ساختار واژن را می‌شناسید؟ این بخش هم از مهم‌ترین قسمت‌های داخلی و خارجی دستگاه تناسلی و تولیدمثل است. نقش واژن در رابطه جنسی، رسیدن به لذت و ارگاسم، بارداری و زایمان اهمیت زیادی دارد. معاینات مرتب لگن و آزمایش‌های پاپ‌اسمیر (Pap smears) و رعایت نکات مراقبتی بهداشتی و حفاظتی در سکس از جمله راه‌کارهایی هستند که به حفظ سلامت این عضو مهم کمک می‌کنند. وجود هرگونه مشکل یا حالت غیرعادی در واژن هم نیاز به بررسی نزد متخصص زنان در تهران و دیگر شهرهای ایران دارد. در این مقاله از مجله دکتردکتر، ضمن معرفی آناتومی واژن از مشکلات و بیماری‌های مربوط به آن و شایعات رایج درباره این عضو خواهیم گفت؛ با ما همراه باشید.
محل قرارگیری واژن کجا است؟
واژن از دهانه رحم شروع و به سوراخی در بیرون بدن ختم می‌شود. این بخش از بدن میان مثانه (محل نگهداری ادرار) و رکتوم (محل حفظ و خروج مدفوع) قرار دارد. دهانه واژن یکی از مهم‌ترین حفره‌های بدن است که به اتصال بخش‌های بیرونی و درونی سیستم تناسلی و تولید مثل کمک می‌کند.
باید دقت کنید که واژن و فرج، یعنی بخش بیرونی اندام تناسلی زنان با هم متفاوت است. بسیاری از افراد واژن را با اندام بیرونی تناسلی یکسان می‌دانند، این اشتباه است. ساختار واژن حالتی کانال‌مانند دارد و هم با سوراخی در بیرون در بخش خارجی اندام تناسلی قرار می‌گیرد و هم به درون این دستگاه راه پیدا می‌کند و به رحم متصل می‌شود.
نقش واژن در رابطه جنسی
دیواره واژن دارای پایانه‌های عصبی است که با ورود آلت تناسلی یا موارد مشابه به ایجاد حس لذت در بدن کمک می‌کنند. با تحریک جنسی، واژن مرطوب می‌شود و با وجود خاصیت ارتجاعی که دارد، امکان تغییر حالت آن برای پذیرش آلت تناسلی یا اسباب‌بازی‌های جنسی پیدا می‌شود.
نقش واژن در زایمان
در زمان زایمان بچه از سمت رحم به دهانه آن و بعد کانال واژن منتقل می‌شود. با خروج از دهانه واژن، امکان زایمان به وجود می‌آید. در واقع، با گشاد و بازشدن دهانه واژن است که بچه از بدن مادر در زایمان خارج می‌شود.
بخش‌های مختلف واژن را بشناسید
واژن از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. برای اینکه این بخش از بدن را بهتر بشناسید و بتوانید مراقب سلامت آن باشید، لازم است که با هریک از بخش‌های آن هم آشنا شوید. بخش‌های مختلف ساختار واژن شامل موارد زیر هستند:
- دهانه یا دهلیز
- کانال واژن
- دیواره واژن
- پرده بکارت
- محل دخول واژن
- نقطه جی یا جی اسپات
دهانه یا دهلیز
دهانه واژن نقطه‌ای است که خون قاعدگی از آن خارج می‌شود. از همین نقطه است که آلت تناسلی مردانه به واژن وارد می‌شود و بچه در زمان زایمان بیرون می‌آید.
کانال واژن
واژن کانالی مرتجع است که رحم و دهانه آن را به فرج یعنی بیرون ناحیه تناسلی متصل می‌کند. شکل و ظاهر این بخش در هر فرد متفاوت به نظر می‌رسد. برای برخی، شمایل این عضو حالت استوانه‌ای دارد و در برخی هم بیشتر شبیه ساختار دوکی یک تخم‌مرغ است.
طول واژن
طول واژن در حدود ۷ سانتی‌متر است. البته این اندازه در بدن هر فرد می‌تواند متفاوت هم باشد. در هر حال، به‌طور متوسط همین اندازه برای آن اعلام می‌شود.
دیواره واژن
دیواره واژن بافتی شبیه به داخل دهان دارد و از لایه‌هایی با بافت کشسانی درست شده است. سطح این دیواره بافتی قابل ارتجاع و گسترده‌شدن دارد.
پرده بکارت
پرده هم در آناتومی و ساختار واژن به لایه‌ای از بافتی گفته می‌شود که دهانه واژن و بخشی از آن را می‌پوشاند. به این بخش از واژن، هایمن (hymen) می‌گویند و به دلایل مختلف از جمله ورزش‌کردن یا رابطه جنسی می‌تواند پاره یا مخدوش شود. شکل پرده در افراد گوناگون متفاوت است و در بعضی موارد هم قابل دیدن نیست و وجودش احساس نمی‌شود.
محل دخول واژن
دهانه رحم نقطه‌ای است که واژن و رحم را به هم پیوند می‌دهد. نقطه‌ای کوچک در دهانه رحم وجود دارد که محل دخول واژن به‌حساب می‌آید. این نقطه محل عبور خون قاعدگی و اسپرم است. در زمان زایمان هم گشاد می‌شود تا به خروج بچه کمک کند.
نقطه جی یا جی اسپات
نقطه جی (ّGräfenberg) در چند سانتی‌متری فضای داخلی واژن قرار دارد و با تحریک جنسی حالت متورمی پیدا می‌کند. وجود این بخش و تحریکش باعث لذت جنسی می‌شود.
غدد بارتولن
در دو سمت دهانه واژن، غده‌هایی موسوم به بارتولن (Bartholin) قرار دارند. معمولا این غدد قابل دیدن و حس‌کردن نیستند. در طول تحریک جنسی، این غده‌ها مایعی ترشح می‌کنند که باعث خیس‌شدن واژن و تسهیل رابطه جنسی می‌شود.
بیماری‌های واژن
مشکلات و بیماری‌های مختلفی می‌توانند واژن را تهدید کنند. از جمله رایج‌ترین موارد محتمل باید به بیماری‌های دستگاه تناسلی زنان و مشکلات زیر اشاره کنیم. انواع گوناگونی از عارضه‌ها و مشکلات از توده واژن تا موارد دیگر این بخش را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
فیستول
فیستول واژینال شکافی غیر طبیعی بین واژن و سایر اندام‌های مجاور لگن از جمله مثانه یا راست روده است. فیستول می‌تواند عوارض زیادی مانند نشت ادرار و مدفوع، ترشحات غیر طبیعی واژن، آسیب بافتی، عفونت کلیه و سایر علائم تحریک کننده ایجاد کند.
بیماری‌های مقاربتی
بیماری‌های مقاربتی که در نتیجه برقراری رابطه جنسی محافظت‌نشده و با یک شریک جنسی مریض به وجود می‌آیند، شامل مواردی نظیر تبخال تناسلی، کلامیدیا، سوزاک و موارد پرشمار دیگر می‌شوند. عفونت قارچی یا میکروبی ناشی از این بیماری‌ها در نتیجه وجود ویروس‌ها یا باکتری‌های مختلف شکل می‌گیرد.
واژینیموس
یکی از مشکلاتی که برای ناحیه و ساختار واژن پیش می‌آید، واژینیموس (Vaginismus) است. این حالت به ترس بدن و واکنش خودکار آن به ورود چیزی به واژن است. با دخول آلت تناسلی مردانه یا هر چیز دیگری به واژن، امکان سفت‌شدن عضلات این بخش و بسته‌شدن آن قوت می‌گیرد.
واژینیت یا ورم مهبل
تورم مهبل یا واژینیت (Vaginitis) عفونت و التهاب واژن است که می‌تواند روی وضعیت فرج یعنی ناحیه بیرونی دستگاه تناسلی زنانه هم اثر منفی بگذارد. این مشکل همراه با ایجاد بوی ناخوشایند، ترشحات غیرعادی و درد و خارش است.
پرولاپس واژن
پرولاپس (prolapse) یا افتادگی واژن در نتیجه ضعیف‌شدن عضلات کف لگن رخ می‌دهد. در این حالت، به دلیل شل‌شدن واژن در بخش عضلات مذکور، واژن از محل قرارگیری خود خارج می‌شود.
سرطان واژن
این نوع از سرطان بسیار نادر است و با ایجاد تومورهایی در ناحیه و ساختار واژن رخ می‌دهد. کسانی که دچار عفونت‌های HPV هستند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به سرطان واژن قرار دارند.
عفونت های واژن
باکتری‌های مختلف می‌توانند در واژن باعث بروز عفونت‌هایی شوند که عوارض ناخوشایندی مانند خارش، درد یا سوزش به وجود می‌آورند.
شل‌شدگی واژن
دو عامل اصلی شل‌شدن واژن، بالارفتن سن و زایمان است. یادتان باشد که داشتن روابط جنسی زیاد باعث بروز شل‌شدگی در واژن نمی‌شود.
خارش واژن
عفونت‌های مختلف یا خشکی واژن باعث بروز مشکلاتی نظیر خارش واژن می‌شوند. برای رفع این حالت باید علت زمینه‌ای مشکل کشف شود.
آتروفی واژن
یکی دیگر از مشکلات واژن هم آتروفی است. آتروفی واژن (Atrophy) وضعیتی که پس از یائسگی رخ می‌دهد و در آن دیواره‌های واژن به دلیل کاهش استروژن خشک و نازک می‌شوند.
علائم بیماری‌های واژن و وضعیت‌های غیر طبیعی آن چیست؟
بنا به اینکه چه مشکل و عارضه‌ای در ساختار واژن پیش می‌آید، احتمال بروز نشانه‌های مختلفی وجود دارد. بروز علائمی مانند تغییر در ترشحات می‌تواند نشانه ابتلا به عفونت باشد. از جمله نشانه‌هایی که خبر از ایجاد مشکلی در واژن می‌دهند به موارد زیر دقت کنید:
- خونریزی شدید در قاعدگی
- خونریزی‌های بی‌قاعده در طول ماه
- ترشحات پنیری‌شکل واژن
- بوی بد ترشحات واژن
- خارش و سوزش واژن و فرج
- احساس سوزش در زمان ادرار
- وجود درد در طول رابطه جنسی
بهداشت و سلامت واژن را رعایت کنید
حفظ سلامت واژن بسیار مهم است. بعد از اینکه با ساختار واژن آشنا می‌شوید، باید به حفظ بهداشت و سلامت آن هم دقت ویژه‌ای داشته باشید. به نکات زیر درباره این موضوع دقت کنید:
لباس زیر
برای دورشدن از عفونت‌های قارچی و میکروبی مختلف باید به تعویض لباس زیر دقت داشته باشید. نگذارید که لباستان خیس و مرطوب باقی بماند. بهتر است که از لباس‌های زیری استفاده کنید که از جنس نخ هستند.
تغذیه
مصرف برخی از مواد غذایی روی سلامت واژن اثرگذار است. برای نمونه، موادی حاوی ویتامین A می‌توانند روی تقویت دیواره‌های واژن اثرگذار باشند. اسیدهای چرب امگا۳ هم در خون‌رسانی بهتر به این عضو نقش دارند.
شست و شوی واژن
یادتان باشد که محیط واژن می‌تواند بهداشتش را از درون تنظیم کند. استفاده از دوش‌های واژینال برای شست‌وشوی واژن توصیه نمی‌شود. چرا؟ به دلیل اینکه تعادل محیط واژن را به هم می‌زنند و باکتری‌های مفید این بخش از بدن را از بین می‌برند.
بهداشت واژن در زمان رابطه جنسی
هرچقدر که بهداشت رابطه جنسی را بیشتر رعایت کنید، کمتر شاهد بروز اختلال و مشکل در ساختار واژن و بخش‌های مختلف آن خواهید بود. استفاده از کاندوم راهی برای پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های مقاربتی است. در طول رابطه به نظافت اندام‌های بیرونی هم دقت کنید.
بهداشت واژن در زمان پریود
در طول دوران پریود هم باید حواستان به نظافت خود باشد. ساختار واژن حساس است و اگر پد بهداشتی یا تامپون را به‌موقع عوض نکنید، امکان بروز مشکلات و مسمومیت‌هایی به وجود می‌آید که عوارض بسیار ناخوشایندی دارند.
ترشحات واژن
شناسایی ترشحات واژن در بخش‌های مختلف سیکل قاعدگی ضروری است. حواستان باشد که وضعیتتان در طول ماه چگونه است. با آگاهی از این موضوع می‌توانید موارد غیرعادی را شناسایی کنید و با پیگیری متوجه وجود عفونت‌ها و مشکلاتی مشابه باشید.
ارگاسم واژینال چیست؟
ارگاسم واژن زمانی رخ می‌دهد که لذت جنسی با تحریک واژن رخ می‌دهد. ارگاسم واژینال با تحریک غیر مستقیم کلیتوریس در حین رابطه جنسی ارتباط دارد.
ساختار واژن به گونه‌ای است که اجازه ورود آلت تناسلی یا اسباب‌بازی‌های جنسی و موارد مشابه به درون خود را می‌دهد. این‌ها می‌توانند در ایجاد تحریک جنسی و رساندن فرد به ارگاسم نقش داشته باشند.
باورهای اشتباه درباره واژن چیست؟
درباره واژن و بخش‌های مختلف آن به ویژه پرده بکارت اشتباهات زیادی وجود دارد. بهتر است که با مرور ساختار واژن و آشنایی با آن، نگاهی هم به این باورهای اشتباه داشته باشیم:
- واژن با سکس زیاد گشاد و شل می‌شود. این اشتباه است و تعداد و بسامد روابط جنسی نقشی در این موضوع ندارد.
- خارش واژن همیشه نشانه عفونت است. این طور نیست و این موضوع می‌تواند دلایل متنوعی از جمله ابتلا به بیماری‌های مقاربتی یا حتی تحریک و آزردگی در اثر استفاده از محصولات بهداشتی داشته باشد.
- رسیدن به ارگاسم در گروی دخول واژنی است. باید بگوییم که این عبارت هم اشتباه است و روش‌های مختلفی برای تحریک اندام‌های جنسی از جمله تحریک کلیتوریس و رسیدن به ارگاسم وجود دارد.
- بیماری‌های مقاربتی علائم ظاهری دارند. این اشتباه است. بعضی از انواع بیماری‌هایی از این دسته بدون نشانه در بدن به وجود می‌آیند.
- واژن به محصولات بهداشتی و مراقبتی نیاز دارد. باید بگوییم که این هم اشتباه است و نباید از دوش‌های واژنی و شوینده‌های مخصوص برای این بخش از بدن استفاده کنید.
این روزها عمل لابیاپلاستی هم بسیار رونق گرفته است و افراد با این عمل ظاهر بخش بیرونی واژن را تغییر می‌دهند. باید بدانید که اسیرشدن در دام تبلیغات حاضر اشتباه است.
ساختار واژن و مشخصات آن برای حفظ سلامت ضروری است
هرچقدر بیشتر با اندام‌های مختلف بدنتان از جمله ساختار واژن آشنا باشید، بهتر می‌توانید از آنها مراقبت کنید. یادتان باشد که شایعات بسیاری هم درباره اندام تناسلی زنان وجود دارد که باید نسبت به آنها هم آگاهی داشته باشید.
برای پیگیری مشکلات مختلف مربوط به واژن و بخش‌های آن باید به متخصص زنان مراجعه کنید. یکی از بهترین روش‌ها برای دریافت نوبت ملاقات، استفاده از سیستم نوبت دهی آنلاین سایت دکتردکتر است.
اگر درباره واژن پرسشی در ذهن دارید، حتما بپرسید تا در رسیدن به پاسخ به شما کمک کنیم.
منابع:
نتیجه خیلی لذت بخش