پیشگیری بهتر از درمان است! درگیر شدن با بیماریهای مقاربتی (STD) هزینه‌های جسمی و روحی جبران‌ناپذیری دارد. آموختن راه‌های پیشگیری از بیماریهای مقاربتی به شما کمک می‌کند که احتمال ابتلا به بیماریهای آمیزشی را کاهش دهید و متحمل تبعات سنگین این بیماری‌ها نشوید. اگر راه های انتقال بیماری های مقاربتی را بشناسید و روش‌های پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مقاربتی را یاد بگیرید، کمتر دچار آسیب‌های ناشی از روابط جنسی می‌شوید.
بیماریهای آمیزشی قابل پیشگیری هستند. اگر رابطه جنسی دارید، یاد بگیرید که چگونه از خود و شریک جنسی خود در برابر بیماریهای مقاربتی محافظت کنید. داشتن فقط یک رابطه جنسی محافظت نشده ممکن است شما را تا آخر عمر به یکی از این بیماری‌ها گرفتار کند! اگر رابطه جنسی پر خطری را پشت سر گذاشته‌اید، حتما به یکی از متخصصین بیماریهای مقاربتی مانند متخصص زنان و متخصص اورولوژی برای آقایان مراجعه کنید.
امیدواریم اهمیت یادگیری راه های پیشگیری از بیماری های مقاربتی را درک کرده باشید و بخواهید با خواندن این مقاله از مجله سلامت دکتر دکتر زندگی جنسی سالم‌تری داشته باشید.
بیماری مقاربتی چیست؟
بیماریهای مقاربتی یا STD (Sexually transmitted diseases) که به‌عنوان عفونت‌های مقاربتی یا STI (sexually transmitted infections) نیز شناخته می‌شوند، سالانه افراد زیادی را به دلیل روابط جنسی محافظت نشده درگیر می‌کنند.
این بیماری‌ها از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند. از انواع بیماری مقاربتی می‌توان به هپاتیت، کلامیدیا، HIV، HPV، سفلیس، سوزاک، تبخال تناسلی و زگیل تناسلی اشاره کرد.
راه‌های انتقال بیماری های مقاربتی
قبل از اینکه بخواهید راه‌های پیشگیری از بیماری های مقاربتی را یاد بگیرید، بهتر است نگاهی به راه های انتقال بیماری های مقاربتی داشته باشید. اگر بدانید این بیماری‌ها چگونه منتقل می‌شوند، راحت‌تر می‌توانید از آنها جلوگیری کنید. متداول‌ترین راه های انتقال بیماری های مقاربتی عبارتند از:
- رابطه جنسی واژینال (Vaginal sex)
- رابطه جنسی مقعدی (Anal sex)
- رابطه جنسی دهانی (Oral sex)
سلیقه افراد در انتخاب نوع رابطه جنسی با یکدیگر متفاوت است و هر کدام از نوعی رابطه جنسی بیشتر لذت می‌برد. به‌هرحال، نوع رابطه جنسی برای انتقال بیماری های مقاربتی چندان اهمیتی ندارد، شما از هر روشی می‌توانید به این بیماری‌ها مبتلا شوید.
روش‌های پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مقاربتی
تنها راهی که می‌توان با اطمینان از آن برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های مقاربتی صحبت کرد، نداشتن رابطه جنسی است! یعنی تمام راه های پیشگیری از بیماری های جنسی فقط احتمال ابتلا را تا حد زیادی کاهش می‌دهند، اما نمی‌توان درباره یک راه قطعی برای جلوگیری از این بیماری‌ها معرفی کرد. بااین‌حال، افرادی که از نظر جنسی فعال هستند و شریک جنسی دارند، باید حتما روش های جلوگیری از ابتلا به بیماری های آمیزشی را یاد بگیرند. این روش‌های پیشگیری عبارت‌اند از:
پرهیز از برقرار هر نوع رابطه جنسی
مطمئن‌ترین راه برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های آمیزشی، نداشتن رابطه جنسی (واژینال، مقعدی، دهانی) است! هر چیزی غیر از نداشتن رابطه جنسی نمی‌تواند صددرصد از ابتلا به این بیماری‌ها جلوگیری کند.
رابطه جنسی محافظت‌شده با استفاده از کاندوم مردانه، کاندوم زنانه، کاندوم دهانی
قبلا در اینباره که کاندوم چیست برایتان گفته‌ایم. استفاده صحیح و مداوم از انواع کاندوم، ریسک ابتلا به انواع بیماری های آمیزشی را به طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. کاندوم از ورود مایعات بدن افراد در رابطه جنسی جلوگیری کرده و اجازه نمی‌دهد که از این راه به بیماری های جنسی مبتلا شوند. به‌عنوان‌مثال، استفاده صحیح و مداوم از کاندوم ریسک ابتلا به HIV را می‌تواند تا صدر صد کاهش دهد، اما این احتمال در بیماری‌هایی مانند HPV کمتر است. چرا که این بیماری از طریق تماس پوست به پوست نیز منتقل می‌شود.
۳ نوع کاندوم مردانه، کاندوم زنانه و کاندوم دهانی از طریق زیر مانع از ابتلا به بیماری های آمیزشی می‌شوند:
کاندوم مردانه
کاندوم مردانه روی آلت تناسلی مردانه کشیده می‌شود و از ورود منی و اسپرم به بدن شریک جنسی جلوگیری می‌کند. این کاندوم روی آلت تناسلی مردانه کشیده می‌شود و اجازه نمی‌دهد که آلت‌های تناسلی در تماس مستقیم قرار بگیرند. استفاده از این کاندوم نه‌تنها از بیماری های آمیزشی تا حد زیادی جلوگیری می‌کند، بلکه تا ۹۸ درصد ریسک بارداری را کاهش می‌دهد. پس کاندوم مردانه یک وسیله بسیار ضروری برای رابطه جنسی و از جمله وسایل مهم در پیشگیری از بیماری‌هابی مقاربتی مردان محسوب می‌شود.
اگر نیاز به ویزیت پزشک در این رابطه دارید، با پزشک اورولوژ حتما مشور کنید.
کاندوم زنانه
کاندوم زنانه در داخل واژن قرار می‌گیرد و دیواره‌های واژن را کاملا می‌پوشاند. این کاندوم اجازه برخورد آلت تناسلی مردانه را به واژن نمی‌دهد و از رسیدن مایع منی به دیواره رحم جلوگیری می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، این کاندوم دهانه رحم را کاملا می‌پوشاند و مانع ابتلا به بیماری های جنسی و بارداری زنان می‌شود. با این که این روش یکی از راه‌های پیشگیری از بیماریهای مقاربتی زنان ست اما درصد پیشگیری کاندوم زنانه از کاندوم مردانه کمتر است و استفاده از آن دردسرهای بیشتری دارد. به همین دلیل، استفاده از کاندوم مردانه برای پیشگیری راه مطمئن‌تری محسوب می‌شود.
کاندوم دهانی
کاندوم دهانی روی زبان و لب‌ها را می‌پوشاند و از برخورد آلت تناسلی به دهان و زبان جلوگیری می‌کند. این نوع کاندوم در رابطه جنسی دهانی یا اورال سکس استفاده می‌شود. رابطه جنسی دهانی برای دو طرف لذت زیادی دارد و افراد زیادی بدون توجه به کاندوم دهانی این رابطه را برقرار می‌کنند. درحالی‌که، بسیاری از بیماری های جنسی مانند HPV می‌توانند از این راه منتقل شوند.
کاهش تعداد شرکای جنسی و تک همسری
هرچه با افراد بیشتری در ارتباط باشید، احتمال اینکه درگیر بیماری های مقاربتی شوید بیشتر است. ازآنجایی‌که این بیماری ها در بسیاری از افراد نمود ظاهری ندارند، شما نمی‌توانید با نگاه کردن به آلت جنسی طرف مقابل متوجه این موضوع شوید. پس تعداد شرکای جنسی خود را به یک نفر کاهش دهید و از آن یک نفر بخواهید که آزمایش STD انجام دهد. البته دو طرف باید این آزمایش را انجام دهید که خیال طرفین رابطه راحت باشد. بعد از آن می‌توانید بدون نگرانی از این بیماری‌ها، رابطه جنسی داشته باشید. تک‌همسری یا همان رابطه جنسی با یک نفر، یکی از مطمئن‌ترین راه‌ها برای جلوگیری از بیماری های مقاربتی است.
واکسیناسیون
هنوز برای پیشگیری از همه بیماری های جنسی واکسن وجود ندارد، اما واکسیناسیون به موقع بهترین راه حل برای جلوگیری از ابتلا به چند تا از آنها محسوب می‌شود. اگر قبل از تماس جنسی واکسن HPV و واکسن هپاتیت را بزنید، تأثیر بسیار زیادی در پیشگیری از این بیماری های مقاربتی خطرناک دارد. به همین دلیل است که مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها توصیه می‌کند که نوجوانان ۱۱ و ۱۲ساله واکسن HPV را بزنند.
صحبت با شریک جنسی درباره رابطه جنسی محافظت شده
بدون خجالت و تعارف با شریک جنسی خود درباره رابطه جنسی امن و محافظت شده صحبت کنید. قبل از اینکه ارتباطی برقرار کنید، درباره راه های پیشگیری از بیماری های مقاربتی صحبت کنید. مطمئن شوید که از چه راهی می‌توانید جلوی ابتلا به این بیماری های جنسی را بگیرید و از یک رابطه ایمن لذت ببرید. اگر شریک جنسی شما مقاومت می‌کند و اطلاعات زیادی درباره بیماری های آمیزشی ندارد، زیر بار رابطه جنسی محافظت نشده نروید. حتما درباره روش های پیشگیری از ابتلا به بیماری های مقاربتی صحبت کنید و ببیند چه کاری می‌توانید برای رابطه ایمن‌تر انجام دهید.
رعایت نکات بهداشتی قبل از رابطه جنسی
همیشه توجه به نکات قبل و بعد از رابطه جنسی مهمترین بخش شروع یک اتفاق لذت‌بخش است. تمیز و خوشبو بودن نه‌تنها کیفیت رابطه جنسی را بیشتر می‌کند، بلکه از نظر بهداشتی نیز اهمیت دارد. رعایت نکات بهداشتی قبل از رابطه جنسی عبارت‌اند از:
شستن دست‌ها
بهداشت دست بسیار اهمیت دارد و یکی از نکات مهمی است که قبل از رابطه جنسی باید به آن توجه کنید. دست‌ها ممکن است در دهان بروند و اندام‌های جنسی را لمس کنند. اگر دست تمیز نباشد، احتمال انتقال آلودگی‌های میکروبی یا باکتریایی بیشتر می‌شود. پس شستن دست‌ها ساده‌ترین و موثرترین کاری است که می‌توانید برای بهداشت رابطه جنسی انجام دهید.
اصلاح موهای زائد ناحیه تناسلی
از بین بردن یا تراشیدن موهای زائد برای داشتن رابطه جنسی دهانی بهتر است. اگرچه داشتن موی زائد کاملا شخصی است و به معنی رعایت‌نکردن بهداشت نیست، اما موهای زائد در رابطه دهانی شریک جنسی شما را اذیت می‌کنند. علاوه بر این، ممکن است موهای زائد به محل تجمع میکروب‌ها تبدیل شوند و احتمال آلودگی باکتریایی را بیشتر کنند.
شستن ناحیه تناسلی
اندام تناسلی و نواحی اطراف آن را قبل از رابطه جنسی حتما بشویید. این کار را می‌توانید با یک شوینده ملایم و در عرض چند دقیقه انجام دهید. اگر می‌خواهید رابطه جنسی محافظت شده داشته باشید، باز هم این کار را انجام دهید. وقتی ناحیه تناسلی تمیز می‌شود، عطر و بوی بهتری برای رابطه پیدا می‌کند که باعث جذب شریک جنسی می‌شود.
رعایت نکات بهداشتی بعد از رابطه جنسی
بعد از رابطه جنسی، زوج‌ها معمولا خسته هستند و برای رعایت نکات بهداشتی تنبلی می‌کنند. درحالی‌که اهمیت رعایت نکات بهداشتی بعد از رابطه جنسی کمتر از قبل آن نیست. این نکات عبارت‌اند از:
ادرار کردن بلافاصله بعد از سکس
وقتی بعد از رابطه جنسی ادرار می‌کنید، باکتری‌های و آلودگی‌ها از بدن شما خارج می‌شوند. پس بلافاصله بعد از تمام شدن رابطه جنسی، به دستشویی بروید و ادرار کنید.
شستن ناحیه تناسلی
تمیز کردن ناحیه تناسلی و اطراف آن یکی از مهمترین کارهایی است که باید بعد از اتمام رابطه جنسی انجام دهید. هم مردان و هم زنان باید آلت تناسلی خود را بشویند که منی و دیگر مایعات بدن روی آنها باقی نماند.
پوشیدن لباس گشاد
بعد از مقاربت یا سکس، اندام‌های جنسی ملتهب و تحریک‌پذیر هستند. پوشیدن لباس‌های تنگ به آلت تناسلی فشار می‌آورند و باعث خارش شدید آنها می‌شوند. پس بعد از رابطه جنسی لباس گشاد بپوشید و فشار زیادی به ناحیه تناسلی وارد نکنید.
استفاده از کاندوم به شیوه صحیح برای جلوگیری از بیماری های مقاربتی
کاندوم را می‌توان بهترین راه جلوگیری از بیماری های مقاربتی دانست. به‌شرط اینکه نحوه استفاده صحیح از کاندوم را رعایت کنید. اگر کاندوم به‌درستی روی آلت تناسلی مردانه یا داخل واژن قرار نگیرد، درصد پیشگیری از ابتلا به بیماری های مقاربتی تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند. نحوه استفاده از کاندوم به شیوه صحیح برای جلوگیری از این بیماری‌ها را به ترتیب زیر انجام دهید:
- کاندومی استفاده کنید که کاملا سالم باشد و تاریخ انقضا داشته باشد.
- لفاف و بسته دور کاندوم باید با دقت باز کنید تا کاندوم پاره نشود.
- جهت درست کاندوم را پیدا کنید.
- کاندوم مردانه باید کاملا روی آلت مردانه را بپوشاند و کاندوم زنانه باید در داخل واژن قرار بگیرد.
- در طول رابطه جنسی نباید کاندوم بیرون آورده شود.
- در صورت پاره شدن کاندوم، رابطه جنسی را متوقف کنید.
- در پایان رابطه جنسی کاندوم را بدون ریختن مایع منی بردارید.
- کاندوم استفاده شده را در سطح زباله بیندازید و از هر کاندوم فقط یک‌بار استفاده کنید.
شیوه صحیح استفاده از کاندوم زنانه و کاندوم مردانه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارد. بااین‌حال، رعایت نکاتی که در بالا می‌بینید به شما کمک می‌کند که از کاندوم شیوه صحیح‌تری استفاده کنید.
واکسن جلوگیری از بیماری های مقاربتی
روابط متعدد و محافظ نشده را می‌توان از مهمترین دلایل شیوع بیماری های جنسی دانست. واکسن جلوگیری از بیماری های مقاربتی همانطور که اسم آن مشخص است، مانع ابتلا به این بیماریهای می‌شود. متأسفانه هنوز برای همه بیماری های آمیزشی واکسن نداریم، اما تعدادی از آنها با واکسن قابل‌کنترل هستند.
واکسن هپاتیت آ
واکسن هپاتیت آ تا ۹۵ درصد و حتی بیشتر از ابتلا به این بیماری جلوگیری می‌کند. معمولا اولین دوز واکسن را بعد از یک‌سالگی به کودک تزریق می‌کنند. کودکی که واکسن هپاتیت آ را دریافت کرده باشد، احتمال اینکه به این بیماری دچار شود بسیار پایین است.
واکسن هپاتیت ب
واکسن هپاتیت ب در دوران نوزادی تزریق می‌شود و می‌تواند تا ۹۵ درصد و بیشتر از ابتلا به هپاتیت ب جلوگیری کند. این واکسن از نوع سه دوزی است و برای نوزادان تا افراد ۱۸ساله توصیه می‌شود.
واکسن گارداسیل
زگیل تناسلی یکی از شایع‌ترین بیماری های آمیزشی است که واکسن گارداسیل برای جلوگیری از این بیماری شایع ساخته شده است. واکسن گارداسیل همزمان از زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم جلوگیری می‌کند. بهترین زمان تزریق این واکسن قبل از شروع فعالیت‌‌های جنسی است. معمولا از ۱۱ سالگی تزریق این واکسن را شروع می‌کنند و تا حداکثر ۲۶ سالگی می‌توان آن را تزریق کرد. البته این محدوده را می‌توان بهترین زمان تزریق واکسن دانست. درصورتی‌که پزشک شما تجویز کند، حتی تا ۴۵ سالگی نیز می‌توان این واکسن را تزریق کرد.
غربالگری بیماریهای مقاربتی در افراد فعال جنسی
آزمایش تشخیص بیماری های مقاربتی یا آزمایش STD به افراد کمک می‌کند که از وضعیت سلامتی خود آگاه شوند. بررسی آزمایش خون، آزمایش ادرار و بررسی دهانه رحم از کارهایی است که برای غربالگری بیماری های مقاربتی در افراد فعال جنسی انجام می‌شود. به‌عنوان مثال، بیماری شایع سوزاک را از طریق آزمایش ادرار تشخیص می‌دهند، اما HIV و هپاتیت را با آزمایش خون مشخص می‌کنند. تست پاپ اسمیر نیز یکی از روش‌های موثر برای تشخیص سرطان دهانه رحم است که می‌تواند از طریق HPV ایجاد شود.
از کجا بفهمم بیماری مقاربتی دارم؛ خدمات پزشکی و آزمایش در محل!
غربالگری بیماری های مقاربتی در افراد فعال جنسی از طریق آزمایش STD بهترین راهی است که می‌توانید از سلامت خود مطمئن شوید. اگر نگران شرایط خود هستید، ما در سایت نوبت دهی دکتردکتر امکان دریافت نوبت را فراهم کرده‌ایم.
در انتها از شما می‌خواهیم که با ما روش‌های خود برای پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مقاربتی را به اشتراک بگذارید.
منابع:
