به‌طور غیرعادی عرق می‌کنید و در محیط‌های گرم یا سرد، احساس سرما در بدن دارید؟ حتی وقتی گرمتان است هم لرز دارید؟ شما دچار عرق سرد هستید. اگر هنگام تعریق سرد شوید، عرق سرد اتفاق می‌افتد. ممکن است که پوست رنگ پریده، مرطوب و نرم شود. دقت کنید که عرق سرد یک بیماری یا وضعیت پزشکی نیست اما حکایت از ابتلا به مشکلی دیگر مانند یائسگی، استرس، عفونت یا قند خون پایین دارد. در موارد شدید، عرق سرد می‌تواند علامت حمله قلبی یا شوک باشد که بسیار خطرناک است و برای هریک از این موارد هم باید به پزشک مراجعه کنید.
در این مقاله از عرق سرد برایتان می‌گوییم و شما را با دلایل، درمان‌ها و روش‌های پیشگیری آشنا می‌کنیم. برای خواندن این مقاله به ۵ دقیقه زمان نیاز دارید.
عرق سرد چیست؟
عرق‌کردن عملکردی طبیعی در بدن است. زمانی عرق می‌کنید که بدنتان خیلی گرم شده و نیاز به خنک‌شدن دارد. مثلا وقتی بیرون گرم است، ورزش می‌کنید یا حتی مضطرب، عصبی و دچار ترس هستید هم تعریف اتفاق می‌افتد.
دکتر اریک بلاتینگر ( Erik Blutinger) متخصصی در این زمینه است که می‌گوید:
عرق کردن، پاسخ بدن شما به فشارهای مختلف داخلی و خارجی است. تعریق معمولی بدن را از طریق تبخیر خنک می‌کند و در پاسخ به گرمای بیش از حد یا فعالیت بدنی رخ می‌دهد اما عرق سرد با حس رطوبت روی پوست و احساس سرما همراه است.
عرق سرد شامل لرز یا تعریق شبانه است و می‌تواند در پاسخ به وضعیت نامناسب سلامتی، مانند بیماری قلبی رخ بدهد. به طور کلی، متخصصان معتقدند که عرق سرد زمانی رخ می‌دهد که هم دچار تعریق می‌شویم و هم سردمان است.
علائم عرق سرد چیست؟
عرق سرد بسته به علت اصلی آن، علائم مختلفی ایجاد می‌کند. به طور کلی، تعریق روی بخش‌های زیر رخ می‌دهد:
- بازوها
- پاها
- کف دست
بدن عرق را که شامل آب، آمونیاک، اوره، نمک و قند است، از طریق منافذ روی پوست آزاد می‌کند. سپس عرق تبخیر می‌شود و بدن را خنک می‌کند. اگر در طول این فرآیند احساس سرما هم کنید، یعنی دچار عرق سرد شده‌اید.
دلایل ایجاد عرق سرد چیست؟
عرق سرد می‌تواند در اثر شرایط مختلف ایجاد شود و اغلب با پاسخ جنگ یا گریز بدن ارتباط دارد یعنی زمان که بدن خود را برای فرار یا آسیب‌دیدن آماده می‌بیند.
از دلایل این وضعیت باید به موارد زیر هم اشاره کنیم:
- دچار شوک‌شدن
- عفونت یا سپسیس
- حالت تهوع یا سرگیجه
- غش‌کردن
- درد شدید ناشی از آسیب‌دیدگی
- استرس و عرق سرد
- میگرن
- هیپوکسی
- فشار خون بالا
- یائسگی
- هیپوگلیسمی
شوک و عرق سرد
شوک زمانی اتفاق می افتد که بدن شما به شرایط محیطی یا آسیب شدید واکنش نشان می‌دهد. هنگامی که بدن دچار شوک می‌شود، اندام‌ها به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمی‌کنند.
اگر بدن برای مدت طولانی در حالت شوک بماند، اندام‌ها آسیب می‌ببینند. در برخی موارد، شوک در صورت درمان‌نشدن کشنده هم خواهد بود.
علائم دیگر عبارتند از:
- پوست رنگ‌پریده غیر طبیعی
- تنفس سریع و پی در پی
- نبض غیر طبیعی بالا
- احساس بیماری یا استفراغ
- مردمک‌های غیر طبیعی بزرگ (گشاد شده)
- احساس ضعف یا خستگی
- احساس سرگیجه‌داشتن
- اضطراب غیرطبیعی یا احساس استرس
عفونت یا سپسیس با عرق سرد
عفونت‌ها می توانند در اثر حمله باکتری‌ها یا ویروس‌ها به بافت‌های بدن ایجاد شوند. در بسیاری از موارد، عفونت‌ها باعث می‌شوند که بافت‌ها ملتهب شوند، زیرا سیستم ایمنی بدن سعی می‌کند با عفونت مبارزه کند.
سپسیس زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به یک عفونت باکتریایی یا ویروسی جدی در شکم، ریه ها، سیستم ادراری یا سایر بافت‌های اصلی بدن پاسخ بدهد.
در زمان عفونت، التهاب می‌تواند در کل بدن رخ بدهد و باعث لخته‌شدن خون یا ریختن آن به بیرون از رگ‌های خونی شود. این امر دریافت خون و اکسیژن تازه را برای اندام‌ها سخت‌تر می‌کند و باعث عرق سرد می‌شود.
سپسیس گاهی تهدیدکننده زندگی است. اگر عرق سرد با هر یک از علائم زیر دارید، فوراً به دنبال کمک فوری پزشکی باشید:
- تب شدید
- عرق سرد و لرزش بدن
- سردرگمی یا سرگردانی
- تنفس سریع و پی در پی
- نبض غیر طبیعی بالا
- مشکل در تنفس
- از دست دادن هوشیاری
حالت تهوع یا عرق سرد و سرگیجه
حالت تهوع زمانی رخ می‌دهد که احساس می کنید مریض هستید و می خواهید استفراغ کنید. حالت تهوع می‌تواند به دلایل زیادی ایجاد شود، مانند خوردن زیاد یا مصرف برخی داروها. سرگیجه به دلیل مشکلات گوش داخلی و اتصالات آن به مغز ایجاد می شود.
در صورت مشاهده سایر علائم رایج سرگیجه، از جمله موراد زیر و عرق سرد باید به پزشک مراجعه کنید:
- حرکت پرش چشم (نیستاگموس)
- تاری دید (دوبینی)
- مشکل در راه رفتن
- ضعف یا بی‌حسی غیرطبیعی
- صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)
- مشکل در صحبت‌کردن
- غش کردن
غش‌کردن با عرق سرد
غش‌کردن زمانی اتفاق می‌افتد که اکسیژن کافی به مغزتان نمی‌رسد. عرق سرد می‌تواند درست قبل یا بعد از بیهوشی ایجاد شود.
غش به دلیل از دست دادن اکسیژن مغز می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:
- کم آبی بودن
- گرم‌شدن بیش از حد یا تعریق بیش از حد به دلیل ورزش یا دمای خارجی
- خون به سرعت از پاهای شما خارج نمی‌شود (جمع شدن)
- خسته بودن بیش از حد
عرق سرد و بیماری قلبی هم ارتباط دارند. داشتن برخی بیماری‌های قلبی باعث می‌شود ضربان قلب شما خیلی سریع یا خیلی کند شود. اگر فکر می کنید که بیماری قلبی ممکن است باعث غش شود، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
درد شدید ناشی از آسیب‌دیدگی
درد ناشی از آسیب، مانند شکستن استخوان یا ضربه به سر، می‌تواند باعث عرق سرد شود. مصرف داروهای ضددرد، مانند یک داروی ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID) نظیر ایبوپروفن (ادویل)، می‌تواند به تسکین درد شدید و توقف عرق سرد کمک کند. قبل از مصرف با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که گزینه بی‌خطری برای شما است.
استرس و عرق سرد
استرس یا اضطراب ناشی از مسئولیت‌های طاقت فرسا در خانه، محل کار یا مدرسه می تواند باعث عرق سرد شود.
علائم دیگر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد غیرقابل توضیح
- استفراغ
- عضلات منقبض
این اثرات ناشی از استرسی است که اضطراب بر بدن وارد می‌کند و می‌تواند از رسیدن اکسیژن به مغز یا سایر اندام‌ها جلوگیری کند. ابتلا به یک اختلال اضطرابی هم می‌تواند زندگی را مختل و اثرات طولانی مدتی بر سلامتی ایجاد کند. اگر فکر می کنید ممکن است اختلال اضطرابی داشته باشید به پزشک مراجعه کنید.
میگرن و عرق سرد
میگرن نوعی سردرد است که می‌تواند برای مدت طولانی باعث درد شدید شود. عرق سرد معمولا در طول میگرن اتفاق می‌افتد زیرا بدن شما به درد پاسخ می‌دهد.
میگرن می‌تواند ناتوان‌کننده باشد و زندگی شما را مختل کند. اگر میگرن شما را از انجام کارهای روزانه باز می دارد یا اگر متوجه هر یک از علائم زیر شدید به پزشک مراجعه کنید:
- داشتن مشکل در صحبت کردن
- داشتن تاری دید یا از دست دادن بینایی
- احساس بی‌حسی یا ضعف در یک طرف بدن خود
- شنیدن صداهایی که واقعی نیستند
- احساس حساسیت شدید به صدا یا نور
- احساس سرگیجه، گیجی، یا سرگیجه
هیپوکسی (کمبود اکسیژن خون)
هیپوکسی به این معنی است که اکسیژن کافی به اندام‌های بدن نمی‌رسد. این موضوع می‌تواند ناشی از تنفس‌نکردن اکسیژن کافی باشد و زمانی اتفاق بیافتد که دود تنفس می‌کنید یا به ارتفاعات بالا می‌روید و جریان هوا کاهش می‌یابد.
وقتی مغز شما اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند، هیپوکسی مغزی رخ می‌دهد. از آنجایی که مغز شما از اکسیژن محروم است، بدن شما با عرق سرد و سایر علائم ذهنی مانند موارد زیر واکنش نشان می‌دهد:
- مشکل در راه‌رفتن یا کنترل سایر حرکات بدن
- داشتن مشکل در توجه
- از دست‌دادن توانایی‌های ادراکی
- داشتن مشکل در تنفس
هیپوکسی شدید می‌تواند باعث از دست دادن هوشیاری یا رفتن به کما شود. اگر هیپوکسی باعث از دست‌دادن کنترل بدن یا احساس بیهوشی شده است، به دنبال کمک فوری پزشکی باشید.
فشار خون بالا
افت فشار خون زمانی اتفاق می‌افتد که فشار خون شما به سطوح بسیار پایین‌تر از حد طبیعی برسد. فشار خون پایین زمانی که می‌خوابید یا فعالیت کمی انجام می‌دهید، کاملا طبیعی است، اما افت فشار خون زمانی جدی است که باعث شود مغز یا سایر اندام‌ها اکسیژن کافی دریافت نکنند.
سایر علائم رایج افت فشار خون عبارتند از:
- احساس سرگیجه یا گیجی
- داشتن تاری دید
- بیهوش‌شدن بدون هشدار
- احساس خستگی
- احساس تهوع
یائسگی
یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که تعادل دو هورمون استروژن و پروژسترون به طور چشمگیری تغییر کند و چرخه قاعدگی به پایان برسد. همراه با گرگرفتگی ناگهانی، عرق سرد یکی از بارزترین علائم فیزیکی یائسگی است.
هیپوگلیسمی
با هیپوگلیسمی، قند خون شما به زیر سطح طبیعی می‌رسد. بدن به کمبود قند خون مشابه با کمبود اکسیژن واکنش نشان می‌دهد. اگر دیابت دارید، فوراً به دنبال کمک فوری پزشکی باشید تا سطح گلوکز خون خود را بازیابی کنید.
عرق سرد در هنگام ورزش
بروز عرق سرد بعد از پایان ورزش هم رخ می‌دهد. اگر عرق کرده‌اید و ناگهان در معرض هوای سرد قرار بگیرید، تعریق سرد رخ می‌دهد و بدنتان واکنش‌هایی از خود نشان می‌دهد.
عرق سرد در خواب (شب)
شرایط پزشکی و همچنین تغییرات در هورمون‌ها و محیط خواب می‌تواند باعث لرز و عرق‌کردن در طول خواب شود. با تنظیم دمای اتاق خواب، این مشکل را مدیریت کنید و برای بهبود وضعیت خود تشک، رختخواب یا لباس خواب را تغییر دهید.
برای رفع مشکل عرق سرد در خواب می‌توانید از موارد زیر استفاده کنید:
- از پنکه استفاده کنید.
- پنجره‌ها را باز کنید.
- لباس خواب بپوشید و از ملافه‌های سبک استفاده کنید.
عرق سرد در بارداری
پیگیر دلیل عرق سرد در بارداری باشید چون می‌تواند با تب همراه شود و خطرآفرین باشد. این مورد می‌تواند به‌دلیل استرس، عفونت یا پایین‌بودن قند رخ بدهد.
عرق سرد و معده درد
وجود عفونت‌هایی در معده و دستگاه گوارش هم می‌تواند با علائمی مانند عرق سرد همراه شود. همیشه زمانی که تعریق سرد با علامت دیگری مانند معده درد یا اسهال همراه می‌شود، باید به دکتر مراجعه کنید و مساله را جدی بگیرید. یکی از بهترین روش‌ها برای دریافت نوبت دکتر هم استفاده از سامانه دکتردکتر است که به شما امکان وقت‌گرفتن اینترنتی را می‌دهد.
عرق سرد نوزاد
امکان دچارشدن به عرق سرد در نوزادان و کودکان هم وجود دارد. زمانی که بچه‌ها دچار علائم سرماخوردگی و آنفلوانزا می‌شوند، چنین چیزی رخ می‌دهد. تب‌کردن به عنوان واکنشی در برابر دفع میکروب‌ها و در پی آن تعریق سرد هم رخ می‌دهد.
عرق سرد بعد از تب
در زمان تب کردن بدن در حال تلاش برای رساندن دمای خود به حالت تعادلی است. نوسانات بالارفتن و پایین‌آمدن دما هم در آن صورت می‌گیرد. عرق سرد در همین روند روی پوست می‌نشیند. اگر با چنین واکنشی از سوی بدن روبه‌رو می‌شوید، باید حتما به پزشک مراجعه کنید. مراجعه به متخصص عفونی ایده خوبی برای پیگیری مشکلات ویروسی است.
درمان عرق سرد چگونه است؟
درمان بستگی به این دارد که چه چیزی باعث عرق سرد شما شده است. نوشیدن آب زیاد در طول روز می تواند از کم آبی بدن شما جلوگیری کند. ورزش منظم و اجتناب از عاداتی مانند سیگار کشیدن یا نوشیدن الکل زیاد هم از عرق سرد جلوگیری می‌کند.
در برخی موارد که میزان اکسیژن بدن کم است، نفس‌های عمیق به بازیابی اکسیژن خون کمک می‌کند. تکنیک‌های مدیتیشن و تمدد اعصاب می‌توانند به آرامکردن اضطراب یا استرس کمک کنند.
شرایط زمینه‌ای را هم می‌توان با داروها کنترل کرد، از جمله:
- داروهای ضدتعریق تجویزی
- مسدودکننده‌های عصبی
- داروهای ضدافسردگی
- تزریق بوتاکس، که می‌تواند اعصابی را مسدود کند که به مغز دستور تعریق می‌دهند.
پیشگیری عرق سرد چگونه است؟
مانند درمان‌های عرق سرد، پیشگیری از آن هم به علت زمینه‌ای بستگی دارد. به عنوان مثال، یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از عفونت، شست‌وشوی صحیح دست‌ها است.
یا اگر به‌طور مداوم، قند خون پایینی دارید که باعث تعریق سرد می شود، سطح قند خون خود را به خصوص در حین ورزش چک کنید. در صورت کاهش قند خون، میان‌وعده‌ها را در دسترس داشته باشید.
اگر اغلب احساس استرس دارید، از فعالیت‌های کاهش‌دهنده اضطراب مانند تنفس عمیق برای کمک به آرامش بدن خود استفاده کنید. پیشگیری از سایر علل عرق سرد آسان نیست.
برای مثال، شاید در یائسگی نتوانید از گرگرفتگی و عرق سرد جلوگیری کنید. با‌این‌حال، می‌توانید اقداماتی را انجام دهید تا در آن مواقع احساس راحتی کنید؛ برای مثال، هنگام خواب پنکه را روشن نگه دارید یا لباس‌های سبک و گشاد بپوشید. اگر در کنار علائم حمله قلبی، مانند درد قفسه سینه و تنگی نفس، عرق سرد هم دارید، فوراً با پزشک مشورت کنید.
سوالات متداول عرق سرد
دلایل مختلفی از جمله عفونت، استرس، میگرن، فشار خون بالا، یائسگی و… .
زمانی که با علائم دیگری مانند اسهال همراه شود.
نوسانات هورمونی در کنار عوامل مشترک دیگر با مردان
فعال‌شدن حالت گریز و ستیز در بدن
منابع
