علل، علائم و درمان پیچ خوردگی بیضه
پیچش بیضه یا پیچ خوردگی بیضه به چه علت روی میدهد و چه نشانههایی دارد؟ آیا میتوان از تورشن بیضه جلوگیری کرد؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
پیچش بیضه موضوعی نگران کننده برای بیمار است و باید گفت که در بعضی سنین شایعتر است، در ادامه ضمن توضیح علل و علائم تورشن بیضه به تشخیص و درمان آن نیز خواهیم پرداخت.
پیچش بیضه چیست؟
پیچش بیضه (Testicular torsion) زمانی رخ میدهد که بیضه دچار پیچ خوردگی شده و در نتیجه طناب اسپرماتیک (spermatic cord) که وظیفه خونرسانی به کیسه بیضه را دارد دچار پیچش میشود. کاهش حجم خون منجر به درد و تورم ناگهانی و شدید میشود.
پیچش بیضه بیشتر بین سنین ۱۲ تا ۱۸ سال شایع است. اما با این حال امکان رخ دادن آن در هر سنی حتی پیش از تولد وجود دارد. پیچش بیضه معمولاً به جراحی نیاز دارد. اگر به سرعت درمان شود، میتوان بیضه را حفظ کرد. اما زمانی که جریان خون برای مدت طولانی مسدود شده باشد، احتمالاً بیضه به شکل بدی آسیب دیده و در نتیجه باید از بدن خارج شود.
علائم پیچ خوردگی بیضه
علائم و نشانههای پیچش بیضه عبارتند از:
درد شدید و ناگهانی در کیسه بیضه – کیسه بیضه کیسهای از جنس پوست زیر آلت تناسلی است که بیضهها در آن قرار دارند.
- ورم کیسه بیضه
- درد شکمی
- حالت تهوع و استفراغ
- بیضهای که بالاتر از حالت طبیعی و در یک زاویه غیر طبیعی قرار دارد
- تکرر ادرار
- تب
مردان جوان مبتلا به پیچش بیضه معمولاً به دلیل درد کیسه بیضه ناگهان نیمههای شب یا در ساعات ابتدایی صبح از خواب بیدار میشوند.
چه زمانی برای تورشن بیضه به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت درد ناگهانی و شدید بیضه به بخش اورژانس مراکز درمانی مراجعه کنید. در صورت پیچش بیضه، درمان سریع از بروز مشکلات جدیتر و یا حتی از دست رفتن بیضه جلوگیری خواهد کرد.
همچنین اگر این درد شدید و ناگهانی، به ناگهان و بدون اینکه درمان خاصی انجام شود، برطرف شد هم باید هر چه سریعتر اقدامات درمانی مناسب انجام شود. در این شرایط بیضه دچار پیچ خوردگی شده و سپس به خودی خود این پیچش برطرف خواهد شد. معمولاً برای جلوگیری از بروز دوباره این مشکل باید جراحی انجام شود.
علت پیچش بیضه
پیچش بیضه زمانی رخ میدهد که بیضه حول محور طناب منوی که وظیفه خون رسانی از شکم به کیسه بیضه را برعهده دارد، پیچ میخورد. اگر بیضه چندین بار دچار تورشن شود، جریان خون میتواند به صورت کامل مسدود شده و سرعت بروز آسیب هم بیشتر شود
دلیل پیچش بیضه و اینکه چرا رخ میدهد، مشخص نیست. بیشتر مردان مبتلا به دلیل ریشه های ژنتیکی دچار پیچش بیضه درون کیسه بیضه میشوند. این عارضه ارثی معمولاً باعث پیچ خوردن هر دو بیضه درون کیسه بیضه میشود.
پیچش بیضه معمولاً چندین ساعت بعد از فعالیت شدید، بعد از آسیب خفیف به بیضه و یا در هنگام خواب رخ میدهد. هوای سرد یا رشد سریع بیضه در طی دوران رشد هم ممکن است در این میان نقش بسیار مهمی را ایفا کند.
عوامل خطرناک افزایش احتمال ابتلا به پیچش بیضه
- سن: پیچش بیضه معمولاً بین سنین ۱۲ تا ۱۸ سال رخ میدهد.
- پیچش بیضه پیشین: اگر پیشتر به این عارضه مبتلا بودهاید و این مشکل بدون انجام هیچ گونه درمانی برطرف شده باشد (detorsion یا intermittent torsion) احتمال رخ دادن دوباره آن وجود دارد. هر چه قدر وقوع درد مکررتر باشد، احتمالا آسیب به بیضه بیشتر خواهد بود.
- سابقه خانوادگی پیچش بیضه: این عارضه ممکن است خانوادگی باشد
مشکلات و عوارض جانبی پیچش بیضه
این عارضه مشکلات زیر را هم به دنبال دارد:
- آسیب و یا از بین رفتن بیضه: اگر پیچش بیضه برای چندین ساعت درمان نشود، جریان خون مسدود شده منجر به آسیب دائمی به بیضه خواهد شد. اگر آسیب بیضه شدید باشد، باید به کمک جراحی آن را از بدن خارج کرد.
- ناباروری: در برخی از موارد، آسیب و یا از دست رفتن بیضه بر توان باروری مرد اثر خواهد گذاشت.
پیشگیری از پیچ خوردگی بیضه
پیچش بیضه در برخی از مردان یک مشکل ژنتیکی است. در این صورت با جراحی میتوان هر دو بیضه را به داخل کیسه بیضه متصل کرد و به این روش از وقوع آن پیشگیری کرد.
تشخیص تورشن بیضه
پزشک برای اینکه بهتر متوجه شود که علائم و نشانهها به پیچش بیضه مربوط است یا عامل دیگری، سوالاتی را از بیمار خواهد پرسید. برای تشخیص پیچش بیضه معمولاً کیسه بیضه، بیضهها، شکم و کشاله ران به صورت فیزیکی مورد معاینه قرار خواهند گرفت.
همچنین پزشک با مالیدن و با نیشگون گرفتن فضای داخل ران، رفلکسها را بررسی خواهد کرد. معمولاً این کار باعث انقباض بیضه خواهد شد. این رفلکس ممکن است در صورت ابتلای فرد به پیچش بیضه رخ ندهد.
برخی اوقات، برای تشخیص بهتر و یا کمک به تشخیص دیگر دلایل بروز علائم نیاز به انجام آزمایشات پزشکی است، این آزمایشها عبارتند از:
- آزمایش ادرار: برای بررسی عفونتهای احتمالی این آزمایش انجام خواهد شد.
- سونوگرافی کیسه بیضه: این نوع از سونوگرافی برای بررسی جریان خون استفاده میشود. کاهش جریان خون به سمت بیضه، نشانهای از پیچش بیضه است. اما سونوگرافی همیشه قادر به تشخیص جریان خون کاهش یافته نیست. بنابراین این آزمایش ممکن است در مواردی هم به تشخیص پیچش بیضه منجر نشود.
- جراحی: جراحی برای تشخیص اینکه آیا علائم به دلیل پیچش بیضه و یا دیگر شرایط ایجاد شدهاند یا خیر، کاربرد دارد.
اگر برای چندین ساعت درد ادامه داشته باشد و بعد از معاینه فیزیکی معلوم شود که فرد به پیچش بیضه دچار شده است، ممکن است بدون اینکه سایر آزمایشات انجام شود، فرد برای انجام عمل جراحی سریعاً به اتاق عمل فرستاده شود. اگر جراحی با تاخیر انجام شود، میتواند منجر به از دست رفتن بیضه شود.
درمان پیچش بیضه
برای اصلاح مشکل جراحی لازم است. در برخی از موارد، پزشک با فشار دست میتواند بیضه پیچ خوردن را به حالت اولیه باز گرداند (manual detorsion). اما در این شرایط هم برای جلوگیری از وقوع دوباره پیچش بیضه، باید جراحی انجام شود.
جراحی برای درمان این عارضه معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. در طی جراحی پزشک شکاف کوچکی را در کیسه بیضه ایجاد شده و سپس طناب منوی پیچ خورده را به حالت اولیه خود برخواهد گرداند. در صورت لزوم با بخیههایی یک و یا هر دو بیضه به قسمت داخلی میشه بیضه متصل خواهند شد.
هر چه زودتر جراحی انجام شود، شانس حفظ بیضه بیشتر خواهد شد. بعد از گذشت ۶ ساعت از آغاز درد، خطر لزوم خارج کردن کامل بیضه افزایش خواهد یافت. اگر درمان برای بیشتر از ۱۲ ساعت از آغاز درد به تاخیر بیفتد، حداقل ۷۵ درصد خطر خارج کردن کامل بیضه وجود دارد.
پیچش بیضه در نوزادان متولد نشده و نوزادان
پیچش بیضه در نوزادان هم رخ میدهد ولی بروز آن نادر است. در این شرایط، بیضه نوزاد ممکن است سخت، متورم یا تیره رنگ باشد. در این شرایط ممکن است سونوگرافی کاهش جریان خون را نشان ندهد و باید جراحی انجام شود.
درمان پیچش بیضه در نوزادان بحث برانگیز است. اگر نوزاد پسری با علائم و نشانههای پیچش بیضه به دنیا بیاید، شاید برای انجام جراحی اورژانسی دیر باشد و در ضمن ممکن است بیهوشی مشکلاتی را به همراه داشته باشد.
اما جراحی گاهی باعث حفظ بخشی و یا تمام بیضه شده و از بروز مجدد این عارضه پیشگیری خواهد کرد. درمان پیچش بیضه در نوزادان ممکن است از بروز دیگر مشکلات آتی در مورد تولید هورمونهای مردانه و باروری پیشگیری کند.
آماده شدن برای ملاقات با پزشک
پیچش بیضه معمولاً ناگهانی رخ میدهد و زمان کمی را برای آماده سازی فرد فراهم میکند. ابتدا بیمار ممکن است به پزشک عمومی مراجعه کند، اما احتمال دارد که بیمار به متخصص اورولوژی هم ارجاع داده شود.
اگر پیش از ملاقات با پزشک علامتهای هشدار دهندهی پیشرفتهای داشتید، اطلاعات زیر به شما کمک میکند که خود را برای ویزیت پزشک آماده کنید.
چه کاری میتوان انجام داد؟
- علائم خود را یادداشت کنید، حتی اگر علائم به مشکل شما ارتباطی نداشته باشد
- سوالات خود را یادداشت کنید.
برخی از این سوالات عبارتند از:
- چرا این عارضه ایجاد شده است؟
- دلایل احتمالی بروز این علائم کدامند؟
- در صورت عدم جراحی چه اتفاقی رخ میدهد؟
- عوارض و مشکلات احتمالی ناشی از جراحی کدامند؟
- آیا بعد از عمل باید هیچگونه محدودیتی رعایت شود؟
- چه مدت بعد از جراحی میتوان رابطه جنسی را از سر گرفت؟
- آیا میتوانم پدر شوم؟
- چگونه میتوان از بروز دوباره این عارضه جلوگیری کرد؟
از پزشک چه انتظاری باید داشت؟
پزشک سوالات زیر را مطرح میکند، برای پاسخ به آنها آماده باشید:
- علائم از چه زمانی آغاز شدند؟
- زمانی که برای اولین بار بروز علائم آغاز شد، در حال چه کاری بودید؟
- آیا علایم ادامه دار هستند یا اینکه بعد از یک مدت از بین میروند؟
- علائم تا چه حد شدید هستند؟
- آیا عامل یا عواملی باعث بهبود و یا بدتر شدن علائم خواهند شد؟
- آیا فردی از اعضای خانواده به این عارضه مبتلا بوده است؟
- آیا پیش از این به پیچش بیضه دچار شده بودید؟
منبع:
سلام خسته نباشید
من 19 سالمه
هر روز در مواقعی مقدار خیلی کم یه دردی در بیضه سمت چپ احساس میکنم و این درد به بالای مثانه، زیر شکمم هم حس میکنم میخواستم ببینم مشکل از چیه؟ نه ورم داره نه قرمزی و خونریزی نه شکل غیر طبیعی داره فقط یه مقدار چند روزی هست این ناحیه ها درد میکنه مخصوصا زیر شکم سمت چپ
سلام دوست عزیز
از نظر عفونت ادراری و سنگ کلیه بررسی شین
ازمایش ادرار و سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری و بیضه ها لازم است
جهت بررسی به متخصص اورولوژی مراجعه کنید
سلام. من ۱۹ سالمه و چند روزیه درد عجیبی توی بیضه راستم دارم. انگار جا به جا شده وقتی میشینیم اذیت میکنه و نفسم بند میاد. ممکنه پیچش بیضه
سلام وقت بخیر
من یکماه پیش در مایع منی خون دیدم و بعد یک هفته مایع منی به حالت عادی برگشت ولی دوباره یک هفته ای میشه که در مایع منی خون میبینم
بیضه هام تغییر شکلی نیافته ، دو روزیه که درد خفیفی مثل ذوق زدگی در بیضه سمت راست حس میکنم. در بیضه سمت راست محل اتصال رگ به بیضه زیر بیضه است و در بیضه سمت چپ محل اتصال رگ به به بیضه بالای بیضست. ایا پیچ خوردگیه؟
۱۹ سالمه
سلام
نیاز به معاینه و ازمایش هست
به متخصص اورولوژی مراجعه کنید
سلام خسته نباشین من بعضی وقتا درد شدید و ناگهانی در بیضه چپ احساس میکنم که باعث معده درد هم میشه و بعد از چند ساعت درد از بین میره و زیر بیضه احساس پیچ خوردگی و جمع شدن رگ به صورت یکجا هست و بیضه ها کنار هم قرار ندارن
سلام
باید هم معاینه بیضه و هم بررسی از نظر سنگ کلیه انجام شود.
به متخصص اورولوژی مراجعه کنید
سلام خسته نباشید. بیضه سمت چپم(اندازه تیله) کوچکتر از بیضه سمت راست قبلا درد داشت الان دردش متوقف شده؟ مال چیست
سلام
پتوجه نشدم اگر سایزش به طور کلی اندازه تیله هست لازمه ویزیت شین و به متخصص اورولوژی مراجعه کنید
سلام ببخشید میگم بیضه چپ هم انگاری سه هفته هست ک انگاری بعضی وقتی میچرخه و بعد دوباره بر میگرده سر همون حالت قبلی درد هم ندارم ایا پیچش بیضه هست؟
سلام
علایمتون به نفع پیچش بیضه نیست
سلام
من چند وقت پیش بعد از غذا یه بچه رو بغل کردم و بعد از اون سمت راست و پایین شکمم، وقتی که دارم راه میرم درد میگیره.
آیا ربطی به این موضوع داره؟
هیچ عارضه دیگه ای هم ندارم
(اینم بگم وقتی تحریک میشم این موضوع نمایان تر از مواقع عادیه)
سلام
باید معاینه شین چون درد مزمن شده
بهتره به متخصص اورولوژی مراجعه کنید
سلام اگر بیضه پیچ خورده مدت زیادی در جای خود بمونه و درمان نشه برای بیضه سالم اتفاقی خواهد افتاد؟
سلام
بله بخاطر اشتراک عروق ممکن است بیضه مقابل هم آسیب ببیند
سلام خسته نباشید اقای دکتر یه ماهی میشه که بیضه هام درد خفیفی به همراه داره بیشتر بیضه سمت راستمه گاهی اوقات سمت بیضه سمت چپمم درد میکنه وقتی سرپا میشینم درد میگیره هیچ ورمی و قرمزی در بیضه هام نیست
سلام
جهت معاینه باید به متخصص” اورولوژی مراجعه کنید
سلام ۱۵سالمه امروز یک ضربه نه چندان محکم به بیضم وارد شد چند دقیه پیچ حمام بودم حس کرم که یکم فرم بیضه چپم فرق کرده و پایین تر از بیزه راسته اما علائمی ندارم بنظر شما پیچش پیدا کرده؟
سلام
اگر ضربه شدید بوده بهتره ویزیت شین
سلام
آقای دکتر من بیضه سمت راستم بالاتر قرار داره و رگ هاش برجسته شده بود دیروز ولی امروز یکم بهتره درد هم نداره
میتونه پیچ خوردگی باشه؟
سلام
بهتره از نظر واریکوسل بررسی شین و جهت معاینه به متخصص” اورولوژی مراجعه کنید
سلام خسته نباشید
من بیضه سمت چپم کمی درد داره ولی نه تورم داره و نه قرمز شده و بالاتر هم قرار نگرفته
آیا پیچ خوردگی صورت گرفته؟
سلام
پیج خوردگی بیضه اصولا درد شدید میده
منتهی با توجه به اهمیت درد یک طرفه ، حتی در صورت خفیف بودن لازمه
به متخصص” اورولوژی مراجعه کنید و معاینه شین
سلام
من 14_15 سالم هست و تقریبا 3 روزی هست که با درد بیضه سمت چپ مواجه شدم
2 روز اول چیز خاصی نبود دردش
ولی دیروز یکمی دردش نسب به قبل بیشتر شده
و اینکه بیضه سمت چپ که درد داره پایین تر از راسته
و انگار خیلی خیلی کم بزرگتر از راستی شده
پوستمم نه قرمز شده نه چیزی
تهوع و سرگیجه هم ندارم
لطفا راهنمایی کنید
سلام
با توجه به دردی که در طی چند روز تشدید شده و کمی تورم هم داره
لازمه معاینه و درصورت نیاز سونوگرافی بدین
جهت معاینه به متخصص” اورولوژی مراجعه کنید
سلام
من بیضه راستم از بیضه چپ بزرگتره
و اینکه بضموقع ها یکی از بیضه ها پایین تر از اون یکی میره
چند روزی هست که بعضی موقع ها درد در بیضه هام یا کشاله ران دارم
البته بخاطر ورزش فوتبالی که داشتم به کشاله رانم آسیب رسید.
و اینکه خودم وقتی بررسی کردم
اپیدیدیم بیضه چپم رو به سمت بالا قرار داره
ولی اپیدیدیم بیضه راست کمی رو به سمت راست متمایله
البته این تفاوت از قبل این درد های چند روزه که شروع شده هم بود
آیا میتونه پیچ خوردگی باشه؟
سلام
پیخوردگی بعیده
نیاز به معاینه هست
به متخصص” اورولوژی مراجعه کنید
سلام
من بچه ام ۹ سالش هست و به علت پیچ خوردگی بیضه ، بیضه سمت چپش رو از دست داد و الان فقط یک بیضه داره ، آیا در آینده براش مشکلی پیش میاد؟
سلام
نگران نباشید
بعد از بلدغ ازمایش اسپرم آنالیز بدهد
سلام اقای دکتر چند روز پیش سنوگرافی دادم واریکوسل دارم امروز که دقت کردم به بیضم بیضه سمت چپم رگ هاش رو به بالاس و بیضه راستم رو به پایین بنظرتون عادیه؟درضمن هیچ دردی هم ندارم
سلام
اگه مورد خاصی بود در سونو معلوم میشد
باسلام ،باانجام چه آزمایشی میتوان زمان تقریبی پیچ خوردگی بیضه منجر به تورشن را تعیین کرد ،
سلام تا ٦ ساعت با سونوگرافي داپلر و معاينه