غم و اندوه بخشی طبیعی از زندگی انسان است. افراد ممکن است زمانی که یکی از عزیزانشان از دنیا می‌رود یا زمانی که درگیر یک چالش مانند طلاق یا بیماری جدی هستند، غمگین یا افسرده شوند. این احساسات معمولا کوتاه مدت هستند، ولی اگر این احساسات طولانی مدت شوند، یعنی فرد دچار افسردگی عمده یا افسردگی اساسی شده است. این نوع از افسردگی یک وضعیت پزشکی مهم است که می‌تواند بسیاری از بخش‌های زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد و عبارتی زندگی شما را مختل کند. شناسایی افسردگی عمده توسط دکتر روانشناس صورت می‌گیرد و او می‌تواند به درمان موفق بیماری کمک کند.
اگر شما هم می‌خواهید بدانید افسردگی عمده چیست و چطور درمان می‌شود، در ادامه همراه مجله دکتردکتر باشید.
افسردگی عمده چیست؟
افسردگی یا Major Depressive Disorder یک اختلال خلقی است که باعث احساس غم و اندوه مداوم و از دست دادن علاقه می‌شود. این اختلال که به آن اختلال افسردگی اساسی، افسردگی ماژور یا افسردگی بالینی نیز گفته می‌شود، بر احساسات، تفکر و رفتار شما تاثیر می‌گذارد و می‌تواند منجر به انواع مشکلات عاطفی و جسمی شود.
ممکن است شما در انجام فعالیت‌های عادی روزمره مشکل داشته باشید و گاهی احساس کنید که زندگی کاملا بی ارزش است. افسردگی ماژور ضعف نیست، ولی شما نمی‌توانید به سادگی از آن خارج شوید. شناسایی علائم و اقدام به درمان تا حد زیادی به بیماران کمک می‌کنند.
علائم افسردگی اساسی چیست؟
اگرچه انواع افسردگی ممکن است تنها یک بار در طول زندگی شما رخ دهند، ولی افسردگی عمده می‌تواند چندین دوره در زندگی فرد ایجاد شود. در طول این دوره‌ها، علائم بیشتر در طول روز رخ می‌دهند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- احساس غم، اشک، پوچی یا ناامیدی
- طغیان خشم و تحریک پذیری حتی بر سر مسائل کوچک
- از دست دادن علاقه یا لذت در اکثر یا تمام فعالیت‌های عادی، مانند رابطه جنسی، سرگرمی‌ها یا ورزش
- اختلالات خواب، از جمله بی‌خوابی یا خواب زیاد
- خستگی و کمبود انرژی (بنابراین حتی کارهای کوچک تلاش بیشتری می‌خواهند)
- کاهش اشتها و کاهش وزن یا افزایش میل به غذا و افزایش وزن
- اضطراب یا بی قراری
- کند شدن تفکر، صحبت کردن یا حرکات بدن
- احساس بی ارزشی یا گناه، فکر کردنه به شکست‌های گذشته یا سرزنش خود
- مشکل در فکر کردن، تمرکز کردن، تصمیم‌گیری و به خاطر سپردن چیزها
- افکار مکرر درباره مرگ و خودکشی یا اقدام به خودکشی
- مشکلات فیزیکی غیر قابل توضیح، مانند کمردرد یا سردرد
برای بسیاری از افراد مبتلا، علائم افسردگی عمده معمولا آنقدر شدید هستند که باعث ایجاد مشکلات قابل توجه در فعالیت‌های روزمره مانند کار، مدرسه، فعالیت‌های اجتماعی یا روابط با دیگران می‌شوند. برخی از افراد ممکن است به طور کلی احساس بدبختی یا ناراحتی کنند، بدون اینکه واقعا دلیل آن را بدانند.
علت ایجاد افسردگی عمده چیست؟
علت دقیق این بیماری دقیقا مشخص نیست. با این حال، چندین عامل می‌توانند خطر ابتلا به افسردگی عمده یا MDD را افزایش دهند. ترکیبی از ژن‌ها و استرس می‌تواند بر شیمی مغز تاثیر بگذارند و توانایی حفظ ثبات خلق و خو را کاهش دهند. تغییرات در تعادل هورمون‌ها نیز ممکن است به ایجاد افسردگی عمده کمک کند. این بیماری می‌تواند به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- برخی شرایط پزشکی مانند سرطان یا کم کاری تیروئید
- انواع خاصی از داروها، از جمله استروئیدها
- سو استفاده در دوران کودکی
درمان افسردگی عمده چگونه صورت می‌گیرد؟
افسردگی عمده می‌تواند با دارو درمانی و روان درمانی بهبود یابد. در ادامه به طور جداگانه به بررسی هر کدام می‌پردازیم:
دارو درمانی برای افسردگی عمده
- مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
SSRI ها نوعی از داروهای ضد افسردگی هستند که اغلب برای درمان افسردگی عمده تجویز می‌شوند. SSRI ها با کمک به مهار تجزیه سروتونین در مغز عمل می‌کنند و در نتیجه مقادیر بیشتری از این انتقال دهنده عصبی را تولید می‌کنند. سروتونین ماده‌ای شیمیایی در مغز است که بر خلق و خوی ما تاثیر دارد و به ایجاد الگوهای خواب سالم کمک می‌کند.
افراد مبتلا به اختلال افسردگی عمده، اغلب دارای سطوح پایین سروتونین هستند، بنابراین SSRI می‌تواند علائم بیماری را با افزایش میزان سروتونین موجود در مغز تسکین دهد. این مهارکننده‌ها شامل داروهای شناخته شده‌ای مانند فلوکستین (پروزاک) و سیتالوپرام (سلکسا) هستند. این داروها عوارض جانبی کم و قابل تحملی دارند.
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs)
این‌ها نوع دیگری از داروهای ضد افسردگی هستند که اغلب برای مبتلایان به افسردگی عمده تجویز می‌شوند. این داروها بر سروتونین و نوراپی نفرین (نورآدرنالین) تاثیر می‌گذارند.
- سایر داروها
اگر داروهای عنوان شده به بهبود بیمار کمک نکنند، پزشک داروهای دیگری را پیشنهاد می‌دهد. داروهایی مانند: داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای و داروهایی که به عنوان ضد افسردگی های غیر معمول شناخته می‌شوند، از جمله بوپروپیون (ولبوترین).
ولی این داروها می‌توانند عوارض جانبی متعددی از جمله افزایش وزن و خواب آلودگی ایجاد کنند. مانند هر دارویی، مزایا و عوارض جانبی باید توسط پزشک سنجیده شوند. در ضمن برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی عمده در دوران بارداری یا شیردهی، ایمن نیستند. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
روان درمانی برای افسردگی عمده
روان درمانی که به عنوان درمان روانشناختی یا گفتار درمانی نیز شناخته می‌شود، می‌تواند به طور موثری افراد مبتلا به افسردگی عمده را درمان کند. این درمان شامل ملاقات منظم با یک درمانگر برای صحبت در مورد وضعیت شما و مسائل مرتبط است. روان درمانی می‌تواند به شما کمک کند:
- خود را با یک بحران یا رویداد استرس‌زای دیگر سازگار کنید
- به دیدگاهی متعادل برسید و به جای توجه به خلق و خوی فعلی خود، ارزش‌های اصلی خود را شناسایی کنید
- مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشید
- راه‌های بهتری برای کنار آمدن با چالش‌ها و حل مشکلات پیدا کنید
- عزت نفس خود را افزایش دهید
- احساس رضایت و کنترل زندگی خود را به دست آورید
یکی دیگر از درمان‌های احتمالی، گروه درمانی است که به شما امکان می‌دهد احساسات خود را با افرادی در میان بگذارید که می‌توانند با شرایطی که در حال گذراندن آن هستید، ارتباط برقرار کنند و باعث بهبود شما شوند.
سایر درمان ها برای افسردگی عمده
علاوه بر مصرف داروها و شرکت در جلسات روان درمانی، می‌توانید با ایجاد تغییراتی در عادات روزانه خود به بهبود علائم افسردگی ماژور کمک کنید.
- تغییرات در رژیم غذایی
غذاهای مغذی برای ذهن و بدن شما مفیدند و در حالی که هیچ غذایی نمی‌تواند افسردگی را درمان کند، برخی از انتخاب‌های غذایی سالم می‌توانند سلامت روان شما را بهبود بخشند. مواد غذایی زیر برای سلامت روان مناسب محسوب می‌شوند:
- اسیدهای چرب امگا 3 مانند سالمون
- ویتامین‌های گروه B مانند لوبیا و غلات کامل
- منیزیم موجود در مغزها، دانه‌ها و ماست
همچنین باید از نوشیدن الکل و غذاهای فرآوری شده خاص خودداری کنید. زیرا الکل سیستم عصبی را ضعیف می‌کند و در این صورت علائم شما بدتر می‌شوند.
- انجام ورزش به صورت منظم
اگرچه افسردگی عمده می‌تواند شما را بسیار خسته کند، اما فعالیت بدنی برای بیمار بسیار ضروری است. به ویژه ورزش در فضای باز و زیر نور متوسط خورشید، خلق و خوی شما را تقویت می‌کند و احساس بهتری به شما می‌دهد.
- خواب کافی
داشتن خواب کافی در هر شب ضروری است و می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما معمولا بین 7 تا 9 ساعت متغیر است. افراد مبتلا به افسردگی اغلب مشکل خواب دارند و برای درمان آن باید از پزشک کمک بگیرند.
درمان افسردگی اساسی چقدر طول می‌کشد و تا چه مدت دوام دارد؟
همانطور که عنوان شد، انواع زیادی از داروهای ضد افسردگی وجود دارند که با بهبود فرآیندهای شیمیایی مغز افراد، افسردگی اساسی را درمان می‌کنند. تاثیر کامل این داروها ممکن است تا چهار هفته طول بکشد و در این زمان به بالاترین سطح خود برسد.
طول روان درمانی نیز با توجه به شرایط و میزان ارتباط روانشناس و مراجعه کننده، مشخص می‌شود. اما معمولا داشتن 6 تا 8 جلسه روان درمانی می‌تواند به بهبودی کامل فرد کمک کند. در ضمن توصیه می‌شود که زیر 5 جلسه درمان خود را رها نکنید.
اما درباره ماندگاری درمان باید اینطور بگوییم که هیچ درمان قطعی و برگشت ناپذیری برای افسردگی وجود ندارد. این درمان‌ها برای بهبود اختلال و جلوگیری از عود مجدد بیماری هستند. اما برای اینکه از ابتلای دوباره به این بیماری جلوگیری شود، لازم است که به برنامه درمانی خود پایبند باشید. جلسات درمانی را منظم شرکت کنید و داروها را خودسرانه قطع نکنید.
افسردگی عمده را جدی بگیرید
افسردگی عمده اگر به مدت طولانی ماندگار شود، می‌تواند اختلالات جسمی زیادی را به وجود آورد، زندگی فرد را کاملا مختل کند و بیمار را به سمت خودکشی ببرد. برخی از بیماران به بستری شدن نیاز دارند و برخی دیگر در مدت کوتاه‌تری درمان می‌شوند. اما تمام این‌ها زمانی موثر هستند که شما به پزشک مراجعه کنید. ما در دکتردکتر شرایط نوبت دهی آنلاین را به وجود آورده است تا شما بتوانید بدون مراجعه حضوری، مشاوره شوید.
آیا افسردگی عمده یا MDD قابل درمان است؟
افسردگی عمده یک بیماری جدی، اما قابل درمان است. بسته به شدت علائم، پزشک شما درمان با داروهای ضد افسردگی را توصیه کند. همچنین ممکن است روان درمانی را پیشنهاد دهد که در آن بر وضعیت عاطفی شما تاکید می‌شود.
چطور بفهمیم افسردگی داریم یا خیر؟
افسردگی عمده با علائمی از خفیف تا شدید ظاهر می‌شود. احساس غم و اندوه، مشکل در خوابیدن یا خواب زیاد، احساس بی ارزشی یا گناه، از دست دادن انرژی، افزایش خستگی و از دست دادن علاقه یا لذت در فعالیت‌هایی که زمانی از آنها لذت می‌بردید، رایج‌ترین علائم آن هستند.
