طول روز می‌شود. با بالا بردن سر کودک هنگام خواب و استفاده از مرطوب‌کننده هوا می‌توان علائم این سرفه را در کودک مدیریت کرد. در صورت تکرار مداوم یا شدت علائم، باید کودک را برای ارزیابی‌های تخصصی‌تر و تشخیص علت سرفه در خواب کودکان به پزشک نشان دهید.

سرفه مداوم

سرفه‌ای که بیش از سه هفته در کودکان طول بکشد را سرفه مداوم می‌گویند. این نوع از سرفه، به دلایل مختلفی همچون سرفه مزمن، آسم، سیاه‌ سرفه یا عوامل محیطی مانند دود سیگار رخ می‌دهد. تعیین علت زمینه‌ای این نوع سرفه نیاز به بررسی دقیق پزشکی دارد. درمان سرفه مداوم با استفاده از داروهای تجویزی، تغییرات در محیط زندگی و مدیریت بیماری‌های مزمن اتفاق می‌افتد. اگر سرفه با علائمی مانند کاهش وزن، تب بالا یا خلط خونی همراه باشد، برای پیشگیری از عوارض باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید.

علت سرفه کودکان

شایع‌ترین علت سرفه در کودکان، عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا هستند که مجاری تنفسی را تحریک می‌کنند. انواع آلرژی، به‌ویژه در فصول گرده‌افشانی و آسم هم می‌توانند باعث سرفه‌های مزمن و شبانه شوند. معمولا علت سرفه کودکان در تابستان و بهار، آلرژی است. همچنین عوامل محیطی مانند دود سیگار، آلودگی هوا و حتی خشکی هوا از محرک‌های سرفه کودکان هستند. در ادامه، به مهم‌ترین علت‌های سرفه در کودکان پرداخته‌ایم:

عفونت‌های ویروسی

سرماخوردگی و آنفلوآنزا از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی عامل سرفه در کودکان هستند. این ویروس‌ها، با آلوده کردن راه‌های تنفسی فوقانی، منجر به التهاب و تحریک مخاط بینی، گلو و برونش‌ها می‌شوند.

طبق گفته آکادمی آلرژی، آسم و ایمونولوژی آمریکا (AAAAI):

اکثر کودکان دوره‌های کوتاه‌مدت سرفه‌های مکرر (دو هفته یا کمتر) را به دلیل عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی تجربه می‌کنند. کودکان پیش دبستانی سالم در مهدکودک، می‌توانند سالانه تا 8 عفونت تنفسی ویروسی همراه با سرفه داشته باشند که هر کدام حدود 10 روز طول می‌کشد.

سرفه ناشی از این عفونت‌ها، ابتدا خشک بوده و پس از چند روز به سرفه‌های خلط‌دار تبدیل می‌شود. سایر علائم همراه، شامل تب، آبریزش بینی کودکان، گلودرد و خستگی هستند. این نوع سرفه معمولاً 1 تا 2 هفته و گاهی بیشتر طول می‌کشد.

عفونت‌های باکتریایی

عفونت‌های باکتریایی مانند برونشیت کودکان، سینوزیت و ذات‌الریه، سرفه‌های شدید و طولانی در کودکان ایجاد می‌کنند. این عفونت‌ها معمولاً با تب بالا، لرز، درد قفسه سینه و تولید خلط زرد یا سبز همراه هستند. این عفونت‌ها، برای درمان به آنتی‌بیوتیک‌ها نیاز داشته و چند هفته طول می‌کشد. درصورت عدم درمان مناسب، عفونت‌های باکتریایی منجر به عوارض جدی‌تری خواهند شد.

آلرژی‌ها

آلرژی به موادی مانند گردوغبار، گرده گیاهان، موی حیوانات و مواد شیمیایی می‌تواند منجر به التهاب و تحریک راه‌های هوایی شود. این تحریکات، سرفه‌های خشک و مکرر را در پی دارند. در این شرایط، علاوه‌بر سرفه، علائمی مانند آبریزش بینی، خارش چشم و عطسه در کودکان مشاهده می‌شود. آلرژی‌ کودکان را می‌توان با اجتناب از عوامل محرک، استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها و در موارد شدیدتر، داروهای کورتیکواستروئید مدیریت کرد.

آسم

آسم یک بیماری مزمن تنفسی است که باعث تنگی و التهاب راه‌های هوایی می‌شود. عوامل محرک مانند گردوغبار، فعالیت بدنی، هوای سرد یا عفونت‌های تنفسی می‌توانند حملات آسم را در کودکان تحریک کنند. این حملات به صورت سرفه‌های مکرر، تنگی نفس و خس‌خس سینه ظاهر می‌شوند. سرفه‌های ناشی از آسم، اغلب در شب یا اوایل صبح شدت می‌گیرند. برای مدیریت آسم کودکان، استفاده از داروهای استنشاقی با هدف کنترل التهاب و تسکین علائم و نیز اجتناب از عوامل محرک توصیه می‌شود.

رفلاکس اسید معده به مری

با بازگشت اسید معده به مری کودک و تحریک گلو، رفلاکس معده به مری رخ می‌دهد. این شرایط، منجر به سرفه‌های مزمن و ناراحت‌کننده، به‌ویژه در هنگام خواب یا بعد از خوردن غذا می‌شود. کودکان مبتلا به رفلاکس معده، علائم دیگری مانند سوزش سردل، استفراغ یا دشواری در بلع را تجربه می‌کنند. درمان این عارضه، با تغییر در رژیم غذایی، پرهیز از غذاهای محرک و گاهی، استفاده از داروهای ضداسید اتفاق می‌افتد.

قرار گرفتن در معرض دود

قرار گرفتن در معرض دود سیگار یا آلودگی هوا، تحریک و التهاب راه‌های هوایی کودک را به دنبال خواهد داشت. کودکان به دلیل سیستم تنفسی حساس‌تر و کوچکتر، بیشتر در معرض تاثیرات منفی دود قرار دارند.

این حالت می‌تواند منجر به سرفه‌های خشک و مداوم، تنگی نفس و حتی تشدید بیماری‌های تنفسی همچون آسم شود. برای جلوگیری از این مشکلات، باید از قرار دادن کودکان در معرض دود سیگار و محیط‌های آلوده خودداری و در صورت نیاز، از تصفیه‌کننده‌های هوا استفاده کرد.

علت سرفه خشک کودک

سرفه خشک کودکان نشانه چیست ؟ علت سرفه خشک کودکان می‌تواند عفونت‌های ویروسی، آلرژی‌ها، آسم، تحریک ناشی از هوای خشک یا آلودگی هوا و همچنین برگشت اسید معده به مری باشد. این نوع سرفه، عمدتاً شب‌ها یا در هنگام فعالیت بدنی شدت می‌یابد. استفاده از داروها، مانند آنتی‌هیستامین‌ها یا داروهای ضدسرفه، فقط در برخی موارد می‌تواند مفید باشد. تشخیص و ارزیابی‌های دقیق‌تر باید توسط پزشک انجام گرفته تا درمان مناسب ارائه شود. مرطوب نگه داشتن محیط و دور نگه داشتن کودک از عوامل تحریک‌کننده، در هر شرایطی لازم است.

علت سرفه خلط دار کودکان

سرفه خلط‌دار در کودکان، معمولاً ناشی از عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی کودکان، آنفلوآنزا، برونشیت یا پنومونی است. این عفونت‌ها، با تحریک و تولید مایع یا خلط در مجاری تنفسی، کودک را وادار به سرفه برای پاکسازی آن‌ها می‌کند. عوامل دیگری همچون بیماری آسم، حساسیت‌ها و برگشت اسید معده هم سرفه خلط‌دار ایجاد می‌کنند. در این شرایط، باید کودک را به مقدار کافی هیدراته نگه داشت و در صورت شدت یا طولانی شدن علائم، برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید. با آگاهی از اینکه اهمیت تخصص اطفال چیست، در صورت مواجهه با این علائم، حتما کودک خود را به این متخصص نشان دهید. متخصص با بررسی نشانه‌ها و وضعیت فرزندتان، بهترین راه درمان را به شما پیشنهاد می‌دهد.

علائم همراه با سرفه کودکان چیست؟

هر یک از علائم همراه با سرفه در کودکان، می‌تواند نشان‌دهنده علت یا بیماری خاصی باشد. در ادامه، به شرایط و بیماری‌های ناشی از این علائم اشاره کرده‌ایم:

• تب؛ نشان‌دهنده عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی
• آبریزش یا گرفتگی بینی کودکان؛ معمولاً همراه با سرماخوردگی یا آلرژی‌ها
• گلودرد؛ ناشی از عفونت‌های تنفسی فوقانی
• تنگی نفس؛ نشانه‌ای از آسم یا برونشیت
• خس‌خس سینه؛ ناشی از آسم یا انسداد مجاری هوایی
• استفراغ؛ ناشی از تحریک گلو، به‌ویژه بعد از سرفه‌های شدید
• بی‌اشتهایی؛ به دلیل احساس ناخوشی عمومی یا گلودرد کودکان
• خواب‌آلودگی یا خستگی؛ ناشی از بی‌خوابی ناشی از سرفه‌های شبانه
• کاهش وزن؛ در صورت طولانی شدن بیماری
• خون در خلط؛ نشانه‌ای از عفونت‌های شدیدتر یا آسیب به مجاری تنفسی

با این وجود، تشخیص دقیق و ارزیابی‌های تخصصی‌تر باید توسط پزشک انجام شود تا خیال‌تان بابت درمان موثرتر آسوده باشد.

رنگ خلط سرفه کودک و معنای آن

رنگ خلط سرفه در کودکان، اطلاعات مهمی درباره شرایط سلامتی آن‌ها می‌دهد. در جدول زیر، به چند نمونه از رنگ‌های خلط و مفهوم آن‌ها پرداخته‌ایم:

هرگونه تغییر ادامه‌دار در رنگ یا ویژگی‌های خلط همراه با علائم شدیدتر، باید توسط پزشک بررسی شود.

روش های تشخیص سرفه در کودکان چیست؟

پزشک معالج، برای تشخیص علت سرفه نوزاد و کودک، اقدامات و ارزیابی‌های بالینی و آزمایشگاهی انجام می‌دهد. در ادامه، به مهم‌ترین این بررسی‌ها و اقدامات اشاره کرده‌ایم:

• ارزیابی اولیه؛ شامل گرفتن شرح حال کامل درباره زمان شروع و نوع سرفه کودک، عوامل تحریک‌کننده آن، وجود علائم همراه و سوابق بیماری‌های قبلی کودک همچون ابتلا به آسم، آلرژی و رفلاکس معده
• معاینه فیزیکی؛ بررسی گوش، حلق و بینی برای نشانه‌های عفونت یا التهاب، گوش دادن به صدای تنفس با استتوسکوپ برای تشخیص صداهای غیرعادی و بررسی بالینی همچون ارزیابی تب، علائم آلرژی و نشانه عفونت‌های تنفسی
• تصویربرداری و رادیوگرافی؛ برای بررسی عفونت‌های ریوی، جسم خارجی یا ناهنجاری‌های ساختاری
• آزمایش خون؛ بررسی علائم عفونت باکتریایی یا ویروسی و بررسی میزان آنتی‌بادی‌ها و آلرژی‌ها
• آزمایش خلط؛ تجزیه و تحلیل خلط برای تشخیص نوع عفونت و تعیین حساسیت به آنتی‌بیوتیک‌ها
• تست اسپیرومتری؛ تست عملکرد ریوی برای ارزیابی ظرفیت و عملکرد ریه‌ها، به‌ویژه در کودکان مشکوک به آسم
• تست تحریک برونشی؛ بررسی واکنش برونش‌ها به تحریک‌های مختلف با هدف تشخیص آسم
• تست پوستی؛ بررسی حساسیت‌های آلرژیک
• تست‌های خونی؛ اندازه‌گیری سطح ایمونوگلوبولین و آنتی‌بادی‌های خاص برای تشخیص آلرژی
• بررسی رفلاکس معده به مری؛ اندازه‌گیری سطح اسید معده در مری و ارزیابی عملکرد عضلات مری برای تشخیص مشکلات

تشخیص صحیح و به‌موقع علت سرفه در کودکان برای انجام درمان مناسب و جلوگیری از عوارض جدی‌تر بسیار مهم است. مراجعه به پزشک و انجام این آزمایش‌ها و ارزیابی‌ها، به والدین برای ارائه بهترین مراقبت از کودک کمک می‌کند.

عوارض سرفه در کودکان چیست؟

سرفه مداوم در کودکان می‌تواند به عوارض مختلفی منجر شود. این عوارض بسته به شدت و مدت زمان سرفه متفاوت هستند. برخی از عوارض رایج سرفه در کودکان عبارتند از:

• خستگی و بی‌خوابی؛ خستگی، تحریک‌پذیری و کاهش تمرکز در طول روز به دلیل سرفه‌های مداوم در شب
• گلودرد و تحریک حلق؛ احساس خشکی و ناراحتی در حلق به دلیل التهاب و تحریک گلو ناشی از سرفه‌های مکرر
• استفراغ؛ تحریک معده در اثر سرفه‌های شدید
• درد قفسه سینه و شکم؛ ناشی از فشار زیاد به عضلات و بافت‌های این نواحی در اثر سرفه‌های شدید و مکرر
• آسیب به راه‌های هوایی؛ آسیب به بافت‌های حساس راه‌های هوایی و ریه‌ها در اثر سرفه‌های مزمن و افزایش خطر عفونت‌های ثانویه و مشکلات تنفسی
• بی‌اختیاری ادرار؛ در اثر فشار زیاد ناشی از سرفه‌های شدید
• پارگی عروق کوچک؛ پارگی عروق کوچک در چشم‌ها یا پوست و ایجاد خونریزی‌های کوچک و کبودی
• کم‌آبی بدن؛ در صورت همراهی با تب یا استفراغ
• عفونت‌های ثانویه؛ مانند برونشیت یا پنومونی در اثر التهاب و تحریک مداوم راه‌های هوایی

مراجعه به‌موقع به پزشک برای تشخیص و درمان صحیح سرفه در کودکان می‌تواند به جلوگیری از این عوارض کمک کند.

درمان سرفه کودکان

برای درمان سرفه کودکان می‌توان از روش‌های درمان خانگی سرفه کودکان و روش‌های دارویی استفاده کرد. از روش‌های خانگی می‌توان به مرطوب کردن هوا، نوشیدن مایعات گرم، بالش اضافی برای بالا بردن سر و غرغره با آب نمک، اشاره کرد. روش‌های دارویی، مصرف داروهای ضدسرفه، ضداحتقان و آنتی‌هیستامین‌های توصیه شده توسط پزشک هستند. در ادامه به اثربخش‌ترین روش‌های درمان سرفه کودکان پرداخته‌ایم.

درمان خانگی سرفه کودکان

از روش‌های درمان خانگی سرفه کودک می‌توان به مرطوب کردن هوا، نوشیدن مایعات گرم، بالش اضافی برای بالا بردن سر و غرغره با آب نمک، اشاره کرد که در ادامه هر کدام را توضیح دادیم:

مرطوب‌کننده هوا

رطوبت مناسب هوا باعث کاهش خشکی گلو و بینی شده و از تحریک مخاطی جلوگیری می‌کند. دستگاه‌های مرطوب‌کننده، با تولید بخار آب و افزایش رطوبت محیط، به کاهش التهاب و تحریک راه‌های هوایی کمک می‌کنند. استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌ها، به‌خصوص در فصول خشک سال یا هنگام استفاده از سیستم‌های گرمایشی، تأثیر بسزایی در کاهش سرفه و بهبود راحتی تنفسی کودک خواهد داشت.

درمان با مایعات گرم و قوی‌ترین داروی گیاهی ضدسرفه کودکان

مایعات گرم مانند چای گیاهی بابونه، آب گرم با عسل (برای کودکان بالای یک سال) و سوپ، منجر به تسکین گلو و کاهش التهاب خواهند شد. این مایعات، همچنین با رقیق کردن خلط، خروج آن از راه‌های هوایی را راحت‌تر می‌کند. علاوه‌براین، نوشیدن مایعات گرم مانند دمنوش گل بابونه، به افزایش آرامش و راحتی کودک کمک کرده و خواب بهتری را برای او فراهم می‌آورد.

عسل

عسل، به عنوان یک درمان خانگی سرفه کودکان برای تسکین گلو و کاهش سرفه شناخته شده است. یک قاشق چای‌خوری عسل، برای کودکان بالای یک سال، قبل از خواب می‌تواند به کاهش سرفه‌های شبانه کمک کند. خواص ضدالتهابی و ضدعفونی‌کنندگی عسل باعث تسکین گلو و کاهش تحریک آن خواهند شد. بهبود علائم سرفه و ایجاد احساس راحتی بیشتر در کودک، نتایج استفاده از عسل برای درمان سرفه در کودک هستند.

 آب‌رسانی

مصرف کافی مایعات در طول روز برای کمک به کاهش سرفه بسیار مهم است. مصرف انواع دمنوش برای سرفه خشک کودکان، آبمیوه‌های طبیعی و سایر مایعات، به رقیق کردن خلط و کاهش خشکی گلو کمک می‌کنند. حفظ رطوبت بدن از طریق مصرف مایعات کافی، باعث کاهش التهاب و تسکین راه‌های هوایی می‌شود. همچنین، آب‌رسانی مناسب می‌تواند باعث جلوگیری از کم‌آبی ناشی از سرفه مداوم و تب شود.

 اجتناب از محرک‌ها

دوری از محرک‌های محیطی مانند دود سیگار، مواد شیمیایی، گردوغبار و آلرژن‌ها می‌تواند به کاهش سرفه در کودکان کمک کند. این محرک‌ها، با تحریک و التهاب راه‌های هوایی، سرفه را تشدید می‌کنند. ایجاد محیطی پاک و عاری از دود و مواد آلرژی‌زا در خانه، منجر به بهبود علائم کودک می‌شوند. همچنین، استفاده از تصفیه‌کننده‌های هوا، شستشوی منظم ملحفه‌ها و وسایل بازی کودکان می‌تواند در کاهش تماس با آلرژن‌ها مؤثر باشد.

درمان خانگی سرفه خلط دار کودک

برای درمان سرفه خلط دار کودکان، مصرف مایعات گرم مانند چای گیاهی و سوپ، به رقیق کردن خلط کمک می‌کند. استفاده از دستگاه بخور در اتاق کودک، با افزایش رطوبت محیط، سرفه‌ها را تسکین می‌دهد. ماساژ ملایم سینه با روغن‌های گیاهی مانند روغن اکالیپتوس، در درمان سرفه خلط‌دار کودک، نقش آرام‌بخش را برعهده خواهد داشت. همچنین، دوش گرم و بخار آب گرم می‌تواند تخلیه خلط را راحت‌تر کند. برای باز کردن راه‌های تنفسی و تمیز کردن مخاط، استفاده از قطره‌های بینی نمکی بهترین راه است.

درمان خانگی سرفه خشک کودکان

برای درمان خانگی سرفه خشک کودکان، آب گرم و چای گیاهی همراه با عسل به تسکین گلو و کاهش تحریک سرفه کودکان بالای یک سال کمک می‌کند. حفظ رطوبت محیط با قرار دادن ظرف آب روی شوفاژ، موجب تسکین سرفه‌های خشک می‌شود. غرغره کردن با آب نمک و اجتناب از عوامل محرک مانند دود سیگار و آلودگی هوا علائم سرفه‌های خشک را بهبود می‌دهند.

داروهای درمان سرفه کودک

روش‌های دارویی درمان سرفه کودکان، مصرف داروهای ضدسرفه، ضداحتقان و آنتی‌هیستامین‌های توصیه شده توسط پزشک هستند که در ادامه به بررسی آنها پرداختیم:

انواع داروها و بهترین شربت سرفه کودکان

در مواردی که سرفه کودک شدید و مخل زندگی روزمره باشد، پزشک داروهایی را برای بهبود علائم کودک تجویز می‌کند. در اینجا به اثربخش‌ترین این داروها پرداخته‌ایم:

• شربت‌های ضدسرفه؛ مانند دکسترومتورفان برای بهبود سرفه‌های خشک
• داروهای خلط‌آور؛ مانند گایافنزین برای رقیق کردن خلط و تسهیل خروج آن
• انتی‌هیستامین‌ها؛ مانند دیفن‌هیدرامین برای کاهش ترشحات و کاهش سرفه (برای آشنایی با انواع آنتی هیستامین مقاله آنتی هیستامین چیست را در مجله دکتردکتر بخوانید.)
• آنتی‌بیوتیک‌ها؛ برای درمان عفونت‌های باکتریایی مانند برونشیت و ذات‌الریه
• کورتیکواستروئیدها؛ برای کاهش التهاب ناشی از آسم یا آلرژی
• برونکودیلاتورها؛ مانند آلبوترول برای باز کردن راه‌های هوایی در موارد برونشیت و آسم

نحوه و دستورالعمل مصرف تنها باید توسط پزشک تعیین شود.

درمان رفلاکس معده به مری

برای سرفه کودک ناشی از رفلاکس اسید معده، تغییر در رژیم غذایی و عادات غذایی موثرترین روش درمانی خواهد بود. پرهیز از مصرف غذاهای محرک مانند شکلات، نعناع، غذاهای چرب و اسیدی و مصرف وعده‌های غذایی کوچکتر و بیشتر در طول روز، به کاهش علائم کمک می‌کند. افزایش ارتفاع سر تخت کودک هنگام خواب باعث جلوگیری از بازگشت اسید به مری می‌شود. گاهی، پزشک، برای کاهش تولید اسید معده، داروهای ضداسید تجویز می‌کند.

درمان سریع سرفه کودکان

برای درمان سریع سرفه کودکان، استفاده از عسل طبیعی به همراه نوشیدن مایعات گرم بسیار موثر است. افزایش رطوبت محیط، غرغره کردن آب‌نمک و استفاده از داروهای سرفه کودکان، می‌توانند از سریع‌ترین روش‌های تسکین سرفه در کودکان باشند.

ماساژ سینه با روغن اکالیپتوس، می‌تواند موجب بهبود سریع کودک شود. اجتناب از عوامل تحریک‌کننده مانند دود سیگار و آلرژن‌ها، برای درمان سرفه کودک لازم و ضروری است.

درمان سرفه شدید کودک

برای درمان سرفه شدید کودکان، باید محیط را مرطوب نگه داشت، استفاده از دستگاه بخور یا قرار دادن کودک در حمام بخار بسیار کمک‌کننده است. مصرف مایعات گرم مانند چای گیاهی همراه با عسل و سوپ به کاهش سرفه، تسکین گلو و رقیق شدن مخاط کمک می‌کند. این سرفه‌های شدید با توجه به علت زمینه‌ای آن‌ها، داروهای خاصی دارند که پس از تشخیص علت زمینه‌ای توسط دکتر، تجویز خواهد شد.

درمان سرفه کودکان زیر 2 سال

درمان سرفه کودکان زیر 2 سال، شامل مراقبت‌های خانگی و مشورت با پزشک است. مرطوب نگه داشتن هوای محیط با دستگاه بخور می‌تواند کمک‌کننده باشد. استفاده از قطره‌های نمکی برای باز کردن راه‌های تنفسی و جلوگیری از خشکی گلو، مفید است. در صورت مشاهده علائم جدی مانند تب بالا، تنفس سخت یا کبودی لب‌ها، هرچه‌سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. رعایت بهداشت و دوری از مواد محرک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

راه های پیشگیری از سرفه کودک چیست؟

پیشگیری از سرفه در کودکان شامل راهکارهایی‌ست که موجب کاهش احتمال ابتلا به سرفه و بهبود سلامت عمومی کودک خواهد شد. در ادامه، به معرفی اثربخش‌ترین روش‌های پیشگیری از سرفه در کودکان پرداخته‌ایم:

• واکسیناسیون؛ تقویت سیستم ایمنی بدن کودک و پیشگیری از بیماری‌های عفونی مانند آنفلوآنزا، پنومونی و سیاه‌سرفه
• اجتناب از محرک‌ها؛ دوری از دود سیگار، آلاینده‌های هوا، مواد شیمیایی و سایر مواد تحریک‌کننده و استفاده از تصفیه‌کننده‌های هوا
• حفظ بهداشت؛ آموزش به کودکان درباره اهمیت شستن دست‌ها پس از استفاده از توالت، قبل از خوردن غذا و پس از بازگشت از بیرون
• تغذیه سالم؛ تقویت سیستم ایمنی کودک با تغذیه مناسب و مصرف کافی ویتامین‌ها و مواد معدنی
• رطوبت هوا؛ استفاده از مرطوب‌کننده‌های هوا در فصل‌های خشک یا هنگام استفاده از سیستم‌های گرمایشی در فصول سرد
• اجتناب از آلرژن‌ها؛ شناسایی و اجتناب از عوامل آلرژی‌زا همچون گرده گیاهان، گردوغبار و مواد شیمیایی، استفاده از پوشش‌های ضدآلرژی برای بالش‌ها و تشک‌ها و شستشوی منظم ملحفه‌ها
• ورزش و فعالیت بدنی؛ تقویت سیستم ایمنی، بهبود ظرفیت ریه‌ها و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی در اثر انجام فعالیت‌های بدنی منظم
• مدیریت استرس؛ کاهش استرس به کمک فعالیت‌های آرام‌بخش مانند یوگا، مدیتیشن و بازی‌های خلاقانه

پیشگیری از سرفه در کودکان، به ترکیبی از راهکارها همچون مراقبت‌های بهداشتی، تغذیه مناسب و ایجاد محیطی سالم و عاری از محرک‌ها است.

چه زمانی برای سرفه کودکان باید به دکتر مراجعه کنید؟

سرفه در کودکان می‌تواند نشانه‌ای از عفونت‌های خفیف تا بیماری‌های جدی‌تر باشد. در ادامه، به علائمی که به محض مشاهده آن‌ها در کودک خود، باید به پزشک مراجعه کنید، اشاره کرده‌ایم:

• سرفه طولانی مدت؛ طولانی‌ شدن سرفه بیش از یک یا دو هفته
• تب بالا؛ تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد ناشی از عفونت باکتریایی یا ویروسی
• مشکلات تنفسی؛ تنگی نفس، تنفس سریع یا سختی در تنفس، نشان‌دهنده مشکلات جدی تنفسی مانند آسم، برونشیت یا ذات‌الریه
• صدای خس‌خس؛ نشانه‌ای از آسم یا التهاب مجاری تنفسی
• تغییرات در رنگ خلط؛ نشانه‌ای از عفونت باکتریایی یا التهاب شدید
• کاهش وزن؛ کاهش اشتها و کاهش وزن غیرعادی ناشی از بیماری‌های مزمن
• سرفه‌های شبانه؛ نشان‌دهنده آسم یا رفلاکس معده به مری
• تورم و درد در گردن؛ نشانه‌ای از عفونت‌های گلو یا لوزه‌ها
• بی‌حالی و خستگی؛ نشان‌دهنده عفونت‌های جدی یا مشکلات تنفسی
• استفراغ مکرر؛ ناشی از سرفه‌های شدید و موجب کم‌آبی بدن
• سابقه بیماری‌های مزمن؛ مانند آسم، برونشیت یا مشکلات قلبی
• جسم خارجی؛ بلعیدن یا استنشاق جسم خارجی توسط کودک

ظهور این علائم در کودک شما، می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر باشد. بنابراین باید کودک را به بهترین متخصص اطفال شهرتان نشان دهید. نگران یافتن متخصص کودکان در شهر خود نباشید. شما در هر شهری از ایران که باشید، به بهترین متخصص اطفال دسترسی خواهید داشت. برای مثال، اگر ساکن تهران هستید، از میان بیش از 275 دکتر کودکان تهران می‌توانید متخصص مورد نظر را پیدا کرده و برای دریافت مراقبت‌های پزشکی تخصصی به او مراجعه کنید.

برای درمان سرفه کودکان، به کدام پزشک مراجعه کنیم؟

برای تشخیص و مدیریت سرفه کودکان باید به دکتر کودکان مراجعه کنید. این متخصص با تشخیص انواع سرفه کودکان، همچون سرفه خشک، سرفه خلط‌دار، سرفه پارسی و سرفه مزمن، برای درمان آن‌ها اقدام می‌کند.

دکتر اطفال برای تشخیص سرفه کودک شما، با انواع علت‌های ابتلا به این عارضه آشنا است. او با یافتن علت سرفه کودکان مانند عفونت‌های دستگاه تنفسی، آلرژی، آسم، رفلاکس اسید معده و محرک‌های مختلف، ابتدا به درمان بیماری‌های زمینه‌ای می‌پردازد. این متخصص، روش‌های دیگری مانند تجویز داروها، استفاده از مرطوب‌کننده‌های هوا و مصرف مایعات گرم را برای درمان سرفه کودکان استفاده می‌کند.

اگر کودک شما به هر یک از انواع سرفه کودکان و علائم همراه آن‌ها مبتلاست، می‌توانید برای دریافت نوبت مشاوره آنلاین یا حضوری دکتر کودکان، به سایت دکتردکتر مراجعه کنید. پس از ورود به سایت و یافتن متخصص اطفال، از قسمت فیلترها، نوع ارائه خدمت مورد نظر خود را انتخاب کرده و نوبت خود را قطعی کنید.

منابع:

nhs.uk

choa.org

سوالات متداول سرفه کودکان