تا به‌حال این سوال برایتان پیش آمده که تخصص گوارش چیست و متخصص این رشته چه می‌کند؟ پزشکی که به تشخیص و درمان بیماری‌های گوارش می‌پردازد، متخصص گوارش و کبد است. مشکلاتی همچون بیماری مری، معده، روده و اندام‌های صفراوی یعنی کبد، مجاری صفراوی، پانکراس و کیسه صفرا، توسط پزشکان این تخصص درمان می‌شوند. اگر دچار کبد چرب هستید یا مشکلاتی نظیر سرطان مری، سرطان روده بزرگ یا هپاتیت شما را تهدید می‌کنند، حتما به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. حواستان به مشکلات گوارش کودکان هم باشد و نشانه‌های دردهایی مانند آپاندیست را در آنها جدی بگیرید.
در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، به شما می‌گوییم که دکتر گوارش کیست و تخصص گوارش و کبد برای درمان چه وضعیت‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از تخصص‌های پزشکان این حوزه، روش‌های تشخیص مانند کولونوسکوپی، آندوسکوپی و درمان هم برایتان خواهیم گفت.
برای کسب اطلاعات درباره خدمات متخصصان گوارش نظیر درمان بیماری‌های کبدی و شناخت بیماری‌های مختلف مثل ورم معده و زخم معده از سوی آنها با ما همراه باشید. مطالعه این مطلب به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر سوالی درباره تخصص گوارش و کبد و بیماری‌های تحت پوشش این تخصص مانند فتق یا کبد چرب دارید، در پایان این مقاله بپرسید تا پزشک در رسیدن به پاسخ به شما کمک کند.
تخصص گوارش و کبد چیست ؟
متخصص گوارش و کبد پزشکی است که به بررسی مشکلات و بیماری‌های مربوط به دستگاه گوارش و کبد می‌پردازد. پزشکان متخصص در حیطه گوارش به مشکلات اندام‌هایی توجه دارند که در فرایند بلع و دفع کاربرد پیدا می‌کنند. سیستم صفراوی بدن هم که صفرا و آنزیم‌های گوارشی را به روده‌ها می‌رساند، از سوی دکتر گوارش و کبد مورد مطالعه قرار می‌گیرد. پزشکان با تخصص در این زمینه، امکان استفاده از روش‌های متنوعی مانند کولونوسکوپی جهت تشخیص وضعیت بیماران را پیدا می‌کنند. با آگاهی از اینکه تخصص گوارش چیست و چه حیطه‌هایی را پوشش می‌دهد، در زمان بروز مشکلات مربوط به آن می‌توانید به‌موقع به متخصص مراجعه کنید.
دکتر گوارش کیست؟
دکتر گوارش یک پزشک متخصص است که در تشخیص و درمان بیماری‌های مرتبط با دستگاه گوارش فعالیت می‌کند. دستگاه گوارش شامل حلق، مری، معده، روده‌ها، اندام‌های صفراوی یعنی کبد، مجاری صفراوی، پانکراس، کیسه صفرا و سایر بخش‌های مرتبط با هضم و جذب مواد غذایی است. دکتر گوارش با استفاده از مطالعه تاریخچه پزشکی، انجام آزمایش‌های تشخیصی متناسب، اعمال فرآیندهای تصویربرداری مانند آندوسکوپی و کولونوسکوپی و همچنین ارائه مشاوره و درمان‌های مناسب، به بیماران کمک می‌کنند. به‌عبارتی، موارد زیر کاملا تحت نظر متخصص گوارش، درمان می‌شوند:
- عملکرد معده و روده
- نحوه هضم و جذب مواد مغذی به بدن
- دفع مواد زائد از سیستم
- عملکرد کبد به عنوان یک اندام گوارشی
شرایطی مانند سندرم روده تحریک پذیر و پانکراتیت هم تحت درمان متخصص گوارش قرار می‌گیرند.
گوارش چیست و دستگاه گوارش از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
گوارش فرآیندی است که طی آن مواد غذایی به مولکول‌های کوچکتر تجزیه می‌شوند تا بدن بتواند از آنها انرژی و مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کند. این فرآیند شامل مجموعه‌ای از واکنش‌های شیمیایی و مکانیکی است که در دستگاه گوارش انجام می‌شود. دستگاه گوارش از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که هر کدام نقش خاصی در هضم و جذب مواد غذایی دارند. در جدول زیر بخش‌های اصلی دستگاه گوارش مشخص شده است
| بخش‌های دستگاه گوارش | توضیحات |
|---|---|
| دهان | فرآیند گوارش از دهان شروع می‌شود؛ جایی که غذا توسط دندان‌ها خرد شده و با بزاق مخلوط می‌شود. بزاق حاوی آنزیم‌هایی است که به تجزیه اولیه کربوهیدرات‌ها کمک می‌کنند. |
| مری | مری لوله‌ای است که غذا را از دهان به معده منتقل می‌کند. حرکت غذا در مری به‌وسیله انقباضات عضلانی، که به آن حرکات پریستالتیک می‌گویند، صورت می‌گیرد. |
| معده | در معده، غذا با شیره‌های گوارشی ترکیب می‌شود و تجزیه پروتئین‌ها آغاز می‌گردد. اسید معده و آنزیم‌های گوارشی موجود در آن به نرم شدن و تجزیه مواد غذایی کمک می‌کنند. |
| روده کوچک | این بخش شامل سه قسمت دوازدهه، ژژونوم و ایلئوم است و جایی است که بیشتر فرآیند هضم و جذب مواد غذایی اتفاق می‌افتد. صفرا از کبد و آنزیم‌های پانکراس به روده کوچک وارد می‌شوند و تجزیه چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها را تسهیل می‌کنند. |
| روده بزرگ | روده بزرگ وظیفه جذب آب و املاح را بر عهده دارد. در این بخش، باقی‌مانده‌های غذا به مواد دفعی تبدیل شده و آماده خروج از بدن می‌شوند. |
| رکتوم و مقعد | این بخش‌ها مرحله نهایی دستگاه گوارش هستند. مواد دفعی در رکتوم ذخیره می‌شوند و از طریق مقعد از بدن خارج می‌شوند. |
دستگاه گوارش یک سیستم پیچیده و هماهنگ است که سلامت آن تأثیر مستقیمی بر انرژی، متابولیسم و کیفیت زندگی افراد دارد.
تخصص گوارش و کبد چه فوق تخصص‌ها و فلوشیپ‌هایی دارد؟
دانشجویان پزشکی بعد از پشت‌‌سرگذاشتن دوره هفت‌ساله عمومی باید وارد مرحله تخصص شوند. با قبولی در آزمون تخصص گوارش و کبد، نیاز به سپری‌کردن دوره‌ای به‌مدت تقریبی ۴ سال وجود دارد و سپس نوبت به مرحله فوق تخصص می‌رسد.
ادامه روند تخصص گوارش چیست و چه مسیری باید برای سپری‌کردن دوره‌های بعدی طی شود؟ پزشکان متخصص در حیطه گوارش و کبدی که بعد از تخصص به‌دنبال ادامه تحصیل هستند، باید دوره‌ای دوساله را طی کنند. در کنار این‌ها، دوره‌هایی تکمیلی موسوم به فلوشپیپ هم وجود دارند. پزشکان متخصص با گذراندن این دوره‌ها می‌توانند در زمینه‌ای خاص از تخصص خود متبحرتر شوند. در ادامه از زیرمجموعه‌های تخصص گوارش و کبد می‌خوانید.
تخصص بیماری‌های التهابی روده
متخصصان گوارشی که در این زمینه تحصیل می‌کنند، به تشخیص و درمان مشکلات التهابی روده مشغول می‌شوند. این بیماری‌ها باعث به‌وجودآمدن زخم در روده می‌شوند و تمام دستگاه گوارش را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. برای همین، نیاز است که متخصصان اوضاع را تحت کنترل بگیرند و با روش‌های تشخیصی مناسب، ضمن مشخص‌کردن وضعیت به انتخاب درمان مناسب بپردازند.
تخصص سرطان کولورکتال
برای درمان سرطان‌های روده بزرگ هم نیاز به مراجعه به متخصص سرطان کولورکتال یا دکتر سرطان کولون وجود دارد. برای اینکه بدانید، وظیفه پزشکان با تخصص گوارش چیست و چطور به درمان سرطان‌ها کمک می‌کنند، باید بگوییم که آنها با تشخیص درجه و سطح پیشرفت سرطان، اقدامات درمانی لازم را تجویز می‌کنند.
تخصص آندوسکوپی مداخله‌ای
این تخصص درمیان انواع تخصص گوارش و کبد هم نقش بسیار مهمی در روند تشخیص مشکلات دستگاه گوارش دارد. دکتر آندوسکوپی این حوزه با روش‌ها و ابزارهای مخصوص، اقدام به بررسی درون دستگاه گوارش می‌کنند. در واقع، به‌کمک دوربین کوچکی که در این روش وارد بدن می‌شود، امکان تشخیص مشکلات گوناگون گوارشی به‌وجود می‌آید.
تخصص گوارش کودکان
برای رفع مشکلات مربوط به دستگاه گوارش کودکان و نوزادان، تخصص گوارش کودکان تعریف شده است. از آن جایی که سیستم بدن کودکان و بزرگسالان با یکدیگر متفاوت است، باید در زمینه مشکلات گوارشی، حتما تحت نظر متخصص گوارش کودکان، درمان شوند. پزشکان با تخصص گوارش و کبد باید در زمینه تشخیص و درمان مشکلاتی مانند بی‌اشتهایی یا یبوست و… اقدامات لازم را پیش ببرند. اگر فرزندتان دچار کاهش وزن شدید، اسهال مداوم، یبوست شدید یانفخ و گاز معده شده، باید او را نزد پزشک گوارش اطفال، ببرید.
دکتر گوارش چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند؟
متخصصین گوارش قادرند که حرکات طبیعی غذا از معده و روده را پیگیری کنند و درباره فرایند جذب مواد مغذی و نحوه دفع مواد زائد هم اطلاعات کافی دارند. بروز هرگونه مشکلی در این مسیرها با تشخیص و تجویزات پزشکان گوارش و کبد به نتیجه مطلوب می‌رسد. اگرچه سیستم گوارش شامل دهان می‌شود، متخصصان گوارش معمولاً مراقبت یا خدماتی برای این ناحیه ارائه نمی‌دهند. برای رفع مشکلات مربوط به آن بخش از بدن باید به دندانپزشکان مراجعه کنید. متخصصان حوزه گوارش و کبد بیماری‌های زیر را درمان می‌کنند.
رفلاکس معده به مری
رفلاکس معده به مری (GERD) زمانی رخ می‌دهد که اسید معده به طور مکرر وارد مری می‌شود. این وضعیت، که به عنوان ریفلاکس اسیدی نیز شناخته می‌شود، می‌تواند باعث تحریک مخاط پوشش دیواره مری شده و حتی زخم مری و معده را ایجاد کند. افرادی که به رفلاکس معده (GERD) مبتلا هستند از علائمی مانند سوزش و درد در قفسه سینه یا به اصطلاح عموم سوزش سر دل، سوختگی معده، حس تهوع و استفراغ و در برخی موارد حتی علائمی مرتبط با تنفس مثل خفگی یا سرفه رنج می‌برند.
پولیپ روده بزرگ
پولیپ روده بزرگ توده‌ای از سلول‌ها با اندازه‌ای کوچکتر از 5 میلی‌متر است که در دیواره داخلی روده بزرگ قرار می‌گیرد. این توده‌ها می‌توانند به‌صورت مسطح در بخشی از بافت داخلی قرار گرفته یا مانند قارچ روی ساقه متصل به دیواره روده بچسبند. علاوه بر اندازه و شکل، پولیپ‌های روده در نواحی مختلف مانند لایه داخلی یا در نزدیکی دیواره روده ایجاد می‌شوند. در برخی موارد، این پولیپ‌ها خود‌به‌خود خارج می‌شوند و در دستگاه گوارش مشکلاتی مانند تنگی یا خونریزی ایجاد می‌کنند.
هپاتیت
هپاتیت التهابی در پارانشیم کبد است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی چون افراط در مصرف الکل، تاثیر برخی داروها بر کبد و آلودگی بر اثر عفونت ویروسی باشد. انواع مختلف هپاتیت عبارتند از هپاتیت ویروسی A، B، C، D و E که هر یک نوع خاصی از ویروس هپاتیت را نشان می‌دهند و با طرق مختلف انتقال یافته و درمان می‌شوند. تشخیص و درمان زودهنگام هپاتیت اهمیت بسیاری دارد تا از تبعات جدی‌تری مانند آسیب به کبد یا بیماری‌های مزمن کبدی جلوگیری شود.
زخم معده
زخم معده حالتی است که در آن بافت‌های دیوار معده آسیب دیده و زخم‌هایی با عمق‌های متفاوت در آن ایجاد می‌شود. زخم معده بیشتر زمانی ایجاد می‌شود که اسیدهای معده و پپسین (آنزیمی که توسط معده ترشح می‌شود) با غشاء مخاطی محافظت‌کننده معده در تماس مستقیم قرار می‌گیرند. از دلایل زخم معده می‌توان به استفاده از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین و ایبوپروفن، عفونت با باکتری Helicobacter pylori، مصرف بی‌رویه الکل، استرس و عوامل غذایی مثل مصرف بیش‌ازحد تندی‌ها و سیگار اشاره کرد.
کولیت
کولیت، حالتی است که باعث التهاب و آسیب در دیواره داخلی روده بزرگ می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر قسمتی از روده بزرگ ایجاد شود، اما معمولاً بر بخش پایینی آن تمرکز دارد که به‌عنوان کولون سیگموئید و رکتوم شناخته می‌شود. کولیت علائمی مانند درد شکمی، اسهال، خونریزی رکتال، تغییرات در الگوی دفع و کاهش وزن را به دنبال دارد. عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی و واکنش‌های ایمنی بدن در برابر باکتری‌ها یا ویروس‌ها می‌توانند باعث این مشکل شوند.
بیماری‌های کیسه صفرا و مجاری صفراوی
بیماری کیسه صفرا وضعیتی التهابی است که مجرای صفرا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علت این بیماری معمولاً به سنگ‌های کیسه صفرا برمی‌گردد که می‌توانند مجرای صفرا را مسدود کرده، موجب التهاب کیسه صفرا شوند. این بیماری با علائمی نظیر درد شدید در ناحیه معده و کمر، تهوع، استفراغ، تب و احساس خستگی همراه است. درمان این بیماری معمولاً شامل مصرف داروها برای کنترل التهاب، آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های مرتبط و در موارد شدیدتر، جراحی برای حذف سنگ یا جراحی کیسه صفرا است.
سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یکی از اختلالات شایع در دستگاه گوارش است که عموماً با عوارضی همچون درد شکم، تغییرات در مدفوع (اسهال، یبوست یا تغییرات در الگوی مدفوع)، نفخ و احساس گرفتگی در ناحیه شکم همراه است. افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر از عواملی مثل اضطراب و افسردگی رنج می‌برند. علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست، اما عواملی مانند استرس، تغذیه نامناسب، تغییرات در میکروبیوم روده‌ای و عوامل ژنتیک تاثیرگذار هستند. برای درمان این بیماری به دکتر سندروم روده تحریک پذیر مراجعه نمایید.
پانکراتیت
پانکراتیت بیماری است که با التهاب ناگهانی یا مزمن در پانکراس یا همان لوزالمعده همراه است. این التهاب می‌تواند به قلب، ریه‌ها و کلیه آسیب وارد کرده و باعث نارسایی این اعضا شود. پانکراتیت حاد معمولاً با درد شدید در قسمت بالایی شکم که به پشت نیز انتشار می‌یابد، همراه است. این درد ممکن است به صورت حاد ظاهر شود و در برخی موارد می‌تواند تا ساعت‌ها یا روزها ادامه داشته باشد. از علائم دیگر پانکراتیت می‌توان به استفراغ، تهوع، تب و تغییر در مدفوع اشاره کرد.
دکتر گوارش چه خدماتی ارائه می‌دهد؟
هر آنچه که به دستگاه گوارش ربط پیدا می‌کند، زیر نظر دکتر گوارش درمان می‌شود. پزشک متخصص گوارش نیز درست مانند دیگر متخصصین وظیفه دارد تا از زمان ویزیت بیمار تا انجام آزمایش‌های مورد نیاز، تشخیص و درمان، در کنار بیمار بوده و او را همراهی کند. به‌طور کلی، خدمات متخصص گوارش و کبد شامل استفاده از روندهای تشخیصی و درمانی برای رفع مشکلات زیر است:
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- بیماری التهابی روده (IBD)
- بیماری سلیاک
- رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک (SIBO)
- آلرژی و فقدان تحمل غذایی
- زخم معده
- آپاندیسیت
- پولیپ کولورکتال
- هموروئید.
- مشکلات بلع
- بیماری ریفلاکس معده (GERD)
- ازوفاژیت
- فتق هیاتال
- هپاتیت ویروسی
- هپاتیت سمی
- بیماری کبد چرب
- سنگ کیسه صفرا
- کوله سیستیت
پانکراتیت - سیروز
دکتر گوارش با بررسی هریک از این وضعیت‌ها می‌تواند راه‌کار درمانی ارائه کند. برای رفع مشکلاتی مانند سوء هاضمه هم باید نظر پزشکان متخصص گوارش را جویا شوید.
روش‌های تشخیص در تخصص گوارش و کبد چیست؟
معمولا برای درمان بیمار از روش‌هایی چون نگاه‌کردن به علائم خارجی مثل بررسی‌کردن رنگ چشم‌ها، پوست و ظاهر بیمار یا لمس و بررسی اندام‌های شکمی و دستگاه گوارش، مانیتور کردن داخل بدن توسط دستگاه‌ها مخصوص و همچنین آزمایش‌های مختلفی همچون خون، ادرار یا مدفوع استفاده می‌شود. بسته به اینکه چه بخشی از دستگاه گوارش دچار مشکل است، امکان دارد که در مراحل بعدی، نیاز به انجام آزمایش‌های تکمیلی مانند موارد زیر هم وجود داشته باشد:
- آزمایش خون
- آزمایش مدفوع
- تصویربرداری مانند آزمایش‌های اشعه ایکس دستگاه گوارش
روش‌های دیگری هم برای تشخیص استفاده می‌شوند که در ادامه درباره‌شان می‌خوانید.
آندوسکوپی
در این روش با استفاده از دستگاهی به نام آندوسکوپ، امکان مشاهده داخل بدن فراهم می‌شود. این دستگاه دارای یک لوله بلند و انعطاف‌پذیر با یک دوربین در انتها است که از طریق دهان یا دیگر مسیرهای متناسب با نیاز، وارد بدن می‌شود. با استفاده از آندوسکوپ، پزشکان می‌توانند به‌صورت مستقیم به مری، معده، روده، برادی آناتومی، حنجره و ریه دسترسی داشته باشند. روش آندوسکوپی برای تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف مانند زخم، التهاب، تومورها و یا حتی برداشتن نمونه‌های بافت استفاده می‌شود. روش‌های آندوسکوپی عبارت‌اند از:
| آندوسکوپی فوقانی یا EGD | معاینه دستگاه گوارش فوقانی، از گلو به پایین از طریق معده تا قسمت فوقانی روده کوچک (دئودنوم). |
| انتروسکوپی | معاینه روده کوچک. |
| کولونوسکوپی | معاینه دستگاه گوارش تحتانی یا روده بزرگ. |
| سونوگرافی آندوسکوپی | آندوسکوپی فوقانی یا تحتانی با یک دسته سونوگرافی متصل به آندوسکوپ، که به مشاهده سیستم صفراوی کمک می‌کند. |
| کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) | نوعی آندوسکوپی فوقانی که به مجاری صفراوی امتداد می‌یابد و سپس از دستگاه صفراوی با اشعه ایکس فلوروسکوپی می‌گیرد (اشعه ایکس ویدیویی). |
| پولیپکتومی | برداشتن پولیپ‌ها از معده یا روده در طی آندوسکوپی. |
راه‌کارهای مختلف تشخیصی راه سریع‌تری برای کشف مشکلات و بیماری‌های دستگاه گوارش هستند. با وجود آنها، امکان درمان سریع‌تر به‌وجود می‌آید.
بیوپسی
بیوپسی (Biopsie) نمونه‌برداری از اندام‌هایی مانند کبد است. در این روش، نمونه‌ای کوچک از عضوی در دستگاه گوارش برای ارزیابی التهاب و فیبروز، یا ضخیم‌شدن کبد یا مشکلات دیگر اندام‌های صفراوی و گوارشی در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد. به بیوپسی، بافت‌برداری هم می‌گویند. بیوپسی توسط متخصص رادیولوژی یا یک جراح انجام می‌شود. هدف از این آزمایش، برداشتن نمونه‌ای از بافت‌های مشکوک یا سلول‌ها برای بررسی وجود بیماری یا بررسی سرعت انتشار آن است.
روش‌ها و روندهای درمان در تخصص گوارش و کبد چیست؟
بنا به اینکه چه بخشی از دستگاه گوارش دچار مشکل است، روندهای درمانی مختلفی در نظر گرفته می‌شود. پزشک در ابتدا، بیمار را معاینه فیزیکی می‌کند و هم زمان، شرح حال او را دریافت می‌کند. در همین حین، پزشک به یک تشخیص اولیه رسیده و برای بررسی بیشتر، از آزمایش‌ها و روش‌های دیگری برای قطعیت، استفاده می‌کند. در ادامه، تمام این روندها را بررسی کرده‌ایم:
مانومتری مری
مانومتری مری یک روش تشخیصی است که برای بررسی عملکرد ماهیچه‌های مری به‌کار می‌رود. مری یک ماهیچه عضلانی است که در پشت بطن سینه قرار گرفته و وظیفه انتقال غذا را برعهده دارد. وقتی عضلات مری به‌درستی عمل نکنند، بیمار علائم ناخوشایندی مانند سوزش سر دل، درد و سختی هنگام بلع، درد قفسه سینه و حتی بازگشت مجدد غذا پس از بلع را تجربه می‌کند. مانومتری مری با اندازه‌گیری فشار درونی مری به پزشک کمک می‌کند تا عملکرد ماهیچه‌های مری را بررسی کند.
استنت‌گذاری مری
برای رفع مشکلاتی مانند فیستول یا سوراخ مری از استنت استفاده می‌شود. این ابزار تنگی‌های ناشی از تومورهای مری و آسیب‌های واردشده بر این عضو را برطرف می‌کند.
استنت یک ابزار پزشکی است که برای آزاد کردن انسدادهای مری، از قسمت‌های فوقانی، تحتانی یا میانی آن استفاده می‌شود. اگر استنت در ناحیه تحتانی مری و نزدیک به کاردیا (محل ورود معده به مری) قرار گیرد، می‌توان آن را به یک دریچه ضدرفلاکس مجهز کرد. این دریچه به‌طور موثری می‌تواند جلوی برگشت مایع معده را به مری بگیرد و با جلوگیری از برگشت مایع معده به مری، عوارض مرتبط با رفلاکس، مانند سوزش و زخم معده را پایان دهد.
پیوند مدفوع (باکتری‌درمانی)
در روش باکتری‌درمانی از باکتری‌های بی‌ضرر برای حذف باکتری‌های بیماری‌زا استفاده می‌شود. این روش درمانی برای بهبود عفونت‌های مختلف بدن، از جمله عفونت‌های گوارشی و دیگر بیماری‌ها، به‌کار می‌رود. یکی از مزایای پیوند مدفوع این است که علاوه بر اثربخشی در درمان عفونت، از برهم خوردن ترکیب باکتری‌های مفید حاضر در بدن جلوگیری می‌کند. این کار باعث ایجاد تعادل در تعداد باکتری‌های موجود در محیط داخلی بدن می‌شود و از ابتلا به عفونت‌های مجدد نیز جلوگیری می‌کند.
فوندوپلیکاسیون بدون برش از طریق دهان (TIF)
فوندوپلیکاسیون بدون برش ترانسپورال (TIF) نوعی جراحی بدون برش و یک روش درمانی است که برای بیماران مبتلا به بیماری رفلاکس معده (GERD) مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، فوندوس پلیکاسیون توسط یک اندوسکوپ از طریق دهان بیمار وارد معده می‌شود و هدف آن تقویت سرپایی معده است، به نحوی که جلوی بازگشت مواد معده به مری را می‌گیرد. به‌طور کلی پزشکان از راه‌کارهای درمانی زیر در موارد گوناگون استفاده می‌کنند:
- توصیه به مصرف رژیم غذایی مناسب مانند BRAT (مصرف موز، سیب، نان تست) که برای معده مطلوب است.
- پرهیز از غذاهای چرب و ادویه‌جات تند.
- مصرف داروهای بدون نسخه مانند مُلین برای مشکلاتی نظیر یبوست.
- استفاده از داروهایی برای کنترل علائم تهوع و… .
- تجویز هیدراتاسیون وریدی برای جبران کم‌آبی بدن.
- انجام جراحی‌های لازم برای درمان مشکلات روده و کبد.
متخصصان گوارش و کبد از روش‌های مختلفی برای درمان استفاده می‌کنند؛ از توصیه‌هایی برای تغییر عادت‌های اشتباه مربوط به دستگاه گوارش تا جراحی‌های سنگین‌تر برای رفع مشکلات جدی.
چه زمانی باید به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنیم؟
اگر با مشکلات مرتبط با دستگاه گوارش و کبد مواجه شدید، باید به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید. این مشکلات می‌تواند شامل علائمی نظیر درد یا تورم شکم، سوء هاضمه مزمن، اسهال یا یبوست، تغییرات در عادات مدفوع، خونریزی دستگاه گوارشی، تهوع و استفراغ مکرر، سوزش معده، مشکلات در جذب مواد غذایی، عوارض جانبی ناشی از مصرف داروها، اختلالات در کبد و مثانه صفراوی شود. در صورت بروز علائم گفته شده، در اسرع وقت به دکتر گوارش تهران یا شهر خود مراجعه و اقدامات درمانی را آغاز کنید.
به‌طور کلی هر مشکلی که در اجزای زیر ایجاد می‌شود به پزشک گوارش مربوط است:
- مری
- معده
- شکم
- روده کوچک
- روده بزرگ
- رکتوم
- پانکراس
- كيسه صفرا
- مجاری صفراوی
- کبد
اگر دچار وضعیت‌های زیر هستید، نیاز به مراجعه به دکتر گوارش خواهید داشت:
- افزایش یا کاهش وزن غیرقابل توضیح
- اختلال و مشکل در بلع
- اسهال مزمن یا شدید
- بازگشت غذا از معده
- خونریزی از رکتوم
- تجمع گاز و نفخ
- سوزش سردل
- حالت تهوع
- یبوست
به‌توصیه ACG یا همان کالج آمریکایی تخصص گوارش (gi)،
باید بعد از مشاهده علائم هشداردهنده‌ای مانند نفخ و یبوست جدی حتما به متخصص گوارش مراجعه کنید؛ چون یا پای مشکلی اساسی به‌میان است یا با اقداماتی مناسب، از بروز اختلالات جدی جلوگیری خواهد شد.
مراجعه به‌موقع به هر پزشکی با چک‌کردن علائم و شناخت آنها مقدور می‌شود. پس همیشه حواستان به سلامتتان و تغییرات بدن خود باشد.
محل کار دکتر گوارش چگونه است؟
پزشکان متخصص گوارش و کبد در مطب‌های شخصی یا بیمارستان‌ها مشغول به فعالیت هستند. برخی از آنها هم در کلینیک‌های تخصصی فعالیت می‌کنند و امور مختلف درمانی و اقدامات لازم را در بستری کاملاً تخصصی پیش می‌برند. با کمک‌گرفتن از سامانه‌های نوبت‌دهی آنلاین و اطلاع‌رسانی درباره نشانی و شماره تماس پزشکان می‌توانید اطلاعات موردنیاز درباره هر متخصص گوارش و کبد را به‌سادگی پیدا کنید.
در انتخاب بهترین دکتر گوارش چه مواردی را باید در نظر بگیریم؟
یک دکتر گوارش خوب، علاوه بر داشتن تخصص و تجربه لازم در حوزه گوارش و کبد، باید دارای ویژگی‌هایی چون برقراری ارتباط موثر با بیمار باشد. او باید بتواند به شکلی روشن و قابل درک مشکلات را برای بیماران توضیح دهد و به آنها احساس اطمینان و امید به بهبودی دهد. به طور کلی، پیش از انتخاب دکتر خوب، به نکات زیر دقت کنید:
- به حسن شهرت متخصص گوارش و کبد دقت کنید.
- اعتبار و تحصیلات و تخصص پزشک را بررسی کنید.
- از نظرات کاربران در سایت‌ها و سامانه‌های اینترنتی نوبت‌دهی استفاده کنید.
- به رفتار و شیوه برقراری ارتباط پزشک در مراجعه نخست هم دقت داشته باشید.
این را هم یادتان باشد که ببینید، خدمات ارائه‌شده از سوی متخصص موردنظر تحت پوشش بیمه درمانی‌تان قرار می‌گیرد یا خیر.
در مراجعه به متخصص گوارش و کبد باید انتظار چه معاینه‌ها و اقداماتی را داشته باشیم؟
در زمان مراجعه به پزشکی با تخصص گوارش و کبد، پزشک از شما درباره سابقه بیماری‌های گوارش، سبک زندگی و تغذیه سوال می‌کند. معاینه فیزیکی هم بنا به نقطه‌ای از سیستم گوارشی صورت می‌گیرد که دچار مشکل است. زمانی که می‌دانید تخصص گوارش چیست و برای مشکلی در این دستگاه به متخصص مراجعه می‌کنید، باید منتظر طی‌شدن روند تشخیصی با مراحل مختلف باشید. پزشکان معمولاً برای بررسی بیشتر مشکل و رسیدن به تشخیص بیماری‌های کبدی و گوارشی و انتخاب درمان از آزمایش‌های خون، ادرار یا مدفوع هم کمک می‌گیرند. بنا به اختلال و وضعیت باید منتظر اموری مانند آندوسکوپی یا کولونوسکوپی هم باشید.
حتما از پیش بدانید که تخصص گوارش چیست و با مراجعه به متخصص گوارش و کبد مناسب، به تسریع مشکل و وضعیت خود کمک کنید. زمانی که بدانید دکتر گوارش کیست و چطور به شما کمک می‌کند، دید واضح‌تری از مسیر درمان بیماری‌های گوارشی پیدا می‌کنید و از نگرانی‌هایتان هم کاسته می‌شود. در مسیر درمان زخم معده یا مشکلاتی نظیر سندروم روده تحریک‌پذیر یا ورم معده باید منتظر انجام آزمایش‌هایی مانند آندوسکوپی و سونوگرافی باشید. گاهی با دارودرمانی و گاهی هم با اقداماتی مانند لاپاراسکوپی، مشکلات مختلف از جمله کبد چرب، بواسیر یا هموروئید و… تشخیص داده و درمان می‌شوند.
مهم‌ترین اقدام درمانی برای مراجعه به متخصص گوارش و کبد، می‌تواند پیدا کردن پزشک متخصص و حرفه‌ای در این زمینه باشد؛ امری که با مراجعه به پلتفرم آنلاین دریافت نوبت پزشک دکتردکتر، به آسانی میسر می‌شود. برای این کار می‌توانید وارد سایت دکتردکتر شوید و تخصص گوارش و کبد را جستجو کنید، خواهید دید که لیستی از بهترین پزشکان این حوزه در سراسر ایران به شما نمایش داده خواهند شد.
منابع:
hopkinsmedicine.org
my.clevelandclinic.org
سوالات متداول تخصص گوارش و کبد
متخصصان گوارش و کبد به تشخیص و درمان مشکلات دستگاه گوارش و کبد می‌پردازند. این پزشکان از اقداماتی مانند کولونوسکوپی و آندوسکوپی برای مشاهده درون روده و معده استفاده می‌کنند.
پزشکان این حیطه از آزمایش‌های خون، ادرار و مدفوع در کنار تصویربرداری و سونوگرافی و انجام اقداماتی مانند آندوسکوپی برای تشخیص بهره می‌برند.
نفخ و تجمع گاز، بروز مشکل در هاضمه و بلع از علائم نخستی است که باید سریع پیگیری شوند.
پزشک متخصص به بررسی بیماری‌های مری، معده، روده کوچک، کولون و رکتوم، پانکراس، کیسه صفرا، مجاری صفراوی و کبد می‌پردازد.
سلام
برای جراحی سنگ صفرا باید زیر نظر متخصص گوارش باشیم یا متخصص جراحی؟
سلام عزیز
جهت جراحی و پیگیری سنگی که علامت و درد دارد باید به متخصص جراحی مراجعه کنید
سلام ، یکی از دوستام ۱۰ ساله هپاتیت سی داره ، برای درمان به چه متخصصی باید مراجعه کنه؟
سلام عزیزم
جهت انجام آزمایش و بررسی میزان آسیب و درمان دارویی ضد ویروس هپاتیت سی به فوق تخصص گوارش مراجعه کنید