علت درد سمت راست شکم میتواند مشکلات ساده‌ای مانند یبوست تا بیماری‌های جدی‌تر مانند مشکلات کبد و کلیه باشد. این درد گاهی مقطعی است، اما در موارد شدید نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد.
مراجعه به پزشک گوارش برای شناسایی علت اصلی و دریافت درمان مناسب، ضروری است. درمان معمولاً شامل دارو و تغییر سبک زندگی است. در این مطلب از دکتردکتر، همه چیز درباره این نوع درد بررسی شده است.
اگر سوالی دارید، می‌توانید در انتهای همین مطلب و در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر، پاسخ دهد.
علت درد در سمت راست شکم چیست؟
درد در سمت راست شکم به دلیل تحریک یا آسیب به اندام‌ها و بافت‌های این ناحیه ایجاد میشود. این قسمت شامل اندام‌هایی مانند کبد، کیسه صفرا، کلیه راست، آپاندیس، و بخش‌هایی از روده بزرگ و کوچک است.
وقتی این اندام‌ها تحت تأثیر عواملی مانند التهاب، انسداد، عفونت یا آسیب قرار می‌گیرند، سیگنال‌های درد از اعصاب ناحیه به مغز ارسال میشود.
همچنین تجمع گاز، اسپاسم عضلات یا مشکلات گوارشی می‌توانند دیواره روده یا سایر بافت‌ها را تحریک کنند و درد ایجاد کنند. شدت و محل درد بسته به علت آن متفاوت است و میتواند از یک ناراحتی خفیف تا درد شدید و ناگهانی متغیر باشد.
در ادامه تمامی دلایل این مشکل را بررسی خواهیم کرد اما قبل از آن، در جدول زیر خلاصه‌ای از آن را در اختیار شما قرار خواهیم داد:
| نوع مشکل | نوع درد و علائم همراه با آن |
|---|---|
| مشکلات کلیوی | درد که به پشت یا کشاله ران سرایت می‌کند، ادرار دردناک، ادرار بد بو، تکرار ادرار، خون در ادرار، تب، تهوع یا استفراغ |
| بیماری کبد | درد سمت راست شکم، پوست زرد (زردی)، حساسیت شکم، تهوع یا استفراغ، ادرار تیره، تب، خستگی، کاهش وزن بدون دلیل |
| پره اکلامپسی | افزایش فشار خون، درد سمت راست زیر دنده‌ها، سردرد شدید، تهوع یا استفراغ، کاهش ادرار، پروتئین در ادرار، مشکلات کلیه یا کبد، تاری دید یا حساسیت به نور و تنگی نفس |
| مشکلات کیسه صفرا | درد سمت راست زیر دنده‌ها که چندین ساعت طول می‌کشد، تهوع و استفراغ، تب، لرز، ادرار تیره یا مدفوع رنگی، پوست زرد (زردی) |
| سوءهاضمه، گاستریت و زخم‌های گوارشی | دردهای موقتی همراه با سوزش |
| مشکلات پانکراس | درد که به آرامی زیاد میشود به همراه تهوع یا استفراغ، تب و افزایش ضربان قلب |
یبوست
یبوست و خشکی مزاج باعث میشود که برای مدتی طولانی، مثلا بیش از چند روز، نتوانید مدفوع خود را تخلیه کنید و دچار درد در ناحیه راست شکم شوید. این مسئله، مشکلاتی مانند احساس فشار در کل شکم، درد راست و پایین شکم یا نفخ و ورم شکم را به‌همراه دارد.
آپاندیسیت
آپاندیس یک زائده در دستگاه گوارش است که اگر ملتهب شود، باعث علت درد شکم سمت راست و اطراف ناف میشود. اگر التهاب ادامه پیدا کند، درد کم‌کم به سمت راست و پایین شکم کشیده میشود.
اگر علت درد زیر شکم سمت راست در زنان، آپاندیسیت باشد، احتمالا علائم دیگری مثل تهوع و استفراغ، تب با درجه پایین، یبوست یا اسهال و از دست دادن میل به غذا را نیز دارید.
اگر این درد همراه با کاهش اشتها و حالت تهوع باشد، حتما به دکتر گوارش مراجعه کنید.
پاره شدن فتق
پارگی فتق زمانی رخ می‌دهد که یک عضو بدن از طریق سوراخی در عضله یا بافتی که آن را در جایگاهش نگه‌داشته، خارج شود. این اتفاق میتواند منجر به برآمدگی یا تورم قابل مشاهده در ناحیه آسیب دیده شود و دلیل درد سمت راست شکم باشد.
شایع‌ترین علائم بیماری فتق اینگوئینال، برآمدگی یا توده در منطقه است. پس اگر سمت راست شکم بیرون‌زدگی داشته باشد، نشان از فتق خواهد بود. در مقاله فتق چیست، می‌توانید اطلاعات بیشتری در این رابطه به دست بیاورید.
سندرم روده تحریکپذیر
سندروم روده تحریکپذیر (IBS) یا روده عصبی با گرفتگی عضلات، درد شکم، نفخ، درد روده سمت راست، اسهال و یبوست مشخص میشود. برای تشخیص سندروم روده تحریکپذیر باید حداقل ۳ تا ۶ ماه علائم را به طور متناوب تجربه کنید. از علائم آن می‌توان به اسهال شدید، یبوست متناوب با اسهال و برآمدگی شکم اشاره کرد.
درد قاعدگی
درد سمت راست شکم در قاعدگی به علت انقباض رحم و درد سمت راست پایین شکم است. اگر میزان این انقباضات رحم، بسیار قوی باشد، باعث مسدود شدن عروق نزدیک به آن میشود.
در نتیجه، اکسیژن‌رسانی به رحم متوقف شده و همین کمبود اکسیژن منجر به درد میشود. علت درد سمت راست شکم و همچنین پایین، نزدیک رحم، درد قاعدگی است که در روز اول اتفاق می‌افتد.
سنگ کلیه
اگر کلیه راست شما دارای سنگ باشد، ممکن است درد سمت راست شکم و کشاله ران داشته باشید. درد سنگ کلیه حالتی مثل تیر کشیدن دارد و ممکن است از سمت راست شکم تا ران وجود داشته باشد.
مسمومیت غذایی
هنگامی که با مسمومیت غذایی و به همراه آن، استفراغ خونی و مدفوع سیاه مواجه می‌شوید، بهترین کار این است که بلافاصله مصرف غذاهای جامد را برای حداقل ۲۴ ساعت متوقف کنید.
این کار، به کاهش فشار بر سیستم گوارشی کمک می‌کند. مصرف آب و نوشیدنی‌های سبک بدون شکر، نقش کلیدی در بازیابی بدن دارند.. به مرور زمان، می‌توان با مصرف غذاهای نرم و ساده مانند سوپ و برنج، به تغذیه عادی بازگشت.
اختلالات کبدی
کبد اگر آسیب ببیند علائم متعددی از خود نشان می‌دهد که یکی از آن‌ها درد در سمت راست شکم و بالای آن است. اگر شما به همراه درد شکم علائمی مثل ضعف، بی اشتهایی، حالت تهوع، احساس ناخوشی در شکم، زرد شدن رنگ پوست و چشم‌ها داشته باشید، ممکن است دچار اختلالات کبدی باشید.
اختلال عملکرد کیسه صفرا
کیسه صفرا در زیر کبد و در بخش بالایی و سمت راست شکم قرار دارد و نقش مهمی در فرایند هضم و جذب مواد غذایی دارد. کیسه صفرا بین کبد و روده قرار می‌گیرد و معمولا علت درد سمت راست شکم است. درد سمت راست شکم، تهوع، استفراغ و تغییر رنگ ادرار و مدفوع، از دیگر علائم اختلال در این عضو هستند.
مشکلات قلبی و درد سمت راست شکم
مشکل قلبی یکی از دیگر دلایل درد سمت راست شکم است. هرچند که ناحیه بروز این درد ممکن است از زیر فک تا بالای ناف باشد. در صورتی که از قبل سابقه حمله قلبی داشته‌اید یا قبلا پزشک به شما درباره بیماری گرفتگی رگ‌های قلبی اخطار داده، هنگام درد در سمت راست شکم و بالای آن، بیشتر احتیاط کرده و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
بیماری‌های تنفسی
بیماری تنفسی میتواند باعث ایجاد درد پایین شکم سمت راست شود. گاهی عفونت‌های ریه (ذات‌الریه) در قسمت‌های پایینی ریه‌ها ممکن است دردی در پایین قفسه سینه و بالای شکم ایجاد کنند.
این عفونت‌ها درد سمت راست شکم را ایجاد می‌کنند. در این حالت، هر نفس کشیدنی میتواند باعث درد در شکم شود.
علت درد سمت راست شکم در زنان
بعضی بیماری‌ها در زنان باعث درد در سمت راست زیر شکم می‌شوند که با علائمی مانند درد حین رابطه جنسی، حالت تهوع، قاعدگی غیرعادی، خونریزی واژنی، ترشحات قهوه‌ای و گاهی درد هنگام ادرار یا اجابت مزاج همراه است.
این بیماری‌ها شامل کیست تخمدان، اندومتریوز، بیماری التهابی لگن، پیچ خوردگی تخمدان، دوران تخمک‌گذاری، حاملگی خارج رحمی و درد قاعدگی هستند. اگر درد ادامه پیدا کند، مشاوره با پزشک متخصص زنان ضروری است تا علت دقیق تشخیص و درمان مناسب انجام شود.
علت درد سمت راست شکم در مردان
بیماری‌هایی مانند فتق اینگوینال و پیچ‌خوردگی بیضه می‌توانند باعث درد در سمت راست شکم و درد زیر شکم مردان شوند. فتق اینگوینال به بیرون‌زدگی بافت چربی از زیر پوست شکم مربوط است، در حالی که پیچ‌خوردگی بیضه به جابه‌جایی طناب‌های اسپرماتیک اشاره دارد. این مشکل با علائمی مانند درد هنگام ادرار، تهوع، استفراغ و تورم کیسه بیضه همراه است.
در صورت درد شدید و ناگهانی در بیضه‌ها، حتی اگر درد برطرف شود، باید فوراً به متخصص مراجعه کرد، زیرا درمان سریع برای جلوگیری از آسیب به بافت بیضه ضروری است.
علت درد سمت راست شکم بعد از غذا خوردن چیست؟
غذا خوردن افراطی میتواند باعث فشار به معده و روده‌ها و در نتیجه درد سمت راست شکم شود. همچنین، مسمومیت غذایی ناشی از مصرف مواد آلوده به باکتری‌ها و ویروس‌ها میتواند علائمی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و درد شکم را ایجاد کند.
برای جلوگیری از این مشکلات، بهتر است غذاهایی بخورید که مدت طولانی‌تری شما را سیر نگه دارند، لقمه‌ها را آرام جویده و از خوردن غذا در حین تماشای تلویزیون یا کار با کامپیوتر خودداری کنید.
همچنین، قبل از احساس سیری کامل، غذا خوردن را متوقف کرده و از نوشیدن آب هنگام غذا خوردن پرهیز کنید تا عملکرد معده مختل نشود.
علت درد سمت راست بالای شکم زیر دنده چیست؟
اگر شکم را به چهار قسمت تقسیم کنیم، ربع بالا سمت راست شامل اندام‌های مهمی مانند کبد، کلیه، کیسه صفرا، پانکراس و روده‌هاست. هر اختلال در این اندام‌ها میتواند باعث درد در این ناحیه شود.
برخی علل شایع درد در این قسمت عبارتند از:
- مشکلات کلیوی مانند سنگ کلیه یا عفونت
- هپاتیت و سرطان کبد
- مشکلات کیسه صفرا
- سوءهاضمه
- گاستریت و زخم گوارشی
- مشکلات پانکراس
- آسیب‌های جسمی
در صورتی که مشکل کلیوی داشته باشید، درد ممکن است به پشت یا کشاله ران منتقل شود. در جدول زیر، این دردها و علائم را بررسی کرده‌ایم:
| نوع مشکل | نوع درد و علائم همراه با آن |
| مشکلات کلیوی | دردی که به پشت و یا کشاله ران سرایت می‌کند، ادرار دردناک، ادرار بد بو، تکرر ادرار، خون در ادرار، تب، تهوع یا استفراغ |
| بیماری کبد | درد سمت راست به همراه پوست زرد (زرد)، حساسیت شکم، تهوع یا استفراغ، ادرار تیره، تب، خستگی و کاهش وزن بدون دلیل |
| پره اکلامپسی | افزایش فشارخون با درد سمت راست زیر دنده‌ها، سردرد شدید، تهوع یا استفراغ، کاهش ادرار، پروتئین در ادرار، مشکلات کلیه یا کبد، تاری دید یا حساسیت به نور و تنگی نفس |
| مشکلات کیسه صفرا | درد سمت راست زیر دنده‌ها که چندین ساعت طول بکشد، تهوع و استفراغ، تب، لرز، ادرار تیره یا مدفوع رنگی، پوست زرد (زردی) |
| سوءهاضمه، گاستریت، و زخم‌های گوارشی | دردهای موقتی همراه با سوزش |
| مشکلات پانکراس | دردی که به آرامی زیاد میشود به همراه تهوع یا استفراغ، تب و افزایش ضربان قلب |
درد سمت راست شکم که به پشت میزنه، نشانه چیست؟
درد سمت راست شکم که به پشت منتشر میشود، میتواند نشانه مشکلات زیر باشد:
- سنگ یا عفونت کیسه صفرا؛ معمولاً باعث درد در قسمت بالای سمت راست شکم میشود که به پشت یا شانه راست منتشر میشود.
- مشکلات کلیوی؛ مانند سنگ کلیه یا عفونت کلیه، درد شدیدی ایجاد می‌کند که ممکن است از پهلو به پشت منتشر شود.
- پانکراتیت؛ التهاب پانکراس میتواند درد در قسمت بالای شکم ایجاد کند که به پشت گسترش می‌یابد.
- مشکلات عضلانی یا ستون فقرات؛ ممکن است درد را به شکم و پشت منتقل کند.
اگر درد شدید، مداوم یا با علائمی مانند تب، تهوع یا تغییر در ادرار همراه است، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص درد سمت راست شکم چگونه صورت می‌گیرد؟
درد سمت راست شکم میتواند ناشی از مشکلات مختلفی مانند بیماری‌های کلیوی، روده‌ها یا قلب باشد. برای تشخیص دقیق، پزشک باید آزمایش‌های مختلفی را انجام دهد. معمولاً آزمایش‌هایی مانند:
- آزمایش خون
- مدفوع یا ادرار
- سی‌تی‌اسکن
- کولونوسکوپی
- الکتروکاردیوگرام
- سونوگرافی
- تصویربرداری با اشعه ایکس از شکم
برای بررسی علت درد انجام میشود.
بسته به نتایج این آزمایش‌ها، درمان مناسب تعیین خواهد شد. شرح دقیق علائم همراه با درد برای پزشک به روند تشخیص و درمان کمک زیادی می‌کند.
درمان درد سمت راست شکم
درمان درد سمت راست شکم بستگی به علت آن دارد. به عنوان مثال، درمان درد ناشی از مشکلات کلیوی با درمان‌های مربوط به مشکلات کبدی متفاوت است. معمولاً درمان درد شکم به دو دسته خانگی و دارویی تقسیم میشود.
ابتدا می‌توان با روش‌های خانگی کم‌تهاجمی مانند استفاده از کیسه آب گرم، درد را تسکین داد. سپس برای تشخیص دقیق و درمان اصولی، بهتر است به پزشک متخصص مانند دکتر گوارش مراجعه کنید.
درمان دارویی
مصرف داروها باید بر اساس تشخیص پزشک باشد. مسکن‌ها ممکن است بدون نسخه در دسترس باشند، اما تشخیص علت درد قبل از مصرف دارو بسیار مهم است.
به عنوان مثال، اگر درد آپاندیس با مسکن تسکین یابد، ممکن است شرایط بدتر شود. در صورتی که مشکلات کلیوی داشته باشید، داروهایی مانند تامسولوسین یا سیپروفلوکساسین ممکن است تجویز شوند.
برای درد قاعدگی، مسکن‌هایی مانند ژلوفن توصیه می‌شوند، و در صورت مشکلات گوارشی یا پانکراتیت، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهایی مانند پانکراتین تجویز می‌شوند. به یاد داشته باشید که داروها باید بر اساس علت دقیق درد تجویز شوند.
درمان خانگی
ابتدایی‌ترین درمان خانگی برای درد سمت راست شکم استفاده از کیسه آب‌گرم است که میتواند به تسکین درد کمک کند. علاوه بر این، مصرف جوشانده‌های زنجبیل یا دارچین طبق دستورالعمل‌های طب سنتی برای کاهش دردهای گوارشی یا قاعدگی مفید است.
با این حال، باید از مصرف افراطی داروهای خانگی مانند پونه یا آویشن خودداری کنید، زیرا می‌توانند باعث تحریک درد شوند. برای مشکلات گوارشی، مصرف عرق نعنا میتواند اسید معده را کاهش داده و درد را تسکین دهد. استراحت، دوش آب‌گرم و ماساژ ناحیه درد نیز می‌توانند به آرامش شما کمک کنند.
برای درمان درد سمت راست شکم به چه دکتری باید مراجعه کنیم؟
درد سمت راست شکم در تمام سنین و میان مردان و زنان شایع است و به خودی خود خطرناک نیست. با این حال، اگر درد بیش از چند روز طول کشید، بهتر است به دکتر مراجعه کنید.
در صورتی که درد مربوط به کلیه یا کبد به‌موقع شناسایی شود، قابل درمان است، اما عدم توجه به آن میتواند مشکلات جدی ایجاد کند. توصیه میشود که از مشاوره‌های غیرپزشکی دوری کرده و برای تشخیص دقیق، به پزشک مراجعه کنید.
برای راحتی بیشتر، می‌توانید از سامانه دکتردکتر، ویزیت آنلاین دکتر گوارش داشته باشید و سریع‌تر در مسیر درمان قرار بگیرید.
منابع:
سوالات متداول
سلام وقت بخیر
دختری ۲۴ساله هستم .من چن وقتی یک باره زیر شکمم سمت راست درد شدید میگیره که بعضی وقتا به دو سه روز به طور مداوم درد دارم بعد خوب میشه ،اینقد درد شدید که با سرفه کردن یا راه رفتن جیغم در میاد ،یا وقتی دارم راه میرم یههویی درد میگیره دیگه نمیتونم به راه ادامه بدم
قبلا هم سونو گرافی انجام دادم گفتن کیست زیر داره رحمم
ولی خودمم حس میکنم این درد یه ذره از تخمدانم بالاتر هست
با سلام
دوست گرامی درد مذکور میتواند ناشی از گرفتگی عضلانی هم باشد خصوصا اگر با فعالیت تشدید میشود.در صورت تکرار و افزایش شدت به متخصص داخلی مراجعه کنید
سلام من ۴ روز شکم درد دارم اما این دو روزه که سمت راست وپایین شکمم بدجوری تیر میکشه
اسهال ندارم
فقط وقتی سوزن شکم درد زدم همون شبش استفراق شدید کردم
تبم خیلی بالاست
ممنون اگه جواب بدین
سلام
ببخشید من مدتی هست که توی ازمایش ادارم خون دیده میشه اوایل یک قطره بود و سونو و اسکن کلیه رفتم چیزی نشون نداد الان سه ماهی هست که دو قطره خون در ازملیش ادرام هست و سنو مجدد نرفتم کلا زیر شکمم سمت راست گاهی وقتا درد شدید احساس میکنم و گاهی درد خفیف دارم و سوزش ادار ایا ممکنه به علت عفونت اداری یا عفونت مثانه و کلیه باشه؟
در ضمن من بیماری لوپوس دادم
ممنون میشم توی این وضعیت بد اپیدمی ویروس راهنمایی کنید
با سلام
ممکن است بعلت عفونت باشد
اما با توجه به بیماری لوپوس لازم است حتما با فوق تخصص کلیه مشورت کنید
با سلام
دوست گرامی باید توسط متخصص جراحی ویزیت شوید تا معاینه و بررسی از نظر آپاندیسیت و علل عفونت روده و غیره انجام شود
باسلام
الان من ۳ روز است سردلم وکل دلم درد بدی دارم شکمم هم صفت شده البته روز اول اسهال داشتم ولی خوب شد دکترهم رفتم فقط سرم وسوزن بهم دادن ولی دردش تمام نشد والبته مدفوع هم ندارم خواهشا بگید چکنم خیلی درد دارم یعنی به حدی که نمی توانم به صورت راست وایستاده حرکت کنم از درد
با سلام
دوست گرامی با توجه به شدت دل درد و عدم بهبود با سرم و تزریق نیاز به ویزیت مجدد و بررسی های بیشتر مانند آزمایش است
سلام. چندسال پیش عمل فتق سمت راست کردم. یه چند باری درد گرفت دراین چندسال ولی سونو که کردم گفتن انقباض عضله یاشن هست. یک ماه پیش سر یه شوخی زور زیادی زدم ولی جسمی بلند نکردم. الان گاه گاهی درد میکنه ولی شبا دردش زیاد میشه به حدی که اذیتم میکنه ونمیدونم بخوابم. ممنون میشم راهنمایی کنید
با سلام
دوست گرامی ممکن است در محل فتق قبلی حالتی شبیه عود فتق بروز کرده باشد.جهت معاینه مجدد به متخصص جراحی مراجعه کنید
سلام ببخشید من یک روزی میشه در ناحیه راست و پایین شکمم احساس تکان گرفتگی یا لرزش میکنم در مواقعی که ادرار میکنم هم شدت ان بیشتر میشود
ممنون میشم راهنمایی کنین.
با سلام
با توجه به افزایش شدت در هنگام ادرار،میتواند عفونت ادراری مطرح باشد.جهت ویزیت به پزشک مراجعه کنید تا معاینه انجام شود و آزمایش ادرار در صورت نیاز درخواست شود
سلام من تازه زایمان کردم و سه هفته خونریزی وترشح داشتم وتا سه هفته همش تموم شد و بعداز۳۸روزاززایمان دوباره پریودشدم وهی روز ب روز بیشترشد ازحدطبیعی هم بیشترشدک دکترم ی امپول ویتامین کا ویک ب کمپلکس برام تجویزکردک بهترشدم وصبح شبم گفت کپسول ترنسیدبخورالان توپهلوراستم ب سمت تخمدان درددارم انگار ی سنگ توی پهلومه وزایمانمم سزارین بود طوری درد دارم ک روی پهلوراستم نمیتونم بخابم توروخدابگید احتمال وعلتش چیه وهنوزپریود هستم و دوازده روزه پریودم
سلام ۲۴ساله هستم متاهل یک روزی میشه ک ازدرد زیرشکم رنج میبرم دمای بدنم هم بالاپایین میشه مشکلی هم از نظر ادرارویبوست ندارم فقط درد توناحیه راست زیرشکمم دارم مثل دردپریودی هستش ولی الان زمان پریودم نیست من۵روزه پریودم تموم شده البته من کیست تخمدان هم دارم و زیرنظرپزشک۳ماهه قرص هورمونی میخورم الان هم بخاطر وضع ویروس نمیتونم برم دکتر لطفاً راهنماییم کنید
میتواند ناشی از کیست باشد
درصورتی که درد شدید است باید ویزیت شوید
با سلام
دوست گرامی
توصیه میشود سونوگرافی انجام دهید.معاینه شکم نیز لازم است ممکن است عوارض بعد از جراحی باشد.
سلام. من ۷ماه پیش سقط داشتم و یک ماه جلوگیری کردم اما بعدش اقدام ب بارداری کردم و الان نزدیک ب سه ماه ک قرص اسید فولیک و مدروکسی پرژسترون مصرف میکنم و برای همین ماه هم قرص کلومیفن رو هم مصرف کردم . و الان نزدیک۳ روز ک سمت راست زیرشکمم درد میکنه . زمانی ک سرفه میزنم یا موقع دراز کشیدن میخوام شونه ب شونه بشم و وقتی ک شکمم رو سفت میکنم یا برا دراز کشیدن خوابیدن درد میکنه .
سلام…من چن وقته سمت راست زیر شکمم بدجور درد میکنه…گاهی اونقدره که نمیتونم صاف وایستم…وقتایی که مثانه ام پر میشه شدید ترم میشه..البته چن وقتم هست اقدام به بارداری کردم از طرفی کیست هم داشتم چن وقت پیش
با سلام
دوست گرامی در صورتی ک اقدام ب بارداری داشته اید لازم است ابتدا آزمایش بارداری بدهید و سپس معاینه شکم و سونوگرافی زیر نظر متخصص زنان انجام شود