لنز تماسی روی سطح چشم قرار می‌گیرد تا بینایی را بهتر کند. برخی از انواع لنزها را در طول روز استفاده و قبل از خواب از چشم‌ها خارج می‌کنید و دور می‌اندازید. برخی را هم تمیز و دوباره استفاده می‌کنید. هر نوع لنز دارای اصول استفاده مربوط به خود است. برای جلوگیری از بروز عوارض ناشی از استفاده از لنز باید دستورالعمل‌ها را به‌دقت رعایت کنید. از عارضه‌های احتمالی این محصولات باید به قرمزی چشم یا سایش قرنیه اشاره کنیم. لنزهای تماسی به دو دسته نرم و سخت هم تقسیم می‌شوند و می‌توانند در زمینه‌های مختلف از جمله درمان مشکل دوربینی، نزدیک‌بینی، پیرچشمی، تنبلی و دوبینی چشم کاربرد داشته باشند.
در این مقاله درباره انواع لنز تماسی و ویژگی‌هایشان می‌خوانید. برای مطالعه مطلب پیش رو به ۵ دقیقه زمان نیاز دارید.
اگر در رابطه با لنزهای تماسی سوالی دارید، می‌توانید در انتهای همین صفحه و در قسمت نظرات بنویسید تا پزشک پاسخ دهد.
لنز تماسی چیست؟
لنز تماسی حالت نازک و گردی دارد و روی سطح چشم قرار می‌گیرد تا به شما کمک کند که واضح‌تر ببینید. لنزها هم مانند عینک، عیوب انکساری (نزدیک‌بینی، دوربینی و…) را تصحیح می‌کنند.
منظور از عیوب انکساری تغییراتی در شکل چشم‌اند که مانع از فرود درست نور روی شبکیه چشم می‌شوند. عیوب انکساری دید را تار می‌کنند.
کاربرد لنز تماسی
کاربرد لنز تماسی طبی موارد زیر است:
- نزدیک بینی
- دوربینی
- دوربینی مرتبط با سن (پیرچشمی)
- آستیگماتیسم
- دوبینی
بعد از عمل‌های قرنیه و مشکلات مربوط به آن هم از لنز تماسی پانسمانی استفاده می‌شود. این لنزها برای درمان و بهبود مشکلات قرنیه کاربرد دارند و نرم هستند.
لنزهای تماسی کاشتنی هم در بازار موجودند و جایگزین لنزهای تماسی می‌شوند. این موارد برخلاف لنزهای تماسی سنتی، به گونه‌ای قرار می‌گیرند که برای مدت زمان طولانی‌تری در چشم باقی بمانند.
لنز تماسی انواع مختلفی دارد. برای مثال، لنز تماسی قوز قرنیه می‌تواند به مشکلات این بخش از چشم کمک کند و باعث شود که فرد بینایی‌اش را به‌طور کامل به‌دست بیاورد. لنز تماسی بعد از عمل لیزیک هم دید را کامل و صددرصد می‌کند.
انواع لنز تماسی چیست؟
انواع مختلفی از لنزهای تماسی وجود دارد. اپتومتریست یا چشم‌پزشک می‌تواند در انتخاب بهترین لنز به افراد کمک کند. در انتخاب باید به موارد زیر دقت شود:
- مواد سازنده لنز
- شیوه قرارگیری در چشم
- برنامه تعویض لنز
- ویژگی‌های مخصوص
مواد سازنده لنز
لنز تماسی می‌تواند نرم یا سخت و به‌عبارتی قابل نفوذ به گاز (GP) باشد. بیشتر مردم طرفدار لنزهای نرم هستند. به تفاوت این دو دقت کنید:
| لنز تماسی نرم | این‌ها لنزهایی هستند که از پلاستیک انعطاف‌پذیر ساخته شده‌اند. این موارد به راحتی آلاینده‌ها را جذب می‌کنند و می‌توانند باعث تحریک چشم شوند. ضمن اینکه حالت شکننده هم دارند و شاید زود پاره شوند. |
| لنزهای تماسی قابل نفوذ گاز لنزهای تماسی گاز تراوا (GP) | این لنزها که به لنزهای نفوذپذیر گاز سفت و سخت (RGP) نیز معروف‌اند، سخت‌تر از لنزهای نرم هستند. برخلاف نسخه‌های قدیمی لنزهای سخت، لنزهای RGP با پلیمرهای سیلیکونی ساخته می‌شوند. این ماده بادوام است و در عین حال اجازه می‌دهد تا اکسیژن به قرنیه برسد. لنزهای RGP بهتر از لنزهای نرم حفظ می‌شوند و دید واضح‌تری ارائه می‌دهند. |
شیوه قرارگیری در چشم
لنز تماسی از نظر قرارگیری در چشم هم به دو دسته تقسیم می‌شود:
- استفاده روزانه؛ این نوع از لنزها در طول روز استفاده و شب‌ها از چشم خارج می‌شوند. خوابیدن با چنین لنزی برای چشم‌ها مشکل ایجاد می‌کند و باعث بروز عفونت می‌شود.
- استفاده در شب و روز؛ شما می‌توانید از این‌ها به‌طور مداوم تا ۳۰ روز استفاده کنید. البته مدت‌زمان استفاده بنا به برند و نوع لنز متفاوت است. اگر چنین لنزهایی استفاده می‌کنید هم بهتر است که بعضی از شب‌ها، آنها را از چشم خارج کنید تا چشمتان استراحت کند و دچار عفونت احتمالی نشود.
برنامه تعویض لنز
باید به این موضوع هم دقت کنید که هر لنز چه مدت‌زمانی در چشمتان قرار می‌گیرد. باید با متخصصان درباره انتخاب برنامه تعویض لنز مشورت داشته باشید و حواستان باشد که در طول مدتی صحیح و مناسب از هر لنز تماسی استفاده کنید.
اصولا برنامه تعویض لنزها به‌شرح زیر است:
- یکبار مصرف روزانه؛ با این برنامه، باید هر روز از یک جفت لنز جدید استفاده کنید. اگر چنین روندی را پیش نگیرید، چشم‌هایتان خشک و عفونی می‌شوند.
- استفاده مداوم؛ این لنزها هم تا چندین روز مثلا در حدود یک ماه قابل‌استفاده‌اند و شب‌ها باید آنها را از چشم خارج کنید و در محلول مناسب نگهداری بگذارید.
ویژگی‌های مخصوص انواع مختلف لنزهای تماسی
لنزها از نظر ویژگی‌های ساختشان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:
| لنزهای تماسی هیبریدی | این موارد دارای مرکز RGP بادوامی هستند که توسط حلقه‌ای بیرونی از مواد نرم احاطه شده است. این لنزها دید شفافی برایتان فراهم می‌کنند و برای کسانی مناسب‌اند که به‌خاطر آستیگماتیسم، اکتازی قرنیه یا سایر شرایط، قرنیه‌های نامنظم دارند. |
| لنزهای تماسی توریک | لنزهای توریک مخصوص افراد مبتلا به آستیگماتیسم هستند و از مواد مشابه سایر لنزها ساخته می‌شوند. این لنزها با اشکال نرم یا RGP هستند و مانند عینک‌های دو کانونی می‌توانند مشکل آستیگماتیسم را در کنار دوربینی یا نزدیک‌بینی رفع کنند. |
| لنزهای تماسی چند کانونی (لنز تماس دوربین و نزدیک‌بین و…) | این‌ها به طور هم‌زمان باعث بهبود دید دور و نزدیک می‌شوند و برای افرادی که هم نزدیک بینی و هم دوربینی مرتبط با سن دارند (لنز تماس پیرچشمی) ایده‌آل هستند. |
| لنزهای تماسی اسکلرال | لنزهای اسکلرال نوعی از لنزهای RGP و از نظر اندازه بزرگ‌تر از هم‌تایان خود هستند. بنابراین، لبه‌های آنها به جای قرنیه، روی قسمت سفید چشم شما (صلبیه) قرار می‌گیرد. لنزهای اسکلرال به افراد مبتلا به بیماری خشکی چشم و شرایط مختلفی کمک می‌کنند که قرنیه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. |
| لنزهای تماسی ارتوکراتولوژی (Ortho-K) | این‌ها لنز تماسی دید در شب هستند و جنس سخت و مخصوصی دارند. |
| لنزهای تماسی آرایشی | لنز تماس رنگی رنگ چشم را تغییر می‌دهد و می‌تواند باعث بهبود بینایی هم بشود. |
عوارض لنز تماسی چیست؟
امکان بروز عوارضی در زمان استفاده از لنز تماسی وجود دارد:
- کراتیت میکروبی؛ این مشکل نوعی عفونت نادر اما جدی قرنیه است. اگر لنزها را برای مدتی طولانی تمیز نکنید، میکروب‌ها وارد چشم می‌شوند و عفونت به‌وجود می‌آورند. در موارد حاد، امکان نابینایی هم قوت می‌گیرد.
- سایش قرنیه؛ سایش قرنیه خراش روی قرنیه است و امکان دارد که طی چند روز به‌طور خودبه‌خود بهبود پیدا کند. در موارد جدی‌تر، میکروب‌ها وارد قسمت آسیب‌دیده می‌شوند و قرنیه را زخم می‌کنند.
- قرمزی حاد چشم؛ این مورد زمانی رخ می‌دهد که چشم‌ها در اثر استفاده در شب تحریک و قرمز می‌شوند. برای رفع این مشکل، پزشکان قطره‌هایی برای تسکین چشم‌ها تجویز می‌کنند.
- ملتحمه پاپیلاری غول پیکر (GPC)؛ این وضعیتی است که باعث قرمزی، سوزش و تورم در قسمت داخلی پلک می‌شود. برای درمان، باید چندین هفته استفاده از لنزها را متوقف کنید. ممکن است به قطره یا پماد چشم هم نیاز داشته باشید.
چه کسانی می‌توانند از لنز تماسی استفاده کنند؟
تقریبا تمام افراد با ویژگی‌های مختلف سنی و با عیوب انکساری گوناگون می‌توانند از لنزهای تماسی استفاده کنند. افراد مسن امکان استفاده از لنز پیرچشمی دارند و جوان‌ها و سایر رده‌های سنی هم می‌توانند از لنزهای دوربین و نزدیک‌بین و… بهره ببرند.
امکان استفاده از لنز تماسی برای کودکان هم وجود دارد. به‌طور کلی، توصیه می‌شود که کودکان از سنین ۱۱ تا ۱۴سالگی استفاده از لنزهای تماسی را شروع کنند، اما کودکان از سن ۸سالگی هم می‌توانند در برخی موارد و با توصیه پزشک از لنز کمک بگیرند.
لنز تماسی برای تنبلی چشم کودکان هم کاربرد دارد. برخی از کودکان مبتلا به این وضعیت از پچ یا همان پوشش‌های چشمی بهره نمی‌برند. اگر کودک تمایلی به استفاده از آنها ندارد، در صورت صلاحدید پزشک می‌توانید از لنزهای مخصوص رفع تنبلی کمک بگیرید.
چه کسانی نباید از لنز تماسی استفاده کنند؟
برخی از افراد نباید از لنز تماسی استفاده کنند؛ کسانی که:
- آلرژی شدید دارند.
- مشکل خشکی چشم دارند.
- زمان زیادی را در مناطق پر از گرد و غبار یا بخار می‌گذرانند.
- ممکن است نتوانند لنزها را با محلول لنز تماسی به‌خوبی تمیز و ضدعفونی کنند.
- به‌دلیل رعایت‌نکردن شست‌وشوی لنز تماسی یا استفاده نادرست با عفونت‌های مکرر چشم مقابله می‌کنند.
لنز تماسی یا عینک؟
لنز تماسی مزایای زیادی نسبت به عینک دارد:
- ظاهر بهتری به صورتتان می‌دهد.
- دستتان را برای انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش باز می‌گذارد.
- آلودگی‌های احتمالی که برای عینک پیش می‌آید یا مشکلاتی مانند بخارکردن شیشه در سرما را ندارد.
سوالات متداول لنز تماسی
بنا به نوع لنز، این موضوع متفاوت خواهد بود. برخی از لنزها یک‌بارمصرف‌اند و برخی از ۳۰ روز تا چند ماه قابلیت استفاده دارند.
با برخی از لنزها نمی‌توانید بخوابید. به‌طور کلی، فرقی ندارد که چه لنزی استفاده می‌کنید، خوابیدن با موارد مجاز هم اقدام درستی نیست و باعث بروز مشکلاتی برای چشم می‌شود.
منابع:
