علت بوی بدن چیست؟ + روش‌های رفع بوی بد بدن

بوی عرق یا بوی بد بدن ، موقعیت ناخوشایندی است که بنا به دلایل مختلف بروز می‌کند. علت بوی بد بدن، احتمالا مربوط به ژنتیک، اختلالات هورمونی، نوع تغذیه و ابتلا به بعضی از بیماری‌ها باشد. برای مثال، وجود اختلال در عملکرد تیروئید، پرکاری تیروئید و دیابت، از عوامل احتمالی بوی بد عرق هستند. برای رفع بوی بد بدن، بایستی به بهداشت فردی خود دقت کنید. اگر رفع نشد، به دکتر غدد مراجعه کرده تا از دلیل اصلی بدبویی عرق بدن خود مطلع شوید. برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی بوی بد بدن، علت آن و ارائه چند راهکار اختصاص می‌دهیم. برای مطالعه این مطلب به ۵ دقیقه زمان نیاز دارید. 

در پایان اگر سوالی در مورد علت بوی بدن بدن داشتید، می‌توانید در انتهای مطلب و در بخش نظرات مطرح کنید تا پزشک پاسخ دهد. 

علت بوی بد بدن در خانم‌ها و آقایان چیست؟

اولین علت بوی بد بدن، تماس عرق بدن با باکتری‌های پوست است. در حالت عادی، ممکن است عرق بدن بوی خاصی نداشته باشد؛ اما زمانی که ما عرق می‌کنیم و ترکیبات عرق با باکتری‌های پوست تماس پیدا می‌کند، بوی عرق می‌دهیم! جدا از این مورد، بوی بد بدن دلایل بسیاری دارد که باهم بررسی می‌کنیم:

• رعایت نکردن بهداشت شخصی؛ یکی از اصلی‌ترین دلایل بوی بد بدن است. زمانی که ما نسبت به زمان حمام و بهداشت شخصی خود بی‌توجه باشیم، باکتری‌ها روی پوست ما (به‌ ویژه در نواحی زیربغل) تجمع می‌‌کنند. نتیجه این تجمع، ایجاد بو‌های آزاردهنده است. همچنین، تعویض نکردن لباس‌های کثیف نیز دلیل دیگر بوی عرق است. 
• عوامل محیطی؛ محیط و موقعیت‌هایی که در آنها قرار می‌گیریم، می‌توانند عامل بوی بد بدن باشند. برای مثال، زندگی در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب یکی از عوامل محیطی است. 
• تغذیه؛ مصرف بعضی از مواد غذایی مانند پیاز، سیر و استفاده از ادویه‌های تند در غذا‌ها، عامل بروز بوی بد بدن هستند. زیرا این مواد غذایی، در جریان خون جذب شده و سپس از طریق عرق دفع می‌شوند. 
• اختلال‌های هورمونی؛ در دوران قاعدگی و یائسگی، تغییرات هورمونی یکی از عوامل ایجاد بوی بد بدن هستند. 
• ابتلا به بیماری‌های خاص؛ بیماری‌هایی مانند دیابت، مشکلات کبدی و کلیوی نیز از دلایل ایجاد بوی بد بدن هستند. زیرا باعث می‌شوند که سموم در بدن تجمع کنند. در صورت ابتلای فرد به بیماری‌های کبدی، احتمال دارد بوی بدن وی شبیه به بوی ماهی یا بوی آمونیاک باشد!

توجه داشته باشید که بوی بد بدن با تغییر فصول نیز مرتبط است. برای مثال، عامل تعریق شدید در تابستان، هوای گرم است و تمام افراد از کودکان گرفته تا سالمندان آن را تجربه می‌کنند.

بوی بد بدن نشانه چه بیماری‌هایی است؟‌ 

بوی بد بدن، ممکن است نشانه‌ای از ابتلا به چند بیماری خاص باشد. هرکدام از این بیماری‌ها را به همراه نکات مهم در جدول زیر آورده‌ایم:

در صورت ابتلا به هرکدام از بیماری‌ها مانند دیابت بایستی سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

علت بوی بد عرق چیست؟

عرقی که از غدد اکرین ترشح می‌شود، شامل آب و الکترولیت‌ است و معمولاً بوی خاصی ندارد؛‌ اما عرقی که غدد آپوکرین ترشح می‌شود، دارای پروتئین‌ و چربی‌ است که به محض ترشح، باکتری‌های سطح پوست به آنها حمله می‌کنند. نهایتاً آنها را تجزیه کرده و بوی نامطبوعی تولید می‌کنند.

نکته! اکرین و آپوکرین، غدد مهم تعریق بدن هستند که در تنظیم دمای بدن نیز وظایف مهمی دارند. 

علت بوی بد عرق زیر بغل زنان چیست؟

بوی بد عرق زیر بغل در زنان، معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی، یائسگی و بروز اختلال در عملکرد غدد بروز می‌کند. این اختلال، همچنین ممکن است میزان تعریق بدن را افزایش دهد. جزئیات مهم را در این خصوص باهم بررسی می‌کنیم:

• دوران قاعدگی؛ در این دوره، تغییرات هورمونی میزان تعریق را افزایش می‌دهند. در نتیجه، ممکن است فعالیت غدد آپوکرین افزایش یابد. 
• دوران یائسگی؛ کاهش استروژن احتمالاً بر روند تولید عرق تاثیر دارد. همچنین می‌تواند بوی عرق را هم تغییر بدهد. 
• هیپرهیدروزیس؛ به معنای عرق کردن بسیار زیاد و غیرطبیعی است که در نتیجه فعالیت زیاد غدد عرق بروز می‌کند.

توجه داشته باشید که بوی بد بدن با تغییر فصول نیز مرتبط است. برای مثال، عامل بوی بد بدن در تابستان، هوای گرم است.

سایر دلایل ایجاد بوی بد بدن

علاوه‌بر، عوامل مطرح‌شده در بالا، شرایط دیگری هم وجود دارند که بدن انسان دچار تعریق بیش از حد و بوی بد ناشی از آن می‌شود. در ادامه، به این دلایل ایجاد بوی بدن پرداخته‌ایم:

• استرس و اضطراب؛ زمانی که استرس داریم، سیستم سمپاتیک میزان فعالیت خود را افزایش می‌دهد. از‌این‌رو، غدد تعریق نیز عرق بیشتری ترشح می‌کنند.
• عادات غذایی نادرست؛ مصرف مقادیر زیادی از قند، چربی و غذا‌های فرآوری شده، تاثیر زیادی در ایجاد بوی بد بدن دارند. در نتیجه، انتخاب یک رژیم غذایی متعادل برای از بین بردن بوی عرق موثر است.
• مصرف الکل و استعمال دخانیات؛ الکل از طریق خون جذب شده و از طریق عرق دفع می‌شود. از‌این‌رو، بدیهی است که در ایجاد بوی بد بدن تاثیر داشته باشد. همچنین، سموم موجود در دخانیات نیز در این خصوص بی‌تاثیر نیستند.

چنانچه به‌طور مداوم با بوی بد بدن خود مواجه هستید، حتما با مراجعه به دکتر غدد، ارزیابی‌های دقیق‌تری برای یافتن علت بوی بد بدن خود انجام دهید.

چگونه بوی بد بدن را رفع کنیم؟

برای رفع بوی بد بدن گزینه‌های متعددی پیش‌ رو دارید. در قدم اول، بایستی بهداشت شخصی خود را رعایت کنید، مرتب دوش بگیرید و لباس‌های خود را تعویض کنید. در صورتی که این روش کارساز نبود، بهتر است ابتدا به دکتر غدد و سپس به دکتر پوست مراجعه کنید. همچنین، می‌توانید با کمک روش‌های خانگی و شوینده‌های مناسب نیز این مشکل را مدیریت کنید. روش‌های رفع بوی بدن در تمام گروه‌های سنی تاحدودی یکسان است. برای مثال، برای رفع بوی بد بدن سالمندان نیز رعایت بهداشت شخصی بسیار مهم است. 

روش های پزشکی و دارویی

درمان‌های دارویی و پزشکی، در درمان بوی عرق بسیار موثر‌ هستند. برای مثال، دکتر پوست بعد از بررسی شرایط جسمانی شما، دارو‌های ضدتعریق مانند قرص برای بوی بد بدن را تجویز خواهد کرد. یکی از این داروها، کلرید آلومینیوم است. این دارو ضدتعریق بوده و به منظور کاهش میزان تعریق تجویز می‌شود. سایر روش‌های پزشکی موارد زیر را شامل می‌شوند:

• تزریق بوتاکس؛ بعضی از گزارش‌های مدعی‌اند که تزریق بوتاکس زیر بغل می‌تواند میزان تعریق را از ۸۲ تا ۸۷ درصد کاهش دهد. 
• سبک درمانی یونتوفورز؛ روشی غیرتهاجمی برای درمان بوی عرق است. در این روش، ابتدا فرد دست‌ها، پاها یا زیربغل‌های خود را در محلولی قرار می‌دهد که الکترود‌های دستگاه در آن قرار دارند. سپس، دستگاه یونتوفور جریان الکتریکی خفیفی را از طریق جریان آب به بدن منتقل می‌کند. این جریان الکتریکی، منافذ غدد عرق را مسدود می‌کند. در نتیجه میزان تولید عرق کاهش می‌یابد.
• انجام جراحی؛ زمانی که اقدام‌های دارویی و حتی بوتاکس نیز موثر نباشد، احتمال دارد پزشک متخصص انجام جراحی را تجویز کند. یکی از این جراحی‌ها، جراحی آندوسکوپی سمپاتکتومی قفسه سینه است. در این روش، پزشک اعصاب کنترل‌کننده عرق را در زیر پوست از کار می‌اندازد. 

به نقل از یک مقاله در وب‌سایت معتبر medicalnewstoday،

با استناد به یک بررسی میدانی در سال ۲۰۱۹، کیفیت زندگی افرادی که عمل آندوسکوپی سمپاتکتومی قفسه سینه را انجام دادند، به‌طور قابل توجهی بهبود یافته است. 

البته توجه داشته باشید که این گزینه، آخرین راه حل است. زیرا احتمال دارد که هنگام عمل، به اعصاب و شریان‌های اطراف نیز آسیب برسد.

روش‌های خانگی رفع بوی بد بدن

درمان‌های خانگی برای رفع بوی عرق، معمولا موثر هستند. یعنی اگر شما بیماری یا مشکلات هورمونی نداشته باشید، به راحتی می‌توانید با روش‌های خانگی بوی عرق خود را رفع کنید. پس بهتر است ابتدا روش‌های خانگی را امتحان کنید. اگر کارساز نبودند، به پزشک متخصص مراجعه کنید. بعضی از این روش‌ها را باهم بررسی می‌کنیم:

• سعی کنید حداقل یک بار در روز دوش بگیرید.
• بعد از تمرین یا ورزش حتماً دوش بگیرید.
• از روغن نارگیل استفاده کنید.
• از لیموی تازه استفاده کنید.
• چای شنبلیله میل کنید.
• چای سبز میل کنید.
• از سرکه سیب استفاده کنید.
• از زاج استفاده کنید.
• آب کافی بنوشید.

روغن‌های طبیعی را می‌توانید به صورت موضعی به زیربغل‌های خود بزنید. یا اینکه، زیر بغل‌های خود را با آبلیمو و سرکه ماساژ دهید؛ اما حتما پیش از اقدام با دکتر پوست مشورت کنید.

استفاده از شوینده و صابون‌های مناسب

هنگام حمام کردن، بهتر است که به نوع شوینده‌ها و صابون‌هایی که استفاده می‌کنید توجه داشته باشید. برای مثال، استفاده از صابو‌ن‌های ضدباکتری، صابون‌های حاوی عصاره گیاهی و شویند‌‌ه‌های طبیعی انتخاب‌های مناسبی هستند. موارد جزئی‌تر را باهم بررسی می‌کنیم:

• صابون‌های ضدباکتری؛ این صابون‌ها، باکتری‌های سطح پوست را از بین می‌برند. در نتیجه، عرق بدن بو نمی‌دهد. برای مثال، صابون‌های مانند تریکلوزان و کلرهگزیدین در کاهش بو عرق موثر‌اند.
• صابون‌های حاوی عصاره‌های گیاهی؛ این صابون‌ها، به‌دلیل داشتن عصاره‌های گیاهی مانند چای سبز، آلوئه‌ورا و اسطوخودوس، بوی عرق را کاهش می‌دهند. همچنین خواص ضدباکتریایی دارند و پوست را تسکین می‌دهند.

بهتر است پیش از استفاده از هرنوع صابون، شامپو و شوینده طبیعی، نوع محصولات را متناسب با پوست خود انتخاب کنید. در این خصوص، دکتر پوست می‌تواند شما را راهنمایی کند.

چگونه از بروز بوی بد بدن پیشگیری کنیم؟

برای پیش‌گیری از بوی عرق، بایستی یک روز در میان حمام کنید. همچنین، زیر بغل‌های خود را با صابون‌های ضد باکتری یا سایر صابون‌های گیاهی بشویید. اقدام‌های مهم دیگری نیز در این خصوص می‌توانید انجام دهید که باهم بررسی می‌کنیم:

• حمام کنید؛ اولین روش پیش‌گیری بوی عرق، حمام کردن و شست‌وشوی منظم بدن است. همچنین، بهتر است زیر‌بغل‌های خود را با صابون‌های ضدباکتری بشویید.
• لباس‌های خود را تعویض کنید؛ بعد از هربار حمام، باید لباس‌های تمیز بپوشید. همچنین، بهتر است لباس از جنس پارچه‌های نخی و گشاد بپوشید.
• مو‌های زائد بدن خود را اصلاح کنید؛ زمانی که در زیربغل‌ها، یا سایر نواحی غدد عرق، مو داشته باشید، میزان تبخیر عرق کاهش می‌باید. یعنی، شما به باکتری‌ها فرصت می‌دهید تا چربی و پروتئین عرق شما را تجزیه کنند. در نتیجه، شیو یا اصلاح مو‌های زائد، در کاهش بوی عرق تاثیر بسزایی دارند. 
•  از ضدتعریق‌های زیر‌بغل استفاده کنید؛ مواد موجود در ضدتعریق‌ها، میزان فعالیت باکتری‌های سطح پوست را کاهش می‌دهند. در نتیجه، شدت بوی عرق نیز کاهش می‌یابد. در صورتی که از دئودورانت ضدتعریق زیربغل استفاده نکنید، رطوبت بدن شما در مواجهه با لباس بیشتر می‌شود. با افزایش میزان عرق، این رطوبت نیز افزایش می‌یابد و لباس شما بو می‌گیرد. 
• رژیم غذایی خود را اصلاح کنید؛ مصرف سیر، پیاز و ادویه‌های تند، می‌توانند میزان بوی عرق را افزایش دهند. در نتیجه، کاهش مصرف آنها، بوی عرق را کاهش خواهد داد. 
• میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید؛ مواد مغذی، به‌دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی، بدن را از سموم پاکسازی می‌کنند.

در حالت کلی، برای جلوگیری از بوی عرق، لطفاً بهداشت فردی خود را رعایت کنید. همچنین، استفاده از محصولات بهداشتی و خوش‌بو‌کننده‌های استاندارد را نیز جدی بگیرید.

برای رفع بوی بد عرق به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

برای پیگیری علت بوی بدن، باید به دکتر غدد و دکتر پوست مراجعه کنید. این متخصصان، برای تشخیص علت بوی بد بدن ابتدا در مورد میزان فعالیت هورمون‌ها از شما سوال می‌کنند. برای این کار انجام یکسری آزمایش‌ها ضروری است. برای مثال، آزمایش خون، آزمایش اختلال‌ عملکرد تیروئید و در کل، بررسی میزان متابولیسم بدن از این دست هستند. بعد از تشخیص نهایی، دکتر غدد و دکتر پوست، برای رفع بوی بد بدن، مصرف دارو‌های خاص یا استفاده از صابون‌های خاص را تجویز می‌کنند. اگر در این خصوص به کمک‌های تخصصی‌تری نیاز دارید، می‌توانید با مراجعه به بخش نوبت‌دهی آنلاین مجله دکتردکتر، از بهترین متخصصین سراسر ایران نوبت ویزیت دریافت کنید.

منابع:

medicalnewstoday.com

webmd.com

سوالات متداول بوی بد بدن