پیرچشمی چیست و چه علائمی دارد؟ بههمراه علل و درمان
پیرچشمی از دستدادن دید واضح فواصل نزدیک است، یعنی بینایی کامل برای دیدن تصاویر و اشیای نزدیک دچار مشکل میشود. این وضعیت زمانی اتفاق میافتد که انعطافپذیری عدسی چشم کمتر میشود. پزشکان آن را بخشی طبیعی از روند پیری میدانند و معمولا از ۴۰سالگی شروع میشود. علائم پیرچشمی شامل تاری دید نزدیک، سردرد و خستگی چشم است. عینک، لنز و جراحی گزینههایی هستند که میتوانند به درمان و واضحشدن دید کمک کنند.
در این مقاله درباره علت، علائم، تشخیص و درمان پیریچشم با شما صحبت خواهیم کرد. مطالعه مقاله به ۴ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر سوالی در رابطه با پیر چشمی دارید، میتوانید در انتهای همین صفحه و در قسمت نظرات بنویسید تا پزشک پاسخ دهد.
پیرچشمی چیست؟
پیر چشمی اصطلاحی پزشکی برای از دستدادن توانایی چشم در دیدن فواصل نزدیک است. با وقوع آن در سنین ۴۰ سال به بالا، امکان دید واضح اشیای نزدیک از بین میرود.
در واقع، با بالارفتن سن، عدسی طبیعی دیگر بهاندازه گذشته منعطف نخواهد بود. این عارضه رایج از سنین ۴۰ سال به بالا شروع میشود و تا اواسط ۶۰سالگی شدت میگیرد. با وقوع آن، لازم میشود که کتاب یا تلفن را برای دید بهتر، نزدیکتر بگیرید. ممکن است، علائمی مانند سردرد یا چشمدرد و خستگی چشمی داشته باشید.
پیر چشمی بخشی از روند طبیعی پیری است و بیماری محسوب نمیشود. وضعیت مذکور نوعی رایج از عیوب انکساری است که متخصص چشم میتواند آن را بهراحتی درمان کند؛ در این مسیر از لنز، عینک و عمل استفاده میشود. بیشتر افراد ترجیح میدهند که از عینک استفاده کنند.
علائم پیرچشمی
علائم و نشانههای اصلی پیر چشمی عبارتاند از:
- سردرد
- فشار چشم
- خستگی چشم
- نیاز به نور بیشتر هنگام مطالعه
- تاری دید در زمان مطالعه با فاصله معمولی
- نیاز به نگهداشتن کتاب و تلفن همراه در نزدیکی چشم
علت پیر چشمی
تغییرات مرتبط با افزایش سن در چشم باعث پیرچشمی میشوند. همانطور که پیشتر هم اشاره شد، عدسی چشم نرم و انعطافپذیر است. هنگامی که دید خود را از چیزی دور به چیزی نزدیک میکنید، به راحتی شکل خود را تغییر میدهد.
این توانایی (انطباق) به نور اجازه میدهد تا روی شبکیه چشم شما فرود بیاید و بتوانید اشیا را به وضوح ببینید. با افزایش سن، عدسی انعطاف کمتری پیدا میکند و در تمرکز نور با مشکل مواجه میشود.
این روند منجر به علائم پیر چشمی میشود. برای درک بهتر موضوع، چشم خود را مانند یک دوربین در نظر بگیرید. لنز دوربین میتواند روی اجسام نزدیک یا دور بهطور خودکار فوکوس یا همان تمرکز کند.
عدسی هم همراه با قرنیه (دریچه بیرونی و شفاف چشم) این کار را انجام میدهد و باعث میشود دید واضحی داشته باشید. برای درک پیرچشمی، آگاهی از این نکات هم خالی از لطف نیست:
جدول روند پیری چشم
مرحله یک | قرنیه نور را با ورود به چشم خم میکند. |
مرحله دو | یک عضله دایرهای کوچک اطراف عدسی منقبض یا شل میشود. اگر جسمی دور باشد، عضله شل میشود و چنانچه نزدیک باشد، حالت منقبض پیدا میکند. |
مرحله سه | نور روی شبکیه چشم فرود میآید. شبکیه لایهای از بافت در پشت چشم است که نور را به سیگنال های الکتریکی تبدیل میکند. عصب بینایی این سیگنالها را به مغز میفرستد و امکان دیدن تصویر را بهوجود میآورد. |
مرحله چهار | عدسی با افزایش سن به رشد خود ادامه میدهد. لایههای جدیدی از سلولها تشکیل میشوند. این فرایند عدسی را ضخیم میکند و انعطافپذیری آن را کاهش میدهد. در نتیجه، نور نمیتواند به درستی روی شبکیه چشم فرود آید و دید نزدیک تار میشود. |
عوامل خطر پیرچشمی
عامل خطر اصلی سن بالای ۴۰ سال است. بااینحال، برخی داروها و شرایط پزشکی میتوانند باعث ایجاد پیرچشمی در افراد کمتر از ۴۰سال هم بشوند. این وضعیت بیماری پیر چشمی زودرس نامیده میشود.
عوامل خطر پیرچشمی زودرس عبارتاند از:
- ابتلا به دوربینی چشم
- مصرف برخی داروها، از جمله آنتیهیستامینها یا داروهای ضدافسردگی
- داشتن شرایط خاصی از جمله دیابت، ام اس (MS) یا بیماری قلبیعروقی
عوارض پیرچشمی
اگر پیر چشمی تشخیص داده نشود و درمانی صورت نگرفته باشد، احتمالا بینایی بهتدریج بدتر میشود. چنین روندی، در طول زمان به طور فزایندهای بر سبک زندگی شما تأثیر میگذارد. اگر درمانی انجام نشود، ممکن است که بینایی هم بهطور جدی تحت تأثیر قرار بگیرد.
از عوارض پیرچشی درماننشده باید به اینها اشاره کنیم:
- سردرد
- خستگی چشم
پیشگیری از پیرچشمی
امکان جلوگیری از پیر چشمی وجود ندارد چون بخشی از روند طبیعی پیری است، اما میتوانید برای محافظت از سلامت چشم خود اقداماتی انجام بدهید:
- برای محافظت از چشمان خود در برابر اشعههای مضر فرابنفش (UV) از عینک آفتابی استفاده کنید.
- غذاهای غنی از مواد مغذی برای تقویت چشم از جمله ویتامین A، ویتامین C، ویتامین E و لوتئین مصرف کنید.
- برای کاهش فشار چشم با رعایت اصول از رایانه و موبایل استفاده کنید.
تشخیص پیرچشمی
چشمپزشکان چشم را معاینه میکنند و با بررسی عدسی و وضعیت داخلیاش متوجه بروز پیر چشمی میشوند. بخش مهمی از این آزمون و معاینه، ارزیابی انکسار یا همان شکست نور جهت اندازهگیری میزان دید مطلوب چشم در فواصل خاص است.
درمان پیرچشمی چگونه است؟
بسته به سلامت، سبک زندگی و ترجیحات شما، پزشکان روشهای مختلفی را برای درمان پیشنهاد میکنند:
- عینک
- لنزهای تماسی
- جراحی
- قطره چشم
عینک
عینک مطالعه راحتترین گزینه برای درمان پیرچشمی است. بیشتر افراد هم از همین مورد برای درمان وضعیت بهره میبرند. بنا به اینکه مشکلات دیگر چشم نظیر دوربینی یا نزدیکبینی هم در افراد وجود دارد، انواع مختلفی از عینکها در دسترساند. برخی از عینکهایی با دو عدسی در یک عینک استفاده میکنند تا راحتتر بتوانند دیدشان را برای دور یا نزدیک تنظیم کنند.
اگر قبل از ابتلا به پیرچشمی نیازی به عینک نداشتید، ممکن است بتوانید از عینک مطالعه بدون نسخه استفاده کنید. این موارد معمولا در عینکفروشیها و داروخانهها در دسترس هستند. هنگام انتخاب عینک مطالعه بدون نسخه، درجات مختلف بزرگنمایی را امتحان کنید. شماره پیرچشمی باید متناسب با نیازتان باشد و از عینکی با بزرگنمایی مناسب بهره ببرید.
لنزهای تماسی
لنزهای تماسی مختلفی وجود دارند که به رفع پیرچشمی کمک میکنند. حواستان باشد که آیا لنز برای وضعیت چشمتان مناسب است یا خیر. در واقع، اگر مشکلات چشمی دیگری هم دارید، شاید استفاده از این لنزها کمی دشوار باشد. در صورت ابتلای همزمان به پیرچشمی و نزدیکبینی یا دوربینی، استفاده از لنز کمی سخت خواهد بود.
عمل جراحی پیرچشمی
چندین گزینه جراحی برای درمان پیر چشمی وجود دارد. مثلا:
- کراتوپلاستی رسانا (CK)؛ شامل استفاده از انرژی فرکانس رادیویی برای تغییر انحنای قرنیه است. هرچند که این مورد موثر است اما در برخی از افراد بهتدریج اثرش را از دست میدهد.
- کراتومیلوسیس درجا با کمک لیزر (LASIK)؛ عمل پیرچشمی با لیزر میتواند دید نزدیک چشم را بهبود بدهد.
- تعویض لنز انکساری؛ عملی برای برداشتن عدسی طبیعی است و در آن عدسی مصنوعی جایگزین میشود.
قطره چشم برای پیرچشمی
قطرهها داروی پیرچشمی خوبی برای برخی از افراد مبتلا هستند. قطرههای چشمی پیلوکارپین مردمک را کوچکتر میکنند تا عمق تمرکز بهتر و دید نزدیک اصلاح شود.
برخی تحقیقات استفاده از این قطرههای چشمی را همراه با عوارضی میدانند. بنابراین، بهتر است که با اطمینان از تناسبشان با وضعیت چشمها و تجویز دکتر به سراغشان بروید. کسانی که همزمان دچار پیرچشمی و دوربینی یا نزدیکبینیاند، باید با دقت بیشتری روش درمانی پیری چشم را انتخاب کنند تا اذیت نشوند.
سوالات متداول پیرچشمی
منابع: