ناخنک رشد ضایعه‌ای گوشتی برجسته و مثلثی در ناحیه اتصال بینی به چشم است. قرارگرفتن طولانی مدت در معرض نور اشعه فرابنفش (UV) علت اصلی این وضعیت به‌نظر می‌رسد. اگر ناخنک رشد کند، دید چشم مسدود یا تار می‌شود. درمان‌ها شامل قطره‌های چشمی تسکین‌دهنده علائم و استفاده از پماد برای جراحی در صورت آسیبِ دید چشم است.
در این مقاله از ناخنک چشم و علائم، دلایل، عوارض، درمان‌ها می‌خوانید. برای مطالعه این مقاله به ۶ دقیقه زمان نیاز دارید.
اگر پرسشی درباره ناخنک چشم دارید، در انتهای همین صفحه و در قسمت نظرات از ما بپرسید تا مشاور سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
ناخنک چشم چیست؟
ناخنک چشم (pterygium) نوعی رشد گوشتی و برجسته روی ملتحمه چشم است. ملتحمه غشای شفافی است که سفیدی چشم را می‌پوشاند و معمولا به قسمت شفاف چشم یعنی قرنیه ختم می‌شود. خط و مرز درون پلک هم با این بخش از چشم به‌وجود می‌آید.
ناخنک ضخیم‌شدن بال‌مانند یا مثلثی‌شکل ناحیه‌ای از بافت ملتحمه است و امکان ایجاد آن از هر دو گوشه چشم وجود دارد. بااین‌حال، اغلب از نزدیک‌ترین گوشه به بینی رشد می‌کند، به‌سمت بیرون پخش می‌شود و گاهی‌اوقات روی قرنیه چشم را می‌گیرد.
ناخنک روی سفیدی چشم می‌تواند یک یا هر دو چشم را درگیر کند، اما معمولا به طور هم‌زمان در هردو چشم ایجاد نمی‌شود. اگر این وضعیت برای دو چشم رخ بدهد، به آن «ناخنک دوطرفه» می‌گویند.
علائم ناخنک چشم
گاهی‌اوقات، قبل از ظاهر شدن ناخنک هیچ علامتی نخواهید داشت. هنگامی که علائم ظاهر می‌شوند هم از خفیف تا شدید متغیر هستند.
علائم و نشانه‌های اولیه عبارت‌اند از:
- خشکی چشم
- خارش چشم
- سوزش چشم
- چشمان اشک‌آلود
- چشم‌های قرمز، تحریک‌شده یا متورم
- رشد ضایعه‌ای کوچک و صورتی روی چشم
- احساس می‌کنید که شن در چشم وجود دارد.
علائم و نشانه‌های دیررس عبارت‌اند از:
- افزایش اندازه و گسترش ضایعه
- ظاهر ناخوشایند چشم به‌دلیل اندازه ضایعه
- تاری دید یا دوبینی (اگر ناخنک روی قرنیه رشد کند)
دلایل ایجاد ناخنک چشم
علت دقیق ناخنک ناشناخته است. قرارگرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورا بنفش (UV) می‌تواند منجر به این رشد شود. اغلب هم در افرادی رخ می‌دهد که در آب و هوای گرم زندگی می‌کنند و زمان زیادی را در فضای باز و در محیط های آفتابی یا بادخیز می‌گذرانند.
افرادی که چشمشان به‌طور منظم در معرض عناصر خاصی قرار می‌گیرد، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند. این عناصر عبارت‌اند از:
- گرده
- شن
- دود
- باد
عوارض ناخنک چشم
اگر ناخنک به‌اندازه‌ای بزرگ شود که قرنیه را بپوشاند، بینایی را مختل می‌کند. زمانی که ناخنک ضخیم یا بزرگ می‌شود، احساس می‌کنید که جسمی خارجی در چشم وجود دارد. استفاده از لنزهای تماسی در این وضعیت خطرناک است و می‌تواند مشکلاتی جدی برای چشم‌ها به‌وجود بیاورد.
تشخیص ناخنک چشم
برای تشخیص ناخنک باید به متخصص بینایی مراجعه کنید. او با لامپی مخصوص چشم را معاینه می‌کند. لامپ لغزنده نوعی میکروسکوپ است که یک خط باریک (یک شکاف) از نور روشن را روی چشم شما متمرکز می‌کند.
این روند به پزشک کمک می‌کند تا نواحی مختلف چشم را به‌خوبی ببیند. سایر آزمایش‌ها هم به این شرح هستند:
- تست حدت بینایی؛ این آزمایش برای بررسی میزان تشخیص حروف و نمادهای مختلف از دور است.
- توپوگرافی قرنیه؛ این مورد نوعی عکاسی است که از رایانه برای ایجاد نقشه سه‌بعدی از سطح قرنیه استفاده می‌کند.
عکس‌برداری از چشم هم روشی است که تغییرات رشد ناخنک در طول زمان را ارزیابی می‌کند. گاهی‌اوقات، نیاز به انجام آزمایش‌های دیگر برای بررسی ابتلا به سرطان و موارد جدی‌تر هم وجود دارد.
درمان ناخنک چشم چگونه است؟
اگر علائم باعث ناراحتی یا اختلال در بینایی نشده‌اند، احتمالا نیازی به درمان وجود ندارد. اما گاهی هم نیاز به پیگیری جدی است:
- اگر وضعیت چشم ناراحت‌کننده است، پمادهای چشمی بدون نسخه، قطره‌های روان‌کننده (خیس‌کننده) / اشک مصنوعی یا قطره‌های ضد‌احتقان توصیه می‌شوند.
- قطره‌های خاصی دارو برای ناخنک هستند. پزشکان برای کاهش درد، قرمزی، خارش و تورم، قطره‌های استروئیدی تجویز می‌کنند.
در موارد زیر هم نیاز به جراحی وجود دارد:
- قطره‌ها و پمادهای چشمی علائم را تسکین نمی‌دهند.
- ناخنک آنقدر بزرگ می‌شود که دید را مسدود می‌کند یا قرنیه را می‌کِشد و انحنای آن را تغییر می‌دهد. چنین چیزی باعث آستیگماتیسم می‌شود که می‌تواند دید را تار کند.
جراحی ناخنک
چند استراتژی عمل ناخنک وجود دارد که عبارت‌اند از:
- برداشتن ناخنک به‌طور منفرد
- برداشتن ناخنک و قرار‌دادن ورقه ای از غشای آمنیوتیک (amniotic membrane) روی ناحیه آسیب‌دیده، که به عنوان یک باند برای کمک به بهبود چشم عمل می‌کند.
- برداشتن ناخنک و پوشاندن ناحیه آسیب‌دیده با یک تکه سالم ملتحمه. ملتحمه سالم معمولا از پشت پلک فوقانی گرفته می‌شود. این روش برای جلوگیری از بازگشت ناخنک بهترین گزینه است، اما روند جراحی طولانی‌تر و پیچیده‌تری دارد.
در عمل جراحی با پرده آمنیوتیک، غشاء به اندازه مناسب بریده و برای پوشاندن ناحیه‌ای استفاده می‌شود که ناخنک برداشته شده است. چسب یا بخیه مخصوصی هم غشای آمنیوتیک را در جای خود نگه می‌دارد. عمل جراحی معمولا بین ۳۰ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد.
هزینه عمل ناخنک چشم در پاییز ۱۴۰۲، از حدود ۱ میلیون و ۵۰۰هزار تا ۲ میلیون تومان در نوسان است.
ناخنک چشم بعد از عمل
بعد از عمل باید چند روز از چسبی روی چشم استفاده کنید. قطره‌های چشمی استروئیدی را برای چند هفته یا چند ماه روی چشم آسیب‌دیده بمالید. این قطره‌ها به کاهش التهاب و احتمال بازگشت رشد ناخنک کمک می‌کنند.
از اشک مصنوعی برای مرطوب نگه‌داشتن چشم استفاده کنید، به‌خصوص اگر در آب و هوای خشک زندگی می‌کنید.
درمان خانگی ناخنک چشم
درمان‌های خانگی برای عضو حساسی مانند چشم بسیار پرخطرند. در واقع، عوارض ناشناخته چنین درمان‌هایی مشخص نیست. بااین‌حال، در ادامه به برخی از درمان‌های خانگی رایج در این زمینه اشاره می‌شود. یادتان باشد که هرگز برای عضوی مانند چشم به سراغ روش‌های خودسرانه نروید:
- ناخنک چشم و عسل
- درمان ناخنک چشم با لیمو
- درمان ناخنک چشم با گلاب
هرگز سرخودانه اقدام به درمان ناخنک چشم نکنید و از درمان‌های گیاهی بدون اجازه پزشک استفاده نکنید.
برای معالجه به متخصص چشم‌پزشکی مراجعه کنید. یکی از بهترین روش‌ها برای دریافت نوبت دکتر هم استفاده از سامانه دکتردکتر است. با دکتردکتر می‌توانید فهرستی از بهترین پزشکان را مشاهده کنید و از آنها به‌طور آنلاین وقت بگیرید.
پیشگیری از ناخنک چشم چگونه است؟
امکان کم‌کردن خطر ابتلا به ناخنک هم وجود دارد. برای محافظت از چشمان خود در برابر اشعه ماورا بنفش از عینک آفتابی یا کلاه لبه پهن استفاده کنید. ناخنک چشم می‌تواند در اثر نور آفتاب به‌وجود بیاید. پس به استفاده از عینک دقت کنید.
| علائم ناخنک | خشکی چشم- خارش چشم-سوزش چشم چشمان اشک‌آلود- چشم‌های قرمز، تحریک‌شده یا متورم رشد ضایعه‌ای کوچک و صورتی روی چشم- احساس وجود شن در چشم |
| دلایل ناخنک | اشعه ماروا بنفش خورشید- قرارگرفتن در معرض گرده، شن، دود، باد |
| عوارض | تاری دید، کوری، |
| درمان‌ها | پمادهای چشمی بدون نسخه یا قطره‌های روان‌کننده (خیس‌کننده) / اشک مصنوعی یا قطره‌های ضد‌احتقان قطره‌های استروئیدی جراحی |
ناخنک چشم کودکان
ناخنک اولیه معمولا در ۲۰ سالگی و سنین بالاتر رخ می‌دهد. اوج بروز ناخنک اولیه بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی است. بااین‌حال، یادتان باشد که امکان بروز ناخنک چشم در نوجوانان و کودکان هم وجود دارد. ابتلا به ناخنک چشم نوزاد هم بسیار نادر است اما تاکنون چنین چیزی در طیف سنی نوزادی و کودکی هم رخ داده است.
سوالات متداول خشکی چشم
این عارضه در اثر قرارگرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش خورشید یا زندگی در محیط‌های گرم و خشک، گردوغبار به‌وجود می‌آید.
اگر ناخنک بزرگ شود، امکان از دست‌دادن بینایی وجود دارد.
ناخنک از فردی به فرد دیگر سرایت نمی‌کند و مسری نیست.
بله با روش‌های درمانی مختلف و گاهی هم بی‌نیاز از درمان، این وضعیت از بین می‌رود.
احتمال ارثی‌بودن ناخنک چشم وجود دارد.
قطره‌های استروئیدی برای درمان ناخنک چشم تجویز می‌شوند.
ناخنک رشد ضایعه گوشتی است اما سرطان نیست. این وضعیت می‌تواند خطرناک هم باشد. اگر اندازه‌اش بزرگ شود و بخشی از قرنیه را بپوشاند، بینایی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در موارد نادر، ناخنک قرنیه را زخمی می‌کند. بدون درمان، ممکن است بینایی خود را از دست بدهید.
منابع:
چقدر دردناک!!!!!!!! مرسی بابت اطلاعاتتون، خیالم راحت شد این بیماری رو ندارم