بدترین غذا برای دیابتی ها شامل کربوهیدراتهای دارای قند و نشاسته، نوشیدنیهای شیرین و لبنیات پرچرب است. مصرف انواع شربت‌ها و غذاهای فرآوری‌شده (انواع سوسیس و کالباس)، نیز برای این بیماران توصیه نمی‌شود. همچنین غذاهایی مانند کله‌پاچه، انواع شیرینی‌ها و آبمیوههای کارخانه‌ای، در دسته مضرترین غذاهای برای بیماران مبتلا به دیابت قرار می‌گیرند. زیرا این غذاها، موجب افزایش سریع قند خون شده و خطر ابتلا به بیماری‌های کلیوی و قلبی را در افراد دیابتی افزایش میدهند.
برای توضیح کامل‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی غذاهایی که برای قند خون ضرر دارد، اختصاص می‌دهیم.
اگر سوالی داشتید، در انتهای مطلب و در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
محتوای مقاله توسط دکتر الناز صمدی صوفی متخصص زنان و زایمان بررسی و تایید شده است.
افراد دیابتی چه غذاهایی را نباید بخورند؟
افراد دیابتی باید برای جلوگیری از افزایش قند خون از مصرف زیاد غذاهایی که تعادل ترشح انسولین را برهم می‌زنند، خودداری کنند. در ادامه چند مورد از بدترین غذا برای دیابتی ها را نام می‌بریم:
- کربوهیدراتهای دارای نشاسته و قند
- لبنیات پرچرب
- غلات صبحانه شیرین
- منابع دارای چربی‌های ترانس
- عسل
- میوه خشک
- آب‌میوه
- نوشیدنیهای شیرین‌شده
- نوشیدنیهای قهوه طعم‌دار
- تنقلات
نکته! مصرف موز برای افراد دیابتی در شرایط خاصی می‌تواند بی‌ضرر باشد و فرد از فواید دیگر آن بهره ببرد. مصرف موزهای سبز رنگ و کوچک، همراه با مواد پروتئینی برای افراد دیابتی نوع 1 و 2 بی‌خطر است.
در ادامه، توضیحات و نکات مهم را در ارتباط با موارد فوق بررسی خواهیم کرد.
کربوهیدراتهای دارای نشاسته و قند
کربوهیدرات‌ها، درشت‌مغذی‌هایی هستند که بیشترین تاثیر را بر قند خون یا میزان گلوکز خون دارند. بعضی از انواع کربوهیدرات‌ها مفید و بعضی از آنها مضر هستند. برای مثال، غذاهایی که با آرد سفید تهیه می‌شوند، دارای فیبر کم و قند و نشاسته بالا هستند. همین ویژگی، موجب می‌شود که مصرف این غذاها برای بیماران دیابتی مناسب نباشد.
زیرا قند و نشاسته به سرعت جذب می‌شوند. یعنی بلافاصله بعد از مصرف، قند خون را به شکل قابل توجهی افزایش میدهند. لازم به ذکر است که افراد مبتلا به دیابت، باید نیمی از وعده‌های غذایی خود را از نوع کربوهیدراتهای مفید دریافت کنند.
کربوهیدراتهای مضر برای دیابت عبارتند از:
- نان سفید
- برنج سفید
- ماکارونی
افزایش سریع قند خون بعد از مصرف منابع فوق، برای بیماران دیابتی خطرناک است.
چرا کربوهیدراتهای مضر برای افراد مبتلا به دیابت مناسب نیستند؟
بر اساس مقاله‌ای منتشرشده در وبسایت diabetes،
یکی از اصلی‌ترین دلایل مضر بودن مصرف کربوهیدرات‌ها حاوی قند و نشاسته، باقی ماندن قند در خون و کاهش حساسیت بدن نسبت به انسولین است.
سایر دلایل مضر بودن این نوع از کربوهیدرات‌ها را بررسی می‌کنیم:
- افزایش خطرناک قند خون در نتیجه مصرف بیش‌از‌اندازه
- آسیب به عروق خونی در نتیجه سطوح بالای قند خون
- افزایش زمینه ابتلا به بیماری‌های قلبی، کلیوی و سایر بیماری‌های جدی
نکته! شناخت روش محاسبه کربوهیدارت مورد نیاز بدن، جایگزین کردن مصرف کربوهیدراتهای مفید همراه با پروتئین و سبزیجات برای کنترل دیابت، چاقی و بسیاری از مشکلات مفید است.
لبنیات پرچرب
مصرف لبنیات پرچرب، به دلیل بالا بردن مقاومت بدن نسبت به انسولین، افزایش کلسترول و بیماری‌های قلبی، برای بیماران مبتلا به دیابت مناسب نیست. البته، این افراد می‌توانند انواع و اشکال دیگر لبنیات، مانند ماست یونانی و لبنیات کم‌چرب را به اندازه مصرف کنند.
چند مورد از لبنیات مضر را برای بیماران مبتلا دیابت، بررسی می‌کنیم:
- انواع پنیر‌های پرچرب و دارای نمک؛ پنیرخامه‌ای، پنیر چدار، پنیر گودا، پنیر پیتزا
- شیر پرچرب؛ دارای چربی اشباع بالا
- بستنی‌های پرچرب؛ دارای چربی اشباع و فروکتوز
- خامه پرچرب و سرشیر؛ چربی اشباع بالا
- ماست‌های میوه‌ای یا شیرین‌شده؛ قند بسیار بالا
- دوغ‌های صنعتی پرچرب یا شور؛ نمک بالا، چربی اشباع، افزایش‌دهنده فشار خون
برای جلوگیری از بروز هرگونه عوارض، بیماران مبتلا به دیابت می‌توانند لبنیات کم‌چرب مصرف کنند.
چربی‌های ترانس
چربی ترانس، نوعی چربی ناسالم است که در محصولات کارخانه‌ای یافت می‌شود. این چربی‌ها، به دلیل افزایش میزان ماندگاری غذا به آنها اضافه می‌شوند. اگرچه چربی‌های ترانس مستقیماً سطح قند خون را افزایش نمی‌دهند، اما در صورت ابتلا به دیابت، منجر به افزایش مقاومت به انسولین، افزایش کلسترول بد و التهاب بدن می‌شوند.
چند مورد از غذاهای رایج حاوی چربی ترانس را در جدول زیر آورده‌ایم:
| نام گروه غذایی | نمونه‌های رایج |
| غذاهای سرخ‌شده | انواع فست‌فود، پیراشکی، ناگت مرغ آماده، فلافل و سمبوسه‌های بیرون‌پز |
| شیرینی‌جات | کیک‌های بسته‌بندی‌شده، شیرینی تر، کروسان |
| غذاهای آماده فریز‌شده | کتلت، کوکو، پیتزا، لازانیا، ناگت، فلافل، همبرگر |
| تنقلات شور | چیپس، پفک، کراکر، اسنک، پاپ‌کورن |
| تنقلات شیرین | شکلات، بیسکوئیت‌های کرم‌دار، خامه قنادی، انواع کرم کاکائو‌ها |
| انواع خمیرهای آماده | خمیر شیرینی، خمیر پیراشکی، خمیر کیک |
مصرف مقدار زیادی از غذاهای فوق، علاوه‌بر افزایش قند خون، میزان چربی خون را نیز افزایش میدهند. در مجله دکتردکتر می‌توانید بهترین رژیم غذایی برای مقاومت به انسولین را بشناسید.
نکته! افزایش سطح چربی خون در بیماران مبتلا به دیابت، موجب نوروپاتی دیابتی شده و به اعضای مهم بدن آسیب می‌رساند.
عسل
عسل دارای دو نوع قند اصلی گلوکز و فروکتوز است. مصرف این قندها برای بیماران دیابتی مناسب نیست. از این رو، عسل حتی اگر کاملاً طبیعی هم باشد، برای افراد مبتلا به دیابت مضر است. البته که مصرف آن ممنوع نیست، اما حتماً باید با احتیاط و همراه با وعده غذایی مصرف شود. همچنین، منابع شیرین دیگر مانند شهد آگاو و شربت افرا نیز برای بیماران دیابتی مضر هستند.
دلایل مضر بودن عسل را بررسی می کنیم:
- افزایش سریع قند خون
- تشدید مقاومت بدن نسبت به انسولین
- افزایش خطر بروز عوارض ناشی از دیابت
برای کسب اطلاعات بیشتر به متخصص تغذیه مراجعه کنید البته می‌توانید درباره مضرات فروکتوز در مجله دکتردکتر بیشتر بخوانید.
انواع میوههای خشک
مصرف میوههای خشک، بنابه دلایل زیر برای بیماران دیابتی مضر است:
بالا بودن میزان قند
میزان قند موجود در میوههای خشک، بیشتر و غلیظ‌تر است. زیرا زمانی که میوه خشک می‌شود، آب آن از بین رفته و میزان قند طبیعی میوه، در حجم کم‌تری از آن افزایش می‌یابد. از این رو، حتی مصرف مقدار کمی از میوه خشک، قند خون را به سرعت افزایش می‌دهد.
شاخص گلیسمی بالا
بعضی از میوههای خشک مانند توت، انجیر، کشمش و انبه، شاخص گلیسمی بسیار بالایی دارند. یعنی، قند آنها بلافاصله بعد از مصرف وارد خون می‌شود. ورود لحظه‌ای گلوکز به خون، نوسانات شدیدی در میزان قند خون ایجاد می‌کند. این اتفاق ممکن است برای بیماران مبتلا به دیابت خطرناک باشد.
افزودن قند یا شربت به میوه‌ها
تولید‌کنندگان میوههای خشک، میوه‌هایی مانند آناناس و انبه را با افزودن شکر یا شربت گلوکز فرآوری می‌کنند. درنتیجه، میزان قند آنها حتی بیشتر از قند طبیعی میوه بوده و برای بیماران مبتلا به دیابت مناسب نیست.
مصرف زیاد
از آنجایی که حجم میوههای خشک کم‌تر از میوههای تازه است، فضای کمی از معده را پر می‌کند. یعنی فرد مقدار زیادی از میوههای خشک را تا احساس سیری می‌تواند مصرف کند. به بیان دیگر، اشتها و حجم معده برای مصرف این میوه‌ها زیاد است. همین موضوع موجب افزایش مقدار مصرف شده و مقدار زیادی از قند وارد بدن فرد می‌شود.
نکته! مصرف بسیار محدود میوههای خشک استاندارد برای افرادی که دیابت کنترل شده دارند، ممکن است. احتمالاً مشکلی ایجاد نمیکند. اقدام با پزشک مشورت شود.
انواع آب میوه‌ها
در دیدگاه عمومی، آب میوه به عنوان نوشیدنی سالم در نظر گرفته می‌شود. در حالی که اثرات آن بر قند خون، مانند نوشابه‌ها و سایر نوشیدنیهای شیرین است. این موضوع حتی در مورد آبمیوههای ۱۰۰٪ طبیعی و شیرین‌نشده نیز صادق است.
چند مورد از مهم‌ترین آبمیوههای مضر عبارتند از:
- آب پرتقال
- آب انگور
- آب سیب
- آب انبه
- آب هندوانه
- آب گلابی
- آب آناناس
- آب آلو
- آب طالبی
نکته! بالا بودن میزان قند در آبمیوههای طبیعی، به دلیل مقادیر بالای فروکتوز در بعضی از میوه‌هاست.
نوشیدنیهای شیرین‌شده
نوشیدنیهای شیرین‌شده با شکر، کربوهیدرات بالایی داشته و همچنین سرشار از فروکتوز (قند شیرین) هستند. مصرف منابع حاوی فروکتوز، میزان مقاومت انسولین به بدن را افزایش می‌دهد و برای بیماران دیابتی خطرناک است. همچنین مصرف این نوشیدنیها، زمینه ابتلا به بیماری‌هایی مانند کبد چرب و بیماری‌های متابولیک را افزایش میدهند.
چند مورد از مهم‌ترین نوشیدنیهای شیرین‌شده با شکر، عبارتند از:
- نوشابه‌های گازدار
- نوشیدنیهای انرژی‌زا
- انواع شربت‌های شیرین
- نوشیدنیهای شیرین کافی‌شاپی
- موهیتو
- شیرموز
- شیر کاکائو
- چای سرد یا آیس‌تی‌های آماده
- آبمیوههای طبیعی و کارخانه‌ای
مصرف نوشیدنیهای فوق علاوه‌بر افزایش قند خون، سطح کلسترول خون، تری‌گلیسیرید و چربی‌های اطراف شکم را نیز افزایش میدهند.
غلات صبحانه شیرین
غلات صبحانه شیرین مانند کورن فلکس‌ها و موارد مشابه، حاوی مقادیر بسیار بالایی از کربوهیدرات مضر هستند. از این رو بهتر است افراد مبتلا به دیابت، وعده صبحانه را با مقادیر کمی از کربوهیدرات و پروتئین زیاد میل کنند.
خودداری از مصرف تنقلات و داشتن رژیم بدون قند مصنوعی برای کنترل سطح قند خون افراد سالم و دیابتی بسیار موثر است.
نوشیدنیهای قهوه طعم‌دار
نوشیدنی‌هایی مانند لاته، کاپوچینو، کارامل ماکیاتو، موکا، آیس موکا و سایر موارد مشابه، سرشار از قند و کربوهیدراتهای مایع هستند. بدیهی است که این نوشیدنیها، سطح قند خون را در افراد مبتلا به دیابت افزایش میدهند. با این حال، مصرف قهوه‌های ساده مانند اسپرسو و آمریکانو، برای بیماران مبتلا به دیابت مشکلی ندارد.
تنقلات
در حالت کلی، مصرف انواع تنقلات برای بدن مضر است. زیرا، این خوراکی‌ها دارای چربی‌های ناسالم و کربوهیدراتهای سریع‌الجذب هستند. یعنی، بلافاصله بعد از مصرف جذب بدن شده و میزان قند خون و چربی بدن را افزایش میدهند.
انواع تنقلات مضر عبارتند از:
- انواع چیپس
- انواع پفک
- کراکر
- چوب‌شور
- پاپ‌کورن
- انواع شکلات‌های شیرین
- بیسکویت شکلاتی
- کیک مغزدار
- انواع کلوچه
- آبنبات‌های میوه‌ای
- لواشک
- بستنی
- ژله
آیا مصرف این غذاها برای افراد دیابتی کاملا ممنوع است؟
سطح قند خون و A1C افراد مبتلا به دیابت، رژیم غذایی آنها را تعیین می‌کند. این شاخص‌ها باید به صورت مرتب توسط پزشک متخصص غدد مورد بررسی قرار گیرد. بعد از تعیین وضعیت جسمی، بیمار به متخصص تغذیه مراجعه می‌کند.
متخصص تغذیه پس از بررسی نظر متخصص غدد و نتیجه آزمایشات بیمار، بهترین رژیم غذایی را برای او تعیین می‌کند. در نتیجه ممکن است مصرف مقادیر کمی از این تنقلات، برای بیماران دیابتی امکان‌پذیر باشد.
برای دریافت رژیم دیابت به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
همانطور که گفتیم برای درمان دیابت باید به متخصص تغذیه و دکتر مراجعه کرد. در سامانه نوبت دهی دکتردکتر می‌توانید نوبت ویزیت بهترین پزشکان را دریافت کنید.
همچنین در این سامانه می‌توانید برای دریافت ویزیت آنلاین و ثبت درخواست آزمایش در محل اقدام کنید.
منابع:
مرسی بابت مطالبتون.خیلی خوب بود واقعا ممنون.🌹🌹🌹