حساسیت پوستی یکی از انواع حساسیت‌های بدنی است که وجود خود را با جوش‌های قرمز و لکه روی پوست نشان می‌دهد. حساسیت پوستی یک بیماری مسری نیست؛ اما اکثر افراد تجربه ابتلا به چنین بیماری شایعی را دارند. دلایل بسیار متفاوتی برای ابتلا به حساسیت پوستی وجود دارد که اصلی‌ترین آنها، برخورد پوست با مواد حساس یا مصرف یک خوراکی ناسازگار با بدن است. اغلب آلرژی‌های پوستی را می‌توان با استفاده از روش‌های خانگی و یک سری مراقبت‌ها درمان کرد. اما سوال اینجاست که چه روش‌هایی برای آزمایش تشخیص آلرژی پوستی وجود دارد؟ قبل از پاسخ به این سوال باید بگوییم که مراجعه به دکتر پوست بهتر از هر نوع خوددرمانی است اما داشتن آگاهی در این زمینه نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. در این مطلب از مجله دکتردکتر به توضیحی مختصر در خصوص حساسیت‌های پوستی پرداخته و انواع تست حساسیت پوستی را معرفی می‌کنیم.
آزمایش تشخیص آلرژی پوستی چیست؟
درماتیت یا حساسیت پوستی در اثر واکنش سیستم ایمنی بدن به آلرژن‌ها یا همان مواد محرک ایجاد میشود. این واکنش‌ها باعث احساس خارش، قرمزی پوست یا بثورات پوستی در بخش‌هایی از پوست بدن می‌شوند. سوزش، تورم و خارش از نشانه‌های رایج برای بروز حساسیت‌های پوستی هستند. اکثر این واکنش‌ها عادی بوده و جای نگرانی ندارد. اما گاهی اوقات فرد با لمس و خاراندن محل درگیر با حساسیت پوستی، باعث تشدید این واکنش بدنی میشود. ورژن پیشرفته‌ای درماتیت خود را با تاول، پوسته پوسته شدن و اگزمای شدید بروز می‌دهد. اما این که دقیقا مشکل بدن چیست که چنین حساسیتی از آن بروز کرده، جوابی‌ست که بعد از به‌عمل آوردن آزمایش تشخیص آلرژی پوستی به آن خواهیم رسید.
انواع حساسیت‌های پوستی چیست؟
قبل از این که انواع تست آزمایش تشخیص آلرژی پوستی را مورد بررسی قرار دهیم، لازم است تا اول با انواع حساسیت‌های پوستی آشنا شویم.
- درماتیت تماسی؛ در اثر تماس پوست با مواد محرک درماتیت تماسی رخ داده و باعث واکنش‌های آلرژیک میشود.
- درماتیت آتوپیک یا اگزما؛ یک نوع موروثی از حساسیت پوستی است که معمولا در دوران نوزادی ایجاد میشود.
- درماتیت عصبی؛ علت اصلی ایجاد این حساسیت پوستی، عوامل استرس‌زا است.
- درماتیت تماسی- تحریکی؛ این نوع ساده از درماتیت زمانی رخ می‌دهد که پوست در تماس مکرر با آب، مواد شیمیایی و شوینده‌ها باشد.
- درماتیت سبورئیک؛ این عارضه پوستی بیشتر پوست سر را درگیر کرده و خود را با شوره سر نشان می‌دهد.
- درماتیت دیشیدروتیک؛ گاهی اوقات علت حساسیت پوستی را می‌توان در ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن دانست. در چنین شرایطی، شاهد ایجاد تاول‌های ملتهب و کوچک بر روی پوست بدن خواهیم بود که به آنها درماتیت دیشیدروتیک می‌گویند.
- درماتیت نومولار؛ در این نوع از حساسیت پوستی، لکه‌هایی گرد بر روی بدن ایجاد میشود که توام با خارش و پوسته شدن هستند.
- درماتیت استاز؛ علت اصلی حساسیت پوستی استاز، باقی ماندن خون در رگ و ضعف در گردش خون است.
- درماتیت فولیکولار؛ در این نوع خاص از درماتیت، شاهد ضخیم و برجسته شدن پوست خواهیم بود که معمولا در فولیکول‌های مو به وجود می‌آید.
علائم حساسیت پوستی و زمان مراجعه به پزشک چیست؟
علائم حساسیت پوستی بسته به نوع درماتیتی که بدن فرد را به خود درگیر کرده، متفاوت است. کهیر و آنژیوادم، دو نشانه جدی از حساسیت‌های پوستی هستند. کهیر به برآمدگی‌های برجسته یا صافی گفته میشود که خارش‌زا هستند. اما آنژیوادم خود را با ورم بخشی از بدن نشان می‌دهد. مثلا در ناحیه گلو شاهد تورم یا التهاب شده یا پشت چشم‌ها ورم می‌کند.
اگر شرایط شما مشابه موارد زیر باشد، علاوه بر تست آزمایش تشخیص حساسیت پوستی نیاز به مراجعه به پزشک است:
- بروز نشانه‌های آزار دهنده از اگزما و ناتوانی در کنترل آن
- ابتلا به حساسیت‌های جدید پوستی که قبلا آنها را تجربه نکرده‌اید
- بهبود نیافتن علائم پوستی و بثورات ناشی از حساسیت پس از گذشت 2 تا 3 هفته
- عفونی‌شدن زخم‌های ناشی از حساسیت‌های پوستی و خارج شدن خون یا چرک زرد رنگ از آن
درمان حساسیت پوستی چیست؟
پس از انجام آزمایش تشخیص آلرژی پوستی، نوبت به درمان آن می‌رسد. دو راهکار کلی برای درمان چنین حساسیتی وجود دارد:
- دوری کردن از مواد حساسیت‌زا
- استفاده از کرم و داروهایی که به بهبود خارش یا تورم پوست کمک می‌کنند.
دقت کنید که درمان اختصاصی حساسیت‌های پوستی، باید بر اساس نوع آن تعیین شود.
چرا آزمایش آلرژی پوستی انجام میشود؟
افراد مبتلا به آلرژی پوستی دارای سیستم ایمنی بیش از حد حساس هستند و به دلیل پروتئین‌های موجود در غذا، گرده، لاتکس، داروها یا چیزهای دیگر، بثورات پوستی آلرژیک و سایر بیماری‌ها را تجربه می‌کنند.
با آزمایش حساسیت دلیل بروز آن مشخص میشود و امکان درمان و پیشگیری به وجود می‌آید. برای مصرف برخی از داروها در روند درمان بیماری‌های مختلف هم نیاز به بررسی حساسیت فرد نسبت به ترکیبات آنها وجود دارد.
انواع تست تشخیص آلرژی پوستی چیست؟
پزشک برای تست آزمایش تشخیص آلرژی پوستی، نیاز به انجام یک سری معاینات و آزمایش‌ها دارد. انجام این تست حساسیت پوستی به پزشک کمک خواهد کرد تا علت اصلی واکنش سیستم ایمنی بدن به محرک‌ها را شناسایی کند. پس پزشک معاینه خود را با پرسش یک سری سوالات در خصوص وضعیت پوست و زمان ظهور علائم انجام می‌دهد.
سپس وضعیت پوست را در نقطه درگیر یا حساس بدن همچون گلو، چشم، سینه و گردن بررسی می‌کند. اما پزشک برای ارزیابی دقیق وضعیت، آزمایش‌های زیر را انجام می‌دهد:
۱. آزمایش خون برای حساسیت پوستی
با گرفتن یک نمونه خون از فرد و بررسی آن در آزمایشگاه، مشخص میشود که دلیل ابتلا به حساسیت پوستی چیست. این تشخیص با اضافه کردن مواد حساسیت‌زا به خون و بررسی واکنش‌ها انجام میشود. البته خیلی نباید به این شیوه از تشخیص حساسیت پوستی اتکا کرد. چون خیلی قابل اعتماد نیست و گاهی بدون وجود حساسیت، نتایجی مثبت می‌دهد که در اصطلاح به آن مثبت کاذب (false positive) می‌گویند.
۲. آزمایش برچسب یا تست آلرژی پچ
این آزمایش که به آزمایش اپی کوتانئوس هم معروف است برای ارزیابی ابتلا به درماتیت تماسی انجام میشود. در این روش، پزشک مقداری کم از ماده حساسیت زا را روی پوست قرار داده و روی آن را با باند می‌پوشاند. این باند باید 2 تا 4 روز روی پوست بماند تا واکنش بدن نسبت به این ماده مشخص شود. ایجاد زخم یا بثورات پوستی در بخش بسته شده با باند، نشانه‌ای از ابتلا به حساسیت پوستی است. این روش بیشتر برای انجام تست پوستی حساسیت نوزاد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۳. آزمایش خراش یا پریک پوست
روش دیگری که برای تست و آزمایش تشخیص حساسیت پوستی وجود دارد، آزمایش خراش (Skin prick test) است. این تست بیشتر بر روی افرادی انجام میشود که مشکوک به حساسیت پوستی هستند. در این آزمایش، پزشک مقداری از ماده حساسیت‌زا را روی پوست قرار داده و آن را به آرامی خراش می‌دهد. پوست حساس به چنین ماده‌ای، در عرض 15 دقیقه واکنش می‌دهد.
در اکثر موارد این واکنش به صورت زخم، قرمزی یا خارش خواهد بود. البته بروز کهیر بزرگ، به تشخیص سریع‌تر علت حساسیت کمک خواهد کرد. اما فراموش نکنید که نتیجه این آزمایش نیز به تنهایی، دلیل قطعی حساسیت پوستی را مشخص نمی‌کند.
۴. آزمایش زیر پوستی
این تست برای زمانی است که از آزمایش خراش نتیجه ندهد. یعنی آزمایش خراش چیزی را نشان نداده، اما همچنان مشکوک به ابتلا به حساسیت‌های پوستی هستید؛ پس از آزمایش زیرپوستی (Intradermal) برای تشخیص حساسیت پوستی کمک می‌گیرند. در این شیوه از تشخیص، پزشک یا پرستار مقداری از مواد محرک را به زیر پوست تزریق می‌کند تا واکنش بدن نسبت به آن مشخص شود.
۵. آزمایش چالش
در آزمایش چالش، پزشک از شما می‌خواهد تا یک ماده احتمالی را مصرف کنید. این ماده بر اساس پرسش‌های ابتدایی پزشک در خصوص خوراکی و غذاهایی که خورده‌اید، تعیین میشود. از بابت واکنش‌های احتمالی هم نگرانی وجود ندارد؛ چون پزشک در محل حضور داشته و تمامی واکنش‌ها را ارزیابی می‌کند.
آمادگی برای تست آلرژی پوستی چیست؟
چگونه برای تست حساسیت پوستی آماده شویم؟ یادتان باشد که شاید این فرایند در حدود ۲ ساعت طول بکشد. باید قبل از انجام آزمایش، مصرف داروهای حاوی آنتی هیستامین را متوقف کنید.
این داروها می توانند با تست پوستی آلرژی تداخل پیدا کنند. پیش از آزمایش باید مصرف موارد زیر هم متوقف شود:
- تمام قطره‌های چشمی آلرژیک با نسخه و بدون نسخه
- اسپری بینی
- داروهای سرماخوردگی، سرفه یا آنفولانزا بدون نسخه
- قرص‌های معده و سرکوب‌کننده‌های اسید
خطرات آزمایش تشخیص آلرژی پوستی چیست؟
انجام تست تشخیص حساسیت پوستی با خطر همراه است؟ خطری بالقوه در این میان وجود دارد. آنافیلاکسی از خطرات بالقوه است و زمانی رخ می‌دهد که دچار واکنش های آلرژیک شدید می شوید.
بروز چنین چیزی نادر است اما کسانی که از افراد تست می‌گیرند، همیشه اپی‌نفرین (epinephrine) در اختیار دارند تا از بروز خطرات ناشی از این واکنش جلوگیری کنند. در صورت بروز هرگونه واکنش از سوی افراد در طول تست هم امکانات اورژانسی فراهم است.
حساسیت پوستی را بشناسید و درمان کنید!
انجام آزمایش تشخیص آلرژی پوستی به شما کمک خواهد کرد تا علت چنین عارضه‌ای را پیدا کنید. اما بهترین روش برای پیشگیری از حساسیت‌های پوستی، دوری از مواد محرک و حساسیت آور است. مثلا اگر پس از خوردن یک خوراکی خاص بدن شما دچار بثورات پوستی میشود، آن را کنار بگذارید.
یا اگر پوست بدن شما در اثر تماس با یک سری مواد تحریک میشود، از آنها دوری کنید. اما کنترل برخی درماتیت‌ها همچون اگزما کمی سخت است. پس باید مرتب آن را چرب نگه دارید تا بازگشت نکند. البته در اکثر موارد، حساسیت‌های پوستی جدی نیست و می‌توان با روش‌های خانگی آن را کنترل یا درمان کرد. اما اگر شرایط شما مشابه با موارد گفته شده بود، حتما به پزشک مراجعه کنید؛ برای این کار می‌توانید از سیستم نوبت دهی دکتر دکتر دکتر استفاده کنید.
منبع:
سلام من کل بدنم یهو شروع میکنه به جوش زدن (جوش ملتهب سر سفید) و بعد یه مدت خوب میشن تقریبا ماهی یبار اما دلیلشو نمیدونم نیاز با ازمایش آلرژی هست؟
سلام
بهتره همونوقت که جوش ها بروز میکنن به متخصص” پوست مراجعه کنید
سلام، من در بازه زمانی پریود انگشتم دچار اگزما میشه، خیلی خشک میشه و پوست انگشتم ترک های ناجور میخوره و این ترک ها بصورت باز می مونند. انگار که پدست پاره بشه. مرتب از کرم چرب کننده استفاده میکنم و هربار موقع عصبی شدن و یا پریود باز اینجوری میشه. یکسال کامل تحت درمان متخصص پوست بودم و حتی یک بار تزریق هم برای انگشتم انجام دادند ولی اصلا درمان نشد. برای درمانش چکار کنم؟ ممنون
سلام
تشخیص اگزما دادن یا پسوریازیس؟
احتمالا پسوریازیس گرفتید
سلام خسته نباشیدمن به یه نوع پوست حساسم مثلاًوقتی دستم بادست خواهرم تماس داره سریع واکنش نشون میده به نوع پوست که گرماداره یه جورخشکی خاص داره ومنم ازاین حالت خوشم نمیادچه توخواب چه توبیداری سریع دستمومیکشم کنارمیخواستم بدونم من به این نوع پوست حساسیت دارم یااین افراددچارمشکل یااین نوع پوست خاص هستن مثلاًمثل آدم گرمایی یاآدم باطب گرم که باهم فرق دارن میخواستم بدونم این میتونه به این موضوع مربوط باشه که باانتقال گرماواین حالت ازطریق پوست خودشونشون میده یاکه چیز دیگه ای هست
سلام عزیزم
بیشتر به نظر میاد وسواس به لمس دارین تا حساسیت پوستی