گرگرفتگی احساس ناگهانی گرما در قسمت فوقانی بدن است که معمولاً در صورت، گردن و سینه شدیدتر احساس می شود. در این حالت ممکن است پوست قرمز شود. گرگرفتگی می تواند باعث تعریق شود. اگر بیش از حد گرمای بدن خود را از این طریق از دست بدهید، پس از آن ممکن است احساس سرما کنید. تعریق های شبانه گرگرفتگی هایی هستند که در شب اتفاق می افتند و می توانند خواب را مختل کنند. اگرچه سایر شرایط پزشکی می‌توانند باعث ایجاد گر گرفتگی شوند، گرگرفتگی معمولاً به دلیل یائسگی یعنی زمانی که دوره‌های قاعدگی نامنظم شده و در نهایت متوقف می‌شوند، اتفاق می افتد. در واقع، گرگرفتگی شایع ترین علامت دوره یائسگی است. درمان های مختلفی برای گرگرفتگی آزاردهنده وجود دارد.
علائم گرگرفتگی
در طول گرگرفتگی، ممکن است علائم زیر را داشته باشید:
- احساس ناگهانی گرما در سینه، گردن و صورت
- ظاهری برافروخته با پوست قرمز و لکه دار
- ضربان قلب تند
- تعریق، بیشتر در قسمت بالایی بدن
- احساس سرما با خاموش شدن گرگرفتگی
- احساس اضطراب
فراوانی و شدت گرگرفتگی در زنان متفاوت است. این وضعیت ممکن است یک یا دو دقیقه – یا تا 5 دقیقه طول بکشد. گرگرفتگی ممکن است خفیف یا آنقدر شدید باشد که فعالیت های روزانه را مختل کند. گر گرفتگی ها می توانند در هر زمانی از روز یا شب اتفاق بیفتند. گرگرفتگی شبانه (تعریق شبانه) ممکن است شما را از خواب بیدار کند و باعث اختلالات خواب طولانی مدت شود. تعداد دفعات بروز گرگرفتگی در بین زنان متفاوت است، اما بیشتر زنانی که این مشکل را دارند، گرگرفتگی را به صورت روزانه تجربه می کنند. به طور متوسط، علائم گرگرفتگی بیش از هفت سال باقی می ماند. برخی از زنان آنها را برای بیش از 10 سال دارند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر گرگرفتگی فعالیت‌های روزانه یا خواب شبانه شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به پزشک مراجعه کنید.
علل گر گرفتگی
گرگرفتگی معمولاً به دلیل تغییر سطح هورمون قبل، حین و بعد از یائسگی ایجاد می شود. دقیقاً مشخص نیست که تغییرات هورمونی چگونه باعث گرگرفتگی می شود. اما بیشتر تحقیقات نشان می دهد که گرگرفتگی زمانی رخ می دهد که کاهش سطح استروژن باعث شود ترموستات بدن (هیپوتالاموس) نسبت به تغییرات جزئی دمای بدن حساس تر شود. وقتی هیپوتالاموس فکر می‌کند بدن خیلی گرم شده، زنجیره‌ای از رویدادها یعنی گرگرفتگی را آغاز می‌کند تا بدن را خنک کند. به ندرت، گرگرفتگی و تعریق شبانه ناشی از چیزی غیر از یائسگی است. سایر علل بالقوه عبارت از عوارض جانبی دارو، مشکلات تیروئید، برخی سرطان ها و عوارض جانبی درمان سرطان می باشند.
عوامل خطر گرگرفتگی
همه زنانی که در دوران یائسگی قرار می‌گیرند، گرگرفتگی ندارند و مشخص نیست که چرا برخی از زنان دچار گرگرفتگی می‌شوند. عواملی که ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهند عبارتند از:
- سیگار کشیدن. زنان سیگاری بیشتر در معرض گرگرفتگی هستند.
- چاقی. شاخص توده بدنی بالا (BMI) با گرگرفتگی رابطه مستقیم دارد.
- نژاد. زنان سیاه‌پوست در طول یائسگی بیشتر از زنان سایر نژادها دچار گرگرفتگی می‌شوند. کمترین میزان گرگرفتگی در زنان آسیایی گزارش شده است.
عوارض گرگرفتگی
گرگرفتگی ممکن است بر فعالیت های روزانه و کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. گرگرفتگی شبانه (تعریق شبانه) می تواند شما را از خواب بیدار کند و به مرور زمان باعث اختلال خواب طولانی مدت شود. تحقیقات نشان می دهد زنانی که گرگرفتگی دارند در مقایسه با زنانی که گرگرفتگی ندارند، ممکن است بیشتر در معرض خطر بیماری های قلبی و تحلیل استخوان باشند.
تشخیص گرگرفتگی
پزشک معمولاً می تواند گرگرفتگی را بر اساس شرح علائم فرد تشخیص دهد. همچنین ممکن است آزمایش خون را برای بررسی اینکه آیا در حال گذار یائسگی هستید یا خیر، پیشنهاد دهد.
درمان های گرگرفتگی
موثرترین راه برای تسکین ناراحتی ناشی از گرگرفتگی، مصرف استروژن است، اما مصرف این هورمون خطراتی را نیزبه همراه دارد. اگر استروژن برای شما مناسب است و آن را در عرض 10 سال از آخرین دوره قاعدگی یا قبل از 60 سالگی شروع کنید، فواید آن می تواند بیشتر از خطراتش باشد. داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی و ضد تشنج نیز اگرچه کمتر از هورمون ها موثر هستند اما می توانند به کاهش گرگرفتگی کمک کنند. مزایا و معایب درمان های مختلف را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر گرگرفتگی در زندگی شما اختلال ایجاد نمی کند، احتمالاً نیازی به درمان ندارید. گرگرفتگی در اکثر زنان حتی بدون درمان نیز به تدریج فروکش می کند، اما ممکن است چندین سال طول بکشد تا متوقف شود.
هورمون درمانی
در هورمون درمانی استروژن هورمون اولیه ای است که برای کاهش گرگرفتگی استفاده می شود. اکثر زنانی که هیسترکتومی کرده اند می توانند استروژن را به تنهایی مصرف کنند. اما اگر هنوز دارای رحم هستید، باید پروژسترون را همراه با استروژن مصرف کنید تا از سرطان پوشش داخلی رحم (سرطان آندومتر) در امان بمانید. درمان در هر دو روش، باید متناسب با نیازهای شما باشد. دستورالعمل ها استفاده از کمترین دوز موثر را برای کنترل علائم پیشنهاد می کنند. مدت زمان استفاده از درمان به تعادل خطرات و مزایای هورمون درمانی بستگی دارد. هدف این است که کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشید.
برخی از زنانی که پروژسترون را همراه با استروژن درمانی مصرف می کنند، عوارض جانبی مرتبط با پروژسترون را تجربه می کنند. برای زنانی که نمی توانند پروژسترون خوراکی را تحمل کنند، داروی ترکیبی بازدوکسیفن با استروژن های مزدوج نیز برای درمان علائم یائسگی تایید شده است. همانند پروژسترون، مصرف بازدوکسیفن همراه با استروژن می تواند از افزایش خطر ابتلا به سرطان آندومتر ناشی از استروژن جلوگیری کند. بازدوکسیفن همچنین می تواند از استخوان ها محافظت کند. اگر سرطان سینه یا اندومتر، بیماری قلبی، سکته یا لخته شدن خون داشته اید یا در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه یا اندومتر هستید، در مورد اینکه آیا استروژن درمانی برای شما مناسب است یا خیر، با پزشک خود صحبت کنید.
داروهای ضد افسردگی
نوع دوز پایین پاروکستین (بریسدل) تنها درمان غیر هورمونی برای گرگرفتگی است که توسط سازمان غذا و دارو تایید شده است. سایر داروهای ضد افسردگی که برای درمان گرگرفتگی استفاده شده اند عبارتند از:
- ونلافاکسین (Effexor XR)
- پاروکستین (پاکسیل، پکسوا)
- سیتالوپرام (سلکسا)
- اسیتالوپرام (لکساپرو)
این داروها به اندازه هورمون درمانی برای گرگرفتگی شدید موثر نیستند، اما می توانند برای زنانی که نمی توانند از هورمون ها استفاده کنند مفید باشند. عوارض جانبی احتمالی شامل حالت تهوع، مشکل در خواب یا خواب آلودگی، افزایش وزن، خشکی دهان یا اختلال عملکرد جنسی است.
سایر داروهای تجویزی
سایر داروهایی که ممکن است برای برخی از زنان تسکین دهنده باشند عبارتند از:
گاباپنتین (نئوروتین، گرالیس و…)
گاباپنتین یک داروی ضد تشنج است که در کاهش گرگرفتگی نسبتاً مؤثر است. عوارض جانبی می تواند شامل خواب آلودگی، سرگیجه، احتباس آب در اندام ها و خستگی باشد.
پرگابالین (لیریکا)
پرگابالین یکی دیگر از داروهای ضد تشنج است که می تواند در کاهش گرگرفتگی موثر باشد. عوارض جانبی می تواند شامل سرگیجه، خواب آلودگی، مشکل در تمرکز و افزایش وزن باشد.
اکسی بوتینین (دیتروپان ایکس ال، اکسی ترول)
اکسی بوتینین به شکل قرص یا چسب است که اغلب برای درمان بیماری های ادراری مانند مثانه بیش فعال استفاده می شود. همچنین ممکن است به تسکین گرگرفتگی در برخی از زنان کمک کند. عوارض جانبی این دارو می تواند شامل خشکی دهان، خشکی چشم، یبوست، حالت تهوع و سرگیجه باشد. کلونیدین (کاتاپرس و…). کلونیدین، قرص یا چسبی که معمولاً برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شود و ممکن است تا حدودی گرگرفتگی را تسکین دهد. عوارض جانبی این دارو شامل سرگیجه، خواب آلودگی، خشکی دهان و یبوست است.
روش بلوک عصبی
روشی که به نام بلوک عصبی شناخته می شود، برای درمان گرگرفتگی متوسط تا شدید امیدوارکننده است، اما در این مورد تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. این روش شامل تزریق یک ماده بی حس کننده به یک خوشه عصبی در گردن برای مدیریت درد است. عوارض جانبی آن شامل درد و کبودی در محل تزریق است.
شیوه زندگی و درمان های خانگی
اگر گرگرفتگی شما خفیف است، سعی کنید با این تغییرات سبک زندگی آنها را مدیریت کنید:
آرام باشید
افزایش جزئی در دمای مرکزی بدن می تواند باعث گرگرفتگی شود. چند لایه لباس بپوشید تا وقتی احساس گرما کردید بتوانید لباس خود را کم کنید. پنجره ها را باز کنید یا از پنکه یا کولر استفاده کنید. اگر می توانید دمای اتاق را پایین بیاورید. اگر احساس کردید گرگرفتگی شروع می شود، یک نوشیدنی سرد بنوشید.
مراقب آنچه می خورید و می نوشید باشید
غذاهای گرم و تند، نوشیدنی های کافئین دار و الکل می توانند باعث گرگرفتگی شوند. یاد بگیرید که محرک های گر گرفتگی خود را بشناسید و از آنها دوری کنید.
درمان های ذهن و بدن را تمرین کنید
اگرچه شواهد قطعی نیست، برخی از زنان با درمان‌های ذهن و بدن از گرگرفتگی خفیف تسکین می‌یابند. به عنوان مثال می توان به مراقبه اشاره کرد.
مراقبه شامل تنفس آهسته و عمیق؛ تکنیک های مدیریت استرس؛ و ذهن هدایت شده است. حتی اگر این روش‌ها به گرگرفتگی کمک نکنند، ممکن است مزایای دیگری مانند کاهش اختلالات خواب که معمولاً همراه با یائسگی رخ می‌دهند، داشته باشند.
سیگار نکشید
سیگار کشیدن با افزایش گرگرفتگی مرتبط است. با ترک سیگار، ممکن است گرگرفتگی و همچنین خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های جدی مانند بیماری قلبی، سکته و سرطان کاهش یابد.
کاهش وزن
در صورتی که دارای اضافه وزن یا چاق هستید، کاهش وزن ممکن است به کاهش گرگرفتگی شما کمک کند.
طب جایگزین
بسیاری از زنان به داروهای جایگزین، از جمله تکنیک های ذهن و بدن و مکمل های غذایی برای کمک به مهار گرگرفتگی روی آورده اند. در این مورد تحقیقات کافی وجود ندارد، اما تحقیقات در حال پیشرفت است.
رویکردهای ذهن و بدن
تعداد زیادی از شواهد نشان می دهد که تکنیک های خاصی از جمله موارد زیر می توانند به کاهش گرگرفتگی کمک کنند:
درمان شناختی رفتاری (CBT)
CBT یک نوع مشاوره فردی یا گروهی است که به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان یک درمان موثر برای گرگرفتگی و تعریق شبانه توصیه می شود. CBT معمولاً دفعات گرگرفتگی را کاهش نمی دهد، اما ممکن است میزان آزار آن را کاهش دهد.
هیپنوتیزم
هیپنوتیزم برای درمان گرگرفتگی توصیه می شود. تحقیقات نشان می دهد که هیپنوتیزم ممکن است به کاهش دفعات و شدت گرگرفتگی کمک کند.
مدیتیشن ذهن آگاهی
این نوع مدیتیشن باعث می‌شود که لحظه به لحظه روی آنچه در حال رخ دادن است تمرکز کنید. این درمان ممکن است میزان آزار گر گرفتگی را کاهش دهد.
طب سوزنی
برخی از مطالعات نشان می‌دهند که طب سوزنی ممکن است دفعات و شدت گرگرفتگی را کاهش دهد، اما نتایج متناقض هستند، بسیاری از مطالعات نشان‌دهنده بهبود در هر دو گروه فعال و کنترل است، اما تفاوتی بین دو گروه وجود ندارد.
مکمل های غذایی
مردم اغلب تصور می کنند که محصولات “طبیعی” هیچ آسیبی ندارند. با این حال، همه مکمل‌ها ممکن است عوارض جانبی مضری داشته باشند. مکمل‌ها همچنین می‌توانند با داروهایی که برای سایر شرایط پزشکی مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند. همیشه آنچه را که مصرف می کنید با پزشک خود در میان بگذارید. مکمل های غذایی که معمولاً برای علائم یائسگی در نظر گرفته می شوند عبارتند از:
استروژن های گیاهی
زنان آسیایی که به طور منظم سویا مصرف می کنند، نسبت به زنان دیگر نقاط جهان کمتر احتمال دارد که گرگرفتگی و سایر علائم یائسگی را تجربه کنند. یکی از دلایل این امر شاید مربوط به ترکیبات استروژن مانند در سویا باشد. با این حال، مطالعات به طور کلی فواید کمی از استروژن های گیاهی پیدا کرده اند. تحقیقات برای تعیین اینکه آیا اجزای خاص سویا، مانند جنیستئین، به گرگرفتگی کمک می کند یا خیر، ادامه دارد.
کوهوش سیاه
کوهوش سیاه در میان بسیاری از زنان مبتلا به علائم یائسگی محبوب بوده است. مطالعات در مورد اثربخشی کوهوش سیاه نتایج متفاوتی داشته است و این مکمل ممکن است در شرایط نادر برای کبد مضر باشد.
جینسینگ
در حالی که جینسینگ ممکن است به اختلالات خلق و خو و بی خوابی کمک کند، به نظر نمی رسد که گرگرفتگی را کاهش دهد.
دونگ کوای
نتایج مطالعه نشان می دهد که دونگ کوای برای گرگرفتگی موثر نیست. این مکمل می تواند اثربخشی داروهای رقیق کننده خون را افزایش دهد که این امر می تواند باعث مشکلات خونریزی شود.
ویتامین E
مصرف مکمل ویتامین E ممکن است برخی از گرگرفتگی های خفیف را تسکین دهد. این ویتامین در دوزهای بالا می تواند خطر خونریزی را افزایش دهد.
آماده شدن برای ملاقات با پزشک
شما برای گرگرفتگی، احتمالاً با مراجعه به پزشک خانواده یا متخصص زنان شروع خواهید کرد.
آنچه می توانید انجام دهید
قبل از قرار ملاقات، فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم، از جمله تعداد گرگرفتگی در روز و شدت آن
- داروها، گیاهان دارویی، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، از جمله دوز آن
- فهرست سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوست را با خود همراه داشته باشید تا به شما کمک کند اطلاعاتی را که به دست می آورید به خاطر بسپارید. همچنین یک دفترچه یادداشت همراه داشته باشید تا اطلاعات دریافتی خود را یادداشت کنید.
برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید :
- آیا به آزمایشی نیاز دارم؟
- چه درمان هایی برای کمک به علائم من در دسترس هستند؟
- برای تسکین علائمم چه کار دیگری می توانم انجام دهم؟
- آیا درمان های جایگزینی وجود دارد که بتوانم امتحان کنم؟
- آیا اطلاعات چاپ شده در مورد بیماری در دسترس است؟
- چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
اگر سؤالات دیگری در حین قرار برای شما پیش آمد، در پرسیدن آنها تردید نکنید.
از پزشک خود چه انتظاری داشته باشید؟
برخی از سوالاتی که ممکن است پزشک بپرسد عبارتند از:
- آیا هنوز پریود می شوید؟
- آخرین قاعدگی شما کی بوده است؟
- علائم هر چند وقت یکبار شما را آزار می دهد؟
- علائم چقدر شما را ناراحت می کند؟
- آیا چیزی به شما کمک می کند؟
- آیا چیزی علائم شما را بدتر می کند؟
منبع : mayoclinic
