گبوش درد کودکان معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که مجرای گوش مسدود می‌شود. این انسداد مانع از تخلیه مایعات از کانال است. مایع موجود در گوش میانی محل مناسبی برای شروع عفونت هم هست و عفونت با انسداد، فشار پشت پرده گوش را افزایش می‌دهد. این وضعیت باعث درد بیشتر می‌شود. گاهی عفونت گوش همراه با تب و اندکی کمشنوایی موقت رخ می‌دهد.
کودکان خردسالی که دچار گوش درد می‌شوند، معمولا بداخلاق و تحریک‌پذیر هستند و برخی از آنها نیاز به مراجعه به متخصص اطفال در تهران و دیگر شهرهای ایران و البته پیگیری و درمان دارویی دارند. سایر علائم، علل، روش‌های درمان خانگی و دارویی گوش درد کودکان را در این مطلب از مجله دکتردکتر مورد بررسی قرار داده‌ایم. اگر فرزند کوچک دارید، پیشنهاد می‌کنیم تا در ادامه با ما همراه باشید. خواندن این مقاله به ۶ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر سوالی درباره گوش درد دلبند خود دارید، می توانید در انتهای همین صفحه و در بخش نظرات بنویسید تا پزشک پاسخ دهد.
گوش درد کودکان چیست و چرا رخ می‌دهد؟
عفونت گوش یکی از بیماری‌های شایع کودکان است. چند راه برای پیشگیری از عفونت گوش همچون شیردهی، واکسیناسیون (به‌ویژه در برابر ویروس‌های آنفولانزا و پنوموکوک) و اجتناب از دود سیگار وجود دارد اما بیش از ۸۰درصد از کودکان حداقل یک بار به عفونت گوش مبتلا می‌شوند.
عفونت گوش می‌تواند در گوش خارجی، میانی و داخلی رخ دهد. از دلایل گوش درد کودکان به موارد زیر دقت کنید:
- عفونت گوش خارجی
- عفونت گوش میانی
- لابیرنتیت
عفونت گوش خارجی
این وضعیت می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- در اثر شنا کردن
- استفاده از سمعک یا هدفون که به پوست داخل مجرای گوش آسیب می‌زند
- قرار دادن گوش پاک‌کن یا انگشتان در مجرای گوش
در واقع پوستی که در کانال گوش خراشیده یا تحریک می‌شود، احتمال ابتلا به عفونت را پررنگ می‌کند. آب هم باعث نرم‌شدن پوست مجرای گوش و در نتیجه ایجاد بستری برای رشد باکتری‌ها می‌شود.
عفونت گوش میانی
این حالت می‌تواند ناشی از عفونت‌های دستگاه تنفسی رخ بدهد. در عفونت‌های مذکور، مایعی در پشت پرده گوش جمع می‌شود و امکان رشد باکتری‌ها را فراهم می‌کند.
لابیرنتیت
لابیرنتیت (Labyrinthitis) یا التهاب گوش داخلی نوعی اختلال است که گاهی اوقات به دلیل عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی بهوجود می‌آید. علت چنین عفونت‌هایی هم بیماری‌های تنفسی‌اند.
سایر علل شایع گوش درد کودکان
از دلایل دیگر بروز درد در گوش کودکان باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- تجمع جرم گوش
- گلودرد استرپتوکوکی
- عفونت سینوس‌ها یا سینوزیت
- شامپو یا آب حبس‌شده در گوش
- وجود جسم خارجی در گوش
- استفاده از گوش پاک‌کن
- تغییر فشار، مانند زمان بلند شدن هواپیما
برای اینکه به پرسش معروف «برای گوش درد بچه چی خوبه»، پاسخ بدهید، لازم است که علت آن را بدانید.
| دلایل گوش درد غیرمرتبط با خود گوش | توضیحات |
| عفونت لوزه‌ها | وجود عفونت ویروسی یا باکتریایی در لوزه باعث بروز گوش‌درد می‌شود. |
| پوسیدگی دندان | پوسیدگی دندان در دندان آسیاب پشت می‌تواند مانند گوش درد به نظر برسد. |
| اوریون | اوریون هم ابتدا به عنوان گوش درد گزارش می‌شود؛ زیرا غده پاروتید اوریون در جلوی گوش است. |
| درد فک | درد فک (سندرم TMJ) می‌تواند به صورت گوش درد ظاهر شود. |
گوش درد ناشی از سرماخوردگی در کودکان
هنگامی که کودک سرماخوردگی، عفونت بینی/گلو یا آلرژی دارد، مخاط و مایع می‌تواند وارد شیپور استاش شود و تجمع مایع در گوش میانی را رقم بزند. اگر باکتری یا ویروس این مایع را آلوده کند، تورم و درد در گوش بهوجود می‌آید. کرونا گوش درد کودکان را هم رقم می‌زند.
پزشکان متوجه شده‌اند که کودکان مبتلا به نوعی از کووید-19 گوش درد شدید، بی‌حسی گوش و حتی کاهش شنوایی موقت را به دنبال عفونت تجربه کردند. درد اغلب با صدای زنگ در گوش همراه است. در کمال تعجب، این علائم نادر می‌توانند در بیمارانی که به‌طور کامل واکسینه شده‌اند هم ظاهر شود.
گوش درد شبانه کودکان
به طور کلی گوش درد کودکان در شب بدتر می‌شود زیرا سطح کورتیزول پایین است و از طرفی دراز کشیدن باعث افزایش زهکشی به داخل گوش میانی می‌شود. این وضعیت فشار بر پرده گوش و درد را افزایش می‌دهد. در کودکان شناگری که دچار گوش درد می‌شوند، حتی تماس گوش با یک بالش نیز می‌تواند باعث ناراحتی طاقت‌فرسا شود.
علائم همراه با گوش درد کودکان چیست؟
علائم گوش درد در بزرگسالان شامل گوش درد، اختلال شنوایی و تخلیه مایع از گوش است اما کودکان معمولا علامت‌های دیگری را نشان می‌دهند:
- سردرد
- کشیدن گوش
- از دست‌دادن اشتها
- از دست‌دادن تعادل
- مشکل در خوابیدن
- احساس پری در گوش
- گریه‌کردن یا تحریک‌پذیری بیش از حد معمول
- کمشنوایی یا مشکل در پاسخ به صداها
گوش درد کودک بدون تب و با تب هم رخ می‌دهد. تب‌کردن از نشانه‌هایی است که باید حتما پیگیری شود.
تشخیص گوش درد کودکان در اثر عفونت
برای بررسی عفونت گوش باید به متخصص اطفال مراجعه کنید. پزشک عفونت گوش را با استفاده از یک دوربین کوچک با نورانداختن برای نگاه‌کردن به گوش بچه‌ها پیش می‌برد.
اگر پرده گوش قرمز به نظر برسد، یعنی عفونت صورت گرفته است. سایر علائم عفونت گوش کودکان وجود مایع در گوش یا پارگی پرده آن است، که سوراخی به جا می‌گذارد. پزشک علائم دیگری مانند موارد زیر را هم ارزیابی می‌کند:
- آبریزش بینی
- سرفه
- سرگیجه
- گوش درد و استفراغ کودک
برای درمان فوری گوش درد کودکان باید نظر پزشک و متخصص را جویا شوید و با روش‌های غیرقطعی و نامطمئن، سلامتش را به‌خطر نیاندازید.
مدت زمان گوش درد کودکان
بیشتر عفونت‌های گوش در عرض ۳ روز از بین می‌روند. گاهی اوقات، ممکن است که نشانه‌های گوش درد در کودکان تا یک هفته طول بکشد. گوش درد کودکان همراه با تب خطرناک است.
اگر فرزندتان تب بالا دارد یا به اندازه کافی برای انجام فعالیت‌های عادی خود سرحال نیست، سعی کنید او را در خانه نگه دارید و تا زمانی که احساس بهتری پیدا کند از تماس او با افراد دیگر جلوگیری کنید.
راه حل گوش درد کودکان چیست؟
با کشف علت گوش درد است که می‌توانید راه‌کارهای مناسب را کشف و استفاده کنید. روش‌های مختلفی برای درمان گوش‌درد وجود دارد اما حواستان باشد که گاهی راه‌کارهای خانگی پاسخ‌گو نیستند و باید به پزشک مراجعه کنید.
برای دریافت نوبت ملاقات با پزشکان هم امکان استفاده از سیستم نوبت دهی آنلاین سایت دکتردکتر وجود دارد. با این روش، به‌سرعت و سادگی، فرصت شناسایی بهترین پزشکان و وقت‌گرفتن از آنها برایتان فراهم می‌شود. برای درمان سریع گوش درد کودکان باید به متخصص مراجعه کنید.
درمان گوش درد کودکان در منزل
دارو برای گوش درد کودک چیست؟ برای کاهش گوش درد کودکان در خانه می‌توانید چند قدم بردارید. این گزینه‌ها را امتحان کنید:
- دستمال سردی را روی گوش کودک بمالید.
- کودک برای کمک به کاهش فشار گوش، عمود بنشیند.
- از داروی بدون نسخه گوش درد (OTC) استفاده کند.
- از خیس‌شدن گوش خودداری کند.
- مسکن‌های OTC مصرف کند.
- برای کمک به کاهش فشار، آدامس بجود.
- درمان گوش درد کودکان با پیاز هم طرح می‌شود اما پشتوانه علمی ندارد.
- درمان گوش درد کودکان با روغن زیتون هم توصیه می‌شود اما همچنان پشتوانه علمی ندارد.
درمان دارویی گوش درد اطفال
روش‌های درمان دارویی گوش درد کودکان چیست:
- آنتی‌بیوتیک؛ از آنتی‌بیوتیک برای گوش درد کودکان در زمان بروز عفونت استفاده می‌شود. متخصص اطفال آنتی‌بیوتیک خوراکی یا قطره گوش درد کودکان یا در مواردی هر دو را با هم تجویز می‌کند. پس از بهبود علائم، مصرف دارو را قطع نکنید. مهم است که تمام دوزهای تجویز شده دارو را تمام کنید تا مطمئن شوید که عفونت به طور کامل از بین رفته است.
- قطره‌های نرم‌کننده موم گوش؛ اگر تجمع موم باعث گوش درد شود، ممکن است دکتر به شما قطره‌های نرم‌کننده موم بدهد که باعث می‌شوند مواد گوش به طور خودبه‌خودی از آن خارج شوند.
- شست‌وشوی گوش؛ پزشک موم را با استفاده از فرآیندی به نام شست‌وشوی گوش خارج می‌کند، یا ممکن است از یک دستگاه ساکشن برای برداشتن آن استفاده کند.
- قرص گوش درد کودکان؛ ایبوپروفن یا پاراستامول داروهای تسکین‌دهنده برای رفع درد گوش بزرگسالان هستند. البته این‌ها برای کودکان نیستند و بهتر است که برای بچه‌ها از نوروفن (Nurofen) استفاده شود که حاوی ایبوپروفن است و مصرفش در کودکان بالای ۳ ماه با وزن بالای ۵ کیلوگرم مانعی ندارد.
اگر علت گوش درد کودک، چیزی به جز عفونت گوش باشد، پزشک عفونت‌های سینوسی و سایر علل را مستقیما برای بهبود گوش درد درمان می‌کند. درمان گوش درد شدید کودکان با مراجعه به پزشک بهبود پیدا می‌کند. به‌دنبال آزمون‌وخطا در این زمینه نباشید.
درمان گوش درد کودک بعد از آنفولانزا
اگر کودکی دچار این وضعیت است، باید مایعات زیاد مصرف کند و در اتاقی با رطوبت مناسب قرار بگیرد. جویدن آدامس و مکیدن آب‌نبات هم ایده مناسبی برای کنترل اوضاع خواهد بود. درمان گوش درد سرماخوردگی در کودکان با استراحت و از بین‌بردن علت بیماری، کم‌کم بهبود پیدا می‌کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
گوش درد کودکان همراه با تب خطرناک است. اگر فرزندتان تب مداوم ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر دارد، باید سریع به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. در موارد گوش درد نوزادان، برای تب بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد به سرعت به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید. درمان قطعی گوش درد کودکان با دریافت کمک حرفه‌ای مقدور است.
اگر کودک درد شدیدی داشت که ناگهان متوقف شد، باید هر چه سریع‌تر او را به درمانگاه یا بیمارستان برسانید؛ این علامت می‌تواند نشانه پارگی پرده گوش باشد.
لازم است که مراقب علائم دیگر باشید و اگر هر یک از نشانه‌های زیر ظاهر شد، با پزشک متخصص اطفال قرار ملاقات بگذارید:
- گوش درد شدید
- سرگیجه
- سردرد شدید
- تورم اطراف گوش
- افتادگی عضلات صورت
- خروج خون یا چرک از گوش
اگر گوش درد در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت بدتر شد یا بهبود نیافت، باید کودک را به پزشک نشان دهید.
پیشگیری از گوش درد کودکان
برخی از گوش درد نوزادان و کودکان قابل پیشگیری هستند. این اقدامات پیشگیرانه را امتحان کنید:
- گوش‌ها را با گوش پاک‌کن یا اشیای تیز تمیز نکنید.
- از محرک‌های آلرژی مانند گرد و غبار و گرده گل خودداری کنید.
- از سیگار کشیدن و قرار گرفتن کودک در معرض دود سیگار خودداری کنید.
- بچه‌ها را به شستن دست‌های خود، به ویژه بعد از بازی با بچه‌های دیگر عادت دهید.
- برای بی‌نیازی از درمان گوش درد کودکان بعد از استخر یا حمام‌کردن، گوش‌ها را خشک کنید.
- از پزشک بپرسید که آیا گوش‌گیر و قطره‌های مخصوص گوش برای کودکی که زیاد شنا می‌کند، مناسب است یا خیر.
- اطمینان حاصل کنید که کودکان شما واکسن مزدوج پنوموکوک (PCV) و واکسن آنفولانزا را دریافت کرده باشند، زیرا احتمال ابتلای آنها به عفونت گوش میانی را کاهش می‌دهند.
منابع:
