ترانس آمینیت (هیپرترانس آمیناز) چیست؛ علل شایع، علائم و درمان

کبد انسان مواد مغذی را تجزیه می کند و سموم را از بدن فیلتر می کند. کبد این کار را با کمک آنزیم ها انجام می دهد. ترانس آمینیت، که گاهی هیپرترانس آمیناز می نامیده می شود، به داشتن سطوح بالایی از برخی آنزیم های کبدی به نام ترانس آمیناز می گویند. هنگامی که آنزیم های زیادی در کبد خود دارید، آنها شروع به حرکت به جریان خون می کنند. آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST) دو ترانس آمیناز رایج درگیر در ترانس آمینیت هستند. اکثر افراد مبتلا به ترانس آمینیت تا زمانی که آزمایش عملکرد کبد را انجام ندهند، نمی دانند که به آن مبتلا هستند.

ترانس آمینیت به خودی خود هیچ علامتی ایجاد نمی کند، اما معمولاً نشان می دهد که چیز دیگری در حال وقوع است، بنابراین پزشکان از آن به عنوان یک ابزار تشخیصی استفاده می کنند. برخی افراد نیز به طور موقت سطوح بالایی از آنزیم های کبدی را بدون هیچ دلیل زمینه ای دارند. با این حال، از آنجایی که ترانس آمینیت ممکن است با علائم شرایط جدی، مانند بیماری کبد یا هپاتیت همراه باشد، مهم است که هر گونه علت بالقوه را ارزیابی کنید.

علل شایع ترانس آمینیت

بیماری کبد چرب

کبد به طور طبیعی حاوی مقداری چربی است، اما مقدار بیش از حد آن می تواند منجر به بیماری کبد چرب شود. کبد چرب معمولاً با نوشیدن مقادیر زیاد الکل همراه است، اما بیماری کبد چرب غیرالکلی شایع‌تر است. هیچ کس دقیقاً مطمئن نیست که چه چیزی باعث بیماری کبد چرب غیر الکلی می شود، اما عوامل خطر رایج عبارتند از:

• چاقی
• کلسترول بالا

بیماری کبد چرب معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کند و بیشتر افراد تا زمانی که آزمایش خون انجام ندهند از ابتلا به آن اطلاعی ندارند. با این حال، برخی از افراد دچار خستگی، درد خفیف شکم یا بزرگ شدن کبد هستند که پزشک می تواند در طول معاینه فیزیکی آن را احساس کند. درمان بیماری کبد چرب اغلب شامل تغییراتی در شیوه زندگی مانند اجتناب از الکل، حفظ وزن مناسب و خوردن یک رژیم غذایی متعادل است.

هپاتیت ویروسی

هپاتیت به التهاب کبد اشاره دارد. انواع مختلفی از هپاتیت وجود دارد، اما شایع ترین آنها هپاتیت ویروسی است. شایع ترین انواع هپاتیت ویروسی که باعث ترانس آمینیت می شوند، هپاتیت B و هپاتیت C هستند.

هپاتیت B و C علائم مشابهی دارند که عبارتند از:

• زردی پوست و چشم ها که به آن یرقان می گویند
• ادرار تیره
• تهوع و استفراغ
• خستگی
• درد یا ناراحتی شکم
• درد مفاصل و عضلات
• تب
• از دست دادن اشتها

در صورت داشتن علائم هپاتیت ویروسی با پزشک خود صحبت کنید. اگر درمان نشود، می تواند باعث آسیب دائمی کبد شود، به خصوص اگر هپاتیت C داشته باشید.

داروها، مکمل ها و گیاهان دارویی

کبد علاوه بر کمک به پردازش غذا، هر چیز دیگری را که از طریق دهان مصرف می کنید، از جمله داروها، مکمل ها و گیاهان دارویی را نیز تجزیه می کند. گاهی اوقات اینها می توانند باعث ترانس آمینیت شوند، به خصوص زمانی که در دوزهای بالا مصرف شوند. داروهایی که می توانند باعث ترانس آمینیت شوند عبارتند از:

• داروهای مسکن بدون نسخه، مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین)
• استاتین ها، مانند آتورواستاتین (لیپیتور) و لوواستاتین (Mevacor، Altocor )
• داروهای قلبی عروقی، مانند آمیودارون (کوردارون) و هیدرالازین (آپرسولین)
• داروهای ضد افسردگی حلقوی، مانند دزیپرامین (Norpramin) و ایمیپرامین (Tofranil)

مکمل هایی که ممکن است باعث ترانس آمینیت شوند عبارتند از:

• ویتامین A

گیاهان رایجی که ممکن است باعث ترانس آمینیت شوند عبارتند از:

• چاپارال
• کاوا
• سنا
• عرقچین
• افدرا

اگر هر یک از این ها را مصرف می کنید و هر گونه علائم غیرعادی دارید به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین ممکن است بخواهید به طور منظم آزمایش خون انجام دهید تا مطمئن شوید که بر کبد شما تأثیر نمی گذارند. در این صورت احتمالاً فقط باید مقدار مصرفی را کاهش دهید. برای دریافت نوبت پزشک متخصص می توانید به سایت نوبت دهی پرشکان دکتردکتر مراجعه کنید

علل کمتر شایع ترانس آمینیت

سندرم HELLP

سندرم HELLP یک بیماری جدی است که 5 تا 8 درصد از بارداری ها را تحت تاثیر قرار می دهد. این سندرم به گروهی از علائم اشاره دارد که عبارتند از:

• H  : همولیز
• EL  : افزایش آنزیم های کبدی
• LP : تعداد پلاکت کم

این وضعیت اغلب با پره اکلامپسی همراه است که باعث فشار خون بالا در زنان باردار می شود. سندرم HELLP در صورت عدم مدیریت صحیح می تواند باعث آسیب کبدی، مشکلات خونریزی و حتی مرگ شود.

علائم اضافی سندرم HELLP عبارتند از:

• خستگی
• دل درد
• تهوع و استفراغ
• درد شکم
• درد شانه
• درد هنگام تنفس عمیق
• خون ریزی ورم
• تغییرات در بینایی

اگر باردار هستید و متوجه هر یک از این علائم شدید، در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید.

بیماری های ژنتیکی

چندین بیماری ارثی می توانند باعث ترانس آمینیت شوند. آنها معمولاً شرایطی هستند که بر فرآیندهای متابولیک بدن تأثیر می گذارند. بیماری های ژنتیکی که می توانند باعث ترانس آمینیت شوند عبارتند از:

• هموکروماتوز
• بیماری سلیاک
• بیماری ویلسون
• کمبود آنتی تریپسین آلفا

هپاتیت غیر ویروسی

هپاتیت خودایمنی و هپاتیت الکلی دو نوع شایع هپاتیت غیر ویروسی هستند که می توانند باعث ترانس آمینیت شوند. هپاتیت غیر ویروسی همان علائم هپاتیت ویروسی را ایجاد می کند.

هپاتیت خودایمنی زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به سلول های کبد حمله می کند. محققان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث این امر می شود، اما به نظر می رسد عوامل ژنتیکی و محیطی در این امر نقش دارند. هپاتیت الکلی ناشی از مصرف زیاد الکل، معمولاً در طی سالیان متمادی است. اگر هپاتیت الکلی دارید، باید نوشیدن الکل را متوقف کنید. عدم انجام این کار می تواند منجر به عوارض جدی از جمله مرگ شود.

عفونت های ویروسی

شایع ترین عفونت های ویروسی که باعث ترانس آمینیت می شوند مونونوکلئوز عفونی و عفونت سیتومگالوویروس (CMV) هستند.

مونونوکلئوز عفونی از طریق بزاق پخش می شود و ممکن است باعث ایجاد موارد زیر شود:

• لوزه ها و غدد لنفاوی متورم
• گلو درد
• تب
• طحال متورم
• سردرد
• تب

عفونت CMV بسیار شایع است و می تواند از طریق چندین مایع بدن از جمله بزاق، خون، ادرار، مایع منی و شیر مادر منتشر شود. اکثر مردم هیچ علامتی را تجربه نمی کنند مگر اینکه سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند. هنگامی که عفونت CMV باعث ایجاد علائم می شود، معمولاً مشابه علائم مونونوکلئوز عفونی هستند.

نتیجه گیری

موارد مختلف، از بیماری های جدی گرفته تا تغییرات ساده دارویی، می تواند باعث افزایش آنزیم های کبدی شود که به ترانس آمینیت معروف است. همچنین افزایش موقت آنزیم های کبدی برای برخی افراد غیرعادی نیست. اگر آزمایش خون نشان داد که شما به ترانس آمینیت مبتلا هستید، مهم است که با پزشک خود برای هر گونه علل زمینه ای احتمالی همکاری کنید، زیرا بسیاری از آنها در صورت عدم درمان می توانند منجر به آسیب جدی کبد و حتی نارسایی کبد شوند.

منبع: healthline