پی ام اس (pms) چیست؟ بررسی کامل علائم سندروم پیش از قاعدگی

سندروم پیش از قاعدگی یا پی ام اس ( pms ) ، مجموعه‌ای از علائم جسمی و روحی است که برخی از زنان به دلیل تغییرات هورمونی قبل از شروع پریود تجربه می‌کنند. علائم آن می‌تواند شامل تغییرات خلق و خو، تحریک‌پذیری، اضطراب، افسردگی، نفخ شکم، درد سینه و سردرد باشد.

درمان این وضعیت معمولاً نیاز به تغییرات در سبک زندگی مانند ورزش منظم، تغذیه سالم و کاهش استرس دارد. همچنین در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی مانند مسکن‌ها یا ضدافسردگی‌ را تجویز کند. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد این موضوع که پی ام اس چیست، چه علائمی دارد و راه‌های درمان آن صحبت کنیم. 

اگر سوالی دارید، می‌توانید در انتهای این مطلب و در همین صفحه بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.

pms چیست؟

pms چیست؟ معنی pms را سندروم پیش از قاعدگی یا PMS (Premenstrual syndrome) باید معرفی کنیم. سندروم پیش از قاعدگی، علائم و نشانه‌های گوناگونی دارد. علائم قبل پریودی شامل تغییر ناگهانی خلق و خو، درد یا تحریک پذیری سینه‌ها، بالا رفتن اشتها و میل به غذا، خستگی، تحریک پذیری و افسردگی است. اما سندرم پیش از قاعدگی چند روز است؟ باید بگوییم PMS را ممکن است تا 14 روز قبل از قاعدگی (پریود) تجربه کنید. علائم معمولاً بلافاصله پس از شروع قاعدگی متوقف می‌شوند.

به صورت تخمینی از هر ۴ زن در سنین باروری و قاعدگی سه نفر دوران pms را تجربه می‌کنند. علائم پی ام اس در یک الگوی قابل پیش‌بینی رخ می‌دهد ولی تغییرات فیزیکی و احساسی که فرد در سندروم پیش از قاعدگی تجربه می‌کند‌ ممکن است خفیف و یا حتی شدید باشد. فرد نباید اجازه دهد که این مشکل کنترل زندگی او را در دست بگیرد. درمان‌های موجود و تغییرات اندک در سبک زندگی بسیاری از علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی را کاهش داده و یا آن‌ها را کنترل خواهند کرد.

علائم pms

لیست کامل علائم و نشانه‌های احتمالی سندروم پیش از قاعدگی بسیار طولانی است، ولی بسیاری از زنان تنها بخشی از این علائم را تجربه می‌کنند.

علائم احساسی و رفتاری قبل قاعدگی

• اضطراب و بی‌قراری
• حالت‌های افسردگی
• گریه کردن ناگهانی و بی‌اختیار 
• تغییرات خلق و خو و خشم ناگهانی
• تغییر اشتها و میل به مواد غذایی
• بی‌خوابی و اختلالات خواب 
• گوشه‌گیری 
• ضعف ارتباطی 
• تغییر میل جنسی
• زودرنجی

علائم فیزیکی دوره پیش از قاعدگی

برخی علائم مانند نفخ یا ورم شکم در پریودی در قبل و بعد از این دوره یکسان است. در جدول زیر، علائم قبل از پریود آورده شده است:

میزان درد، تغییرات احساسات و عواطف و استرس در برخی زنان به حدی شدید است که زندگی روزمره‌ی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علی‌رغم شدت علائم و نشانه‌های این سندروم، آن‌چه که فرد تجربه می‌کند در بیش‌تر زنان معمولا ۴ روز بعد از شروع دوره‌ی عادت ماهیانه از بین می‌رود.

 گروه اندکی از زنان مبتلا به سندروم پیش از قاعدگی علائم ناتوان کننده و بازدارنده‌ای را هر ماه تجربه می‌کنند. این نوع از PMS را اختلال ناخوشی پیش قاعدگی (premenstrual dysphoric disorder (PMDD)) می‌نامند. گاهی تغییرات هورمونی سندرم پیش از قاعدگی مانند تغییرات هورمونی بارداری است که باعث مشکلاتی مانند ویار بارداری می‌شود.

علائم و نشانه‌های اختلال ناخوشی پیش قاعدگی PMDD

علائم و نشانه‌های اختلال ناخوشی پیش قاعدگی شامل:

• افسردگی
• تغییرات خلق و خو
• خشم و عصبانیت
• اضطراب
• ناخوش احوالی
• داشتن واکنش های شدید
• مشکلات تمرکز
• بی قراری و تنش
• زود رنجی

برای کنترل این علائم بهتر است با تشخیص دکتر زنان اقدام به مصرف دارو نمایید.

گر گرفتگی قبل از پریود

تفاوت پی ام اس با اختلال افسردگی قبل از قاعدگی

اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) شکل شدید سندروم پیش از قاعدگی یا همان PMS است. اگرچه PMS و PMDD هر دو دارای علائم جسمی و احساسی هستند، PMDD باعث تغییرات خلقی شدید می‌شود که می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند و به روابط آسیب برساند. در هر دو PMDD و PMS، علائم معمولاً 7 تا 10 روز قبل از شروع پریود شروع می‌شود و در چند روز اول پریود ادامه می‌یابد. اگر PMS دارید، ممکن است احساس افسردگی کنید. اما اگر PMDD دارید، غم و اندوه شما ممکن است آنقدر شدید باشد که احساس ناامیدی کنید. حتی ممکن است به خودکشی فکر کنید. د راینصورت شما دچار افسردگی پریودی شده‌اید و باید تحت درمان قرار بگیرید.

علت ایجاد سندروم پیش از قاعدگی

تا کنون هیچ فرضیه منفرد قانع کننده‌ای برای توجیه علائم سندرم پیش از قاعدگی ارائه نشده است  اما عوامل مختلفی ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند:

• تغییرات چرخه‌ای هورمون‌ها: علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی با تغییرات و نوسانات هورمونی تغییر کرده و با یائسگی متوقف می‌شود.

• تغییرات شیمیایی در مغز : سروتونین یک انتقال دهنده‌ی عصبی و یا یک ماده‌ی شیمیایی در مغز انسان است که نقش بسیار مهمی را در شکل‌گیری حالات رفتاری و احساسی انسان ایفا کرده و تغییرات مقدار آن عامل محرک بروز PMS است. اگر مقدار این ماده کافی نباشد، ممکن است به افسردگی پیش از قاعدگی، خستگی، مشکلات خواب و اشتهای بیش از حد منجر شود.

• افسردگی : برخی از زنان با پیش از قاعدگی شدید، به افسردگی‌ مبتلا هستند و این مشکل آن‌ها تشخیص داده نشده است. با این همه افسردگی به تنهایی عامل بروز این مشکل نیست.

گاهی یک دوش آب گرم در زمان پریود و حتی قبل از آن هم به تسکین درد کمک می‌کند و هم در سلامت نگه‌داشتن شما در زمان پریود و بهداشت قاعدگی نقش مهمی ایفا می‌کند.

سندروم پیش از قاعدگی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تا کنون روشی قطعی برای تشخیص سندروم پیش از قاعدگی شناسایی نشده است، آزمایشی هم برای تشخیص آن وجود ندارد. اگر در جریان چرخه‌ی قاعدگی هر ماه علائم مخصوصی را تجربه می‌کنید، پزشک با ارزیابی آن‌ها در مورد احتمال ابتلا به PMS نتیجه گیری خواهد کرد.پزشک از فرد می خواهد که به مدت دو چرخه قاعدگی علائم و نشانه‌های خود را به صورت دقیق در تقویم یادداشت کند، این کار به تشخیص دقیق‌تر سندروم کمک می‌کند.

روزی که علائم شروع می‌شود و روزی که علائم از بین می‌روند را به دقت یادداشت کنید. تاریخ آغاز و پایان عادت ماهیانه خود را هم در تقویم علامت بزنید.

برخی از بیماری‌ها بسیار مشابه PMS هستند و ممکن است با آن اشتباه گرفته شوند. سندروم خستگی مزمن، پرکاری یا کم کاری تیروئید و اختلالات اضطرابی از آن جمله بیماری‌ها هستند. برای تشخیص بهتر پزشک آزمایش‌های ارزیابی عملکرد تیروئید و ارزیابی تغییرات خلق و خو را انجام خواهد داد.

درمان سندروم پیش از قاعدگی

در بسیاری از موارد تغییر سبک زندگی کمک کننده است. اما پزشک با در نظر گرفتن شدت علائم یک یا چند دارو را تجویز خواهد کرد. درصد موفقیت مصرف داروها در زنان مختلف متفاوت است. به نقل از سایت Mayo Clinic ؛

برای کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی (PMS)، تغییرات سبک زندگی مانند ورزش منظم، خواب کافی و رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات‌های پیچیده و کلسیم پیشنهاد می‌شود. در موارد شدیدتر، داروهای ضدافسردگی، ضدالتهابی و تنظیم‌کننده هورمون مانند قرص‌های ضدبارداری تجویز می‌شوند.

داروهای معمول تجویزی برای سندروم پیش از قاعدگی عبارتند از:

داروهای ضد افسردگی

مهارکننده‌های بازجذب سروتونین  (Selective serotonin reuptake inhibitors) که شامل فلوکستین (fluoxetine)، پاروکستین (paroxetine)، سرترالین (sertraline) و دیگر داروهای مشابه در کاهش علائم موثر است. این گروه از داروها خط مقدم درمان PMS  یا اختلال ناخوشی پیش قاعدگی است. 

این داروها به صورت روزانه مصرف می‌شوند. اما در گروهی از زنان تنها دو هفته پیش از شروع عادت ماهیانه این داروهای ضد افسردگی باید مصرف شود. 

داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی

این داروها قبل و یا در شروع عادت ماهیانه مصرف می‌شوند و شامل ایبوپروفن (ibuprofen) یا ناپروکسن سدیم (naproxen sodium) است. این داروها گرفتگی عضلات و درد سینه‌ها را کاهش می‌دهند. 

داروهای ادرار آور 

زمانی که ورزش و محدود کردن مصرف شکر برای کاهش وزن، تورم و نفخ شکم ناشی از PMS  کافی نباشد، مصرف داروهای ادرار آور کمک می‌کند تا کلیه آب اضافی بدن را از طریق ادرار خارج کند. داروی اسپیرونولاکتون دارویی ادرار آور است که در بهبود علائم سندروم پیش از قاعدگی نقش موثری دارد.

داروهای هورمونی ضد بارداری 

این داروهای هورمونی تخمک گذاری را در بدن متوقف می‌کنند و با این روش موجب بهبود علائم سندروم pms می‌شوند. ویتاگنوس یکی از داروهای هورمونی گیاهی است که می‌تواند در بهبود علائم پی ام اس تاثیرگذار باشد.

قرص pms pause

سبک زندگی و درمان خانگی سندروم پیش از قاعدگی

با تغییر شیوه غدا خوردن، ورزش کردن و انجام تغییراتی در برنامه روزانه تا حدود زیادی می توان علائم سندروم پیش از قاعدگی را کنترل کرده و یا از شدت آن کم کرد.

تغییر رژیم غذایی 

• خوردن وعده‌هایی با حجم کم چندین مرتبه در روز باعث کاهش نفخ و احساس سیری می‌شود.
• برای جلوگیری از نفخ و جمع شدن مایعات در بدن از مصرف غذاهای شور پرهیز کنید. 
• غذاهایی سرشار از کربوهیدرات مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل مصرف کنید. 
• غذاهایی سرشار از کلسیم مصرف کنید. اگر قادر به مصرف لبنیات نیستید و یا اینکه کلسیم کافی را از طریق مواد غذایی دریافت نمی‌کنید، برای بهره بردن از خواص کلسیم از مکمل‌ها استفاده کنید. 
• کافئین و الکل مصرف نکنید.

با تغییر در رژیم غذایی خود می‌توانید تا حدود بسیار زیادی از بروز علائم پیش از قاعدگی جلوگیری نمایید.

قرار دادن فعالیت‌های ورزشی در برنامه روزانه

بیش‌تر روزهای هفته حداقل سی دقیقه پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری یا ورزش‌های هوازی را در برنامه روزانه خود قرار دهید. مرتب ورزش کردن باعث سلامتی کلی بدن و بهبود علائم مرتبط با افسردگی و خستگی خواهد شد. 

کاهش استرس 

• به اندازه کافی بخوابید. 
• برای درمان سردرد ، اضطراب و اختلالات خواب ورزش کنید. 
• یوگا و مدیتیشن انجام دهید. 

به طور دقیق زمان بروز علائم و عوامل تحریک کننده‌ی بروز آن را یادداشت کنید، این کار به شما کمک می‌کند تا با روش‌های بهتر و درست تری با آن مقابله کنید. 

درمان جایگزین برای سندروم پیش از قاعدگی

درمان‌های جایگزین و تکمیلی برای سندروم پیش از قاعدگی عبارتند از:

• مکمل‌های ویتامین: کلسیم، منیزیم، ویتامین E و ویتامین ب 6 در بهبود علائم موثر هستند. اما شواهد علمی کافی در این مورد وجود ندارد. 
• داروهای گیاهی: برخی از زنان بعد از مصرف گیاهانی همچون جینکو یا کهن‌دار، زنجبیل، پنج انگشت، روغن گل مغربی و گل راعی اعلام کردند که علائمشان تا حد زیادی بهبود پیدا کرده است. قبل از مصرف این مواد با پزشک مشورت کنید، چرا که گروهی از این مواد با سایر داروها تداخل مصرف دارد. برای مثال گل راعی اثربخشی قرص‌های ضدبارداری را کم می‌کند. 
• طب سوزنی: در این روش سوزن‌های نازک استریلی به نقاط مخصوصی از بدن تزریق می‌شود. برخی از زنان بعد از طب سوزنی از کاهش شدت علائم خود خبر می‌دهند. 

مصرف داروهای گیاهی و انجام طب سوزنی حتما با نظر دکتر طب سنتی انجام شود تا از عوارض ناشی از آن جلوگیری کنید.

علائم pms با افزایش سن تغییر می کند؟

بله، علائم PMS (سندروم پیش از قاعدگی) با افزایش سن تغییر می‌کند. زنان معمولاً در دوران نوجوانی و بیست‌سالگی خود علائم قوی‌تری را تجربه می‌کنند. با بزرگ‌تر شدن، برخی از زنان ممکن است شدت علائم را کاهش یافته یا حتی به طور کامل از بین برود. این تغییرات می‌تواند به دلیل نوسانات هورمونی طبیعی در طول چرخه قاعدگی و همچنین تغییرات مربوط به فرایند پیری باشد.

در دوران نزدیک به یائسگی، برخی از زنان ممکن است علائم PMS جدیدی را تجربه کنند یا علائم قبلی شدت پیدا کند. به همین دلیل، توجه به هر گونه تغییر در عملکرد جسمی و روحی بسیار مهم است. مشاوره با پزشک می‌تواند به زنان کمک کند تا بهترین روش‌های مدیریت علائم خود را پیدا کرده و به تغییرات ایجاد شده پاسخ دهند. در مقاله دکتر زنان کیست به بررسی این تخصص پرداخته‌ایم.

چه زمانی ضرورت دارد برای تشخیص علائم pms به پزشک مراجعه کنیم؟

ضرورت مراجعه به پزشک برای تشخیص و مدیریت علائم PMS زمانی است که این علائم تاثیر منفی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشند. اگر علائم شدید و مداوم هستند و باعث اختلال در فعالیت‌های روزمره، کار، یا روابط اجتماعی شوند، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید.

همچنین در صورتی که تغییرات ناگهانی یا غیرمعمولی در علائم تجربه کنید مانند افسردگی شدید، اضطراب یا درد شدید، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. در مواردی که علائم PMS با مشکلات دیگر از جمله اختلالات خلقی، مشکلات خواب یا مشکلات جسمی همراه باشند، ارزیابی و درمان مناسبی لازم است.

پی ام اس دوره‌ای گذراست، با آن مدارا کنید!

پیش از شروع قاعدگی، بسیاری از زنان تجربه‌ای از علائم قبل از پریود را دارند که به طور کلی تحت عنوان دوران PMS یا سندرم پیش از قاعدگی شناخته می‌شود. این علائم می‌توانند شامل تغییرات خلقی، خستگی، اختلال در خواب و دردهای فیزیکی باشند. این تجربه، دوره‌ای گذراست که معمولاً چند روز قبل از شروع قاعدگی آغاز می‌شود و پس از آن به تدریج کاهش می‌یابد. 

مدیریت علائم قبل از پریودی می‌تواند با توجه به شرایط فردی هر زن متفاوت باشد. در این دوران، رعایت نکات ساده‌ای مانند تغذیه مناسب، ورزش منظم و تکنیک‌های مدیریت استرس می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین گفتگو با پزشک و در صورت نیاز، استفاده از راهکارهای درمانی نیز می‌تواند در کاهش شدت علائم مؤثر باشد. 

به یاد داشته باشید که این دوره، موقتی است و نهایتاً منجر به ایجاد تغییرات مثبت در بدنتان خواهد شد. بنابراین به جای احساس ناامیدی می‌توانید با آگاهی از آن و اتخاذ تدابیری برای کاهش علائم، به راحتی این دوران را پشت سر بگذارید. با پذیرش و مدارا کردن با این تغییرات، می‌توانید خود را برای ورود به فصل جدیدی از چرخه قاعدگی آماده کنید. اگر به دنبال بهترین متخصصان و پزشکان در این حوزه هستید،  به سایت دکتر دکتر مراجعه کنید. 

در انتها اگر سوالی دارید، از ما بپرسید؛ مشاور سلامتی دکتردکتر پاسخ خواهد داد.

منبع:

mayoclinic.org

سوالات متداول پی ام اس