عمل آب مروارید (Cataract) نوعی جراحی سریع و بدون درد برای برداشتن عدسی کدر ناشی از مشکل آب مروارید است. در این جراحی، عدسی شفاف جایگزین لنز کدر می‌شود. با این عمل دیگر اشیا را تار، مبهم یا کم‌رنگ نمی‌بینید. تنها راه درمان آب مروارید جراحی است و پزشکان باید درباره زمان و لزوم آن تصمیم بگیرند. عمل کاتاراکت یا آب مروارید معمولا عوارض ندارد و در ۹۷درصد از موارد با موفقیت و نتیجه مطلوب پیش می‌رود.
در مقاله پیش رو از عمل کاتاراکت، لزومش برای افراد مختلف، مراقبت‌های بعد و قبل آن و عوارض احتمالی می‌خوانید. مطالعه این مطلب حدود ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر در رابطه با جراحی آب مروارید سوالی دارید، می‌توانید در انتهای همین صفحه و در قسمت نظرات بنویسید تا پزشک پاسخ دهد.
عمل آب مروارید چیست؟
جراحی آب مروارید نوعی جراحی چشم برای برداشتن آب مروارید (عدسی کدر) و بهبود بینایی است. چشم مانند دوربین دارای لنزی است که نور را متمرکز می‌کند. لنز یا همان عدسی بیشتر از آب و پروتئین ساخته شده است.
با تشکیل آب مروارید، پروتئین‌ها به‌طور طبیعی شروع به تجزیه‌شدن می‌کنند و باعث کدر و زردشدن عدسی می‌شوند. پیری شایع‌ترین علت آب مروارید است. بااینحال، برخی شرایط پزشکی و داروها و جراحی‌های قبلی چشم هم می‌توانند باعث این عارضه شوند.
آب مروارید مانع از عبور صحیح نور از عدسی می‌شود. در نتیجه، علائمی مانند تاری دید، هاله‌های اطراف نورهای روشن یا دوبینی را به‌وجود می‌آورد.
در جراحی آب مروارید، عدسی کدر را برمی‌دارند و یک عدسی شفاف و مصنوعی جایگزین می‌کنند. چشم‌پزشکان جراحی را انجام می‌دهند و به شما کمک می‌کنند تا بهترین نوع لنز داخل چشمی (IOL) را انتخاب کنید.
| نوع بی‌حسی/بیهوشی عمل | بی‌حسی موضعی |
| مدت‌زمان عمل | ۱۰ تا ۱۵ دقیقه |
| درصد ریسک عمل | فاقد خطر است |
در حال حاضر، عمل آب مروارید تنها راه اثبات‌شده برای درمان این مشکل در بزرگسالان است. برای بیشتر افراد، جراحی بینایی را بازیابی می‌کند و هیچ عارضه‌ای ندارد. عمل آب مروارید روشی آسان و سرپایی با بهبودی سریع است.
چرا عمل آب مروارید انجام می‌شود؟
جراحی آب مروارید برای درمان آب مروارید انجام می‌شود. آب مروارید باعث تاری دید و افزایش تابش خیره‌کننده نور است. اگر این عارضه فعالیت‌های معمول را برای شما دشوار کند، پزشک عمل را پیشنهاد می‌کند.
در صورتی که آب مروارید معاینه پشت چشم را برای نظارت یا درمان سایر مشکلات چشمی مانند دژنراسیون ماکولا یا رتینوپاتی دیابتی مشکل کند، انجام عمل ایده درمان و راه رفع مشکل خواهد بود.
چه افرادی باید عمل آب مروارید را انجام بدهند؟
اگر علائم آب مروارید در یک یا هر دو چشم باعث مشکلات بینایی شود و در فعالیت‌های معمول شما اختلال ایجاد کند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. در صورت نیاز به دیدن پشت چشم برای مدیریت سایر بیماری‌های چشمی هم پزشکان عمل را توصیه می‌کنند. منظور از بیماری‌های دیگر چشمی موارد زیر است:
- دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن
- رتینوپاتی مرتبط با دیابت
ناموفق بودن عمل آب مروارید بسیار نادر است و معمولا تمام افرادی که تحت جراحی قرار می‌گیرند، نتایج مطلوبی را تجربه می‌کنند.
چه افرادی نباید عمل آب مروارید را انجام بدهند؟
افرادی با شرایط زیر نباید عمل آب مروارید انجام بدهند:
- افرادی که دچار بیماری خاصی مانند دژنراسیون ماکولای پیشرفته هستند.
- کسانی که وضعیت سلامتی ضعیفی دارند.
- کسانی که مبتلا به عفونت چشمی‌اند.
- بیمارانی که شبکیه جداشده دارند.
انواع عمل آب مروارید
سه نوع روش برای جراحی آب مروارید وجود دارد:
- فیکوامولسیفیکاسیون
- جراحی خارج کپسولی
- جراحی با لیزر
فیکوامولسیفیکاسیون
فیکوامولسیفیکاسیون (Phacoemulsification) نوعی روش جراحی است که از یک پروب سونوگرافی برای برداشتن عدسی کدر استفاده می‌کند. ابتدا، جراح یک کاوشگر میکروسکوپی را از طریق برشی کوچک در قرنیه وارد عدسی می‌کند تا کاوشگر امواج را برای شکستن آب مروارید ارسال کند. لنز مصنوعی وارد چشم می‌شود و نیازی به بخیه هم نیست. عمل جراحی آب مروارید به روش فیکو بسیار رایج است.
جراحی خارج کپسولی
این روش جراحی کمتر استفاده می‌شود و با برشی بزرگ‌تر طی آن، عدسی کدر خارج می‌شود. در این عمل، محل اتصال قرنیه به صلبیه باز می‌شود. بعد از بازکردن کپسول قدامی، هسته عدسی را خارج می‌کنند و بعد لنز داخل چشمی کار گذاشته می‌شود. پانسمان عمل آب مروارید بعد از آن هم لازم است.
عمل آب مروارید با لیزر
جراحی آب مروارید با کمک لیزر به جراح این امکان را می‌دهد که از لیزر برای ایجاد سوراخ در کپسول و نرم‌کردن آب مروارید استفاده کند. در این روش، دوربینی روی چشم قرار می‌گیرد تا سطح آن را ارزیابی کند. اطلاعات جمع آوری‌شده از وضع چشم به رایانه‌ای منتقل می‌شوند که مکان، اندازه و عمق دقیق برش‌ها را برنامه‌ریزی می‌کند.
مراقبت‌های قبل از عمل چیست؟
یک هفته (یا بیشتر) قبل از جراحی، چشم پزشک یک آزمایش سونوگرافی بدون درد برای اندازه‌گیری اندازه و شکل چشم انجام می‌دهد. این موضوع به تعیین نوع مناسب کاشت لنز یا در اصطلاح IOL کمک می‌کند.
تقریبا تمام افرادی که عمل آب مروارید انجام می‌دهند از لنزهای IOL استفاده می‌کنند. این لنزها با تمرکز نور بر پشت چشم، دید را بهبود می‌بخشند. این لنز قابل دیدن یا حس‌کردن نیست و به بخشی دائمی از چشم تبدیل می‌شود.
انواع IOL در دسترس هستند. قبل از جراحی، شما و چشم پزشکتان در مورد اینکه کدام نوع IOL مناسب سبک زندگی و شرایط چشمتان است هم صحبت می‌کنید. درباره هزینه عمل آب مروارید هم با شما صحبت می‌شود تا بدانید تحت پوشش بیمه قرار دارد یا خیر.
به نکات قبل از عمل آب مروارید دقت کنید:
- شاید لازم باشد که ۱۲ ساعت قبل از عمل آب مروارید چیزی نخورید یا ننوشید.
- احتمال دارد که چشم پزشک به شما توصیه کند، مصرف داروهایی را به‌طور موقت متوقف کنید که خطر خونریزی در طول عمل را زیاد می‌کنند.
- در صورت مصرف داروهایی برای مشکلات پروستات به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا برخی از این داروها می‌توانند با جراحی آب مروارید تداخل داشته باشند.
- گاهی‌اوقات، لازم است که قطره چشمی آنتی بیوتیکی یک یا دو روز قبل از جراحی استفاده شود.
عمل آب مروارید چگونه است؟
جراحی آب مروارید یک عمل سرپایی است. بنابراین، می‌توانید بلافاصله پس از پایان جراحی به خانه بروید. برای انجام جراحی آب مروارید، روند زیر پیگیری می‌شود:
- سطح چشم با قطره‌های چشمی به‌طور موضعی بی‌حس می‌شود. در طول عمل جراحی خود بیدار خواهید بود، اما چیزی را نخواهید دید.
- با لیزر یا تیغه یک برش کوچک در قرنیه ایجاد می‌شود. معمولا این برش برای بسته‌شدن نیازی به بخیه ندارد.
- آب مروارید به روش‌های مختلف از بین می‌رود. جراح از امواج برای شکستن عدسی به قطعات کوچک پرشمار استفاده می‌کند.
- لنز جدید از راه همان برش ایجادشده وارد چشم می‌شود.
- چسبی محافظ روی چشم قرار می‌گیرد.
مراقبت‌های بعد از عمل چیست؟
پس از اتمام جراحی، جراح شما را به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه تحت نظر خواهد داشت. ممکن است، همه‌چیز بلافاصله پس از جراحی مبهم به نظر برسد؛ این طبیعی است. بینایی طی چند روز و چند هفته آینده به تدریج بهبود پیدا می‌کند. بعد از عمل:
- احتمال دارد که پزشک فعالیت‌هایی مانند خم‌شدن و بلند کردن اجسام را برای حدود یک هفته پس از جراحی محدود کند.
- معمولا می‌توانید در همان روزی که عمل جراحی انجام داده‌اید به خانه بروید. بااینحال، امکان رانندگی وجود ندارد.
- هنگام خواب و سایر مواقع، طبق توصیه جراح از محافظ چشم خود استفاده کنید.
- مراقب باشید که آب، شامپو یا صابون وارد چشمتان نشود.
- طبق توصیه جراح از قطره‌های چشمی استفاده کنید.
- وقتی بیرون می‌روید از عینک آفتابی استفاده کنید.
- چشم خود را مالش یا فشار ندهید.
درباره موارد زیر باید با پزشک مشورت کنید:
- شناکردن
- آرایش
- ورزش
- بازگشت به کار یا فعالیت‌های دیگر
دوره نقاهت
در بیشتر موارد، بهبودی کامل عمل آب مروارید ۴ هفته طول می‌کشد. بیشتر افراد در عرض چند روز متوجه بهبودی در بینایی خود می‌شوند. در این دوره درد یا ناراحتی کمی وجود دارد.
باید بدانید که تاری دید بعد از عمل آب مروارید یا نامشخص‌بودن دید در روزها و گاهی حتی هفته‌ها پس از برداشتن آب مروارید بسیار رایج است. بیشتر اوقات، این موضوع به دلیل تورم طبیعی در چشم است که به عنوان بخشی از جراحی رخ می‌دهد.
افتادگی پلک بعد از عمل آب مروارید هم رایج است و به‌خاطر تحریک پلک در طول عمل یا التهابات ناشی از جراحی رخ می‌دهد. به طور معمول، افتادگی پلک در عرض ۶ماه خودبه‌خود از بین می‌رود.
عوارض عمل آب مروارید
عمل آب مروارید جراحی بی‌خطری است، اما در صورت ابتلا به بیماری‌های چشمی یا شرایط پزشکی خاص، شاید عوارض بیشتری پیش بیاید. خطرات احتمالی جراحی آب مروارید عبارت‌اند از:
- اختلالات بینایی، مانند دیدن هاله و سایه‌‌ها
- تاری دید یا از دست‌دادن بینایی
- خونریزی یا تورم چشم
- جابجایی لنز در چشم
- جداشدگی شبکیه
- چشم درد مداوم
- عفونت
عمل آب مروارید افراد دیابتی خطر دارد؟
جراحی آب مروارید برای افراد سالم می‌تواند بینایی را به‌حالت طبیعی بازگرداند و نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم را اصلاح کند. اما گاهی برای بیماران دیابتی، امکان بروز فشار بیشتر بر چشم وجود دارد و شاید عوارض زیر برایشان رخ بدهد:
- ادم ماکولا (تورم پشت چشم)
- رتینوپاتی پیشرونده
- محدودیت بینایی
سوالات متداول عمل آب مروارید
جراحی آب مروارید معمولا ۱۰ تا ۱۵دقیقه طول می‌کشد.
مصرف ویتامین E توصیه می‌شود. این ویتامین در آجیل، دانه‌ها و اسفناج پیدا می‌شود و می تواند از چشم‌ها در برابر استرس اکسیداتیو و التهاب محافظت کند. اسیدهای چرب امگا 3 که در ماهی‌های چرب مانند سالمون، ماهی خال مخالی و دانه‌های کتان موجود است هم به کاهش التهاب بعد از عمل کمک می‌کند.
خیر، این عمل با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
بعد از جراحی نیازی به استراحت در بستر نخواهید داشت. بااینحال، توصیه می‌شود در ۳ تا ۴ هفته اول پس از عمل مراقبت بیشتری از چشم‌ها داشته باشید.
جراحی آب مروارید برای تمام سنین بی‌خطر است. هیچ محدودیت سنی برای زمان انجامش وجود ندارد.
بله، شما می‌توانید پس از لیزیک یا هر نوع روش دیگر اصلاح بینایی با لیزر، مانند PRK، جراحی آب مروارید انجام بدهید.
منابع:
