صحبت‌کردن درباره مرگ و میل به مردن، دچاربودن به حس شدید پشیمانی یا عذاب وجدان و احساس سرباربودن در کنار نشانه‌های دیگر می‌توانند حکایت از وقوع خودکشی در یک فرد بدهند. خودکشی به معنای پایان‌دادن به زندگی خود است و به‌دلایلی مانند استرس زیاد، درگیری با اختلالات روانی نظیر افسردگی شدید، دچارشدن به بیماری‌های سخت و موارد دیگر رخ می‌دهد. اگر شما یا یکی از اطرافیانتان دچار چنین افکاری هستید، باید به‌دنبال کمک حرفهای از روانشناسان و مشاوران باشید. داشتن چنین افکاری طبیعی نیست و قطعا ایده و فکر درستی نخواهد بود. با نجات پیداکردن از این افکار می‌توانید زندگی را در مسیر تازه‌تری تجربه کنید.
در این مقاله درباره علائم و دلایل خودکشی صحبت می‌شود. نشانه‌های هشداردهنده و علل خودکشی را بشناسید و با آنها مقابله کنید. برای مطالعه این مقاله به حدود ۶ دقیقه زمان نیاز دارید.
علائم خودکشی چیست؟
خودکشی به معنای پایان‌دادن به زندگی خود است. افرادی که به فکر خودکشی هستند، معمولا علامت‌هایی از فکرکردن به خودکشی یا داشتن قصد این کار را نشان می‌دهند.
شناخت علائم و دلایل خودکشی و توجه به هشدارهایی که از این‌ها دریافت می‌شود، اهمیت زیادی دارد. از جمله نشانه‌ها و علائم قبل از خودکشی خودکشی به موارد زیر دقت کنید.
حرف‌زدن درباره موضوعاتی خاص
با مرور علائم و دلایل خودکشی باید به نشانه‌های زیر در حرف‌ها و گفتار توجه داشته باشیم:
- حرف‌زدن درباره میل به مرگ
- گفتن از احساس سنگین گناه یا شرم
- صحبت‌کردن درباره سربار دیگران‌بودن
وجود احساسات غیرعادی و منفی
از علائم افکار خودکشی، باید به پاگرفتن احساساتی در وجود فرد اشاره کنیم که مشابه موارد زیر هستند:
- احساس پوچی، ناامیدی، به‌دام‌افتادن و نداشتن دلیلی برای زندگی
- تجربه غم شدید، اضطراب، آشفتگی و خشم فوق‌العاده
- حس‌کردن درد عاطفی یا جسمی غیرقابل تحمل
تغییرات رفتاری
فکرکردن به خودکشی منجر به تغییراتی در رفتار هم می‌شود. از علائم قصد خودکشی به موارد زیر دقت کنید:
- برنامه‌ریزی یا تحقیق در مورد راه‌های مردن می‌توانند نشانه‌ای از علائم خودکشی با دارو یا روش‌های دیگر باشند.
- کناره‌گیری از دوستان، خداحافظی، بخشیدن وسایل مهم یا وصیت نامه
- انجام امور خطرناک مانند رانندگی بسیار سریع
- بروز نوسانات خلقی شدید
- خوردن یا خوابیدن غیرعادی
- استفاده از مواد مخدر یا الکل
بعد از نجات‌یافتن یک فرد هم باید به علائم بعد از خودکشی دقت کنید تا دوباره تجربه تلخ قبلی تکرار نشود. همیشه نگاهی به علائم و دلایل خودکشی داشته باشید و آنها را جدی بگیرید.
در این جدول هم نشانه‌هایی از علائم میل خودکشی مطرح شده است:
| علائم خودکشی نوجوانان | منزوی‌شدن-اعلام اینکه خودش را خواهد کشت- تغییر عادت‌های همیشگی |
| علائم خودکشی در کودکان | انزوا از دوستان و خانواده- نوسانات خلقی رفتار بی پروا و جسورانه-افت نمرات -صحبت از خودکشی یا تمایل به مردن نوشتن یا طراحی در مورد خودکشی یا اجرای آن در بازی |
| علائم خودکشی در دختران | رسیدگی‌نکردن به ظاهر-بی‌توجه‌شدن نسبت به تمجید و تعریف‌ها- حرف‌زدن از میل به راحت‌شدن با خودکشی |
| علائم خودکشی افسردگی | تغییر در عادت خواب و خوراک-بی‌علاقگی به فعالیت‌های معمولی-انزوا -ریسک‌پذیری بی‌مورد-نداشتن تمرکز و دلخوشی |
دلایل خودکشی چیست؟
از علائم اقدام به خودکشی گفتیم و حالا بهتر است که نگاهی به دلایل بروز چنین میل و ایده‌ای در برخی از افراد بگوییم. اگر به دنبال دلایل خودکشی ناگهانی هستید هم بدانید که این روند یک‌باره و آنی رخ نمی‌دهد. در واقع، به دلایل مختلف، مقاومت افراد نسبت به فشارها و عوامل گوناگون ناخوشایند کم می‌شود و تصمیم خود را کشتن در آنها قوت می‌گیرد.
دلایل فیزیولوژیک
از جمله دلایل جسمانی و فیزیکی که در فهرست علائم و دلایل خودکشی جای دارند، باید به موارد زیر اشاره شود:
- درد مزمن: امکان بروز خودکشی در کسانی وجود دارد که دچار درد مزمن یا بیماری‌های جدی و طولانی هستند.
- اختلالات خوردن: احتمال خودکشی در مبتلایان به انواع اختلالات خوردن هم وجود دارد.
علل روانی
دلایل روانی بسیاری برای بروز افکار خودکشی وجود دارند:
- پایان رابطه‌ای عاشقانه: براساس تحقیقات، برخی افراد با خاتمه چنین ارتباطی دست به خودکشی می‌زنند.
- تروما: تجربه رویدادی آسیب‌زا با احتمال خودکشی ارتباط دارد. تجربه یک حادثه تلخ یا واقعه ناگهانی منفی می‌تواند زمینه را برای خودکشی فراهم کند.
- اختلال شخصیت مرزی (BPD): تحقیقات نشان می‌دهند که چنین افرادی بیشتر در معرض خودکشی قرار دارند.
- افسردگی: اختلال افسردگی اساسی (MDD) شایع‌ترین اختلال سلامت روان است و احتمال خودکشی مبتلایان آن تقریباً 15٪ است.
- اختلال دوقطبی: بنا به تحقیقات، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ۱۰ تا ۳۰ برابر بیشتر از افراد در جمعیت عمومی در معرض خطر خودکشی هستند.
- اختلالات مصرف مواد: احتمال خودکشی در افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد زیادتر از دیگران است؛ به‌ویژه بعد از مصرف.
- روان پریشی: یک بررسی در سال ۲۰۲۰، نشان داد که مبتلایان به اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان‌پریشی بیشتر از دیگران دست به خودکشی می‌زنند.
- استرس و اختلالات اضطرابی: کسانی که به این موارد دچارند هم بیشتر از سایرین به فکر خودکشی می‌افتند.
ریشه‌های اجتماعی
در مرور علائم و دلایل خودکشی به ریشه‌های اجتماعی هم می‌رسیم. از علل اجتماعی خودکشی به موارد زیر دقت کنید:
- تبعیض: کسانی که تبعیض‌های نژادی شدیدی را تجربه می‌کنند در معرض خطر خودکشی قرار دارند. در مواردی، تبعیض جنسیتی از دلایل خودکشی دختران و اقلیت‌های جوامع هم هست.
- قلدری: بسیاری از محیط‌هایی که در آن فرد تحت قلدری افراد دیگر قرار دارد و با زورگویی آنها مواجه است، بستر شکل‌گرفتن ایده خودکشی را فراهم می‌کنند. نقش این عامل در علل خودکشی جوانان پررنگ است.
- فشار مالی: فشار مالی و بروزش به شکل بی‌ثباتی مسکن، درآمد کم، بدهی و از دست‌دادن شغل از علل اقتصادی خودکشی هستند.
ردپای ژنتیک هم در میل به خودکشی و بررسی علائم و دلایل خودکشی دیده شده است. افرادی که دچار بیماری‌های روانی ژنتیکی مانند اسکیزوفرنی، اوتیسم یا اختلالات دوقطبی و افسردگی‌اند، به‌احتمال زیادتری نسبت به دیگران به خودکشی فکر می‌کنند. بنابراین نقش دلایل ژنتیکی خودکشی را هم نباید نادیده بگیریم.
دلایل خودکشی سربازان
سربازانی که در جبهه‌ها و جنگ‌ها مشغول به فعالیت‌اند، احتمال دارد که به خودکشی بیاندیشند. از دلایل خودکشی در این قشر باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- استرس‌های روانی شدید
- کلسترول پایین
- بیخوابی.
- شرایط نامطلوب سلامت روان مانند اختلال اضطراب، شیدایی- افسردگی، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و آسیب مغزی تروماتیک (TBI)
درمان حس خودکشی چیست؟
درمان افکار و رفتار خودکشی به موقعیت خاص هر فرد بستگی دارد، از جمله میزان خطر خودکشی و اینکه چه مشکلات اساسی ممکن است باعث افکار یا رفتار خودکشی شوند.
موارد اضطراری
اگر اقدام به خودکشی کرده‌اید و مجروح شده‌اید:
- با شماره ۱۱۵ یا همان اورژانس تماس بگیرید.
- از شخصی برای تماس با اورژانس کمک بگیرید.
موارد غیراضطراری
اگر فقط فکر خودکشی در سرتان است به راه‌کارهای زیر دقت کنید:
- با شماره ۱۲۳ تماس بگیرید و از این پایگاه و مشاورانش کمک بگیرید.
- به پایگاه‌های حضوری سلامت اجتماعی در شهرتان مراجعه کنید.
- روان درمانی هم ایده مناسبی است و در آن، متخصص روانشناسی مسائلی را بررسی می‌کند که باعث می‌شود احساس خودکشی شکل بگیرد و افراد مهارت‌هایی را یاد می‌گیرند تا مدیریت مؤثر احساسات را به‌دست بگیرند.
نیاز به درمان دارویی و بستری
بسته به وضعیت ذهنی فرد، ممکن است به داروهایی نیاز داشته باشد که اور را آرام می‌کنند یا علائم یک بیماری روانی زمینه‌ای مانند افسردگی را کاهش می‌دهند.
شاید پزشک از فرد بخواهد که در بیمارستان بماند تا مطمئن شود که درمان‌ها کارآمد بوده‌اند، در هنگام ترک در امنیت خواهد بود و درمان بعدی مورد نیاز را دریافت خواهد کرد.
برای مراجعه به پزشکان مختلف و پیگیری وضعیت فرد می‌توانید به متخصصان مراجعه کنید. برای این کار از سیستم نوبت دکتر سامانه دکتردکتر برای وقت‌گرفتن استفاده کنید.
پیشگیری از خودکشی
اگر متوجه شدید که کسی در اطرافتان قصد خودکشی دارد، سعی کنید که با آرامش و همراهی با آنها صحبت کنید. حرفهای فرد موردنظر را جدی بگیرید و به آنها اطمینان بدهید که زندگی مهم است. برای پیشگیری از خودکشی نهایت تلاشتان را به‌کار بگیرید.
اشیای خطرناک را از دسترسشان خارج کنید و تا دریافت کمک حرفهای از مشاوران در کنار آنها بمانید. یادتان باشد که بعد از پایان بحران هم آنها را پیگیری کنید و در کنارشان باشید.
چنانچه پرسش و نکته مبهمی درباره علائم و دلایل خودکشی برایتان باقی مانده است، حتما ما را در جریان بگذارید تا به شما در رسیدن به پاسخ کمک کنیم.
سوالات متداول علائم و دلایل خودکشی
تغییر رفتار، انزوا، پوچ‌دانستن زندگی، حس سرباربودن، احساس غم شدید، حرف‌زدن درباره مرگ
مشکلات اجتماعی مانند بیکاری، تبعیض، مشکلات روانی مانند استرس و افسردگی، دلایل ژنتیکی و کارکردن در شرایط سخت
منابع:
