فتق شکمی برآمدگی بافت ها از طریق حفره ای در عضلات دیواره شکم است. این وضعیت می تواند در هر ناحیه ای از دیواره شکم رخ دهد. بسیاری از این فتق ها را فتق برشی می نامند زیرا درمحل بهبودی برش های جراحی گذشته ایجاد می شوند.
در این نواحی لایه های دیواره شکم ضعیف یا نازک شده اند و به محتویات حفره شکمی اجازه عبور می دهند. در فتق شکمی خفه شده، بافت روده در سوراخی در دیواره شکم گیر می کند. این بافت را نمی توان به داخل حفره شکم برگرداند و جریان خون آن قطع می شود. این نوع فتق شکمی یک وضعیت اورژانسی است که نیاز به جراحی دارد. فتق می تواند در سایر نقاط بدن نیز رخ دهد و نام آن بر اساس محلی که در آن رخ می دهد می باشد، برای مثال، فتق فمورال در قسمت بالای ران رخ می دهد.
عوامل خطر برای فتق شکم کدامند؟
برخی از افراد با یک نقص مادرزادی به دنیا می آیند. نقص مادر زادی یعنی نقصی که از بدو تولد وجود دارد که باعث می شود دیواره شکم به طور غیر طبیعی نازک شود در نتیجه این افراد درمعرض خطر بیشتری برای ایجاد فتق شکمی هستند. سایر عوامل خطر برای فتق شکمی عبارتند از:
- بارداری
- چاقی
- سابقه باد فتق قبلی
- سابقه جراحی های شکمی
- صدمات وارده به ناحیه روده
- سابقه خانوادگی فتق
- بلند کردن یا هل دادن مکرر اجسام سنگین
علل فتق شکم چیست؟
فتق برشی ممکن است در 30 درصد از افرادی که جراحی شکم انجام داده اند، رخ دهد. این مورد بیشتر در محل اسکار جراحی رخ می دهد. در این نوع فتق بافت اسکار ضعیف یا نازک می شود و اجازه می دهد برآمدگی در شکم ایجاد شود. این برآمدگی ناشی از بافت یا اندام هایی است که به دیواره شکم فشار می آورند.
علائم فتق شکم چیست؟
فتق شکمی می تواند مجموعه ای از علائم را ایجاد کند. علائم ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد تا ظاهر شوند. شما ممکن است هیچ علامتی را احساس نکنید. یا ممکن است احساس ناراحتی یا درد شدید در ناحیه فتق خود داشته باشید، که ممکن است هنگام ایستادن یا بلند کردن اجسام سنگین بدتر شود. همچنین ممکن است یک برآمدگی در آن ناحیه ببینید یا احساس کنید که به لمس حساس است.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، حتما با پزشک مشورت کنید:
- ناراحتی خفیف در ناحیه شکم
- درد در شکم
- برآمدگی بیرونی پوست یا بافت در ناحیه شکم
- حالت تهوع
- استفراغ
فتق شکمی چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص کامل، پزشک از شما در مورد علائم سوال می کند و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. ممکن است نیاز به انجام آزمایش های تصویربرداری برای بررسی داخل بدن و علائم فتق شکمی وجود داشته باشد. این آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سونوگرافی شکم
- سی تی اسکن شکم
- اسکن ام آر آی شکم
بهترین روش های درمان فتق شکم
فتق شکمی نیاز به اصلاح جراحی دارد. در صورت عدم درمان، رشد فتق به کندی ادامه می یابد تا زمانی که عوارض جدی ایجاد شود. فتق های درمان نشده می توانند به فتق های شکمی بزرگ تبدیل شوند که رفع آنها به تدریج دشوارتر می شود. تورم می تواند منجر به به دام افتادن محتویات فتق شود، فرآیندی که به آن حبس می گویند. این به نوبه خود می تواند منجر به کاهش یا عدم عرضه خون به بافت های درگیر شود که به آن خفه کردن گفته می شود.
گزینه های درمان جراحی عبارتند از:
جراحی قرار دادن مش: جراح بافت را به جای خود برمی گرداند و سپس مش را می دوزد که به عنوان یک تکه تقویت کننده عمل می کند تا آن را در جای خود نگه دارد. این روش ایمن و قابل اعتماد در نظر گرفته می شود و نشان داده شده است که قرار دادن مش خطر عود فتق را کاهش می دهد.
ترمیم لاپاراسکوپی: جراح چندین سوراخ کوچک ایجاد می کند و فتق شما را با استفاده از یک دوربین کوچک در داخل بدن شما برای هدایت جراحی ترمیم می کند. در این روش ممکن است از مش استفاده شود یا نشود.
جراحی باز (غیر لاپاروسکوپی): جراح برشی را در مجاورت فتق ایجاد می کند، بافت ها را به جای خود باز می گرداند و سپس ناحیه را می دوزد. ممکن است از مش استفاده شود یا نشود.
مزایای روش لاپاراسکوپی شامل موارد زیر است:
- محل برش بسیار کوچکتر، که احتمال عفونت را کاهش می دهد
- کاهش درد بعد از عمل
- کاهش بستری شدن در بیمارستان: به طور کلی می تواند یک روز باشد و یا در همان روز به زندگی عادی بازگردند
- عدم وجود اسکار بزرگ
- زمان بهبودی کلی سریع تر
این دو نگرانی در مورد جراحی باز وجود دارد:
- بستری شدن طولانی تر در بیمارستان پس از جراحی
- مقدار درد بیشتر
عوارض فتق شکم
فتق های شکمی عظیم فتق هایی هستند که طول یا عرض آنها حداقل 15 سانتی متر (سانتی متر) یا مساحت کلی آنها 150 سانتی متر مربع است. این فتق ها یک خطر جدی برای جراحی هستند زیرا فتق غول پیکر حفره شکمی را پر می کند و جدا شدن از اندام های اطراف را دشوار می کند. با افزایش اندازه فتق، خطر عود مجدد نیز بیشتر می شود. سایر عوارض فتق درمان نشده عبارتند از:
حبس : روده در یک دیواره شکم ضعیف گیر می کند، جایی که نمی توان آن را به داخل حفره شکم برگرداند. این امر ممکن است باعث انسداد روده یا قطع جریان خون آن شود.
خفه شدن : این اتفاق زمانی رخ می دهد که جریان خون به روده مسدود شود. ممکن است بخشی از روده از کار بیفتد یا شروع به پوسیدگی کند. جراحی فوری برای بازگرداندن جریان خون و نجات روده ضروری است.
چشم انداز بیماری
در مراحل اولیه فتق، شما ممکن است بتوانید فتق خود را «رفع» کنید. برخی از افراد ممکن است برآمدگی را در شکم خود احساس کنند و اندام ها را به داخل فشار دهند. به این کار کاهش فتق گفته می شود. کاهش اغلب به طور موقت کار می کند تا زمانی که تحت عمل جراحی قرار بگیرید.
به طور کلی چشم انداز پس از جراحی بسیار خوب و بدون عارضه است. ممکن است لازم باشد چند هفته قبل از از سرگیری فعالیت های روزانه استراحت کنید و از بلند کردن اجسام سنگین یا فشار به ناحیه شکم خودداری کنید.
منبع: healthline
