سرطان رحم، بیماری شایع در دستگاه تولید مثل زنان و بافت رحم آنهاست. رشد غیرطبیعی سلول‌ها باعث این نوع از سرطان می‌شود و امکان دارد که دیگر بخش‌های بدن را هم درگیر کند. سرطان رحم با علائمی مانند خونریزی بین دو قاعدگی یا بعد از یائسگی همراه است. درمان آن هم معمولا شامل هیسترکتومی یا همان برداشتن رحم می‌شود. باید به تفاوت آن با بیماری‌های مشابه دقت داشته باشید و هرگونه علامت بروزش را جدی بگیرید.
این روزها، سرطان می‌تواند درمان شود و تحت کنترل قرار بگیرد. با مراجعه به پزشک زنان و پیگیری مسیری که متخصصان برایتان تعیین می‌کنند، سلامت از شما دور نمی‌ماند. در این مقاله از مجله دکتردکتر هم سعی کرده‌ایم که اطلاعات کاملی درباره سرطان در ناحیه رحم در اختیارتان قرار بدهیم؛ با ما همراه باشید.
سرطان رحم چیست؟
سرطان رحم (cervical cancer) اصطلاحی کلی است برای توصیف بروز مشکل در نواحی مختلف این عضو از بدن؛ انواع سرطان رحم به دو دسته تقسیم می‌شود:
- سرطان آندومتر در آندومتر یعنی پوشش داخلی رحم ایجاد می‌شود. این یکی از شایع‌ترین سرطان‌های زنانه است؛ یعنی سرطان‌هایی که بر اندام تولید مثل زنان اثر می‌گذارند.
- سارکوم رحم در میومتر، یعنی در دیواره عضلانی رحم ایجاد می‌شود. سارکوم رحم بسیار نادر است.
این سرطان با سرطان دهانه رحم متفاوت است؛ این موضوع را به یاد داشته باشید.
علائم سرطان رحم چیست؟
علائم ظاهری سرطان رحم می‌تواند شبیه نشانه بسیاری از بیماری‌های دیگر و سرطان‌های زنان باشد. بااین‌حال، اگر متوجه درد غیرعادی یا خونریزی نامنظم واژینال شدید، با پزشک صحبت کنید. برای دریافت درمان مناسب باید سریع اقدام کنید و روند تشخیص درستی را پشت سر بگذارید.
علائم این سرطان عبارت‌اند از:
- خونریزی واژینال بین دوره‌های قبل از یائسگی.
- خونریزی واژینال یا لکه بینی بعد از یائسگی، حتی به مقدار کم.
- درد زیر شکم یا گرفتگی در لگن، درست زیر شکم.
- اگر یائسه هستید، ترشحات سفید یا شفاف واژن.
- اگر بیش از ۴۰ سال دارید، خونریزی بسیار طولانی، شدید یا مکرر واژینال.
سرطان رحم با چه چیزی مشخص می‌شود؟
اگر شاهد هرگونه خونریزی نامنظم از واژن هستید، باید با پزشک تماس بگیرید. اگر هنوز پریود می‌شوید، خونریزی غیرطبیعی زمانی است که در فاصله دو قاعدگی دچار خونریزی می‌شوید. اگر هم یائسه شده‌اید، خونریزی واژنی و لکه‌بینی برایتان غیرعادی است و قابل پیگیری.
علت سرطان رحم چیست؟
محققان از علت دقیق سرطان رحم مطمئن نیستند؛ در واقع پای ایجاد تغییرات در سلول‌های رحم به‌میان است. سلول‌های جهش‌یافته رشد می‌کنند و بدون کنترل تکثیر می‌شوند. این روند می‌تواند توده‌ای به نام تومور را تشکیل بدهد. سرطان بدخیم رحم با شکل‌گیری توده‌های تکثیرشونده در بدن همراه است.
ریسک فاکتورهای سرطان رحم
چندین عامل خطر برای سرطان در رحم وجود دارد. بسیاری از آنها به تعادل بین استروژن و پروژسترون مربوط می‌شوند. این عوامل خطر عبارت‌اند از:
- چاقی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- مصرف استروژن
- اختلال ژنتیکی سندرم لینچ (Lynch syndrome)
عوامل خطر دیگر هم شامل موارد زیر می‌شوند:
- سن؛ با افزایش سن، احتمال ابتلا به سرطان در رحم افزایش پیدا می‌کند. بیشتر سرطان‌های رحم بعد از ۵۰سالگی اتفاق می‌افتند.
- رژیم غذایی سرشار از چربی حیوانی؛ رژیم غذایی پرچرب می‌تواند خطر ابتلا به چندین سرطان از جمله سرطان رحم را افزایش بدهد.
- سابقه خانوادگی؛ برخی افراد اختلالات ژنتیکی را به ارث می‌برند و خطر سرطان در آنها افزایش پیدا می‌کند.
- دیابت: این بیماری هم یکی از عوامل خطر برای ابتلا به سرطان رحم است.
- بیماری‌های تخمدان؛ افراد مبتلا به برخی تومورهای تخمدان، سطح استروژن بالا و پروژسترون پایینی دارند. این تغییرات هورمونی می‌تواند خطر سرطان در رحم را افزایش بدهد.
- قاعدگی زودرس؛ اگر قاعدگی شما قبل از ۱۲سالگی شروع شده باشد، خطر ابتلا به سرطان در رحم بیشتر می‌شود چون رحم برای سال‌های بیشتری در معرض استروژن قرار می‌گیرد.
- یائسگی دیررس؛ به طور مشابه، اگر یائسگی بعد از ۵۰سالگی رخ بدهد هم خطر ابتلا به سرطان رحم بیشتر می‌شود چون رحم شما مدت بیشتری در معرض استروژن قرار می‌گیرد.
- باردار نشدن؛ افرادی که باردار نشده‌اند در معرض خطر بیشتری هستند.
تشخیص سرطان رحم چگونه است؟
در صورت مشاهده علائم احتمالی سرطان در رحم به پزشک مراجعه کنید. پزشکان برای تشخیص به اقدامات زیر می‌پردازند:
- در مورد علائم، عوامل خطر و سابقه خانوادگی می‌پرسند.
- معاینه فیزیکی انجام می‌دهند.
- لگن را معاینه می‌کنند.
از آزمایش‌های زیر هم برای تشخیص دقیق‌تر استفاده می‌شود:
آزمایش خون
پروتئین CA-125 را با آزمایش خون اندازه‌گیری می‌کنند. مقدار معینی از CA-125 می‌تواند به سرطان در بدن اشاره داشته باشد.
آزمایش‌های تصویربرداری
از جمله تست‌های تصویربرداری برای تشخیص سرطان در رحم باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- سی تی اسکن مجموعه‌ای از تصاویر دقیق از داخل بدن می‌گیرد.
- اسکن‌های MRI از امواج رادیویی و یک آهنربای قدرتمند برای ایجاد تصاویر استفاده می‌کنند.
- سونوگرافی ترانس واژینال یک پروب مخصوص (دستگاه صاف و گرد) را وارد واژن می‌کند تا از رحم عکس بگیرد.
آزمایش‌های دیگر
در فرایند بیوپسی یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر را از طریق دهانه رحم وارد آن می‌کنند. مقداری از بافت رحم برای نمونه‌برداری و بررسی برداشته می‌شود.
با هیستروسکوپی هم یک لوله نازک بلند از طریق واژن و دهانه رحم به این بخش از بدن وارد می‌شود. این ابزار باریک با نور و دوربین تصاویر دقیقی از رحم ارائه می‌دهد.
اتساع و کورتاژ (D&C) هم روش پیچیده‌تری برای برداشتن بافت رحم است و در اتاق عمل انجام می‌شود. اگر اتساع و کورتاژ یا بیوپسی برای برداشتن نمونه‌های بافتی انجام شوند، نمونه‌ها برای بررسی بیشتر را به آزمایشگاه می‌فرستند. در آنجا، یک پاتولوژیست دست به ارزیابی بافت نمونه می‌زند تا وجود سرطان در بدن را تایید یا رد کند.
آیا تست پاپ می‌تواند سرطان رحم را تشخیص دهد؟
خیر. تست پاپ (پاپ اسمیر) سرطان رحم را غربالگری و تشخیص نمی‌دهد. این تست برای تشخیص سرطان دهانه رحم کاربرد دارد. سرطان دهانه رحم با رحم متفاوت است و می‌تواند به دلایلی مانند زگیل تناسلی فرصت بیشتری برای وقوع پیدا کند.
انواع سرطان رحم
اگر پزشک شما سرطان رحم را تشخیص بدهد، باید نوع آن را هم تعیین کند. دانستن نوع سرطان به تیم مراقبتی شما کمک می‌کند تا بهترین درمان را پیش ببرند:
- سرطان گرید ۱ حالت تهاجمی کمتری دارد و معمولا به سرعت به بافت‌های دیگر گسترش پیدا نمی‌کند.
- سرطان گرید ۲ تهاجمی‌تر است و به احتمال زیاد به خارج از رحم گسترش پیدا می‌کند و نیاز به درمان قوی‌تری دارد.
- پزشکان مرحله سرطان را تعیین می‌کنند. سرطان‌های رحم در مقیاسی از ۱ تا ۴ مرحله‌بندی می‌شوند.
در مراحل سرطان رحم در نخستین گام، بیماری فراتر از رحم گسترش نیافته است ولی در سرطان مرحله دوم، بیماری به دهانه رحم هم راه پیدا می‌کند. در سرطان رحم گرید ۳ هم بیماری به واژن، تخمدان‌ها یا غدد لنفاوی توسعه پیدا می‌کند. سرطان مرحله ۴ به مثانه یا سایر اندام‌های دور از رحم هم راه پیدا می‌کند.
درمان سرطان رحم چگونه است؟
بیشتر افراد مبتلا به سرطان در رحم نیاز به جراحی دارند. برنامه درمانی خاص به نوع سرطان و سلامت کلی هر فرد بستگی دارد. درمان‌های دیگری که ممکن است به کار گرفته شوند هم شامل موارد زیر هستند:
- شیمی درمانی که از داروهای قوی برای از بین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند.
- پرتودرمانی که پرتوهای هدفمند را برای از بین‌بردن سلول‌های سرطانی به کار می‌گیرد.
- هورمون‌درمانی، که به کنترل وضعیت هورمون‌ها برای کنترل سرطان می‌پردازد.
- ایمونوتراپی که به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا با سرطان مبارزه کند.
- درمان هدفمند که از داروها برای هدف قراردادن سلول‌های سرطانی خاص استفاده می‌کند تا از تکثیرشان جلوگیری شود.
اگر سرطان در رحم درمان نشود، سرطان متاستاتیک رخ می‌دهد. منظور چیست؟ یعنی سرطان می‌تواند به نواحی دیگر بدن هم راه پیدا کند و درگیری‌هایی به وجود بیاورد. سرطان رحم بدخیم در بدن توسعه می‌یابد و بخش‌های مختلف را اسیر خود می‌کند.
جراحی سرطان رحم چگونه است؟
جراحی معمولا درمان اولیه سرطان رحم است و جراح رحم و دهانه رحم را برمی‌دارد. چهار نوع روش هیسترکتومی یا خارج‌کردن رحم وجود دارد:
- هیسترکتومی کامل شکمی: جراح برشی در شکم ایجاد می‌کند تا به رحم دسترسی داشته باشد و آن را خارج کند.
- هیسترکتومی واژینال: جراح رحم را از طریق واژن خارج می‌کند.
- هیسترکتومی رادیکال: اگر سرطان به دهانه رحم گسترش یافته باشد، ممکن است به هیسترکتومی رادیکال نیاز شود. جراح رحم و بافت‌های کنار آن را برمی‌دارد. احتمال دارد که قسمت بالایی واژن را که در کنار دهانه رحم قرار دارد هم بردارند.
- هیسترکتومی با حداقل تهاجم: جراح چندین برش کوچک برای برداشتن رحم ایجاد می‌کند. این روش به صورت لاپاراسکوپی یا با تجهیزات رباتیک انجام می‌شود.
تخمدان‌ها هم در بسیاری از مبتلایان به سرطان در رحم برداشته می‌شوند و این موضوع در صورت یائسه‌نشدن با بروز آن همراه خواهد بود. عوارض جراحی رحم به‌شرح زیر است:
- ناباروری
- یائسگی
سرطان رحم و روابط زناشویی چطور پیش می‌روند؟ باید بگوییم که برداشتن رحم و به‌هم‌خوردن هورمون‌ها می‌تواند روی این موضوع اثرگذاری منفی داشته باشد.
پیشگیری از سرطان رحم چگونه است؟
سرطان رحم قابل پیشگیری است؟ در بیشتر مواقع، نمی‌توانید از سرطان در رحم پیشگیری کنید اما می توانید اقدامات زیر را برای کاهش خطر انجام بدهید:
- مدیریت دیابت
- حفظ وزن مطلوب و متعادل
- استفاده از داروهای ضدبارداری هورمونی مبتنی بر پروژسترون یا ترکیبی استروژن و پروژسترون
طول عمر بیماران سرطان رحم چقدر است؟
همیشه صحبت از سرطان که می‌شود، همه درباره میزان کشندگی‌اش کنجکاو می‌شوند. آیا سرطان رحم کشنده است؟ میزان بقای پنج ساله برای سرطان در رحم ۸۱ درصد است. این یعنی ۸۱ درصد از افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، دست‌کم تا پنج سال بعد زنده می‌مانند.
هنگامی که سرطان به خارج از رحم شما گسترش نیافته است، این میزان حتی بیشتر هم می‌شود و میزان بقا به ۹۵ درصد می‌رسد. با درمان مناسب امکان سلامت کامل هم وجود دارد. سرطان در رحم زمانی کشنده است که تشخیص داده نشود و گسترش پیدا کند. طول عمر بیماران مبتلا به سرطان رحم هم با درمان و کنترل بالا خواهد بود.
مراقبت‌های دوره سرطان رحم و بعد از آن چیست؟
پس از پایان درمان باید با روش‌های مراقبت بعد از آن آشنا باشید و در قرار چکاپ‌هایی که برایتان تعیین می‌شود هم به‌طور منظم شرکت کنید.
در جلسات چکاپ، پزشک لگن را معاینه می‌کند و درباره علامت‌ها هم از شما سوالاتی می‌پرسد. پزشکان درباره سبک زندگی سالم و اقدامات مربوط به بهبود شرایط بعد از سرطان هم به شما کمک می‌کنند.
سرطان رحم واگیردار است؟
بدیهی است که این سرطان مانند بسیاری از سرطان‌های دیگر واگیر ندارد اما می‌تواند جنبه ارثی داشته باشد. سن سرطان رحم هم معمولا ۵۱ سال است و در افرادی رخ می‌دهد که یائسگی را تجربه کرده‌اند. سرطان رحم در دختران جوان به‌ندرت رخ می‌دهد.
هرگونه تغییر در بدن را جدی بگیرید و نگذارید که بیماری‌هایی مانند سرطان با سهل‌انگاری پیش بروند و غیرقابل کنترل شوند. با تشخیص و اقدامات به‌موقع، هر مشکلی قابل حل خواهد بود. برای مراجعه به پزشکان هم از سیستم نوبت دکتر سایت دکتردکتر کمک بگیرید.
درباره سرطان رحم پرسشی دارید؟ سوالات خود را مطرح کنید تا به شما در رسیدن به پاسخ کمک کنیم.
منبع:
