استفاده نکردن از ماشین شخصی در روزهای آلوده و جایگزینکردن سیستم حمل و نقل عمومی به‌جای آن، استفاده از محصولات قابل بازیافت به جای یک‌بار مصرف‌های پلاستیکی، کاشتن درخت و گیاه و نگهداری از گیاهان در منزل، نظافت خانه و عدم‌مصرف انواع دخانیات مخصوصا سیگار، راهکارهایی هستند که هر کسی به عنوان یک شهروند می‌تواند با انجام آنها، از آلودگی هوا نه تنها جلوگیری کند بلکه اثر آن را هم بر محیط اطرافش کم کند.
همچنین سعی کنید که در چنین روزهایی در منزل بمانید اما اگر در روزهایی که شاخص آلودگی هوا بالاست بیرون رفتید، حتما ماسک مناسب آلودگی هوا بزنید، بعد از بازگشت به منزل صورت خود را با ژل شستشوی مناسب پوستتان بشویید، آب و مایعات دیگری همچون شیر زیاد بنوشید، روزانه حمام بروید، پوست خود را مرطوب کنید و میل‌کردن مواد خوراکی مثل کرفس، اسفناج، گوجه فرنگی، لیمو شیرین، پرتقال، نارنگی و کاهو را در برنامه غذایی خود بگنجانید. اگر هم حس سنگینی و سردرد کردید یا حالتان به هم خورد، حتما به نزدیکترین مرکز درمانی یا دکتر عمومی مراجعه کنید.
در ادامه این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر با ما همراه باشید تا به اتفاق هم 10 راهکار ساده برای کاهش آلودگی هوا را مورد بررسی قرار دهیم. مطالعه این مطلب، 3 دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر سوالی در باره آلودگی هوا و اثرات آن دارید، می‌توانید در همین صفحه و در بخش نظرات بپرسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن پاسخ دهد.
1. آلودگی‌های خودرویی را کم کنید
خودروها عامل مهمی در آلوده‌کردن هوا هستند و با انتشار مواد خطرناکی مانند اکسید نیتروژن سلامت ما را به خطر می‌اندازند. وجود این ترکیب در هوا باعث کاهش طول عمر و گسترش بیماری‌های ریوی می‌شود.
خودروهای قدیمی و دیزلی هم نقش مهمی در انتشار این گازها در هوا دارند. هوای شهرهای پرترافیک معمولاً با چنین ترکیباتی آلوده می‌شود. برای کاهش آلودگ‌های خودرویی به نکات زیر توجه کنید:
- زمانی که در خودرو منتظر نشسته‌اید، آن را خاموش کنید.
- از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید یا اگر خودروی شخصی دارید، تعدادی از افراد هم‌مسیر را هم با خود ببرید.
- از گازدادن زیاد و حرکت با سرعت زیاد هم خودداری کنید. این کار باعث می‌شود که مواد و ترکیبات سمی و آلوده بیشتری از اگزوزتان خارج شوند.
- با سرویس‌کردن خودرو و انجام اموری مانند تعویض فیلتر بخش‌های مختلف آن می‌توانید از درصد آلایندگی‌اش بکاهید.
- حواستان به سلامت و وضعیت تایرهای خودرو باشد. زمانی که باد لاستیک‌ها کم است یا در وضعیت استانداردی نیستند، نیاز به گازدادن در طول رانندگی هم بیشتر می‌شود. نتیجه گازدادن هم که آلودگی بیشتر است.
- برای مقابله با آلودگی هوا باید حواستان به سفرهای درون‌شهری بی‌مورد باشد. تا جایی که می‌توانید از خودروی شخصی استفاده نکنید و بدانید که شاید رفاهتان کمی مخدوش شود اما در نهایت، این کار به سود خودتان و دیگران خواهد بود.
2. در مصرف سوخت صرفه‌جویی کنید
یکی از مهم‌ترین راه های مقابله با آلودگی هوا کنترل مصرف سوخت است. سوزاندن سوخت‌های فسیلی باعث انتشار مواد خطرناک پرشماری در هوا می‌شوند:
- جیوه
- دی‌اکسید سولفور
- اکسید نیتروژن
- کربن سیاه
- کربن دی‌اکسید
- هیدروکربن‌های اروماتیک چندحلقه‌ای
این مواد باعث می‌شوند که سلامتی بدن و محیط‌زیست به طور جدی به خطر بیافتد. برای همین است که باید در مصرف سوخت دقت زیادی به خرج بدهیم. با این کار هم هزینه مصرف سوختمان پایین می‌آید و هم سلامتمان تاحدی نجات پیدا می‌کند.
با صرفه‌جویی باعث می‌شوید که نیاز به تولید سوخت آلوده‌کننده کمتر شود. هرچند این راهکار عمیق و ریشه‌ای نیست اما اگر در ابعاد وسیع و از سوی تمام شهروندان انجام شود، نقش مهمی در مقابله با آلودگی هوا خواهد داشت.
برای صرفه‌جویی در سوخت می‌توانید:
- با عایق‌بندی درها و پنجره‌ها نگذارید که هوای خانه سرد شود و نیاز به استفاده از سوخت به وجود بیاید.
- اگر برایتان امکان دارد به استفاده از وسایلی با انرژی خورشیدی فکر کنید.
3. محصولات قابل‌بازیافت بخرید
یکی از راه های مقابله با آلودگی هوا در خانه این است که از پلاستیک‌ها و موادی از این جنس استفاده نکنید. موادی از این جنس برای طبیعت ضرر زیادی دارند. دست‌کم به فکر این باشید که محصولات قابل‌بازیافت تهیه کنید.
مراکز بازیافتی در شهرهای مختلف وجود دارند که زباله‌ها را هم جمع می‌کنند و آنها را در فرایند بازیافت دوباره قابل استفاده می‌کنند؛ حواستان به بازیافت باشد.
اگر از محصولاتی استفاده کنید که قابلیت بازیافت ندارند، هم ورودشان به طبیعت با ایجاد ضرر و زیان همراه می‌شود و هم برای ساخت موردی جدید از آنها نیاز به صرف انرژی بسیار و آلوده‌شدن هوا خواهد بود.
4. مصرف گوشت را کاهش بدهید و از مواد ارگانیک استفاده کنید
در کشورهایی که کشاورزی به طور گسترده انجام می‌شود، آمونیاک و ترکیبات حاوی نیتراتی مانند اسیدنیتریک به وفور وارد طبیعت می‌شوند. دامداری و توسعه گلخانه‌ها هم باعث آلودگی هوا می‌شود.
گازهای گلخانه‌ای ترکیباتی از متان هستند که وارد هوا می‌شوند و سلامتمان را به خطر می‌اندازند. کودهای شیمیایی و آفت‌کش‌ها هم مواد آلاینده دائمی وارد طبیعت می‌کنند. شاید بپرسید چه موادی؟ هگزاکلروبنزن (hexachlorobenzene)، هگزا کلرو سیکلو هگزان (hexachlorocyclohexane ) و پنتاکلروفنول (pentachlorophenol).
زمانی که این مواد با هم ترکیب می‌شوند، ذراتی به وجود می‌آورند که بسیار خطرناک است. از عوارض آلودگی هوا بر بدن با وجود این ترکیبات باید به تخریب سیستم تنفسی و ایجاد بیماری‌های مزمن اشاره کنیم. تأثیر آلودگی هوا بر مغز هم بسیار قابل اعتنا و خطرناک است.
کشاورزی سنتی هم بی‌خطر و بدون آلودگی نیست اما درصد مواد آلاینده‌ای که وارد هوا می‌کند در مقایسه با کشاورزی غیرسنتی بسیار کمتر است. مزایای کشاورزی سنتی را مرور کنیم؟
- نیتروژن موجود در خاک‌های ارگانیک در کشاورزی سنتی زیاد نیست. در نتیجه، آلودگی‌های کمتری وارد هوا می‌کند.
- در روش‌های سنتی کاشت و به عمل‌آوردن محصولات، نیتروژن در خاک به دام می‌افتد و در مسیر مثبت رشد گیاهان به کار می‌رود. در نتیجه با ورودش به هوا باعث آلودگی نمی‌شود.
- خاک سالم می‌تواند به جذب گاز متان موجود در هوا کمک کند و راهی برای مقابله با آلودگی هوا باشد.
با رواج مصرف مواد و محصولات ارگانیک و کاهش مصرف گوشت، از ورود مواد آلاینده به خاک و هوا جلوگیری می‌کنید و نمی‌گذارید که گازهای گلخانه‌ای وارد جَو شوند.
5. درخت بکارید
حضور درختان در حوالی محل زندگی باعث بهبود محسوس هوا می‌شود. محققان دانشگاه ساوث‌همپتون (Southampton) متوجه شده‌اند که درختان موجود در لندن توانایی دفع آلودگی‌های جوی را دارند.
نتایج تحقیقات این دانشمندان شگفت‌انگیز بود. درختان لندن در سال، حدود ۸۵۰ تا ۲هزار تُن ذرات آلوده خطرناک را از هوای شهر دور می‌کردند. علاوه بر این، حضور درختان باعث کاهش سطح دی‌اکسید نیتروژن، دی‌اکسید سولفور، کربن مونوکسید و دی‌اکسید کربن شده بود. مواد خطرناک دیگری مانند دیوکسین و بنزن هم با وجود درختان از هوا پاک شده بودند.
کاشت درختانی مانند بلوط و نارون می‌تواند در مقابله با آلودگی هوا نقش داشته باشد. درختان هم تصفیه‌کننده‌هایی طبیعی‌اند و هم می‌توانند در تابستان‌ها دمای هوا را کمی پایین بیاورند. حضور درختان بلند در مسیر غبار و آلودگی‌ها هم راهی برای سدکردن مسیر و جلوگیری از انتشار آنها است.
بیرون از محیط خانه، سعی کنید که از ماسک مناسب آلودگی هوا استفاده کنید و اگر علائم و عوارضی مانند تنگی نفس داشتید، سریع به پزشک مراجعه کنید. برای دریافت نوبت هم می‌توانید از سیستم نوبت دهی آنلاین دکتردکتر استفاده کنید.
6. در خانه گل و گیاه داشته باشید
برای بالابردن سطح اکسیژن و تصفیه هوای داخل منزل هم می‌توانید از گل‌ها و گیاهان کمک بگیرید. گیاهانی با برگ‌های بزرگ انتخاب‌های خوبی هستند و به بهبود هوای داخل منزل کمک می‌کنند. از جمله گل‌ها و گیاهان مناسب برای مقابله با آلودگی هوا باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- بامبو
- فیلودندرون
- برگ‌چرمی
- انجیر گریان
- گل گوش‌فیلی
- گل چمچه‌ای
با وجود گل‌ها و گیاهان می‌توانید از عوارض آلودگی هوا بر گلو و اعضای دیگر بدن کم کنید.
7. از روغن‌های عطری استفاده کنید
از روغن‌های عطری که عصاره گیاهان طبیعی خوشبو هستند، برای اهداف مختلفی استفاده می‌شود. یکی از کاربردهایشان هم پاک‌سازی هوای درون خانه است. این روغن‌ها هم می‌توانند فضا را خوشبو کنند و هم نقش تسکین‌دهندگی دارند.
روغن‌های اسطوخدوس و اکالیپتوس از جمله موارد آرامش‌بخش و تسکین‌دهنده هستند. با وجود این عطرها می‌توانید از سنگینی هوای بد کم کنید و به سیستم تنفسی و اعصابتان کمی آرامش بدهید؛ البته حواستان باشد که به ماده خاصی حساسیت نداشته باشید. در این صورت، شاید استشمام بوی آن برایتان ضرر هم داشته باشد.
8. وجود گاز رادون در خانه را بررسی کنید
رادون گازی بی‌رنگ و بی‌بو است. این گاز رادیواکتیو به طور طبیعی از سنگ و بستر خاک نشت می‌کند. وجود آن می‌تواند ناشی از تجزیه اورانیوم باشد. امکان دارد که گاز رادون از خاک ساختمانی که در آن زندگی می‌کنید به محیط منتقل شود.
متأسفانه این گاز در برخی از مصالح ساختمانی هم وجود دارد و عامل بروز سرطان ریه است. بررسی وجود آن در خانه نیاز به کمک‌گرفتن از کارشناسان متخصص و متخصص ریه در این زمینه دارد. تهویه هوا و استفاده از دستگاه‌های گردش هوا مانند پنکه‌های سقفی راهی برای کم‌کردن سطح گاز رادون در منزل است.
9. در خانه سیگار نکشید
در خانه سیگار نکشید و نگذارید که کسی هم این کار را انجام بدهد. سیگار سرشار از مواد سرطان‌زایی است که برای مدتی طولانی در هوای داخل منزل باقی می‌ماند. حتی اگر خودتان هم سیگار نمی‌کشید اما در معرض دود آن قرار دارید، امکان ابتلا به انواع بیماری‌ها از شما دور نیست.
زمانی که در خانه سیگاری روشن می‌شود، سطح مواد مضر موجود در هوا با موادی مانند سرب، آرسنیک، کربن مونوکسید و آمونیاک از حد مجاز فراتر می‌رود. عوارض آلودگی هوا ناشی از دود سیگار در شهری آلوده به مراتب بیشتر هم هست.
دود سیگار می‌تواند احتمال دچارشدن به عفونت‌های گوش و بروز حساسیت‌های غذایی در کودکان را بالا ببرد. عوارض آلودگی هوا روی کودکان بسیار شدید و محسوس است؛ برای مثال، بروز سندرومی مانند نشانگان آسپرگر تحت تأثیر آلودگی هوای محیط است.
10. خانه را از گرد و غبار دور نگه دارید
بسیاری از ذرات آلوده و خطرناک هوای بیرون در گرد و غبار موجود در سطوح خانه پیدا می‌شوند. برای همین است که باید حتماً به نظافت مداوم محیط‌تان دقت داشته باشید.
جلوگیری از ورود ذرات نامناسب و مضر اجتناب‌ناپذیر است اما با نظافت و گردگیری می‌توانید از ماندگارشدن مواد آلوده در محیط زندگی‌تان جلوگیری کنید.
جدول اقدامات ضروری در روزهای آلودگی هوا
در روزهایی که شاخص آلودگی هوا بالاست و شرایط خطرناک است، حتما اقدامات زیر را انجام دهید:
| جدول اقدامات ضروری در آلودگی هوا |
| هر روز حمام کنید |
| ماسک فیلتردار بزنید |
| مایعات زیاد بنوشید |
| میوه زیاد میل کنید |
| تا جایی که ممکن است بیرون نروید |
| از ناوگان حمل و نقل عمومی استفاده کنید |
| سیگار یا دیگر دخانیان را استعمال نکنید |
آلودگی هوا را کم‌اهمیت ندانید!
برای مقابله با آلودگی هوا جدیت به خرج بدهید. حتی اقدامات کوچک در این زمینه هم می‌توانند ناجی سلامت‌تان باشند. این روزها که هوا بسیار نامناسب و نامساعد است، کمتر برای کارهای غیرضروری به بیرون از منزل بروید.
منبع:
مطالب عااااالی بود .ممنونم ازتون
با سلام آیا ممکنست در زمستان هوای آلوده از پنجره بسته وارد اتاق شود؟
سلام
از پنجره بسته خیر