ورم معده یا گاستریت چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

مشکلات معده یکی از انواع اختلالات گوارشی است که سن و سال نمی‌شناسد و افراد زیادی با این مشکل روبرو هستند. ورم معده که با نام گاستریت معده نیز شناخته می‌شود‌، یکی از رایج‌ترین این اختلالات است. مواردی همچون خوردن فست‌فود‌های پرکالری، غذا‌های فرآوری شده، استرس و اضطراب و خوردن نوشیدنی‌های صنعتی و کارخانه‌ای، همه و همه می‌توانند علت ورم معده باشند. ورم معده و تغذیه نزدیک‌ترین رابطه را با یکدیگر دارند. هرچقدر تغذیه سالم‌تر و بهتر باشد، گوارش و معده سالم‌تری خواهید داشت. گاهی اوقات به دلیل رعایت نکردن رژیم غذایی مناسب ورم معده، به مشکلات بزرگتری نظیر عفونت معده، ورم معده و درد شکم و سوزش معده پی در پی دچار خواهیم شد. اما به طور دقیق علت ورم معده چیست؟ چه زمانی باید به دکتر متخصص مراجعه کرد؟ ایا ورم معده خطرناکه؟ تا آخر این مطلب از مجله دکتردکتر با ما همراه باشید تا با دلایل ورم معده و درمان‌های ورم معده آشنا شوید.

گاستریت معده چیست؟

همانطور که می‌دانید، معده از اسید برای هضم غذا استفاده می‌کند و همه آن را با نام اسید معده می‌شناسیم. معده دارای یک پوشش داخلی برای محافظت از خود در برابر همین اسید است. هنگامی که این پوشش داخلی تضعیف شود، باد کردن معده رخ می‌دهد. این مشکل گاهی به‌صورت ناگهانی و حاد رخ داده یا ‌به‌ مرور زمان، به‌صورت مزمن فرد را درگیر می‌کند. گاستریت در واقع جزئی از یک طیف بیماری است كه شامل زخم سطحی معده نیز می‌شود. برای تشخیص و درمان این نوع بیماری باید از یک دکتر گوارش کمک بگیرید.

انواع ورم معده

با توجه به میزان ورم معده، ممکن است گاستریت حاد یا مزمن باشد. گاستریت حاد ناگهانی و موقتی است، شرایط ایجاد‌کننده آن نیز حاد و ناگهانی خواهد بود. در صورتی که ورم شکم و معده مزمن، خود نتیجه نوعی بیماری یا تغذیه نامناسب به مرور زمان است. باکتری ایجاد‌کننده گاستریت مزمن که شایع‌ترین آن هلیکوباکتر پیلوری نام دارد، منجر به از دست دادن اشتها، حالت تهوع، نفخ و درد شکم می‌شود. علاوه بر این‌ موارد، گاستریت می‌تواند فرسایشی یا غیرفرسایشی هم باشد. گاستریت فرسایشی به این معنی است که عامل ایجاد‌کننده گاستریت پوشش معده را از بین برده و روی آن زخم برجای می‌گذارد. این اتفاق اغلب توسط اسید، صفرا، الکل یا مواد مخدر به وجود می‌آید. انواع گاستریت معده که ممکن است به آن دچار شوید، عبارتنداز:

• گاستریت عفونی
• گاستریت ناشی از دارو
• گاستریت ناشی از الکل
• گاستریت ناشی از استرس
• گاستریت خودایمنی
• گاستریت ائوزینوفیلیک

با توجه به تنوع علت بزرگی معده و دلایل ورم معده، تشخیص دقیق نوع و شدت آن برای انتخاب درمان مناسب بسیار مهم است. درمان به موقع گاستریت می‌تواند از پیشرفت بیماری و بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند. در ادامه عکس گاستریت معده و انواع آن را نیز برای شما آورده‌ایم.

ورم بالای معده و شکم

ورم بالای معده و شکم می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. علت باد کردن معده و علت ورم و درد سمت راست شکم اغلب به مشکلات گوارشی مانند نفخ، یبوست یا سندرم روده تحریک‌پذیر مرتبط است. ورم معده و بزرگ شدن شکم نیز می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تر مانند سرطان معده یا کبد باشد. علت بزرگ شدن معده می‌تواند عوامل مختلفی از جمله عفونت، التهاب، یا حتی تومور باشد. در هر صورت، بزرگ شدن معده نیازمند بررسی دقیق پزشکی دارد و بهتر است از یک متخصص کمک بگیرید.

ورم معده بعد از خوردن غذا

ورم معده بعد از غذا یک مشکل رایج است که بسیاری از افراد با آن مواجه می‌شوند. باد كردن معده بعد از غذا و علت نفخ و ورم معده می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ از جمله حساسیت غذایی، اختلالات گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر، یا عدم تحمل لاکتوز. ورم معده و تنگی نفس بعد از غذا نیز ممکن است به دلیل رفلاکس معده یا مشکلات تنفسی مرتبط با دستگاه گوارش باشد. علت ورم معده بعد از خوردن آب نیز می‌تواند به دلیل مشکلات گوارشی یا اختلالات الکترولیتی باشد. دلیل ورم معده بعد از خوردن غذا باید توسط پزشک تشخیص داده شود تا درمان مناسب تجویز گردد

ورم معده در بارداری

زنانی که قبل از بارداری به ورم معده مبتلا می‌شوند، در دوران بارداری با تشدید این وضعیت روبرو خواهند شد. علت ورم بالای شکم در بارداری به علت نوسانات سطح هورمون‌ها و همچنین فشاری به وجود می‌آید که جنین در حال رشد به بدن مادر وارد می‌کند. مادران باردار علاوه بر علائم معمول گاستریت، ممکن است به سوزش معده، استفراغ شدید، درد معده، نفخ شکم و اسهال نیز مبتلا شوند. باید به این نکته نیز اشاره کنیم که اگر چه علائم این بیماری در دوران بارداری شدت پیدا می‌کند، اما بر روند بارداری و رشد کودک هیچ تأثیر منفی نخواهد گذاشت.

ورم معده عصبی

ورم معده عصبی یا گاستریت عصبی زمانی رخ می‌دهد که استرس و اضطراب به طور مستقیم بر روی دستگاه گوارش تأثیر گذاشته و باعث التهاب معده می‌شود. دلیل نفخ و ورم معده در این حالت، واکنش بدن به استرس است که منجر به افزایش تولید اسید معده و اسپاسم عضلات دستگاه گوارش می‌شود. به نقل از وبسایت health

مشکلات احساسی و عصبی یکی از عوامل اصلی شروع دردهای معده و مشکلات آن است

علائم ورم معده عصبی بسیار متنوع بوده و ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. برخی از شایع‌ترین علائم ورم معده عصبی عبارتند از: ورم معده و آروغ زدن، احساس سیری زودهنگام، سوءهاضمه، درد شکم، سوزش سر دل و حالت تهوع. همچنین، این افراد ممکن است دچار تغییراتی در عادات روده‌ای خود مانند یبوست یا اسهال شوند.

علائم و علت ورم معده در کودکان

ورم معده در کودکان می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. علت سفت شدن معده در کودکان ممکن است به دلایل گوارشی مانند یبوست، نفخ یا التهاب روده باشد. همچنین، در جواب علت ورم بالای ناف چیست می‌توان گفت، به دلیل بزرگ شدن اندام‌های داخلی، تجمع مایعات یا عفونت باشد بالای ناف دچار ورم می‌شود. ورم ناگهانی شکم و معده در کودکان می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر مانند آپاندیسیت، پیچ‌خوردگی روده یا عفونت باشد و نیاز به مراجعه به پزشک دارد. علت افزایش ضخامت دیواره معده می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد، از جمله التهاب، عفونت یا حتی تومور. علائم ورم معده در کودکان بسیار متنوع است و ممکن است شامل درد شکم، استفراغ، اسهال، کاهش اشتها، بی حالی و تب شود. در برخی موارد، کودکان ممکن است شکایتی از درد نداشته باشند و تنها ورم شکم در آن‌ها دیده شود.

علائم ورم معده چیست؟

معمولاً گاستریت علائم خاصی ندارد اما در موارد شدیدتر، افراد مبتلا به گاستریت اغلب درد شکمی را تجربه می‌کنند. علائم ورم معده، اغلب با درد در قسمت بالای شکم یا قسمت فوقانی چپ معده همراه است. پس علت درد و ورم بالای شکم را می‌توان به گاستریت ربط داد. از دیگر علائم و نشانه‌های شاخص گاستریت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سوء هاضمه
• بی حالی
• تهوع
• استفراغ
• احساس سیری و پری پس از غذا خوردن
• تنفس ضعیف
• درد قفسه سینه
• حرکات روده کم
• استفراغ خون
• افزایش میزان بیش از حد استفراغ زرد یا سبز
• مدفوع سیاه رنگ یا همراه با خونریزی
• درد شکمی با تب
• سرگیجه و غش‌کردن
• ضربان قلب سریع
• عرق کردن بیش از حد
• تنگی نفس

نفخ و سوءهاضمه دو علت اصلی بروز گاستریت هستند. البته در صورت ادامه‌دار شدن این مشکل مراجعه به دکتر ورم معده ضروری است، البته استفاده از مکمل‌های گیاهی درمان سوءهاضمه نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

علت ورم معده چیست؟

شرایط و فعالیت‌های خاصی می‌تواند خطر ابتلا به گاستریت را افزایش دهد. برای مثال سیگار كشیدن مداوم، می‌تواند علت ورم معده و بزرگ شدن شکم باشد. زیاده‌روی در خوردن غذایی‌هایی كه دیر هضم می‌شوند نیز علت باد کردن معده بعد از غذا است. علاوه بر این، ترشح بیش از اندازه اسید معده که در نتیجه مصرف نوشیدنی‌های الكلی رخ می‌دهد نیز می‌تواند باعث ورم معده و سرگیجه شود. آسیب به پوشش معده نیز می‌تواند علت ورم شکم معده شود، از دیگر عواملی که به پوشش معده صدمه وارد می‌کند، عبارتند از:

• استفاده بیش از حد یا استفاده طولانی مدت از دارو‌های ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
• مصرف بیش از حد الکل
• استرس مزمن
• جراحات و ضربه
• قرار گرفتن در معرض اشعه
• رفلاکس صفراوی تکرار شده از روده کوچک
• مصرف کوکائین

شرایط خودایمنی در بدن نیز می‌تواند یکی از دلایل ورم معده باشد. در افراد مبتلا به گاستریت اتوایمیون، سیستم ایمنی بدن، بدون هیچ علتی به معده حمله می‌کند و فرد دچار عوارض این اختلال می‌شود. در برخی افراد ممکن است گاستریت اتوایمیون به عفونت مزمن و شدید H. pylori مرتبط باشد.

عوامل خطر در ورم معده

عواملی که خطر ابتلا به گاستریت را افزایش می‌دهند و می‌توانند علت ورم معده باشند، عبارتند از:

عفونت باکتریایی

گرچه عفونت با هلیکوباکتر پیلوری یکی از رایج‌ترین اختلالات گوارشی است، اما تنها برخی از افراد به اختلالات دستگاه گوارش مبتلا می‌شوند. پزشکان معتقدند آسیب‌پذیری باکتری ممکن است ژنتیکی باشد یا در اثر انتخاب شیوه بد زندگی مانند سیگار کشیدن و رژیم غذایی رخ دهد.اگر ورم معده ناشی از هلیکوباکتر باشد عموماً مصرف قرص‌های آنتی‌بیوتیک، امپرازول و مترانیدازول به همراه یک رژیم غذایی مناسب برای درمان هلیکوباکتری و بهبود ورم معده استفاده می‌شود.

افزایش سن

سالمندان دارای خطر بیشتری برای ابتلا به ورم معده هستند.

مصرف الکل بیش از حد

مصرف زیاد الکل می‌تواند باعث تخریب معده شده و معده شما را نسبت به اسید گوارشی آسیب پذیرتر کند. الکل بیش از حد، احتمال دارد علت ورم معده حاد باشد.

عوارض ورم معده چیست؟

گاستریت بدون درمان، ممکن است به زخم معده و خونریزی معده منجر شود. بعضی از انواع گاستریت مزمن ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند. اگر علائم و نشانه‌های شما بهبود نیافت، به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. با آگاهی از اینکه تخصص گوارش و کبد چیست، می‌توانید به پزشکی در این حوزه مراجعه کنید. انواع خاصی از گاستریت، از جمله گاستریت آتروفیک اتوایمیون و گاستریت H. pylori، می‌تواند اثر بخشی توانایی بدن برای جذب آهن از خون را کاهش دهد. در گاستریت آتروفیک اتوایمیون، این حالت می‌تواند بر جذب ویتأمین B۱۲ تأثیر بگذارد و فرد را به کم خونی مبتلا کند. از دیگر عوارض گاستریت می‌توان موارد زیز را نام برد:

• معده درد
• ورم دیواره معده و بی‌اشتهایی
• سوءهاضمه و مشکلات گوارشی
• حالت تهوع شدید

حتماً برای درمان ورم معده زود دست به کار شوید تا از بروز عوارض و بیماری‌های دیگر جلوگیری کنید.

چه زمانی برای ورم معده به پزشک مراجعه کنیم؟

تقریباً همه افراد در طول زندگی به اختلالات معده و دستگاه گوارش مبتلا می‌شوند. اما اگر شما علائم و نشانه‌های گاستریت را بیش از یک هفته یا بیشتر تجربه کردید، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. ما در سایت دکتردکتر برای راحتی شما لیستی از مجرب‌ترین و بهترین متخصص‌های گوارش و کبد را فراهم کرده‌ایم و می‌توانید با استفاده از این لیست پزشک متخصص خود را در شهرتان انتخاب و روند درمانی خود را پیگیری کنید. مثلا اگر در تهران زندگی می‌کنید، می‌توانید از میان بیش از 161 نفر دکتر گوارش تهران ، نوبت پزشک مورد نظرتان را برای ویزیت حضوری یا غیرحضوری، ثبت کنید. 

آیا ورم معده باعث تنگی نفس می‌شود؟

از دیگر حالت‌های آزاردهنده‌ای که به دنبال حس پر بودن، سنگینی بعد از غذا و عدم هضم صورت می‌گیرد، ورم معده و تنگی نفس است. علاوه بر این، رفلاکس معده نیز می‌تواند باعث این حس شود. به دنبال فشاری که معده و اسید معده به مجاری تنفسی وارد می‌کنند، فرد برای نفس کشیدن احساس فشار و سنگینی خواهد کرد و همین موضوع به حس تنگی نفس منجر می‌شود.

راه‌های پیشگیری از ورم معده

متخصصان هنوز در رابطه با امکان پیشگیری از ورم معده اطمینان کافی ندارند. اما با رعایت نکات زیر می‌توان خطر بروز آن را تا حدود زیادی کاهش داد:

• نکات بهداشتی به ویژه شستن دست‌ها رعایت کنید. انجام این کار از ورود باکتری اچ پیلوری به بدن جلوگیری می‌کند.
• از مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌هایی که لایه‌های پوششی معده را ملتهب کرده و باعث ناراحتی معده می‌شوند، به شدت پرهیز کنید.
• تا حد امکان، از مصرف دارو‌هایی مانند آسپرین، مسکن و تب بر‌ها خودداری کنید. (دارو‌های غیر استروئیدی ضد التهابی)

همچنین، مصرف یک رژیم غذایی سالم و غنی از میوه‌ها، سبزیجات و فیبر می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کند.

علت باد کردن شکم چیست؟

تورم ناحیه شکم اصلاً عادی نیست و به وسیله عوامل نگران‌کننده‌ای به وجود می‌آید. گاهی این تورم می‌تواند نشان دهنده یکی از علائم بیماری‌های جدی مانند انواع سرطان اندام‌های شکمی (معده، روده و لوزالمعده)، بیماری‌های دستگاه گوارشی (سندروم روده تحریک‌پذیر و سلیاک)، اختلال در انقباضات عضلانی درگیر هضم و ضعف عضلات شکم یا تورم معده باشد. به همین دلیل لازم است حتماً به پزشک مراجعه کنید تا علت ورم شکم را پیدا کرده و راه‌های درمان را به شما معرفی کند.

در هنگام ورم معده چی بخوریم؟

بعضی از غذا‌ها به کنترل گاستریت و کاهش علائم آن کمک می‌کنند. رژیم غذایی باعث بروز گاستریت مزمن نخواهد شد، اما خوردن بعضی از غذا‌ها به تشدید دلیل ورم معده کمک می‌کند. مواردی همچون غذا‌های سرخ کردنی، تند و بسیار اسیدی. بعضی از غذا‌ها و نوشیدنی‌هایی که به تسکین علائم گاستریت کمک می‌کند، عبارتند از:

• غذا‌هایی که حاوی فیبر زیادی هستند؛ مانند غلات کامل، میوه و سبزیجات
• غذا‌هایی که چربی کمی دارند؛ مانند ماهی، گوشت کم چرب و سبزیجات
• غذا‌هایی که اسیدی نیستند؛ مثل سبزیجات و حبوبات
• نوشیدنی‌های بدون گاز
• نوشیدنی‌های بدون کافئین
• غذای پروبیوتیک دار

همچنین، روش پخت غذا نیز اهمیت دارد. بهتر است غذاها را بخارپز یا آبپز کنید تا تحریک معده کمتر شود.

غذا‌هایی که در رژیم گاستریت باید از خوردن آن‌ها بپرهیزید؟

معمولاً غذا‌هایی که معده را اذیت می‌کنند، باعث تشدید گاستریت می‌شوند. پس بهتر است از مصرف آن‌ها خودداری کنید. غذا‌هایی مانند:

• الکل
• قهوه
• غذا‌های اسیدی مانند گوجه و بعضی از میوه‌ها
• آبمیوه
• غذا‌های چرب
• غذا‌های سرخ کردنی
• نوشیدنی‌های گازدار
• غذا‌های تند

اگر متوجه شدید که یک نوع غذای خاص یا یک گروه از غذا‌ها باعث تشدید علائم گاستریت می‌شود، پرهیز از مصرف آن از بروز علائم جدی این اختلال، جلوگیری خواهد کرد.

ورم معده را جدی بگیرید!

یکی از مشکلات شایع گوارشی، ورم معده است که اگر جدی گرفته نشود، زمینه را برای بروز مشکلات گوارشی مزمن مهیا خواهد کرد. بنابراین توصیه می‌کنیم گاستریت را جدی بگیرید و حتماً در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. برای گرفتن نوبت آنلاین دکتر هم می‌توانید از پلتفرم دکتردکتر استفاده کنید.

آیا به گاستریت معده مبتلا شده‌اید؟ پزشک چه درمانی را برای آن توصیه کرده است؟ لطفاً نظر و تجربه خود را در رابطه با این موضوع با ما و خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.

سؤالات متداول