چاقی چیست؟ انواع چاقی و روش‌های درمان آن + خطرات و عوارض

چاقی فقط مسئله زیبایی نیست؛ بلکه مشکلی پزشکی است که خطر ابتلا به سایر بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی، دیابت، فشار خون و برخی سرطان‌ها را افزایش می‌دهد و افراد چاق باید تحت نظر یک پزشک تغذیه قرار بگیرند. تغییر سبک زندگی و عادت‌های غذایی یا شاید حجم بالای کار، موجب می‌شود تا افراد کنترلی روی وزن خود نداشته باشند. اما علت چاقی چیست؟ آیا همیشه موضوع به همین سادگی‌ها است و می‌توان با تغییر سبک زندگی یا بهبود رژیم غذایی از شر چاقی خلاص شد؟ در ادامه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر همراه ما باشید تا کمی بیشتر با علت و راه‌های پیشگیری از چاقی آشنا شوید. 

چاقی چیست؟

چاقی یک بیماری پیچیده و به عبارتی وجود مقدار بیش‌ازحد چربی در بدن است. BMI یا شاخص توده بدنی، یک معیار ساده برای ارزیابی تناسب وزن نسبت به قد است که وضعیت وزنی فرد را نشان می‌دهد. طبق تعریف BMI در سایت مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC):

عدد بی‌ام‌آی بالای 30 در بزرگسالان به عنوان چاقی تعریف می‌شود. توجه به معیار BMI کافی نیست و عواملی مانند سن، جنسیت، نژاد و توده عضلانی فرد می‌تواند بر رابطه بین BMI و چربی بدن تأثیر بگذارند. همچنین BMI بین چربی اضافی، عضله یا توده استخوان تمایزی قائل نمی‌شود و هیچ نشانه‌ای از توزیع چربی در افراد ارائه نمی‌دهد.

معمولا چاقی در نتیجه ترکیبی از عوامل ارثی، همراه با محیط و رژیم‌های غذایی شخصی و انتخاب‌های ورزشی ایجاد می‌شود. بنابراین بهتر است قبل از هرچیزی با مراجعه به متخصص تغذیه علت چاقی خود را بشناسید و برای انجام درمان مناسب اقدام کنید.

محاسبه BMI بدن

برای محاسبه میزان بی ام آی از فرمول زیر استفاده کنید: 

BMI = (وزن بر حسب کیلوگرم) ÷ (قد بر حسب متر × قد بر حسب متر)

برای مثال، اگر وزن شما ۷۰ کیلوگرم و قد شما ۱.۷۵ متر باشد، بی ام آی شما به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:

BMI = ۷۰ ÷ (۱.۷۵ × ۱.۷۵) = ۲۲.۸۶

جدول تفسیر شاخص BMI

حالا عدد به دست آمده را طبق جدول زیر تفسیر کنید:

دلایل چاقی در افراد متفاوت چیست؟

علت اصلی چاقی مصرف کالری بیشتر از نیاز و میزان سوخت و ساز بدن است. اما چاق شدن تنها به این مورد محدود نیست و حل کردن چاقی بسیار چالش برانگیز است. در ادامه با دلایل چاقی و علل آن آشنا می‌شوید:

عوامل ژنتیکی و ارثی

باید بدانید که ژن‌هایی که از والدین خود به ارث می‌برید ممکن است بر میزان چربی بدن شما و محل توزیع آن تاثیر بگذارد. ژنتیک همچنین ممکن است در میزان کارایی بدن شما برای تبدیل غذا به انرژی، چگونگی تنظیم اشتها در بدن و چربی‌سوزی بدن در طی ورزش نقش داشته باشد. علاوه بر این، سبک زندگی مشترک اعضای خانواده مانند رژیم غذایی ناسالم یا کم‌تحرکی نیز در چاقی موثر است.

سبک زندگی نامناسب

علت اصلی چاقی به دلیل داشتن یک سبک زندگی نامناسب است و می‌توان با تغییر سبک زندگی و عادت‌های روزمره، کنترل وزن را دوباره به دست گرفت. برخی از متداول‌ترین اشتباهات در سبک زندگی عبارتند از:

• داشتن رژیم غذایی پرکالری و کم‌فیبر
• مصرف غذاهای فرآوری‌شده، فست‌فود و نوشیدنی‌های حاوی قند
• کم‌تحرکی و فعالیت فیزیکی محدود
• اعتیاد به غذا و پرخوری عصبی

بیماری‌های خاص و داروها

گاهی چاقی افراد به دلیل وجود یک بیماری و اختلال مانند سندرم پرادر-ویلی، سندرم کوشینگ، کم‌کاری تیروئید، آرتروز و مصرف داروهای ضدافسردگی، استروئیدی و دیابت ایجاد می‌شود. در این شرایط باید برای کنترل وزن با پزشک مشورت کنید و درصورت نیاز، فعالیت ورزشی بیشتر یا رژیم غذایی خاصی را انتخاب کنید.

اضطراب و عوامل روانی

داشتن مشکلات روان‌شناختی مانند اضطراب و افسردگی، در بسیاری از افراد منجر به اختلال در تغذیه می‌شود. برخی افراد در این شرایط دچار پرخوری عصبی شده و دچار اختلالات تغذیه‌ای (Eating Disorder) می‌شوند که افزایش وزن و چاقی را تشدید می‌کند. دریافت مشاوره روانشناسی نقش مهمی در کنترل عوامل روان‌شناختی مؤثر بر چاقی و اصلاح رفتارهای غذایی دارد.

چاقی به دلیل افزایش سن

با افزایش سن، تغییرات هورمونی و سبک زندگی با فعالیت کمتر، خطر چاقی را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، با افزایش سن، میزان عضله در بدن شما کاهش می‌یابد. به طور کلی، توده عضلانی کم، منجر به کاهش متابولیسم می‌شود. 

این تغییرات همچنین میزان کالری مورد نیاز را کاهش داده و جلوگیری از اضافه وزن را دشوار می‌کند. بنابراین، کنترل تغذیه و داشتن تحرک کافی را بعد از سن 50 سالگی، جدی بگیرید.

تغییرات فیزیولوژیکی

علاوه‌بر افزایش سن، برخی تغییرات فیزیولوژیک مخصوصا در بانوان منجر به افزایش وزن می‌شوند. از شایع‌ترین این موارد می‌توان به افزایش وزن بعد از یائسگی و افزایش وزن در دوران بارداری اشاره کرد. البته در این شرایط نیز، ایجاد برخی تغییرات در رژیم غذایی و سطح فعالیت روزانه، می‌تواند فرد را از چاقی شدید و مفرط نجات دهد. 

سایر عوامل 

برخی عوامل مانند ترک سیگار، نداشتن خواب کافی یا فشار کاری شدید ممکن است سبک زندگی فرد و میزان متابولیسم او را تغییر داده و منجر به چاقی شوند. عامل مشترک چاقی در این شرایط، روی آوردن افراد به ریزه‌خواری و لذت‌جویی از غذاست.

عوامل چاقی کاذب یا چاقی موقت

در برخی شرایط، افزایش وزن افراد ممکن است موقتی بوده و نشانه‌ای از چاقی پایدار نباشد. شناخت این عوامل به شما کمک می‌کند تا از نگرانی‌های بی‌مورد جلوگیری کرده و در زمان مناسب، اقدامات لازم برای کنترل وزن را انجام دهید. مهم‌ترین دلایل چاقی موقت عبارتند از:

احتباس مایعات (ورم بدن)

تجمع مایعات در بدن می‌تواند به‌طور موقت باعث افزایش وزن شود. این وضعیت معمولا در اثر تغذیه نامناسب، مصرف غذاهای شور و کربوهیدرات‌ یا برخی بیماری‌ها مانند نارسایی کلیوی و مشکلات قلبی رخ می‌دهد. همچنین، افرادی که فعالیت بدنی شدید دارند، ممکن است پس از انجام تمرینات ورزشی، افزایش وزن جزئی و موقتی تجربه کنند که ناشی از ذخیره گلیکوژن و آب در عضلات است.

قرار گرفتن در دوران پریود و PMS 

قرار گرفتن در دوران قاعدگی و پیش از آن می‌تواند منجر به افزایش موقت وزن، به‌ویژه در ناحیه شکم و پهلو شود. برای آشنایی با علت چاقی در دوران قاعدگی که معمولا به‌صورت منظم و ماهانه برای بانوان رخ می‌دهد، مطلب لینک شده را بخوانید.

یبوست و مشکلات گوارشی

اختلال در حرکات روده، نفخ و یبوست باعث افزایش وزن کاذب می‌شود که معمولا پس از رفع مشکل، وزن به حالت طبیعی برمی‌گردد.

10 دلیل چاقی پهلو و شکم از زبان یک پزشک متخصص دیابت و متابولیسم

برخی افراد ممکن است به صورت کلی لاغر باشند اما چاقی آن‌ها محدود به بخش شکم و پهلو است. دلایل زیادی وجود دارند که روی میزان چربی ناحیه پهبو و شکم تاثیر می‌گذارند. در ادامه 12 دلیل چاقی شکم و پهلو را از زبان یک پزشک متخصص دیابت و متابولیسم را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

1. غذا و نوشیدنی های پر از شکر از دلایل چاقی شکمی

بسیاری از افراد بیش از حد مجاز روزانه قند مصرف می‌کنند. غذاهای پر از شکر مثل کیک‌ها، شیرینی‌ها، نوشیدنی‌های شیرین مثل نوشابه‌ها و آب ‌میوه‌ها سرشار از شکر هستند. مطالعات مختلف نشان می‌دهند که میان مصرف قند زیاد و چاقی شکم ارتباطی مستقیم وجود دارد. این امر تا حد زیادی به خاطر وجود مقدار بالای فروکتوز در شکرهای افزودنی است.

2. نوشیدنی‌های الکلی و دلیل چاقی شکمی

مصرف زیاد نوشیدنی‌های الکلی، خطر التهاب و سایر بیماری‌های کبدی را افزایش می‌دهد. نوشیدنی‌های الکلی فرایند چربی‌سوزی را متوقف کرده و بخش عمده‌ چربی در شکم ذخیره می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که احتمال بروز چاقی شکمی در مردانی که روزانه بیش از سه ‌بار نوشیدنی الکلی مصرف می‌کنند، به میزان هشتاد درصد بیشتر از کسانی است که مقدار کمتری نوشیدنی الکلی مصرف می‌کنند.

3. چربی‌های ترانس

چربی‌های ترانس ناسالم‌ترین چربی‌های موجود در جهان هستند. چربی‌های ترانس غالبا برای طولانی‌تر کردن عمر مفید مواد غذاییِ بسته‌بندی‌شده، مانند کیک‌ها و کلوچه‌ها استفاده می‌شوندد. چربی‌های ترانس باعث بروز التهاب در قسمت مختلف بدن شده و نتیجه این التهابات، مقاومت به انسولین، بیماری‌های قلبی و مشکلات دیگر است. 

4. رژیم‌های غذایی کم‌پروتئین

دریافت کافی پروتئین یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از افزایش وزن است؛ که باعث احساس سیری بهتر و در نتیجه کاهش کالری دریافتی می‌شود. در مقابل، رژیم غذایی کم‌پروتئین می‌تواند در درازمدت باعث چاقی شکم شود. چندین بررسی مشاهده‌ای نشان می‌دهند که مصرف بیشتر پروتئین، احتمال بروز چاقی شکم را کاهش می‌دهد.

5. کم‌تحرکی از مهم‌ترین علت چاقی شکم

کم‌تحرکی یکی از مهم‌ترین عوامل بروز بیماری‌ها و مشکلات برای سلامتی افراد است. در یکی از مطالعات انجام گرفته در محدوده سال‌های ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۰ در ایالات متحده، کاهش چشمگیر تحرک منجر به افزایش وزن و دور شکم در زنان و مردان شده بود.

6. باکتری‌های مضر موجود در روده

صدها نوع باکتری در روده به‌ویژه در روده‌ بزرگ زندگی می‌کنند. در‌حالی‌که برخی از این باکتری‌ها می‌توانند برای سلامتی مفید باشند، برخی دیگر تأثیرات منفی بر سلامتی فرد دارند. باکتری‌های موجود در روده با عنوان فلور روده (gut flora) یا ریزاندامگاه همزیست (microbiome) نیز شناخته می‌شوند. سلامت روده برای برخورداری از سیستم ایمنی سالم و دوری از بیماری‌ها ضروری است.

عدم توازن باکتری‌های موجود در روده، خطر بیماری‌هایی مانند باکتری‌های موجود در روده همچنین احتمال افزایش وزن و بروز چاقی در ناحیه‌ شکم را افزایش می‌دهد.

7. مصرف آب‌میوه

آب‌میوه‌ها نوعی نوشیدنی‌های سرشار از شکر هستند که لباس خود را عوض کرده‌اند. حتی آب‌میوه‌های ۱۰۰٪ طبیعی که عاری از شکر افزوده هستند، سرشار از قند هستند. ۲۵۰ میلی‌لیتر آب‌سیب و نوشابه‌ کولا هر دو محتوی ۲۴ گرم قند هستند. 

با اینکه آب‌میوه‌ها محتوی ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیاری هستند،‌ فروکتوز موجود در آنها می‌تواند موجب افزایش مقاومت به انسولین و چاقی شکم شود.

8. تاثیر هورمون کورتیزول بر چاقی شکمی

کورتیزول (cortisol) هورمونی ضروری برای زندگی است. این هورمون که توسط غدد فوق‌کلیوی ترشح می‌شود، با عنوان «هورمون استرس» شناخته می‌شود. متأسفانه ترشح زیاد این هورمون باعث افزایش وزن به‌ویژه در ناحیه‌ شکم می‌شود. در بسیاری از افراد استرس باعث پرخوری می‌شود. کورتیزول موجب می‌شود به جای اینکه چربی‌ در تمام نقاط بدن پخش شود، فقط در شکم ذخیره شود.

9. رژیم غذایی کم‌فیبر

برخی از انواع فیبر در ایجاد احساس سیری، جلوگیری از افزایش هورمون‌های گرسنگی و کاهش جذب کالری از غذاها نقش دارند. در مطالعه‌ای که ۱۱۱۴ مرد و زن را در بر می‌گرفت، دریافت فیبر محلول توانست به کاهش چربی شکمی کمک کند. هر ۱۰ گرم افزایش در مصرف فیبر محلول توانست تجمع چربی در شکم را ۳٫۷٪ کاهش دهد.

10. خواب ناکافی

اختلالات خواب نیز می‌توانند موجب افزایش وزن شوند. یکی از رایج‌ترین این اختلالات وقفه‌ تنفسی در خواب (sleep apnea) است. در این وضعیت در طول شب فرد چندین مرتبه دچار وقفه‌ تنفسی می‌شود. این امر به خاطر مسدود شدن مسیر هوا در گلو توسط بافت نرم است.

عوارض جانبی چاقی چیست؟

چاقی در بیشتر مواقع قابل کنترل است و با رژیم مناسب و ورزش می‌توانید وزن خود را کاهش دهید. کنترل نشدن چاقی مفرط ممکن است مشکلات زیر را برای فرد ایجاد کند:

• بیماری قلبی و عروقی؛ چاقی باعث می‌شود که فشار خون بالا و سطح غیرطبیعی کلسترول داشته باشید؛ که از عوامل خطر بیماری‌های قلبی مانند حمله قلبی است.

• دیابت نوع ۲؛ چاقی می‌تواند نحوه استفاده از انسولین در بدن برای کنترل سطح قند خون را تحت تأثیر قرار دهد. رابطه چاقی و دیابت نوع 2 جایی خطرناک می‌شود که خطر مقاومت به انسولین و دیابت را افزایش می‌دهد.

• سرطان‌های خاص؛ چاقی ممکن است خطر ابتلا به سرطان رحم، دهانه رحم، آندومتر، تخمدان، پستان، روده بزرگ، راست‌روده، مری، کبد، کیسه صفرا، لوزالمعده، کلیه و پروستات را افزایش دهد.

• مشکلات گوارشی؛ چاقی احتمال ابتلا به سوزش معده، بیماری کیسه صفرا و مشکلات کبدی را افزایش می‌دهد.

• مشکلات زنانه و هورمونی؛ چاقی ممکن است باعث ناباروری و پریودهای نامنظم در زنان و باعث اختلال نعوظ در مردان شود.

• آپنه خواب (وقفه تنفسی در هنگام خواب)؛ افراد مبتلا به چاقی، بیشتر دچار آپنه خواب می‌شوند، اختلال بالقوه جدی که در آن تنفس به طور مکرر در طول خواب متوقف شده و سپس شروع می‌شود.

• آرتروز؛ چاقی علاوه بر تقویت التهاب در بدن‌، فشار وارد شده بر مفاصل را نیز افزایش می‌دهد. این عوامل ممکن است منجر به عوارضی مانند آرتروز شوند.

همچنین چاقی می‌تواند عامل مشکلات جنسی، ناباروری، سکته مغزی، سلولیت (تجمع شدید چربی مخصوصا در ناحیه ران و باسن) شود. 

تاثیر چاقی بر کیفیت زندگی

طبق گزارش وزارت بهداشت، ۶۰% از جمعیت کشور ایران اضافه‌وزن دارند،که عامل کاهش کیفیت کلی زندگی افراد است. ممکن است نتوانید کارهایی را که قبلاً انجام می‌دادید، با همان کیفیت قبل انجام دهید. ممکن است از تردد در مکان‌های عمومی خودداری کنید. افراد چاق حتی ممکن است با تبعیض روبه‌رو شوند. چاقی می‌تواند به‌طور قابل توجهی کیفیت زندگی را کاهش دهد و باعث بروز مشکلات جسمی، روانی و اجتماعی شود.

سایر موارد مرتبط با وزن که ممکن است بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد؛ عبارتند از:

• افسردگی
• اعتمادبه‌نفس کم
• معلولیت
• مشکلات جنسی
• شرم و احساس گناه
• ایزوله‌سازی اجتماعی
• دستاورد پایین در کار و موارد دیگر.

راه‌های تشخیص چاقی

برای تشخیص میزان چاقی و عوارض آن برای بدن، متخصص تغذیه معمولا از روش‌های زیر استفاده می‌کند: 

• بررسی سوابق پزشکی، میزان فعالیت بدنی و الگوی غذا خوردن
• معاینه عمومی بدنی، بررسی فشار خون و علائم حیاتی
• اندازه‌گیری قد و محاسبه BMI
• اندازه گیری دور کمر
• بررسی نتیجه آزمایش خون

جمع‌آوری تمام این اطلاعات به شما و پزشک کمک می‌کند تا بدانید که باید چه مقدار از وزن خود را کم کنید. این آزمایش‌ها به شما کمک می‌کند که در مورد وضعیت سلامت خود تصمیم درستی بگیرید. یکی از ساده‌ترین روش‌های انجام چکاپ، درخواست آزمایش در محل است. 

روش های پیشگیری از چاقی

حتی اگر اضافه وزن نداشته باشید، می‌توانید با آگاهی از روش های جلوگیری از چاقی سلامت جسمی خود را تضمین کنید. ورزش روزانه، رژیم غذایی سالم و تعهد طولانی‌مدت برای مراقبت نسبت به آنچه می‌خورید و می‌نوشید، کاهش وزن شما حتمی است. پیشنهاد می‌کنیم که برای جلوگیری از چاقی و حفظ تعادل بدن به راهکارهای زیر توجه کنید:

• به‌طور منظم ورزش کنید؛ برای جلوگیری از افزایش وزن باید هر هفته، حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت با شدت متوسط ​​داشته باشید.
• از یک برنامه غذایی سالم پیروی کنید؛ روی مصرف پروتئین کافی، سبزیجات و غذاهای کم‌کالری و غنی از مواد مغذی مانند میوه‌ها و غلات کامل تمرکز کنید. همچنین، روزانه سه وعده غذایی منظم با میان‌وعده محدود بخورید.
  
• وزن خود را مرتباً کنترل کنید؛ افرادی که حداقل هفته‌ای یک بار وزن خود را می‌سنجند، در حذف وزن اضافی موفق‌ترند.چک کردن وزن می‌تواند به شما کمک کند که افزایش وزن کم را قبل از اینکه به یک مشکل بزرگ تبدیل شود، تشخیص دهید.
• ثابت‌قدم باشید؛ صبور و پایبند باشید. همچنین تا حدامکان در تعطیلات و روزهای آخر هفته به داشتن فعالیت و برنامه غذایی مناسب متعهد باشید تا شانس موفقیت طولانی‌مدت شما افزایش یابد.

در ادامه با نحوه فعالیت منظم و داشتن رژیم غذایی سالم بیشتر آشنا خواهید شد.

راه‌های درمان چاقی چیست؟

هدف از درمان چاقی رسیدن به وزن سالم و تثبیت آن است. خوشبختانه می‌توان با کاهش ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن، عوارض چاقی را تا حد زیادی کنترل کرد. به این معنا که اگر شما ۹۱ کیلوگرم وزن دارید، با کاهش تنها حدود ۴.۵ تا ۹ کیلوگرم می‌توانید خطرات بسیاری را کاهش دهید. 

اثرگذاریتنها همراه با تغییر عادات غذایی و افزایش فعالیت بدنی ماندگار است. در ادامه با انواع روش های لاغری  آشنا خواهیم شد.

تغییر رژیم غذایی

کاهش وزن، تنها با داشتن یک رژیم غذایی مناسب امکان‌پذیر است. بهتر است این کار را به نحوی انجام دهید که امکان پایبندی و ادامه دادن برنامه برای شما امکان‌پذیر باشد. در ادامه چند روش برای اصلاح سبک تغذیه معرفی می‌کنیم.

• کاهش کالری؛ کلید کاهش وزن، کاهش میزان کالری دریافتی شماست. مصرف ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ کالری برای خانم‌ها و ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ کالری برای آقایان است. همچنین، یکی از روش‌های موثر برای کاهش مقدار کالری مصرفی، کاهش مصرف قند مصنوعی است. یکی از چالش‌های پرطرفدار برای تمرین این شیوه، چالش ۲۱روزه حذف قند و شکر است.
  
• انتخاب غذاهای سالم: برای سالم‌سازی رژیم غذایی کلی خود، بیشتر از غذاهای گیاهی مانند میوه‌ها، سبزیجات و کربوهیدرات‌های کامل استفاده کنید. همچنین روی منابع کم پروتئین مانند لوبیا، عدس و سویا و گوشت‌های بدون چربی تأکید کنید. سعی کنید هفته‌ای دو بار ماهی در رژیم غذایی خود بگنجانید و نمک را محدود کنید. 

لاغری غیر اصولی برای همه افراد مخصوصا کودکان در سنین رشد و بانوان بسیار مضر است. ممکن است در یک رژیم ضربتی وزن کم کنید؛ اما با قطع رژیم، احتمالاً دچار افزایش وزن بعد از لاغری خواهید شد. برای آشنایی با بهترین رژیم لاغری و کاهش وزن اصولی بانوان باید عادت‌های غذایی سالم را انتخاب کرده و به آن پایبند باشید.

ورزش و فعالیت

افزایش فعالیت بدنی یا ورزش، بخشی اساسی در درمان چاقی است. بیشتر افرادی که قادر به حفظ کاهش وزن خود بیش از یک سال هستند، به طور منظم ورزش می‌کنند و حتی پیاده‌روی معمولی دارند. افراد مبتلا به چاقی باید حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت بدنی با شدت متوسط ​​داشته باشند تا از افزایش وزن بیشتر جلوگیری کنند. برای رسیدن به کاهش وزن چشمگیر، ممکن است لازم باشد ۳۰۰ دقیقه یا بیشتر در هفته ورزش کنید. 

اگرچه ورزش‌های هوازی منظم کارآمدترین روش برای سوزاندن کالری و کاهش وزن اضافی است اما انجام فعالیت‌های ساده مانند انجام کارهای خانه، باغبانی و… می‌تواند باعث سوزاندن کالری شود. ترکیب ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی و دویدن با تمرینات قدرتی می‌تواند باعث سوزاندن چربی‌ها و تقویت عضلات شود و در نتیجه سلامت عمومی بدن را بهبود بخشد.

جراحی لاغری

در بعضی از افراد جراحی لاغری یک گزینه برای کاهش وزن محسوب می‌شود. جراحی کاهش وزن میزان غذایی را که می‌توانید بخورید، جذب غذا و کالری یا هر دو را کاهش می‌دهد. در حالی که جراحی کاهش وزن بهترین شانس برای کاهش بیشترین وزن دارد، اما می‌تواند خطرات جدی را به همراه داشته باشد. جراحی کاهش وزن ممکن است برای شما مناسب باشد؛ اگر:

• روش‌های دیگری را برای لاغر کردن امتحان کرده‌اید و بی‌نتیجه مانده است
• دچار اضافه وزن شدید هستید (BMI شما ۴۰ یا بیشتر است)
• BMI شما ۳۵ تا ۳۹.۹ است و مشکلات مرتبط با چاقی سلامت شما را تهدید می‌کنند. 

جراحی چاقی معمولا توسط جراح عمومی یا جراح چاقی و لاپاراسکوپی انجام می‌شود و به برخی از افراد کمک می‌کند تا ۳۵٪ یا بیشتر از وزن اضافی بدن خود را کاهش دهند. جراحی کاهش وزن معجزه نمی‌کند بلکه موفقیت در آن به تعهد شما در تغییر عادات غذایی و میزان تحرک بستگی دارد. انواع جراحی‌های کاهش وزن عبارتند از:

• جراحی بای‌پس معده
• حلقه‌گذاری قابل تنظیم معده با لاپاروسکوپی (LAGB)
• جراحی اسلیو معده
• انحراف بیلیوپانکراس با سوییچ اثنی‌عشر.

کاندیداهای جراحی لاغری چه کسانی هستند؟

برای دهه‌ها، متخصصان توصیه می‌کردند که کاندیداهای بزرگسال برای جراحی کاهش وزن حداقل بی‌ام‌آی ۳۵ داشته باشند. با این حال، در دستورالعمل‌های سال ۲۰۱۸، انجمن جراحی متابولیک و چاقی آمریکا (ASMBS) جراحی کاهش وزن را برای بزرگسالان با بی‌ام‌آی ۳۰ تا ۳۵ تایید کرد. براساس این گزارش کسانی کاندید جراحی لاغری هستند که:

• بیماری‌های مرتبط، به ویژه دیابت نوع ۲ دارند
• نتایج پایدار از درمان‌های غیرجراحی، مانند اصلاح در خوردن و سبک زندگی را مشاهده نکرده‌اند.

البته ذکر این نکته مهم است که پزشک متخصص تغذیه با انجام آزمایشات متفاوت، تشخیص می‌دهد که شما امکان جراحی دارید یا خیر. درواقع همه چیز به نظر پزشک شما بستگی دارد.

آمپول لاغری

آمپول‌های لاغری یکی از روش‌های پزشکی برای کمک به کاهش وزن هستند که معمولا در کنار رژیم غذایی سالم و ورزش توصیه می‌شوند. این آمپول‌ها معمولا شامل فرمول جی ال پی 1 (GLP-1) و با مکانیسم‌های مختلفی مانند کنترل اشتها، افزایش سوخت‌وساز بدن یا تأثیر بر هورمون‌های گرسنگی عمل می‌کنند. استفاده از آمپول‌های لاغری تنها در مواردی که فرد اضافه وزن شدید یا چاقی مفرط دارد و تحت نظر پزشک متخصص انجام می‌شود، مجاز است. معروف‌ترین آمپول‌های لاغری شامل موارد زیر است:

• مانجارو
• اوزمپیک 
• لیراگلوتید
• ویکتوزا

مصرف مکمل لاغری

برخی مکمل‌های دارویی به افزایش سوخت و ساز بدن و کاهش میزان اشتها کمک می‌کنند. هنگام مصرف قرص های لاغری به دستورالعمل مصرف آن‌ها دقت کنید. اگر در رعایت رژیم دارویی مشکلی دارید یا عوارض جانبی ناخوشایندی دارید، با پزشک خود صحبت کنید. 

نکته! متاسفانه داروهای بدون مجوز و تایید نشده بسیاری در بازار وجود دارند که ممکن است حاوی ترکیبات خطرناک و آسیب رسان باشند. بنابراین بهتر است برای خرید مکمل های لاغری به مراکز معتبر مراجعه کنید. در داروخانه آنلاین دکتردکتر می‌توانید داروهای ایمن و مناسب را با خیال راحت خریداری کنید. 

سایر درمان‌ها برای چاقی

انسداد عصب واگ یکی دیگر از درمان‌های چاقی است. این کار شامل کاشت دستگاهی زیر پوست شکم است که پالس‌های الکتریکی متناوب را به عصب واگ شکمی می‌فرستد که در احساس سیری موثر است.

این فناوری در سال ۲۰۱۴ تأیید FDA را برای بزرگسالانی دریافت کرده است که قادر به کاهش وزن با یک برنامه کاهش وزن نبوده و BMI آنها بین ۳۵ تا ۴۵ به همراه حداقل یک بیماری مرتبط با چاقی، مانند دیابت نوع ۲ هستند.

جلوگیری از برگشت وزن بعد از درمان چاقی

متأسفانه فارغ از اینکه چه روش‌های درمانی را برای چاقی امتحان می‌کنید، بازیابی دوباره وزن رایج است. اگر از داروهای کاهش وزن استفاده می‌کنید، احتمالاً با قطع مصرف، دوباره وزن شما بالا خواهد رفت. در صورت ادامه پرخوری حتی ممکن است بعد از جراحی کاهش وزن نیز دچار چاقی شوید.

یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از بازیابی مجدد وزنی که از دست داده‌اید، داشتن فعالیت بدنی منظم است. روزانه ۴۵ تا ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی را برای خود هدف‌گذاری کنید. هم‌زمان با کاهش وزن، با پزشک خود در مورد فعالیت‌های اضافی صحبت کنید.

ممکن است همیشه مجبور باشید در مورد وزن خود هوشیار باشید. ترکیب یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بیشتر به صورت عملی و پایدار بهترین راه برای حفظ وزن از دست‌رفته برای طولانی‌مدت است. همچنین روشی سالم برای زندگی پیدا کنید که بتوانید برای مدت طولانی به آن پایبند باشید.

برای درمان چاقی به چه دکتری مراجعه کنیم؟

برای درمان چاقی می‌توانید به دکتر تغذیه و رژیم‌درمانی مراجعه کنید. در مواردی که چاقی با مشکلات سلامتی همراه است، مشاوره با دکتر غدد یا دکتر متخصص چاقی نیز ممکن است ضروری باشد.

در برخی موارد شدیدتر یا در صورت عدم موفقیت روش‌های غیرجراحی، ممکن است نیاز به مراجعه به دکتر جراحی عمومی یا دکتر جراحی چاقی برای بررسی گزینه‌های جراحی مانند بای‌پس معده یا اسلیو معده باشد. همچنین، مشاوره با دکتر روانشناس برای مدیریت عوامل روانی مرتبط با چاقی نیز می‌تواند مؤثر باشد. برای دریافت نوبت حضوری یا ویزیت آنلاین به دکتردکتر مراجعه کنید و روند درمان چاقی را به سادگی آغاز کنید.