علت درد اطراف ناف چیست و چه زمانی خطرناک است؟

باید حواستان به درد ناف باشد. درد دور ناف یا درون آن به مثابه یک اخطار جدی برای سلامتی است. درد ناف دلایل زیادی دارد که بعضی از آن‌ها در حد هشدار هستند و برخی دیگر کاملا خطرناک تلقی می‌شوند. البته گاهی علت درد ناف بخاطر بیماری یا احساس درد مزمن در نواحی دیگر بدن مثل قفسه سینه است. در هنگام احساس درد در اطراف ناف حتما به متخصص گوارش مراجعه کنید. قبل از آن با خواندن این مقاله از مجله دکتردکتر درباره مهم‌ترین و البته شایع‌ترین دلایل درد ناف و راه‌های درمان آن، آگاهی‌های لازم را کسب کنید. بررسی بالینی درد دور ناف و بررسی روش‌های طبیعی درمان درد ناف را در ادامه می‌خوانید. باید بدانید که درد دور ناف نشانه چیست و چه درمانی دارد؟

در پایان، پرسش‌هایتان را درباره درد شکمی و اطراف ناف مطرح کنید تا کارشناس سلامتی مجله پزشکی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.

علل درد ناف چیست؟

درد اطراف ناف بسته به اینکه در حاشیه ناف، بالای ناف یا پایین ناف و درون ناف باشد، علت‌های مختلفی دارد. بنابراین درد اطراف ناف یک علامت از ده‌ها علت متعددی است که در بیشتر اوقات به یک بیماری یا مشکل بزرگتر منتهی می‌شود. اگر پای فتق ناف یا مشکلی جدی به میان باشد، اقدامات فوری لازم‌اند. در ادامه این موارد را نام خواهیم برد و درباره آن‌ها توضیح خواهیم داد. علت درد شکم دور ناف که مشخص باشد، راه‌کارهای درمانی مطلوب هم به کار گرفته می‌شوند.

مسمومیت غذایی

مصرف غذاهای فست‌فود غیربهداشتی یا آب و غذاهای آلوده به میکروب، باعث مسمومیت غذایی می‌شود و درد ناف را به همراه دارد. در این شرایط احتمالا بعد از چند ساعت درد در کل شکم را احساس کنید و ممکن است اسهال، حالت تهوع، استفراغ، ضعف و بی‌حالی داشته باشید.

سندرم روده تحریک‌پذیر

درد مزمنی را در اطراف ناف یا حتی در کل شکم خود احساس می‌کنید؟ گاهی احساس دل پیچه دارید؛ اما علائمی از قبیل اسهال یا یبوست، تهوع یا استفراغ، ضعف و بی حالی ندارید. پس علت چیست؟ اگر شما بیش از اندازه درگیر استرس‌های روحی و روانی باشید، ممکن است دچار تحریک گاه به گاه روده شوید و احساس درد اطراف ناف کنید. شما بیماری گوارشی ندارید، صرفا در کاهش تنش‌‌ها و استرس‌هایتان تلاش کنید. درد ناف و بیماری‌های گوارشی به هم ارتباط دارند، اما گاهی پای عوامل روانی به میان است. پس تاثیر استرس بر درد ناف را نادیده نگیرید. مصرف پروبیوتیک‌ها مانند لبنیاتی با عنوان برای افراد مبتلا به این سندرم مفید است.

آپاندیسیت

اگر آپاندیس دچار التهاب شود، شما در ابتدا دچار درد اطراف ناف می‌شوید و بعد از چند ساعت درد به سمت راست و پایین شکم مهاجرت می‌کند. احتمالا برخی از علائم آپاندیس از قبیل تهوع و استفراغ، تب با درجه پایین، یبوست یا اسهال، از دست دادن میل و اشتها به غذا خوردن داشته باشید. در این شرایط شما باید دو اصل مهم را در نظر داشته باشید. اصل اول این است که بیماری شما نگران‌کننده نیست؛ پس آرامش خود را حفظ کنید و اصل دوم این است که در اسرع وقت به متخصص گوارش یا اورژانس بیمارستان برای تشخیص و شروع درمان مراجعه کنید. درد ناف و ارتباط آن با آپاندیسیت هم جدی است و نشانه‌ای مهم برای اقدام سریع و رسیدگی به موقع است.

فتق یا هرنی ناف

ممکن شما احساس درد در درون ناف خود کنید، اما علائم دیگری از قبیل تغییر اجابت مزاج نداشته باشید. شاید در برخورد اول نسبت به این مشکل بی‌توجهی کنید چون این درد درون ناف گاهی هست و گاهی نیست. بعد از مدتی، شما متوجه می‌شوید در هنگام انجام دادن کارهایی که به شکم شما فشار می‌آید همانند بلند کردن اجسام سنگین، تخلیه کردن مدفوع و غیره، نافتان دچار برآمدگی‌های موقت می‌شود. بیرون‌زدگی ناف و درد اطراف ناف بیشتر مطرح‌کننده این است که شما دچار فتق ناف که یک نوع فتق شکم محسوب میشود، شده‌اید.

اصلا از دیدن بیرون‌زدگی ناف و فتق ایجاد شده نگران و مضطرب نباشید. توصیه ما به شما این است که با حفظ آرامش به متخصص گوارش مراجعه کنید تا معاینه و درمان شوید. اطلاعات بیشتر در مورد این عارضه در مقاله فتق چیست گفته شده است.

درد ناف به دلیل عفونت 

ناف نیز همانند دیگر نقاط بدن شما حاوی باکتری و قارچ است. اگر درون ناف و اطاف ناف خود را به صورت منظم تمیز نکنید، ممکن است میکرو ارگانیسم‌ها (جانوران کوچک و میکروسکوپی) تکثیر شده و عفونت ایجاد می‌کنند.

مکانیسم‌های دیگری نیز برای علت عفونت ناف وجود دارند. اگر احساس سوزش، خارش و درد درون ناف دارید و همچنین داخل ناف یا اطراف آن کمی قرمز شده است، شاید حساسیت یا عفونت سطحی ایجاد شده است. درون ناف و اطراف آن را شسته و ضد‌عفونی کنید و اگر علائم برای چند روز باقی ماند به متخصص گوارش مراجعه کنید. عفونت استاف، عفونت استرپ، عفونت مخمر، عفونت کیست اپیدرموئید و عفونت کیست چربی از جمله عفونت‌های رایج ناف هستند. 

عفونت‌های باکتریایی ناف معمولا به وسیله پمادها یا کرم‌ها و انواع آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شوند. عفونت مخمر یا قارچی معمولا با پودرها یا کرم‌های ضدقارچی درمان می‌شوند. توجه داشته باشید که افرادی که دیابت دارند باید میزان قند خون خود را به خوبی کنترل کنند و همیشه تحت نظر پزشک خود و متخصص غدد باشند تا بهترین روش درمانی را برای تنظیم میزان قند خون خود در طول روز به کار برند. مصرف درست داروهای ضد دیابت و رعایت سبک زندگی مناسب ضرور است.

درد ناف در بارداری

گفتنی است درد ناف در دوران بارداری، به خصوص در ماه‌های پایانی، مشکل عجیبی است. با بزرگ‌شدن رحم و کشیده‌شدن پوست و عضلات شکم، دردهایی در حوالی ناف احساس می‌شوند. تاثیر حاملگی بر درد ناف غیرقابل انکار است. گاهی هم پای درد ناف و بیماری‌های مزمن به میان است. اگر پیش از حاملگی دچار مشکلی مانند عفونت‌های روده و درد ناف بوده‌اید یا درد ناف و علائم هشداردهنده را تجربه کرده‌اید، باید این نشانه و مشکل را جدی بگیرید و آن را به پای بارداری نگذارید. دلایل متنوعی باعث این وضعیت می‌شوند. تغییرات هورمونی در بارداری از جمله دلایل آن است. اما در مواقع دیگر، پای مواردی مانند درد ناف و عادات غذایی یا حتی درد ناف و اختلالات روده به میان است. 

تفاوت درد ناف و درد معده 

یادتان باشد که گاهی دردهای ناحیه معده با مشکلاتی که باعث درد ناف شده‌اند، اشتباه گرفته می‌شوند. شاید علائمی از این دو وضعیت با هم شباهت داشته باشند، اما توجه به تفاوت‌ها در مسیر درمان، اهمیت زیادی دارد.

اگر درد شما شدید و مداوم است یا با علائم دیگری همراه می‌شود، باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. با شناخت عوامل ایجاد درد، پیشگیری از درد ناف مقدور می‌شود.

علائم همراه با درد ناف

درد ناف می‌تواند دلایل متنوعی داشته باشد، از مشکلات جزئی تا بیماری‌های جدی‌تر. برای تشخیص دقیق علت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. اما در این بین، آشنایی با علائم همراه با درد ناف می‌تواند به شما کمک کند تا اهمیت مسئله را بهتر درک و اقدامات لازم را پیگیری کنید:

• تغییر در عادات روده‌؛ یبوست، اسهال، یا تغییر در فرکانس و قوام مدفوع
• تهوع و استفراغ؛ با درد شدید و غیرقابل تحمل
• تب؛ نشانه‌ای از عفونت
• کاهش اشتها؛ نشانه مشکلی جدی
• نفخ و گاز؛ همراهی با مشکلات گوارشی

درد در قسمت‌های دیگر بدن و کاهش وزن بی‌دلیل هم از علائمی است که گاهی دیده می‌شود و نیاز به پیگیری دارد. گاهی برای کنترل درد به آنالژزیک‌ها و ضددردها نیازی جدی به وجود می‌آید.

تشخیص پزشکی درد ناف

اگر درد شدید و مداومی در اطراف ناف احساس می‌کنید، تب بالایی دارید یا وزنتان بی‌دلیل پایین آمده، باید برای تشخیص درد ناف راهی دکتر شوید. او از روش‌های زیر برای تشخیص وضعیت کمک می‌گیرد:

• معاینه فیزیکی: پزشک شکم را معاینه می‌کند تا هرگونه حساسیت، تورم یا توده را بررسی کند. گاهی پای کیست تخمدان و حتی اندومتریوز به میان است.
• آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند به تشخیص عفونت ادراری، عفونت مخمری، التهاب روده یا سایر مشکلات کمک کند.
• آزمایش مدفوع: آزمایش مدفوع می‌تواند به تشخیص عفونت‌ روده کمک کند.
• سونوگرافی: سونوگرافی از شکم می‌تواند به بررسی اندام‌های داخلی و تشخیص مشکلات مانند سنگ صفرا، فتق، سنگ کلیه یا کیست کمک کند.
• CT اسکن یا MRI: در برخی موارد، ممکن است به CT اسکن یا MRI برای بررسی دقیق‌تر نیاز باشد.

 اندوسکوپی هم روشی است که در آن پزشک یک لوله نازک و مجهز به دوربین را از طریق دهان یا مقعد وارد بدن می‌کند. با این اقدام، امکان بررسی وضعیت درون بدن ممکن می‌شود. در برخی موارد علائم بیمار حکایت از مشکلاتی مانند گاستروانتریت می‌کند. در این صورت، تشخیص و درمان ساده می‌شود. با روش‌های تشخیصی معلوم می‌شود که درد ناف و کمبود ویتامین باعث این وضعیت شده‌اند یا مشکل جای دیگری است. مثلاً شاید درد ناف در کودکان به دلیل حساسیت باشد. تاثیر آلرژی‌ها بر درد ناف هم گاهی از سوی پزشکان بررسی می‌شود. 

درمان درد ناف، اطراف و بالای آن

درمان درد ناف شما به علت درد آن وابسته است. برخی علت‌ها عادی هستند و به خودی خود رفع می‌شوند و برخی دیگر نیز نیاز به درمان توسط پزشک دارند. هر چند که در بعضی از موارد خاص نیز نیاز به درمان اضطراری وجود دارد. در ادامه با روش‌های تسکین درد ناف بیشتر آشنا می‌شوید. توجه به تاثیر ورزش بر درد ناف یا عمل‌های جراحی که به طور غیرمستقیم روی این وضع اثر می‌گذارند هم در تعیین روند درمان اهمیت دارند. 

درمان فتق ناف

پزشک شما ممکن است فتق ناف شما را به صورت عمل جراحی باز یا با روش لاپاروسکوپی درمان کند. روش‌های درمانی غیر از جراحی پیشنهاد نمی‌شوند؛ چرا که ممکن است شرایط را وخیم‌‌تر کنند. مراقبت‌های پس از عمل جراحی ناف را هم جدی بگیرید و نگذارید که آن ناحیه دچار عفونت شود. رعایت بهداشت و توصیه‌های پزشک را جدی بگیرید.

درمان بیماری‌ کرون

این بیماری به درمان مادام العمر نیازمند است که این درمان شامل داروها، جراحی، مدیریت استرس، مشاوره تغذیه و مکمل‌های غذایی است. بیماری‌های دیگر گوارشی مانند کولیت اولسراتیو هم به روده و اندام‌های هاضمه مرتبط‌اند و می‌توانند به عنوان عارضه، مشکلی مانن درد ناف را رقم بزنند. 

درمان سوء‌هاضمه

بسیار اهمیت دارد که دلیل سوء‌هاضمه خود را تشخیص داده تا بتوانید بهترین درمان را انتخاب کنید. ممکن است شما متوجه شوید که بیماری عدم پذیرش لاکتوز دارید یا دچار بیماری سلیاک هستید، یا ممکن است مشکل هضم دیگر انواع غذاها را داشته باشید. در این رابطه حتما با پزشک خود مشورت کنید و با تشخیص نوع سوء‌هاضمه خود بهترین روش درمانی را پیش گیرید. گاهی نیاز به مصرف فیبرهای غذایی، پروتئین‌ها و مواد معدنی (مانند ماگنزیم و پتاسیم) است. همه این‌ها باید در سایه تجویزات کارشناس تغذیه و پزشک صورت بگیرد.

درمان آپاندیس

در این شرایط این بیماری توسط جراحی آپاندکتومی (برداشتن زائده آپاندیس) درمان می‌شود. پزشک شما ممکن است آپاندیس شما را یا از طریق شکاف محل از بین ببرد یا با روش لاپاروسکوپی درمان کند که تنها نیاز به شکاف‌های کوچک دارد.

درمان زخم معده

اغلب زخم ‌معده‌ها به وسیله داروهای تجویزی درمان می‌شوند یا در غیر این صورت نیاز به جراحی دارند. باید ببینید که پزشک از چه درمانی برایتان استفاده می‌کند. برای مثال، گاهی از ضدالتهاب‌ها استفاده می‌شود. در برخی مواقع مصرف پروتئین یا ویتامین‌ها (به خصوص B12 و D) برای رفع مشکلات معده کارساز است. در هر حال، اگر دچار زخم معده باشید و این وضعیت باعث درد ناف شود، باید مشکل را سریع‌تر پیگیری کنید. داروهای ضداسید یا داروهای ضدنفخ هم گاهی کاربرد دارند. 

درمان درد لیگامنت گرد

درد لیگامنت گرد در اثر کشیده شده لیگامنت گرد که رحم را در داخل شکم آویزان نگه می‌دارد، رخ می‌دهد. این بیماری اغلب به وسیله کشش‌های روزانه و استراحت درمان می‌شود. هر زمانی که حس کردید در حال سرفه، عطسه یا خنده هستید کمی خود را به جلو خم کنید. افرادی که دوره نقاهت پس از جراحی شکم را می‌گذرانند باید به شدت مراقب عفونت ناف باشند، چرا که بیشتر در معرض آن هستند. رسیدگی به آسیب‌های عضلانی مانع از تشدید درد بالای ناف می‌شود.

ماساژدرمانی برای درد دور ناف

ماساژ درمانی به عنوان روشی جانبی برای مدیریت درد، از جمله درد دور ناف، مورد توجه برخی متخصصان است. این روش با ایجاد فشار ملایم و حرکات خاصی روی عضلات و بافت‌های نرم بدن، باعث کاهش درد می‌شود. این مورد از روش‌های تسکین درد ناف به کاهش درد، بهبود گردش خون و آرامش عضلات کمک می‌کند. روند اثرگذاری آن هم به شرح زیر است:

• کاهش اسپاسم عضلانی
• بهبود گردش خون
• آرامش اعصاب

با ماساژ، عضلات اطراف ناف شل و آرام می‌شوند. اگر روش صحیح کار را بدانید، امکان استفاده از آن در منزل وجود دارد.

درمان عوامل غیرمستقیم

گاهی اوقات، با درمان اختلالات دیگر و رفع عواملی که به طور غیرمستقیم باعث درد ناف می‌شوند، این مشکل هم از میان می‌رود. برای مثال، شاید داروهای کاهنده فشار خون، داروهای هورمونی یا فقدان هیدراتاسیون یا همان کم‌آبی در بدن باعث بروز دردهایی در اطراف ناف شود. بنابراین، همیشه در درمان این مشکل باید به عوامل غیرمستقیم هم توجه شود. تاثیر داروها بر درد ناف گاهی جدی است و مشکلات زیادی به همراه می‌آورد.

برای درد دور ناف چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر دچار درد اطراف ناف شده‌اید که شدت درد آنقدر زیاد است که تاب و طاقت شما را بریده است یا اینکه همراه درد اطراف ناف دچار علائمی از قبیل تب، تهوع، استفراغ، اسهال شدید، اسهال خونی و یا تنگی نفس شده‌اید، لطفا زمان را از دست ندهید و در اسرع وقت به یکی از متخصصین گوارش در شهرتان مراجعه کنید. مثلا اگر در تهران هستید، بیش از 161 دکتر گوارش تهران فعال هستند و می‌توانید از آن‌ها، مشاوره درمانی دریافت کنید. همچنین اگر درد اطراف ناف مدت زمان طولانی ادامه پیدا کرده است و بهبودی حاصل نشده و بالای 50 سال سن دارید، باید در اسرع وقت برای درمان اقدام کنید. تاثیر نوشیدنی‌ها بر درد ناف یا درد ناف و بیماری‌های نادر را هم به خاطر داشته باشید و برای کشف و درمان هر عامل این وضعیت، به پزشک مراجعه کنید.

چند توصیه کلیدی برای درد دور ناف

گاهی دلایل و علت درد اطراف ناف اصلا زمینه گوارشی ندارند؛ که از مهم‌ترین آن‌ها دردهای قلبی است. لطفا هنگام بروز درد اطراف ناف و شکم، اگر سابقه بیماری قلبی داشته‌اید یا به علت داشتن فشارخون و چربی و قند خون بالا در معرض خطر بیماری‌های قلبی هستید، هر چه سریع‌تر به متخصص گوارش مراجعه کنید. مهم‌ترین اصل این است که برای تشخیص و درمان صحیح درد دور ناف، در قدم نخست نیابد ترس و استرس داشته باشید و دوم اینکه در زمان مناسب تحت نظر پزشک قرار بگیرید؛ در این صورت شما به زودی درمان می‌شوید و بهبود خواهید یافت. همچنین می‌توانید در صورت نیاز به مشاوره و درمان از طریق سیستم نوبت دهی آنلاین دکتردکتر کمک بگیرید. پزشک مناسب را برای درمان درد ناف شناسایی کنید و اینترنتی از دکتردکتر از او نوبت بگیرید.

سوالات:

آیا درد دور ناف خطرناک است؟

بله، گاهی علت این وضعیت ابتلا به یک بیماری جدی است یا شاید پای مشکلی در آپاندیس به میان باشد.

دلیل درد دور ناف چیست؟

این مشکل ریشه در دلایل مختلفی از جمله فشارهای عضلانی، دردهای گوارشی، بارداری، استرس و مشکلات عفونت دارد.

برای درمان درد دور ناف به چه پزشکی مراجعه کنید؟

بنا به علت درد دور ناف باید به پزشک‌های مختلفی مراجعه شود. اما اصولاً دکتر گوارش می‌تواند این موضوع را بررسی و درمان کند. اگر لازم باشد، او شما را به متخصصان دیگر ارجاع می‌دهد.

اثر ماساژدرمانی در رفع درد دور ناف چیست؟

کاهش اسپاسم عضلانی، بهبود گردش خون، آرامش اعصاب از نتایج انجام ماساژدرمانی برای رفع مشکلات درد حوالی ناف هستند. 

منابع:

medicalnewstoday.com

.healthline.com

self.com