کورتاژ چیست و برای چه انجام می‌شود؟ شاید این اصطلاح را بیشتر درباره سقط جنین شنیده باشید اما باید بدانید که به طور کلی، نوعی جراحی مختصر است که برای برداشتن بافت از رحم صورت می‌گیرد و در زمینه‌های مختلف پزشکی کاربرد دارد. برای بررسی وضعیت و انجام این عمل باید به پزشک زنان و زایمان مراجعه کنید. در این مقاله هم درباره کورتاژ و مسائلش برایتان صحبت کرده‌ایم.
کورتاژ چیست؟
کورتاژ روش جراحی جزئی برای برداشتن بافت از رحم است. متخصص زنان و زایمان این جراحی را در مطب خود یا مرکز جراحی انجام می‌دهد و معمولا به روش سرپایی صورت می‌گیرد و بعد از آن هم بی‌نیاز از بستری به منزل می‌روید.
در فرایند کورتاژ، دهانه رحم باز می‌شود و پزشک به ناحیه بالای واژن دسترسی پیدا می‌کند. سپس از ابزاری باریک برای خراشیدن رحم و برداشت بافت استفاده می‌شود.
دلیل عمل کورتاژ چیست؟
دلیل عمل کورتاژ چیست و چرا انجام می‌شود؟ این روش می‌تواند به عنوان روشی تشخیصی یا درمانی برای خونریزی غیرطبیعی استفاده شود.
از آن برای تعیین علت خونریزی غیرطبیعی یا بیش از حد رحم، تشخیص سرطان، یا به عنوان بخشی از تحقیقات ناباروری (ناتوانی در باردار شدن) استفاده می‌شود.
علل خونریزی غیرطبیعی وجود بافت‌هایی به همین شکل مانند تومورهای فیبروئید (تومورهای خوش‌خیم رحم که میوم نیز نامیده می‌شوند) پولیپ،سرطان آندومتر یا رحم است.
بافت‌های به دست آمده از کورتاژ را می‌توان زیر میکروسکوپ بررسی کرد. خونریزی غیرطبیعی رحم هم می‌تواند به دلیل عدم تعادل یا اختلال هورمونی (به ویژه استروژن و پروژسترون) به خصوص در زنانی رخ بدهد که به یائسگی نزدیک می شوند یا بعد از یائسگی را تجربه می‌کنند.
ساکشن کورتاژ از مکش برای حذف محتویات رحم استفاده می‌کند. اگر جنین و سایر بافت‌ها به طور طبیعی دفع نشده باشند، ممکن است سقط جنین و کورتاژ هم ضرورت پیدا کند. پس از سقط جنین از ساکشن کورتاژ استفاده می‌شود. اگر این بافت‌ها به طور کامل برداشته نشوند، عفونت یا خونریزی شدید رخ می‌دهد.
گاهی اوقات پس از زایمان، قطعات کوچک جفت به آندومتر می‌چسبند و عبور نمی‌کنند. این موضوع می‌تواند باعث خونریزی یا عفونت شود. از کورتاژ برای برداشتن این قطعات استفاده می‌شود تا آندومتر به خوبی بهبود پیدا کند.
روش‌های مختلف کورتاژ چیست؟
برای کورتاژکردن از دو روش سنتی و جدید استفاده می‌شود. در روش سنتی، دهانه رحم باز می‌شود و تمهیداتی برای گشاد نگه‌داشتن آن صورت می‌گیرد و بعد متخصص با کورت اقدام به انجام عمل و برداشتن بافت موردنظر می‌کند.
روش دیگر، استفاده از ساکشن برای کشیدن بافت موردنظر از رحم است و در آن دستگاهی به کار می‌رود تا بافت با مکش وارد وسیله شود و از بدن بیرون بیاید.
انواع کورتاژ چیست؟
عمل کورتاژ کاربردهای مختلفی دارد:
- برای تشخیص
- برای درمان
کورتاژ تشخیصی
برای تشخیص بیماری‌های مختلف هم از کورتاژ استفاده می‌شود. پزشک از روشی به نام بیوپسی آندومتر یا نمونه‌برداری از آن برای تشخیص بیماری‌ها استفاده می‌کند. نمونه‌برداری در موارد زیر انجام می‌شود:
- خونریزی غیرعادی رحم دارید.
- بعد از یائسگی خونریزی دارید.
- سلول‌های آندومتر غیرعادی دارید که در طی یک آزمایش معمول سرطان دهانه رحم کشف می‌شوند.
برای انجام آزمایش، نمونه بافتی از پوشش داخلی رحم (آندومتر) جمع‌آوری می‌شود و آن را به آزمایشگاه می‌فرستند. آزمایش می‌تواند موارد زیر را بررسی کند:
- هیپرپلازی داخل اپیتلیال آندومتر (Endometrial intraepithelial hyperplasia) که یک وضعیت پیش‌سرطانی است و در آن پوشش رحم بیش از حد ضخیم می‌شود.
- پولیپ رحم
- سرطان رحم
- کورتاژ اندومتریوز و اندومتر
کورتاژ درمانی
هنگام انجام کورتاژ برای درمان بیماری‌های مختلف، پزشک محتویات داخل رحم را خارج می‌کند و فقط به نمونه بافتی کوچک اکتفا نمی‌کند. چرا؟ دلایل زیر محتمل‌اند:
- کورتاژ تخلیه‌ای؛ با پاک‌سازی بافت‌هایی که پس از سقط جنین در رحم باقی می‌مانند، از عفونت یا خونریزی شدید جلوگیری می‌شود.
- توموربرداری؛ برداشتن توموری که به جای بارداری معمولی (بارداری مولار) ایجاد می‌شود.
- کورتاژ بعد از سقط؛ با پاک‌کردن جفت باقی‌مانده در رحم، خونریزی بیش از حد پس از زایمان درمان می‌شود.
- کورتاژ پولیپ رحم؛ پولیپ‌های دهانه رحم یا رحم که معمولا غیرسرطانی (خوش‌خیم) هستند هم با کورتاژ برداشته می‌شوند.
قبل از کورتاژ چه کارهایی باید انجام دهیم؟
گاهی اوقات، قبل از شروع کورتاژ، پزشک برای گشادکردن دهانه رحم از لامیناریا (laminaria) استفاده می‌کند. این میله نازک وارد دهانه رحم می‌شود و مدتی در آنجا می‌ماند.
امکان ایستادن و راه‌رفتن با وجود این میله در بدن وجود دارد. لامیناریا مایعات دهانه رحم را جذب می‌کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، دهانه رحم باز و دسترسی به آن مقدور می‌شود.
نحوه عمل کورتاژ چیست؟
پیش از انجام فرایند، امکان دارد که دارویی برای بیهوشی عمومی به بیمار داده شود. در برخی از مواقع هم فرد دارویی آرامش‌بخش دریافت می‌کند اما در طول عمل بیدار و هوشیار است. در واقع کورتاژ بدون بیهوشی و با بیهوشی رایج است.
پزشک متخصص است که تصمیم می‌گیرد، هر بیمار باید طی چه روندی از بیهوشی و هوشیاری تحت عمل قرار بگیرد. گاهی کورتاژ با بیهوشی ضروری است.
در طول این عمل، مانند فرایند معاینه واژن باید پاها را روی دو رکاب مخصوص روی تخت مداو قرار بدهید. اسپکولوم هم داخل واژن قرار داده می‌شود. این دستگاه صاف که به شکل منقار اردک است، به باز کردن دهانه رحم کمک می‌کند.
از یک گیره برای نگه‌داشتن دهانه رحم هم استفاده می‌شود. زمانی که دهانه رحم به اندازه کافی گشاد شد، با میله‌ای آن را باز می‌کنند و از کورت برای تمیزکردن بافت رحم استفاده می‌شود. کورت نوعی دستگاه مکش یا خراش‌دادن است.
مراقبت‌های بعد از کورتاژ چیست؟
احتمالا چند ساعت بعد از کورتاژ در اتاق ریکاوری خواهید ماند تا بتوانید از نظر خونریزی شدید یا سایر عوارض تحت نظر باشید. با این اقدام از عوارض بیهوشی هم دور می‌شوید. خونریزی شدید بعد از کورتاژ اورژانسی است و موقعیت ناخوشایندی است که باید سریعا مورد بررسی قرار بگیرد.
برای جلوگیری از بروز هرگونه مشکل و عفونت نباید چیزی وارد واژنتان بشود. بنابراین، از تامپون و روابط جنسی پرهیز کنید. رحم شما باید بعد از کورتاژ پوشش جدیدی بسازد. اگر به دلیل سقط جنین این عمل را انجام داده‌اید و می‌خواهید باردار شوید، لازم است با پزشکتان درباره وضعیتتان صحبت کنید و مراقبت‌های بعد از سقط جنین را بدانید.
عوارض کورتاژ چیست؟
عوارض کورتاژ چیست و چه خطراتی به همراه دارد؟ این روش ایمن و رایج است. اما مانند هر جراحی، خطراتی هم دارد که عبارت‌اند از:
- عفونت رحم.
- خونریزی بعد از کورتاژ در ناحیه رحم.
- سوراخ شدن رحم (پارگی کوچک در رحم) که اگر نوک کورت از دیواره رحم شما عبور کند ممکن است اتفاق بیفتد.
- در موارد نادر، در کورتاژ برای سقط جنین احتمال ابتلا به سندرم آشرمن(Asherman’s syndrome) وجود دارد. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که چسبندگی‌ها یا نوارهایی از بافت اسکار در رحم ایجاد می‌شود. در سندرم مذکور، بافت اسکار بین دیواره‌های رحم به وجود می‌آید، سپس دیوارها به هم می‌چسبند. این وضعیت می‌تواند باعث ناباروری شود و جریان قاعدگی را تغییر دهد. پزشکان معمولا می‌توانند چسبندگی‌ها را با جراحی درمان کنند.
در چه صورت بعد از عمل کورتاژ باید به دکتر مراجعه کرد؟
عوارض ناشی از کورتاژ زمانی قابل درمان هستند که به موقع تشخیص داده شوند. اگر بعد از آن متوجه علائم شدید به پزشک مراجعه کنید. علائمی مانند درد شکم، تب، خونریزی و گرفتگی شدید نیاز به پیگیری جدی دارند. اگر دچار ترشحات غیرمعمولی و بدبو هستید هم باید به پزشک مراجعه کنید.
یکی از بهترین روش‌ها برای شناسایی پزشکان و دریافت نوبت ملاقاتشان، استفاده از سیستم دریافت نوبت دکتر در سایت دکتردکتر است.
درباره اینکه کورتاژ چیست و چه روندی در آن طی می‌شود، سوال دیگری هم دارید؟ ما را در جریان بگذارید تا به شما کمک کنیم به پاسخ مناسب برسید.
منابع:
سوالات متداول کورتاژ
تاثیر کورتاژ روی چرخه قاعدگی چیست؟
پس از انجام کورتاژ، امکان جابه‌جاشدن زمان پریود وجود دارد. برای مدتی بعد از عمل باید از استفاده از تامپون یا رابطه جنسی خودداری کنید.
تا زمانی که دهانه رحم به حالت عادی و بسته خود بازگردد، در معرض خطر بیشتری برای ورود باکتری به واژن و ایجاد عفونت هستید. بهتر است که در این زمینه با پزشک خود مشورت کنید.
چه افرادی نباید کورتاژ انجام دهند؟
کسانی که باردار یا مبتلا به انسداد دهانه رحم‌اند، نباید این عمل را انجام بدهند. کورتاژ برای افراد دچار عفونت لگن، واژن و مبتلایان به دیابت، فشار خون و آرتروز شدید مفصلی هم تجویز نمی‌شود.
تا چند روز بعد از کورتاژ باید از برقراری رابطه جنسی جلوگیری کنید؟
برای برقراری رابطه جنسی بعد از کورتاژ باید صبر کنید تا به طور کامل بهبود پیدا کنید. دخول عمیق می‌تواند با بروز مشکلات و عوارضی همراه باشد. برخی از افراد بعد از کورتاژ سقط جنین ۱ تا ۲ هفته به زمان نیاز دارند تا خون‌ریزی‌شان کاملا متوقف شود.
تا چه زمانی بعد از کورتاژ می توان باردار شد؟
چند هفته بعد از کورتاژ، امکان بارداری وجود دارد اما زمان دقیق این موضوع بنا به شرایط هر فرد متفاوت است. اگر قصد بارداری دارید، باید حتما با پزشک متخصص در این زمینه صحبت کنید.
مدت زمان عمل کورتاژ چقدر است؟
خود عمل حدود پنج تا ۱۰دقیقه طول می‌کشد. اما کل روند می‌تواند طولانی‌تر شود. قبل از اینکه بیمار به خانه برود، باید چند ساعت در اتاق ریکاوری منتظر بماند.
کورتاژ درد دارد؟
احتمال دارد که گرفتگی‌هایی مشابه دردهای قاعدگی هم بعد از عمل احساس شود. داروهای مسکن بدون نسخه گرفتگی‌ها را تسکین می‌دهند.
کورتاژ باعث نازایی می‌شود؟
کورتاژ می‌تواند بر باروری زن تأثیر بگذارد و این فرایند را برای او دشوارتر کند. اما این پیامد ناباروری که سندرم آشرمن نامیده می‌شود، بسیار نادر است و تنها در شدیدترین شکل آن باعث ناباروری می‌شود.
چرا بعد کورتاژ حامله نمی‌شوم؟
بعد از فرایند کورتاژ، عوارض جسمی و عاطفی مختلفی متوجه بیمار می‌شود. بنابراین، به کمی صبر نیاز است تا اوضاع به حالت عادی و طبیعی بازگردد.
