همان طور که می دانید اعتیاد یک بیماری پیچیده است، اما نزدیک به یک قرن مطالعه علمی به محققان کمک کرده تا به درک عمیق تری در مورد نحوه عملکرد آن دست یابند. اعتیاد امروزه یک شکست یا انتخاب شخصی تلقی نمی شود بلکه به عنوان بیماری ای طبقه بندی می شود که بر مغز تأثیر می گذارد.
اکثر مردم وقتی در مورد اعتیاد می شنوند به مصرف مواد فکر می کنند، اما این تنها نوع اعتیاد نیست. منبع معتبر تحقیق نشان می دهد که اعتیاد به مواد، مشابه الگوهای رفتار اجباری مانند قمار یا خرید است. امروزه اکثر کارشناسان دو نوع اعتیاد را می شناسند:
اعتیاد به مواد شیمیایی : این نوع از اعتیاد به اعتیادی که شامل استفاده از مواد مخدر است اشاره دارد.
اعتیاد رفتاری : این نوع به اعتیادی اشاره دارد که شامل رفتارهای اجباری است. این اعتیاد ها رفتارهای مداوم و تکراری هستند که حتی اگر هیچ سود واقعی نداشته باشند، انجام می دهید.
اعتیاد به طور کلی چگونه کار می کند؟
قبل از ورود به انواع مختلف اختلال اعتیاد مصرف مواد، درک چند عنصر کلی از اعتیاد مفید است.
سیستم پاداش
اعتیاد با عملکرد طبیعی مغز، به ویژه در سیستم پاداش، تداخل دارد. هنگامی که کاری را انجام می دهید که برایتان لذت بخش است، خواه با بهترین دوست خود، یک نوشیدنی بنوشید یا از کوکائین استفاده کنید، سیستم پاداش، انتقال دهنده عصبی دوپامین را همراه با سایر مواد شیمیایی آزاد می کند.
برخلاف تصور رایج، به نظر نمی رسد که دوپامین در واقع باعث ایجاد احساس لذت یا سرخوشی شود. در عوض، به نظر می رسد که مغز ارتباط بین چیزهای خاص و احساس لذت را تقویت می کند و شما را به جستجوی دوباره آن چیزها در آینده سوق می دهد.
ولع و سازگاری
میل به تجربه مجدد این سرخوشی می تواند باعث هوس خوردن مواد یا انجام رفتاری شود، به خصوص زمانی که با علائم مشابه مواجه می شوید (مثلاً مهمانی که در آن مردم در حال نوشیدن هستند). این هوس ها اغلب به عنوان اولین نشانه اعتیاد عمل می کنند.
با ادامه استفاده از یک ماده یا انجام یک رفتار، مغز به تولید مقادیر بیشتری از دوپامین ادامه می دهد. در نهایت، مقدار زیادی دوپامین در مغز وجود دارد و درنتیجه مغز در پاسخ به محرک های عادی دوپامین کمتری تولید می کند. با این حال یک مشکل وجود دارد: سیستم پاداش مغز همچنان به همان مقدار دوپامین نیاز دارد تا آنطور که باید عمل کند.
در نتیجه خیلی زود، باید مقدار بیشتری از این ماده را برای جبران چیزی که مغزتان آزاد نمی کند استفاده کنید. این اثر سازگاری نامیده می شود.
بی علاقگی به فعالیت های دیگر
با توسعه اعتیاد، از دست دادن علاقه به سرگرمی ها و سایر چیزهایی که زمانی از آن لذت می بردید، معمول است. این امر به این دلیل اتفاق می افتد که مغز شما دیگر در پاسخ به محرک های طبیعی، مانند داشتن رابطه جنسی یا هر فعالیت لذت بخش دیگری، دوپامین زیادی تولید نمی کند.
حتی زمانی که می خواهید مصرف یک ماده را متوقف کنید، ممکن است احساس کنید که هنوز به آن مواد نیاز دارید تا در مورد هر چیزی احساس خوبی داشته باشید.
از دست دادن کنترل
اعتیاد معمولاً شامل ناتوانی در کنترل مصرف مواد یا رفتارهای خاص است. این امر می تواند منجر به از دست دادن شغل، مشکلات سلامتی، و اختلال در روابط و … شود. در پاسخ، ممکن است تصمیم بگیرید که مواد یا آن رفتار را ترک کنید، اما متوجه می شوید که علیرغم انجام بهترین تلاشتان، همچنان فایده ای ندارد.
آنچه در مورد اعتیاد شیمیایی باید بدانید
صحبت در مورد اعتیاد به مواد شیمیایی می تواند دشوار باشد زیرا اغلب در مورد اینکه چه چیزی باعث سوء مصرف مواد، وابستگی و اعتیاد می شود سردرگمی وجود دارد.
آخرین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) استفاده از اصطلاح “اختلال مصرف مواد” را توصیه می کند. این طبقه بندی شامل معیارهای تشخیصی بیشتری برای کمک به متخصصان است تا بین موارد خفیف، متوسط و شدید اعتیاد تمایز قائل شوند.
بسیاری از کارشناسان آن را ترجیح می دهند زیرا از عباراتی مانند “سوء استفاده” که می تواند بیشتر به اعتیاد جنبه شرم آور بدهد و از کمک گرفتن توسط فرد بیمار جلوگیری کند، اجتناب می کند.
علائم شایع اختلال مصرف مواد عبارتند از:
- هوس شدید به اندازه ای است که بر توانایی شما برای فکر کردن به چیزهای دیگر تأثیر می گذارد
- نیاز به استفاده بیشتر از ماده مخدر برای تجربه اثرات مشابه
- اگر نتوانید به راحتی به ماده مخدر دسترسی پیدا کنید، ناراحت و آشفته می شوید
- مصرف خطرناک، مانند رانندگی یا کار در حین استفاده از مواد
- مشکل مدیریت کار، مدرسه یا مسئولیت های خانگی به دلیل مصرف مواد
- مشکلات دوستی یا روابط مرتبط با مصرف مواد
- صرف زمان کمتری برای فعالیت هایی که قبلاً از آنها لذت می بردید
- ناتوانی در توقف استفاده از ماده مخدر
- علائم ترک مانند واکنش های جسمی و روحی در هنگام تلاش برای ترک
برخی از رایج‌ترین مواد اعتیادآور عبارتند از:
- الکل
- مواد افیونی، از جمله هروئین و همچنین داروهای مسکن تجویزی مانند اکسی کدون و مورفین
- شاهدانه
- نیکوتین
- آمفتامین ها
- کوکائین
- متا آمفتامین
آنچه در مورد اعتیاد رفتاری باید بدانید
در مورد مفهوم اعتیادهای رفتاری و اینکه آیا آنها واقعاً اعتیاد دارند یا خیر، اختلاف نظر وجود دارد. با این حال، دو اعتیاد رفتاری تشخیص داده شده است:
- اعتیاد به قمار
- اختلال بازی اینترنتی
در حالی که اکثر متخصصان پزشکی بر این باورند که برخی از الگوهای رفتاری می توانند در طول زمان مشکل ساز شوند، اما هنوز بحث هایی در مورد این موارد وجود دارد:
- نقطه ای که رفتارها به اعتیاد تبدیل می شود
- رفتارهای خاصی که می تواند اعتیاد آور شود
به عنوان مثال، برخی ممکن است موافق باشند که اعتیاد به خرید، رابطه جنسی و ورزش وجود دارد، اما این ایده که مردم می توانند به فیس بوک معتاد شوند را زیر سوال ببرند.
علائم کلی یک اعتیاد رفتاری بالقوه عبارتند از:
- صرف زمان زیادی برای درگیر شدن در یک رفتار
- اصرار به درگیر شدن در این رفتار حتی اگر بر زندگی روزمره، مسئولیت ها یا روابط تأثیر منفی بگذارد
- استفاده از رفتار برای مدیریت احساسات ناخواسته
- پنهان کردن رفتار یا دروغ گفتن به دیگران در مورد زمان صرف شده برای آن
- دشواری در اجتناب از رفتار
- تحریک پذیری، بی قراری، اضطراب، افسردگی یا سایر علائم ترک در هنگام تلاش برای ترک
- احساس اجبار به ادامه رفتار حتی زمانی که باعث ناراحتی می شود
اعتیادهای رفتاری رایج که افراد اغلب به دنبال درمان و سایر حمایت های حرفه ای برای رفع آن هستند عبارتند از:
- اعتیاد به خرید
- اعتیاد به ورزش
- اعتیاد به غذا
- اعتیاد جنسی
- اعتیاد به تلویزیون
- اعتیاد به رسانه های اجتماعی (اینستاگرام)
مشاهده لیست پزشکان متخصص روانشناسی و دریافت نوبت آنلاین
درمان اختلال مصرف مواد
اغلب ترک یا کنترل مصرف مواد به تنهایی و بدون حمایت یک متخصص آموزش دیده بسیار دشوار است. اولین مرحله درمان برای برخی از اشکال اختلال مصرف مواد، از جمله مواردی که شامل الکل، بنزودیازپین ها و هروئین است، معمولاً شامل سم زدایی تحت نظارت پزشکی است.
این امر بیمار را درمان نمی‌کند، اما می‌تواند به افراد کمک کند تا با خیال راحت روند ترک را طی کنند. در این مورد یک یا ترکیبی از درمان های زیر معمولا توصیه می شود.
درمان مسکونی
توانبخشی یا درمان مسکونی شامل اقامت در یک مرکز درمانی است که در آن متخصصان درمان آموزش دیده، مراقبت و پشتیبانی پزشکی را ارائه می دهند. برخی از برنامه های مراقبتی فقط چند هفته طول می کشد، در حالی که برخی دیگر ممکن است چند ماه تا یک سال زمان ببرد. بسیاری از برنامه های توانبخشی نیز عناصری از رویکردهای درمانی زیر را در بر می گیرند.
روان درمانی
روان درمانی و مشاوره اعتیاد، به خصوص اگر فردی شروع به استفاده از مواد برای مقابله با احساسات ناراحت کننده خود کرده باشد، می تواند به بهبودی کمک کند. یک درمانگر می تواند به آنها کمک کند تا برخی از دلایل مصرف مواد خود را کشف کنند و راهبردهای مقابله ای جدیدی برای مقابله با چالش ها ارائه دهند.
دارو
در برخی موارد، دارو می تواند به افراد کمک کند تا در بهبودی موفقیت بیشتری داشته باشند. این امر می تواند به ویژه برای جلوگیری از عود مجدد در افرادی که با اختلال مصرف مواد شامل الکل، نیکوتین یا مواد افیونی سر و کار دارند مفید باشد.
داروها به روش‌های مختلفی عمل می‌کنند، اما به طور کلی به کاهش میل به ماده مخدر و کاهش علائم ترک کمک می‌کنند. ارائه دهندگان درمان معمولاً استفاده از دارو را در ترکیب با سایر رویکردهای درمانی، مانند تراپی، برای رسیدگی به عوامل زمینه ای توصیه می کنند.
گروه های پشتیبانی
برنامه‌های دوازده مرحله‌ای مانند الکلی‌های گمنام و معتادان گمنام به بسیاری از افراد کمک می‌کنند تا بهبود پیدا کنند. این برنامه ها بر روش های درمانی خودیاری تکیه دارند و شامل حمایت گروهی ناشناس از سایر افرادی است که در جهت بهبودی تلاش می کنند.
مشورت و راهنمایی دیگران که برای بهبودی تلاش می کنند می تواند تفاوت های زیادی ایجاد کند. با این حال، این برنامه ها معمولاً به تنهایی پشتیبانی کافی را ارائه نمی کنند.
درمان اعتیادهای رفتاری
مانند اعتیاد شیمیایی، عوامل مختلفی می توانند در اعتیاد رفتاری نقش داشته باشند. دراین موارد رویکردهای درمانی ممکن است متفاوت باشد، اما روان درمانی معمولا اولین توصیه است.
روان درمانی
نوعی درمان که به عنوان درمان شناختی رفتاری (CBT) شناخته می شود، اغلب برای اعتیادهای رفتاری مفید است. CBT بر توجه به افکار و احساساتی که باعث پریشانی می شود و یادگیری نحوه تنظیم مجدد آنها در لحظه تمرکز می کند.
این امر، همراه با مهارت های مقابله ای سازنده تر، می تواند نیاز به رفتارهای اعتیادآور را کاهش دهد. انواع دیگر درمان نیز می تواند به رفع مسائل اساسی که ممکن است در اعتیاد رفتاری نقش داشته باشد، مانند نگرانی های روابط، کمک کند.
سایر درمان ها
گروه‌های خودیاری و سایر انواع گروه های حمایتی به‌ویژه زمانی که همراه با درمان استفاده شوند می‌توانند به درمان اعتیاد رفتاری کمک کنند،. همچنین برخی از تحقیقات نشان می دهد که داروهای ضد افسردگی SSRI ممکن است برای رسیدگی به رفتارهای اعتیاد آور فوایدی داشته باشند.
نتیجه گیری
ممکن است کارشناسان هنوز اطلاعات بیشتری در مورد چگونگی و چرایی بروز اعتیاد نداشته باشند، اما یک چیز واضح است: اعتیاد قابل درمان است.
منبع : healthline
من تا جایی تونستم اعتیاد رفتاری رو ترک کنم و تقریبا کامل شده اما بازم نمیتونم درس هام رو بخونم و کار های روزانه رو انجام بدم چون جذب کار های بی فایده دیگه میشم مثل خواب،بازی با گربه،بیخود راه رفتن تو خونه