دندان قروچه (بروکسیم) چیست + علل، علائم و درمان آن

دندان قروچه یا بروکسیم چیست و چرا به وجود می‌آید؟ دراین مقاله به علل بروز این مشکل و درمان دندان قروچه خواهیم پرداخت و در انتها به سوالات شما جواب خواهیم داد.

دندان قروچه چیست؟

بیش‌تر مردم هر از چند گاه دندان‌های خود را روی هم فشار داده و آن‌ها را روی هم می‌سابند. زمانی که این کار به عادت تبدیل شود و استرس و اضطراب آن را تحریک کند، به آن دندان قروچه یا بروکسیم (bruxism) گفته می‌شود. 

این مشکل گاهی منجر به آسیب دائمی به دندان‌ها شده و باعث بروز مشکلات دیگر هم‌چون گوش درد، فک درد و سردرد می‌شود. 

به صورت معمول فرد در شب هنگام و زمانی که خوابیده است این مشکل را دارد و بنابراین از آن به عنوان دندان قروچه خواب یاد می‌شود. بروکسیم حتی اگر  در حال بیداری رخ دهد، اغلب  ناخودآگاه است و به آن دندان قروچه بیداری گفته می‌شود. 

گاهی فرد بدون داشتن هیچگونه مشکلی و یا داشتن بیماری خاصی به دندان قروچه مبتلا می‌شود، در این حالت به آن دندان قروچه اولیه گفته می‌شود. دندان قروچه ثانویه در نتیجه‌ی بیماری‌ها و داروها رخ می‌دهد. 

علت دندان قروچه

بیش از 70 درصد موارد دندان قروچه به دلیل استرس و اضطراب رخ می‌دهند. این مشکل معمولاً زمانی که فرد خواب است به صورت ناخودآگاه رخ می‌دهد. با این همه عوامل دیگری هم می‌توانند به آن دامن بزنند که در ادامه با هم بررسی می‌کنیم:

داروها 

گاهی در نتیجه‌ی عوارض جانبی گروهی از داروها فرد به دندان قروچه مبتلا می‌شود. داروهای ضد افسردگی، ضد روان پریشی و داروهای روان گردان عموماً باعث بروز این مشکل می‌شوند. 

بیش‌ترین داروهایی که منجر به این مشکل دندانی می‌شوند داروهای مهارکننده‌های بازجذب سروتونین با نام مخفف اس‌.اس‌.آر.آی‌. ها (selective serotonin reuptake inhibitors یا SSRIs) هستند، این گروه از داروها نوعی از داروهای ضد افسردگی هستند. داروهای رایج در این گروه شامل پاروکستین (paroxetine) و سرترالین (sertraline) هستند. 

مشکلات فکی 

اگر در فردی سطح دندان‌های بالا و پایین به درستی روی هم قرار نگرفته باشد، بیش‌تر در معرض ابتلا به دندان قروچه قرار خواهد بود . همچنین در صورتی که فرد یک دندان خود را از دست داده باشد و جای آن خالی مانده باشد و یا اینکه دچار ناهنجاری دندانی باشد هم می‌تواند به دندان قروچه دچار شود. 

اگر دندان قروچه به دلیل مشکلات موجود در فک دهان به وجود آمده است، ممکن است با رفع آن مشکل به راحتی حل شود. 

سبک زندگی 

برخی از عادت‌های فردی و سبک زندگی خطر ابتلا به این مشکل را افزایش می‌دهد. مصرف بیش از حد الکل، سیگار و فراورده‌های دخانی و استفاده از داروهای روانگردان از جمله این عادت‌های فردی هستند. 

درمان دندان قروچه

هدف از درمان، کاهش درد، پیشگیری از آسیب دندانی و کاهش فشار وارد شده به دندان‌هاست.

مراقبت‌های پزشکی 

دندانپزشک برای پیشگیری از آسیب‌های دندانی، برای فرد نوع خاصی از گاردهای محافظ دندانی طراحی و تولید می‌کند. گاردهای دهانی در انواع مختلف و متناسب با ساختار دندانی فرد در دسترس هستند. پزشک نوعی از آن را برای فرد تجویز می‌کند که علاوه بر داشتن اندازه‌ی مناسب، بتواند به بهترین شکل ممکن از دندان‌های فرد هم محافظت کند. 

هدف از استفاده از گارد دندان، محافظت از دندان‌ها و جلوگیری از سایش و فشار دندان‌ها روی هم در زمان استراحت فک است. استفاده از این وسیله‌ی کمکی نباید دردناک باشد. اگر نمونه‌ی خاصی از گارد، مشکل دندان قروچه را رفع نکند، باید از نمونه‌ی دیگری از آن را امتحان کرد. 

اگر گارد هم موثر نباشد، دندانپزشک برای درمان ناهنجاری‌های دندانی درمان‌های ارتودنسی به کمک بریس و یا جراحی را پیشنهاد خواهد داد. با این همه، این‌ها درمان‌های غیر رایجی برای دندان قروچه به حساب می آیند و ممکن است به رفع مشکل ختم نشوند. 

درمان‌های خود مراقبتی 

راه‌هایی برای درمان عوارض جانبی دندان قروچه وجود دارد که فرد خود می‌تواند آن‌ها را به کار گیرد. سرد کردن ماهیچه‌های فک به کمک یخ برای رهایی از درد، نخوردن غذاهای خیلی سفت و شل کردن ماهیچه‌های صورت به صورت روزانه از جمله اقداماتی است که به فرد کمک خواهد کرد. 

روش‌های مدیریت استرس، همچون تمرین نفس عمیق و انجام مدیتیشن هم اثرات مثبتی در پی خواهد داشت. 

ترک عادت‌ها

در برخی موارد دندان قروچه، زمانی که فرد بیاموزد که چگونه عادت‌های خود را ترک کند، برطرف خواهد شد. با یاد گرفتن روش‌های ریلکس کردن و نگه داشتن فک در حالت ریلکس فرد می‌تواند عادت‌های منجر به دندن قروچه را کنار بگذارد.

عوارض و مشکلات احتمالی دندان قروچه

دندان قروچه می‌تواند منجر به دردهای شدید دندانی و مفصل فک  شده و اگر درمان نشود، می‌تواند بروز مشکلات غذا خوردن را تحریک کند. دندان و فک فرد مبتلا بسیار حساس شده و درد بیش‌تری را احساس خواهند کرد. این مشکل می‌تواند به افسردگی و بیماری بی خوابی منتهی شود.

گوش درد، سر درد و درد فک، شکستن دندان، جا به جایی دندان، التهاب و یا عقب رفتگی لثه و ناهنجاری‌های دندانی از دیگر عوارض جانبی دندان قروچه درمان نشده هستند.

دندان قروچه در دراز مدت چه اثری خواهد گذاشت؟

غالباً دندان قروچه قابل درمان است و آسیب‌های بعدی به دندان‌ها با یادگیری تکنیک‌های مقابله با استرس قابل پیشگیری است. فرد با روش‌های گوناگونی همچون مشاوره و تراپی، ورزش و انجام روش‌های مدیتیشن می‌تواند سطح اضطراب و نگرانی‌های زندگی را کم کند. 

حتی بعد از درمان کامل دندان قروچه فرد باید مرتب توسط دندان پزشک معاینه شود. پزشک نشانه‌های بروز دوباره‌ی این مشکل را پیش از اینکه فرد متوجه شود، شناسایی می‌کند. 

شما می‌توانید هرگونه سوال در رابطه با موضوع این مقاله را در بخش نظرات بنویسید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به سوالات شما پاسخ داده شود.

منبع:

healthline