کلاستروفوبیا یک فوبیا موقعیتی است که ناشی از ترس غیرمنطقی و شدید از فضاهای تنگ یا شلوغ است. کلاستروفوبیا می تواند توسط موارد زیر ایجاد شود:
- محبوس شدن در اتاقی بدون پنجره
- گیر افتادن در آسانسور شلوغ
- رانندگی در یک بزرگراه شلوغ
کلاستروفوبیا یکی از رایج ترین فوبیاها است. اگرچه کلاستروفوبیا یک وضعیت پانیک نیست اما اگر کلاستروفوبیا را تجربه می کنید، ممکن است احساس کنید که دچار حمله پانیک شده اید. برای برخی افراد، کلاستروفوبیا ممکن است خود به خود ناپدید شود. برخی دیگر ممکن است برای مدیریت و کنار آمدن با علائم خود به درمان نیاز داشته باشند.
علائم کلاستروفوبیا
علائم کلاستروفوبیا به دنبال محرکی برای فوبیا، مانند قرار گرفتن در یک اتاق بسته یا یک فضای شلوغ ظاهر می شود. آنچه شما یک فضای کوچک در نظر می گیرید، بسته به شدت فوبیا می تواند متفاوت باشد. هنگامی که علائم کلاستروفوبیا را تجربه می کنید، احساس می کنید که دچار حمله پانیک شده اید. علائم کلاستروفوبیا می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تعریق
- لرزیدن
- گرگرفتگی
- احساس ترس یا وحشت شدید
- مضطرب شدن
- تنگی نفس
- هایپرونتیلاسیون
- افزایش ضربان قلب
- سفتی یا درد قفسه سینه
- حالت تهوع
- احساس ضعف یا سبکی سر
- احساس گیجی یا سردرگمی
این علائم می تواند خفیف یا شدید باشد. اگر دچار کلاستروفوبیا باشید، ممکن است:
- از موقعیت‌های تحریک‌کننده مانند سوار شدن در هواپیما، مترو، آسانسور یا خودرو در هنگام ترافیک سنگین اجتناب کنید.
- به طور خودکار و اجباری در هر فضایی که وارد می شوید به دنبال خروجی ها بگردید
- وقتی در اتاق هستید از بسته شدن درها بترسید
- هنگامی که در یک مکان شلوغ هستید نزدیک یا مستقیماً در کنار خروجی ها بایستید
بسیاری از موقعیت ها باعث ایجاد کلاستروفوبیا می شوند. محرک ها می توانند شامل موارد زیر باشند:
- بودن در یک اتاق کوچک بدون پنجره
- سوار شدن به هواپیما یا ماشین کوچک
- بودن در یک آسانسور شلوغ
- انجام ام آر آی یا سی تی اسکن
- ایستادن در یک اتاق بزرگ، اما شلوغ، مانند یک مهمانی یا کنسرت
- ایستادن در کمد لباس
مکان های دیگری که می توانند باعث ایجاد کلاستروفوبیا شوند عبارتند از:
- سرویس های بهداشتی عمومی
- کارواش
- درهای چرخان
- اتاق های رختکن فروشگاه
- غارها یا فضاهایی که باید در آن ها خزید
- تونل ها
علائم کلاستروفوبیا ممکن است در شرایط دیگری که در بالا ذکر نشده است نیز، ایجاد شود. همچنین ممکن است یک فضای کوچک یا محدود برای شما متفاوت باشد. این امر به این دلیل است که مردم از فضای شخصی یا “نزدیک” حس منحصر به فرد خود را دارند. مطالعه‌ای در سال 2011 نشان داد که افرادی که فضاهای “نزدیک” بزرگ‌تری در اطراف بدنشان دارند، با شکسته شدن این فضا، بیشتر احساس تنگناهراسی می‌کنند. بنابراین، اگر فضای شخصی شما 6 فوت است، و شخصی در فاصله 4 فوتی ایستاده است، ممکن است شروع به وحشت کنید.
علل کلاستروفوبیا
اطلاعات کمی در مورد عوامل ایجاد کننده کلاستروفوبیا وجود دارد. عوامل محیطی ممکن است نقش مهمی ایفا کنند. افراد معمولاً در دوران کودکی یا در سال های نوجوانی دچار کلاستروفوبیا می شوند. کلاستروفوبیا می تواند با اختلال عملکرد آمیگدال یعنی بخشی از مغز که نحوه پردازش ترس را کنترل می کند، مرتبط باشد. همچنین این فوبیا می تواند ناشی از یک رویداد آسیب زا مانند موارد زیر باشد:
- گیر افتادن در یک فضای تنگ یا شلوغ برای مدت طولانی
- تجربه تلاطم در هنگام پرواز
- تنبیه شدن با قفل کردن در و قرار گرفتن در یک فضای کوچک، مانند حمام
- گیر افتادن در حمل و نقل عمومی شلوغ
- رها شدن در یک فضای تنگ، مانند کمد، به صورت تصادفی
همچنین اگر با والدین یا یکی از اعضای خانواده که این فوبیا را دارد، بزرگ شده باشید، احتمال ابتلا به کلاستروفوبیا بیشتر است. اگر کودکی ببیند که دوستش از یک فضای کوچک و بسته می ترسد، ممکن است ترس و اضطراب را با موقعیت های مشابه مرتبط کند.
تشخیص کلاستروفوبیا
اگر علائم شما پایدار شده است یا متوجه می شوید که علائم فیزیکی ترس در زندگی روزمره تداخل ایجاد می کند، با پزشک تماس بگیرید. تشخیص زودهنگام می تواند به شما در مدیریت علائم کمک کند. پزشک علائم را بررسی می کند و معاینه فیزیکی انجام می دهد. آنها همچنین سابقه ترس بیش از حد شما را برای موارد زیر بررسی می کنند:
- ترس با شرایط دیگری مرتبط نیست
- ممکن است ناشی از پیش بینی یک رویداد باشد
- باعث ایجاد حملات اضطرابی مرتبط با محیط می شود
- فعالیت های عادی روزانه را مختل می کند
درمان کلاستروفوبیا
کلاستروفوبیا بیشتر با روان درمانی درمان می شود. انواع مختلف مشاوره ممکن است کمک کند بر ترس خود غلبه و محرک های خود را مدیریت کنید. شما باید با پزشک خود در مورد اینکه چه نوع درمانی بهتر عمل می کند صحبت کنید. درمان ممکن است شامل یکی از موارد زیر باشدک
درمان شناختی رفتاری (CBT)
یک درمانگر شناختی رفتاری به شما می آموزد که چگونه افکار منفی ناشی از موقعیت هایی که باعث ایجاد کلاستروفوبیا می شود را مدیریت و تغییر دهید. با یادگیری تغییر افکارتان، می توانید یاد بگیرید که واکنش خود را به این موقعیت ها تغییر دهید.
رفتار درمانی عاطفی منطقی (REBT)
REBT یک شکل عمل گرا از CBT است که بر زمان حال تمرکز دارد. REBT به نگرش ها، احساسات و رفتارهای ناسالم می پردازد و شامل باورهای غیرمنطقی بحث برانگیز است تا به افراد کمک کند تا جایگزین های واقعی و سالم را پیدا کنند.
آرامش و تجسم
درمانگران تکنیک‌های تمدد اعصاب و تجسم مختلفی را برای استفاده در موقعیت‌های کلاستروفوبیک ارائه می‌کنند. تکنیک‌ها ممکن است شامل تمرین‌هایی مانند شمارش معکوس از 10 یا تصور کردن یک فضای امن باشد. این تکنیک ها ممکن است به آرام کردن اعصاب و کاهش هراس کمک کند.
درمان از طریق مواجهه
مواجهه درمانی معمولاً برای درمان شرایط اضطرابی و فوبیا استفاده می شود. در این درمان، در موقعیت غیرخطرناکی که باعث ایجاد کلاستروفوبیا برای مقابله و غلبه بر ترس می شود، قرار می گیرید. ایده این است که هر چه بیشتر در معرض چیزی باشید که شما را می ترساند، کمتر از آن می ترسید.
دارو
همچنین ممکن است پزشک داروهای ضد افسردگی یا یک داروی ضد اضطراب را برای کمک به درمان هراس و علائم فیزیکی تجویز کند. معمولاً از داروها علاوه بر درمان های ذکر شده استفاده می شود.
نکاتی برای مدیریت کلاستروفوبیا
بسیاری از افراد مبتلا به کلاستروفوبیا از فضاهایی که باعث ایجاد این بیماری می شوند اجتناب می کنند. اما این راه حل بلند مدت خوبی نیست، زیرا ممکن است در نهایت در موقعیتی ترسناک اما اجتناب ناپذیر قرار بگیرید. در اینجا چند راه برای مقابله با حمله وجود دارد:
- به آرامی و عمیق نفس بکشید و در هر نفس تا سه بشمارید.
- روی یک چیز ایمن مانند گذر زمان بر روی ساعتتان تمرکز کنید.
- به طور مکرر به خود یادآوری کنید که ترس و اضطراب شما از بین خواهد رفت.
- با تکرار اینکه ترس غیرمنطقی است، آنچه را که باعث حمله فوبیا می شود به چالش بکشید.
- مکان یا لحظه ای را تجسم کنید که به شما آرامش می دهد و روی آن تمرکز کنید.
همچنین مهم است که در هنگام وقوع حمله مقاومت نکنید. ممکن است بخواهید از وقوع حمله جلوگیری کنید، اما اگر نتوانید آن را متوقف کنید، اضطراب شما افزایش می یابد. در عوض، بپذیرید که حمله در حال رخ دادن است، به خود یادآوری کنید که تجربه این احساسات اشکالی ندارد، به خودتا.ن اطمینان دهید که این موقعیت تهدید کننده زندگی نیست، و به یاد داشته باشید که از بین خواهد رفت.
نتیجه گیری
کلاستروفوبیا قابل درمان است و افراد می توانند از این وضعیت بهبود یابند. برای برخی افراد، کلاستروفوبیا با افزایش سن از بین می رود. اگر اینطور نیست، راه‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید ترس و علائم فیزیکی خود را درمان کرده و همچنین محرک‌های خود را برای داشتن یک زندگی فعال و رضایت‌بخش مدیریت کنید.
منبع : healthline
