آرتروسکوپی شانه چیست؟ (نوشته‌شده توسط جراح ارتوپد)

آرتروسکوپی شانه تکنیکی برای مشاهده، تشخیص و درمان مشکلات درون مفصل شانه توسط متخصص ارتوپد است. استفاده از این تکنیک به جراح ارتوپد اجازه می‌دهد تا روش درستی را برای بررسی و درمان مشکلات شانه پیش بگیرد. در زمان انجام آرتروسکوپی، جراح یک دوربین کوچک که آرتروسکوپ نام دارد را به داخل مفصل شانه وارد می‌کند تا با کمک آن، وسایل جراحی را هدایت کند.

آرتروسکوپی معمولا زمانی از طرف پزشک ارتوپد توصیه می‌شود که فرد از یک بیماری دردناک در ناحیه شانه خود رنج ببرد و همچنین درمان‌های غیرجراحی همچون فیزیوتراپی یا تزریق داروهای ضد التهاب روی او تاثیر لازم را نداشته باشند. در ادامه این مقاله از مجله پزشکی و سلامت دکتردکتر همراه باشید تا به اتفاق هم درباره آرتروسکوپی شانه و هر آنچه که درباره آن وجود دارد، برایتان بگوییم.

این مقاله توسط دکتر مصطفی خلیلی پور، متخصص جراحی استخوان و مفاصل (ارتوپدی) به رشته تحریر درآمده و مطالعه آن تنها به 5 دقیقه زمان نیاز دارد.

اگر سوالی درباره آرتروسکوپی شانه و مشکلات این مفصل دارید، می‌توانید در پایین همین صفحه بپرسید تا دکتر خلیلی‌پور  به شما پاسخ دهند.

آرتروسکوپی شانه چیست؟

آرتروسکوپی شانه یک تکنیک کم تهاجمی برای عمل مفصل شانه است. این عمل به جراح ارتوپد اجازه می‌دهد تا از روش درستی برای تشخیص طیف وسیعی از مشکلات شانه و درمان آن استفاده کند. آرتروسکوپ (arthroscopy) یک دوربین جراحی کوچک و فیبر نوری است که پزشک آن را به داخل مفصل آسیب‌دیده وارد می‌کند. تصاویر این دوربین به پزشک اجازه می‌دهد تا وسایل جراحی را به‌درستی هدایت کند.

در بیشتر اوقات، تکنیک‌های عمل آرتروسکوپی به جراحی سنتی و باز شانه ترجیح داده می‌شوند؛ روش‌هایی که شامل برش‌های بزرگ‌تر و زمان بهبودی طولانی‌تر هستند.

اگر می‌خواهید توسط بهترین جراح آرتروسکوپی شانه در شهر خودتان معاینه و درمان شوید، می‌توانید با دریافت نوبت آنلاین دکتر از دکتردکتر، وقت مشاوره خود را به صورت آنلاین و از طریق لیست کامل پزشکان این پلتفرم ثبت کنید.

چه بیماری‌های را در شانه می‌توان با جراحی آرتروسکوپی درمان کرد؟

آسیب تاندون دو سر بازو و روتاتور کاف، گیرافتادگی شانه، پارگی لبروم، شانه یخ‌زده، آرتریت و سایر مشکلات شانه، از جمله دلایلی هستند که جراح ارتوپد تشخیص می‌دهد که باید با جراحی آرتروسکوپی درمان شوند.

هرچند که آرتروسکوپی شانه ممکن است برای درمان و ترمیم شکستگی‌های کوچکتر مانند شکستگی‌های توبروزیتی و شکستگی‌های گلنوئید قدامی استفاده شود.

در 10 حالت مختلف، بیمار از انجام عمل آرتروسکوپی سود می‌برد:

1. آسیب به مفصل آکرومیوکلاویکولار (مفصل AC) وارد شده باشد؛ در این حالت ممکن است نیاز به تثبیت یا بازسازی رباط هم وجود داشته باشد.
2. پارگی لابروم شانه یا بی‌ثباتی شانه؛ در این حالت ممکن است وضعیت به پارگی لابروم یا کپسول مفصلی شل (لکسی کپسولی) منجر شود.
3. آسسیب‌های غضروف مفصلی؛ در این حالت در صورت لزوم، از تکنیک‌های بازسازی غضروف مفصلی استفاده می‌شود.
4. شانه یخ زده؛ وضعیتی با منشا ناشناخته که در آن بیمار دچار سینوویت و متعاقب آن انقباض کپسول مفصل شانه می‌شود. در نتیجه این بیماری، فرد دامنه حرکتی بسیار محدودی پیدا خواهد کرد. در این حالت برای بازگرداندن تحرک، جراح ارتوپد برش‌های کوچکی در بافت ایجاد می‌کند تا انقباضات را آزاد کند.
5. آرتریت شانه؛ در این حالت بهتر است با دبریدمان، مفصل یا غضروفی که مشکل دارد را حذف کرد. اگر درد شانه به‌مرور زمان بیشتر شد، جایگزینی شانه ممکن است تنها گزینه درمان از طریق جراحی باشد.
6. شرایط روتاتور کاف که شامل تاندونیت و پارگی روتاتور کاف می‌شود؛ تاندونیت و برخی پارگی‌های جزئی (بسته به عمق) اغلب می‌توانند به روش آرتروسکوپی با دبریدمان یا حتی ترمیم تاندون درمان شوند. برای ترمیم هم بخیه‌های متصل به لنگرها، به جراح اجازه می‌دهند تا تاندون را به سمت استخوان پیش ببرد و امکان بهبودی را تقویت کند.
7. گیرافتادگی شانه؛ وضعیتی که در آن تاندون روتاتور کاف ملتهب یا ساییده می‌شود. اگر فضای ساب آکرومیال باریک (فاصله بین آکرومیون و مفصل گلنوهومرال زیر آن) به تاندون آسیب برساند، آکرومیون نیز ممکن است به روش آرتروسکوپی نازک شود تا فضای بیشتری را ایجاد کند. به تشخیص جراح، ممکن است به بورسکتومی نیاز باشد.
8. رسوب کلسیم در روتاتور کاف؛ بروز این حالت می‌تواند باعث درد و سفتی شود. در این حالت برداشتن رسوب می‌تواند تسکین دهنده باشد.
9. بیماری تاندون عضله دوسر؛ ابتلا به این بیماری باعث درد بسیاری می‌شود و می‌توان برای درمانش از تنوتومی آرتروسکوپی و صاف کردن سطوح ناهموار و برداشتن بافت شل استفاده کرد. پارگی تاندون دوسر بازو در جایی‌که عضله را به شانه متصل می‌کند ممکن است با جراحی تانودزیس عضله دوسر درمان شود. البته ممکن است به دبریدمان شیار دو سر بازو (استخوان بالای بازو) و به‌دنبال آن بخیه زدن تاندون به شیار نیاز باشد.
10. عفونت‌های شانه؛ ممکن است بیماری‌هایی همچون عفونت شانه از طریق آرتروسکوپی شانه دبرید و شسته شوند.

مزایای آرتروسکوپی

آرتروسکوپی اغلب منجر به درد و سفتی کمتر، بستری کوتاه‌ مدت در بیمارستان و بهبودی سریع‌تر نسبت به جراحی باز می‌شود. اگر ترمیم داشته باشید، بدن شما حتی پس از جراحی آرتروسکوپی به زمان برای بهبودی نیاز دارد، همانطور که برای بهبودی پس از جراحی باز به زمان نیاز دارید. برای همین هم گاهی زمان بهبودی ممکن است طولانی شود.

مراقبت‌های قبل از عمل

قبل از آرتروسکوپی شانه، پزشک از شما در مورد سابقه سلامتی شما سوال خواهد کرد. همچنین باید فهرست کامل داروها را به‌همراه داشته باشید. ممکن است لازم باشد چند روز قبل از جراحی مصرف برخی از داروهای خود را قطع کنید. بیمارستان دستورالعمل‌های خاصی را به شما می‌دهد، از جمله اینکه چه مدت قبل از جراحی باید خوردن و آشامیدن را متوقف کنید.

برای بررسی سلامت خود قبل از عمل، ممکن است نیاز داشته باشید که کارهای زیر را انجام دهید:

• انجام آزمایش‌های مختلف از جمله آزمایش خون
• عکس‌برداری از قفسه سینه
• الکتروکاردیوگرام

مراحل عمل آرتروسکوپی

آرتروسکوپی شانه عموما به دو روش نیمه نشسته و لترال (به پهلو دراز کشیده) انجام می‌شود که البته هر کدام معایب و مزایای خاص خودش را دارد و هر جراح شانه ممکن است به یکی از این روش‌ها تبحر داشته باشد.

امکان دارد که پزشک به داخل شانه مایع تزریق کند تا مفصل باد کند. این کار باعث دیدن ساختارهای شانه از طریق آرتروسکوپ می‌شود. بعد از آن جراح در شانه یک سوراخ (به اندازه سوراخ دکمه) برای آرتروسکوپ ایجاد می‌کند.

بعد از آن مایع از طریق آرتروسکوپ حرکت می‌کند تا تصویر را واضح نگه داشته و همچنین خونریزی را کنترل کند. تصاویر آرتروسکوپ روی صفحه نمایش به جراح داخل مفصل و هر گونه آسیب را نشان می‌دهد.

تصویر و عکس مخابره شده توسط آرتروسکوپ مشخص می کنند که وضعیت از چه قرار است. بعد از آن جراح ارتوپد وسیله آرتروسکوپی را از یک سوراخ و درگاه جداگانه برای درمان وارد می‌کند.

وسایل آرتروسکوپی شانه

وسایل آرتروسکوپی مخصوصی برای انجام کارهایی مثل تراشیدن، بریدن، گرفتن، بخیه زدن و گره زدن استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد، از وسایل مخصوصی برای محکم کردن بخیه به استخوان استفاده می‌کنند.

محافظ انگشت، کنولای پاس پورت، اکسپنولا، کنولای شانه (زرد، آبی، قرمز، بنفش)، سوزن اسکورپیون، لوپ سیم سوچور لاسو، بند (sling) ترکشن شانه و انگشت ششم از جمله وسایل آرتروسکوپی شانه هستند که همه برای استفاده پزشک و تیم او طراحی شده‌اند.

این علائم را بعد از عمل آرتروسکوپی جدی بگیرید

بعد از عمل آرتروسکوپی شانه اگر هر یک از علائم زیر را بعد از جراحی داشتید با پزشک خود حتما در میان بگذارید:

• تب
• دردی که دارو به تسکین آن کمکی نمی‌کند
• وجود مایع بد رنگ یا بدبو در اطراف زخم
• سوزن سوزن شدن
• بی‌حسی
• افزایش تورم

مراقبت‌های بعد از عمل آرتروسکوپی

بعد از عمل آرتروسکوپی برای مراقبت بیشتر نکات جدول زیر را به یاد داشته باشید:

نشانه‌هایی که بعد از عمل آرتروسکوپی باید مراقب آنها باشید عبارتند از:

• یادتان باشد که بهبودی ممکن است 1 تا 6 ماه طول بکشد. همچنین احتمالاً در هفته اول مجبور خواهید بود شانه‌بند بپوشید. اگر روند عمل جراحی پیچیده باشد، ممکن است مجبور شوید مدت زمان بیشتری شانه بند را بپوشید.
• همچنین ممکن است برای کنترل درد خود دارو مصرف کنید. اینکه چه زمانی می‌توانید به محل کار خود بازگردید یا به ورزش بپردازید، بستگی به جراحی شما دارد؛ این دوره زمانی می‌تواند از 1 هفته تا چند ماه متغیر باشد.
• فیزیوتراپی ممکن است به شما کمک کند حرکت و قدرت شانه خود را بازیابی کنید. طول درمان به آنچه در حین جراحی انجام شده است بستگی دارد.

نحوه خوابیدن بعد از عمل شانه آرتروسکوپی

نحوه خوابیدن بعد از عمل شانه آرتروسکوپی بسیار مهم است. در این رابطه به نکات زیر توجه کنید:

• به شانه‌ مخالف بخوابید؛
• صاف دراز بکشید؛
• تعدادی بالش‌ به پشت خود اضافه کنید؛
• روی شانه آسیب دیده غلت نزنید؛
• روی شانه مخالف خود بخوابید؛
• بازوی آسیب دیده خود را در یک آویز دست(اسلینگ) نگه دارید.

عوارض و اثرات آتروسکوپی شانه

در شرایط خاصی مثل جراحی برای رفع پارگی لبروم که معمولاً برای ثبات بیشتر شانه انجام می‌شود، بسیاری از افراد به‌طور کامل درمان می شوند و شانه آنها ثابت می ماند. اما برخی از افراد ممکن است پس از ترمیم آرتروسکوپی همچنان ناپایداری شانه داشته باشند. استفاده از آرتروسکوپی برای ترمیم روتاتور کاف یا تاندونیت معمولاً درد را تسکین می‌دهد، هرچند که ممکن است تمام قدرت خود را به دست نیاورید.

در این رابطه اگر سوالی دارید، می‌توانید از مشاور سلامتی دکتردکتر بپرسید.

سوالات متداول آرتروسکوپی شانه