استئوآرتروپاتی نوروپاتی یا پای شارکو یک فرآیند التهابی است که بر بافت‌های نرم، استخوان‌ها و مفاصل یا مچ پا تأثیر می‌گذارد و در واقع یک وضعیت بالقوه محدود کننده تحرک است. پای شارکو در برخی موارد قابل پیشگیری است. برای درک خطر ابتلا به پای شارکو و همچنین نکاتی برای رفتارهای پیشگیرانه که می تواند به شما در جلوگیری از آن یا توقف پیشرفت آن کمک کند، این مطلب را مطالعه کنید.
مفصل شارکو (پای شارکو) چیست
پای شارکو می تواند ناشی از بی حسی کامل یا تقریبی در یک یا هر دو پا یا مچ پا باشد. این وضعیت باعث می شود استخوان های پا ضعیف شوند و آنها را مستعد آسیب هایی مانند شکستگی و دررفتگی می کند. از آنجایی که پا بی‌حس است، درد ناشی از شکستگی یا آسیب‌های دیگر می‌تواند مورد توجه قرار نگیرد و منجر به آسیب‌های اضافی ناشی از راه رفتن و ایستادن شود.
با ادامه ضعیف شدن استخوان ها، مفاصل پا ممکن است دررفته یا فرو بریزند و شکل پا را تغییر دهند. شکل ایجاد شده به عنوان کف پای گهواره ای شناخته می شود، زیرا قوس به سمت پایین و بیرون کشیده می شود و ظاهری مانند صندلی راکر ایجاد می کند. پای شارکو همچنین می تواند منجر به بروز زخم هایی شود که به سختی بهبود می یابند و در صورت عدم درمان، پای شارکو می تواند منجر به تغییر شکل شدید، ناتوانی یا قطع عضو شود.
علائم پای شارکو
پای شارکو در سه مرحله رخ می دهد:
مرحله اول: تکه تکه شدن و تخریب
این مرحله حاد و اولیه با علائمی مانند قرمزی و تورم قابل توجه در پا و مچ پا مشخص می شود. همچنین در مقایسه با پای دیگر، ممکن است هنگام لمس آن ناحیه گرم یا داغ شود. در داخل پا، تورم بافت نرم و شکستگی های کوچک استخوان شروع به رخ دادن می کند. نتیجه این امر تخریب مفاصل و استخوان اطراف است.
این امر باعث از دست دادن ثبات مفاصل و در نتیجه دررفتگی می شود. در این وضعیت استخوان ها حتی ممکن است ژله ای و کاملاً نرم شوند. در طی این مرحله، قسمت پایینی پا ممکن است ظاهری صاف یا ته سنگی پیدا کند. برآمدگی های استخوانی (برآمدگی های کف پا) نیز ممکن است در پایین پا ظاهر شوند. در صورت عدم درمان، این مرحله می تواند تا یک سال ادامه یابد.
مرحله دوم: ادغام
در این مرحله، بدن تلاش می کند تا آسیب وارد شده در مرحله اول را التیام بخشد. تخریب مفاصل و استخوان ها کند می شود و در نتیجه تورم، قرمزی و گرما کمتر می شود.
مرحله سوم: بازسازی
در مرحله سوم و نهایی، مفاصل و استخوان های پا بهبود می یابند. متأسفانه آنها به خودی خود به وضعیت یا شکل اولیه خود بر نمی گردند. در حالی که هیچ آسیب بیشتری به پا وارد نمی شود، اغلب در وضعیت تغییر شکل یافته و ناپایدار باقی می ماند. همچنین ممکن است پا بیشتر مستعد ایجاد زخم شود که ممکن است منجر به تغییر شکل بیشتر یا در برخی موارد قطع عضو شود.
علل پای شارکو
پای شارکو در افرادی رخ می دهد که در پاها و ساق های خود دچار بی حسی هستند. این از دست دادن حس نتیجه نوعی آسیب عصبی به نام نوروپاتی محیطی است. پای شارکو بیشتر به عنوان یک عارضه نادر دیابت شناخته شده است، اما نوروپاتی محیطی با چندین بیماری از قبیل موارد زیر همراه است:
- دیابت
- اختلال مصرف الکل
- سوء مصرف مواد مخدر
- بیماری هانسن (جذام)
- سیفلیس
- سیرنگومیلیا
- فلج اطفال
- عفونت
- ضربه یا آسیب در اعصاب محیطی
- ایدز
- بیماری پارکینسون
- شرایط التهابی، مانند سارکوئیدوز یا پسوریازیس
تشخیص پای شارکو
در ابتدا، پای شارکو ممکن است تشخیص داده نشود زیرا اشعه ایکس ممکن است هنوز آسیبی را که شروع به رخ دادن کرده است، تشخیص ندهد. به همین دلیل، مهم است که در صورت داشتن شرایط پزشکی که ممکن است منجر به پای شارکو شود، به پزشک اطلاع دهید. برای دریافت نوبت می توانید به سامانه نوبت دهی پزشکان متخصص مراجعه کنید.
در مراحل بعدی که بیماری پیشرفت کرده است، فناوری های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و ام آر آی می توانند مفید باشند. پزشک علاوه بر تجزیه و تحلیل علائم، علائم نوروپاتی را از طریق معاینه فیزیکی، مرور تاریخچه پزشکی و آزمایشات بررسی می کند. این ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تست مونوفیلامنت یا Semmes-Weinstein که حساسیت به فشار و لمس در رشته های عصبی بزرگ را تجزیه و تحلیل می کند.
تست pinprick، که توانایی احساس درد را ارزیابی می کند.
تست نورومتر، که اختلال عملکرد اعصاب محیطی مانند نوروپ دیابتی را شناسایی می کند.
درمان پای شارکو
درمان پای شارکو در مراحل اولیه به منظور کاهش تورم و گرما در ناحیه و همچنین تثبیت پا با بی حرکت نگه داشتن آن است. مهم است که هرگونه وزن یا فشار روی پا را از بین ببرید تا آسیب اضافی وارد نشود. گاهی اوقات از این امر به عنوان بارگیری یاد می شود. چندین درمان غیرجراحی و با تکنولوژی پایین برای پای شارکو ممکن است به توقف پیشرفت آن کمک کند. این درمان ها شامل موارد زیر است:
- پوشیدن آتل محافظ و کفش پیاده روی طبی
- به حداقل رساندن یا از بین بردن وزن روی پای آسیب دیده با استفاده از ویلچر، عصا یا اسکوتر پیاده روی
- استفاده از بریس ارتز برای اصلاح هم ترازی پا
- پوشیدن گچ تماسی که به طور خاص روی ساق و پا نصب شده است.
این پشتیبانی ممکن است برای چندین ماه یا بیشتر مورد نیاز باشد. در این مدت، باید به طور منظم به پزشک مراجعه کنید. تا پیشرفت شما را زیر نظر داشته باشد. اگر فقط یک پا تحت تاثیر قرار گرفته باشد، پای دیگر از نظر علائم در این مدت تحت نظر خواهد بود. هنگامی که پا بهبود یافت، ممکن است برای کاهش یا از بین بردن احتمال ابتلا به پای شارکو در آینده، کفش های درمانی یا کفش های دیابتی برای شما در نظر گرفته شود. برای مراجعه به پزشک می توانید اپلیکیشن نوبت دهی پزشکان را دریافت و استفاده کنید.
جراحی پای شارکو
اگر پای شما به طور قابل توجهی ناپایدار شده باشد یا اینکه به هیچ وجه نمی توان آن را مهار یا حمایت کرد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. همچنین اگر زخمی دارید که بهبود نمی یابد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. تکنیک های جراحی عبارتند از:
استئوتومی ترمیمی : در این روش که به عنوان جراحی مجدد استخوان نیز شناخته می شود، یک استخوان در پا یا مچ پا را کوتاه یا بلند می کنند تا هم ترازی و توانایی آن برای حمایت از مفاصل را تغییر دهند. جراح با بریدن استخوان آن را کوتاه یا با افزودن استخوان به آن استخوان را بلند می کند.
فیوژن مچ پا : در این روش از پیچ ها، میله ها یا صفحات برای قفل کردن مفصل مچ پا استفاده می شود که از حرکت جلوگیری می کند.
اگزوستکتومی : این روش شامل حذف برآمدگی های کف پا است که ممکن است باعث ایجاد زخم شود.
قطع عضو و نصب پروتز : در این روش نیز پا یا بخشی از پا برداشته می شود و به دنبال آن پروتز در جای آن قرار می گیرد.
مشاهده لیست پزشکان متخصص استخوان و مفاصل و دریافت نوبت آنلاین
پیشگیری از ایجاد پای شارکو
در برخی موارد می توان از ایجاد پای شارکو جلوگیری کرد:
- اگر دیابت دارید، کنترل سطح قند خون می تواند به کاهش آسیب عصبی کمک کند.
- افرادی که دیابت دارند یا در معرض خطر نوروپاتی هستند باید تا حد امکان از آسیب یا ضربه به پاهای خود اجتناب کنند؛ از ورزش هایی که ممکن است روی پاهای شما تأثیر بگذارد، مانند فوتبال اجتناب کنید.
- برای بررسی علائم اولیه، به طور روزانه خودتان بررسی کنید.
- اگر الکل یا سایر مواد را مصرف می کنید، یک برنامه 12 مرحله ای یا یک محیط توانبخشی، ممکن است به توقف چنین رفتاری که شما را در معرض خطر ابتلا به پای شارکو قرار می دهد، کمک کند.
- دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید و به طور منظم چکاپ های حرفه ای انجام دهید.
نتیجه گیری
پای شارکو وضعیتی است که به طور بالقوه مخرب است، اما در برخی موارد می توان از آن اجتناب کرد. تشخیص زودهنگام برای جلوگیری از آسیب و قطع عضو بسیار مهم است. زمانی که پای شارکو در مراحل اولیه تشخیص داده شود، گاهی اوقات می‌توان از طریق درمان‌های محافظه‌کارانه و با فناوری اصلاح و درمان کرد. در موارد دیگر، ممکن است جراحی لازم باشد.
منبع : healthline
