کیپی گوش با احساس پربودن گوشها و سخت‌‌شنیدن صداها همراه می‌شود. گوش‌های کیپ احساس ناخوشایندی به‌همراه می‌آورند و حتی باعث می‌شوند که طعم‌ها را هم خوب نچشید. کیپ‌شدن گوش با ماده مومی درونش یا به‌واسطه عوامل جدی‌تری مانند حساسیت، پرشدن با آب، عفونت و… رخ می‌دهد. برای درمان این وضعیت باید از قطره‌های مخصوص، کمپرس‌ها و داروهای بی‌نسخه استفاده کنید. اگر مشکل جدی‌تر باشد و مثلا گوشتان عفونی شده، لازم است که ریشه مشکل را درمان کنید.
در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر از کیپ‌شدن گوش، علائم، دلایل، عوارض، درمان‌ها و شیوه تشخیص برایتان می‌گوییم. مطالعه این مقاله به حدود ۶ دقیقه زمان نیاز دارد.
گرفتگی یا کیپی گوش چیست؟
گرفتگی یا کیپی گوش در اثر جمع‌شدن ماده مومی درون آن رخ می‌دهد. موم گوش در تمیزکردن جرم گوش و مجرای آن و جلوگیری از ورود مواد زائد نقش محافظتی دارد. این جرم به‌طور معمول نرم است، اما می تواند سفت و زیاد شود و انسداد به‌وجود بیاورد.
هنگامی که موم در کانال گوش تجمع می‌کند، مانع از رسیدن امواج صوتی به پرده گوش می‌شود. گاهی‌اوقات هم قرارگرفتن در ارتفاعات یا دلایل دیگری نظیر حساسیت‌ها باعث کیپ‌شدن گوش می‌شوند.
گرفتگی گوش از اعصاب و تغییرات مربوط به آن هم ناشی است. گوش داخلی نسبت به تغییرات مایعات و جریان خون بسیار حساس عمل می‌کند. اگر قلب تند بزند و/یا فشار خون به دلیل احساس اضطراب بالا برود (و/یا اگر بیماری قلبی دارید)، گوشها خیلی سریع تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
علائم همراه با گرفتگی گوش
کیپ‌شدن گوش با بروز نشانه‌هایی به‌شرح زیر همراه است:
- کم‌شدن شنوایی
- حس درد
- سرگیجه
- پیچیدن صدا زنگ در گوش
دلایل کیپی یا گرفتگی گوش
علت کیپ‌شدن گوش راست یا چپ ریشه در مشکلات و موقعیت‌های مختلفی دارد. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین‌ها اشاره می‌کنیم. گاهی‌اوقات، مشکل بسیار ساده است و برای مثال، گرفتگی گوش بعد از استخر رخ می‌دهد.
چنین مواردی یا گرفتگی گوش بعد از حمام جدی نیستند و سریع برطرف می‌شوند. در برخی موارد هم موضوع پیچیده است و نیاز به پیگیری جدی‌تری وجود دارد. در این مواقع، باید به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید.
انسداد شیپور استاش
اختلال عملکرد شیپور استاش (ETD) یکی از دلایل احتمالی گرفتگی گوش است. شیپور استاش گوش میانی را به گلو متصل می‌کند. مایع و مخاط از طریق این لوله از گوش به پشت گلو می‌روند.
گاهی‌اوقات، مایع و مخاط به جای سرازیرشدن در گلو در گوش میانی اسیر می‌شوند و گوش را مسدود می‌کنند. این انسداد معمولا با عفونتی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا سینوزیت همراه است. رینیت آلرژیک هم می‌تواند باعث انسداد شیپور استاش شود. گرفتگی گوش و کرونا هم بعید نیست و معمولا رخ می‌دهد.
سایر علائم انسداد ناشی از عفونت یا آلرژی عبارت‌اند از:
- آبریزش بینی
- سرفه
- عطسه
- گلو درد
قرارگرفتن در ارتفاع
شیپور استاش مسئول یکسان‌کردن فشار در گوش میانی هم هست اما همیشه در زمان تغییر سریع ارتفاع نمی‌تواند فشار را به درستی متعادل کند. در نتیجه تغییر فشار هوا در گوش احساس می‌شود.
ممکن است، برخی از افراد در طول غواصی با کیپ‌شدن گوش مواجه شوند. گرفتگی گوش در رانندگی در جاده هم بعید نیست. در بیشتر موارد، گرفتگی گوش بعد از پرواز و در زمان فرود رایج است.
گرفتگی گوش گاهی تنها عارضه جانبی تغییر ارتفاع است. اما اگر همراه با درد، کاهش شنوایی یا سرگیجه باشد، به آن ضربه باروتروما یا گوش هواپیما می‌گویند. ضمن اینکه اگر سردرد، حالت تهوع یا تنگی نفس هم دارید، شاید دچار بیماری ارتفاع شده باشید.
عفونت‌های گوش
عفونت هم می‌تواند عامل کیپی گوش و گرفتگی آن باشد. دو نوع عفونت گوش وجود دارد:
- عفونت و گرفتگی گوش خارجی (اوتیت خارجی یا گوش شناگر)؛ این مورد زمانی رخ می‌دهد که آب پس از شنا در گوش باقی می‌ماند. محیط مرطوب گوش در این موقعیت مستعد رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها است.
- التهاب و گرفتگی گوش میانی (اوتیت میانی)؛ این مورد زمانی رخ می‌دهد که میکروارگانیسم‌ها به گوش میانی یعنی فضای پشت پرده گوش می‌رسند. چنین چیزی عارضه‌ای از یک عفونت تنفسی است و هم درد و تب به‌همراه دارد و هم تعادل و شنوایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
گرفتگی گوش از جرم
جرم گوش با تمیزکردن مجرای آن و جلوگیری از ورود مواد زائد به داخلش از این عضو محافظت می‌کند. جرم مومی نرم است اما داشتن موم بیش از حد می‌تواند باعث انسداد جرم گوش شود. این وضعیت با بروز مشکلات دیگری مانند سرگیجه و کم‌شدن سطح شنوایی همراه می‌شود. گرفتگی گوش بعد از شست‌وشو از بین می‌رود.
کلستئاتوم
کلستئاتوم (Cholesteatoma) رشد پوست پشت پرده گوش است. این وضعیت ناشی از عفونت گوش میانی یا مادرزادی است. کلستئاتوم کیپی و گرفتگی گوش را به‌همراه دارد. علائم دیگر آن هم کم‌شنوایی تدریجی و ترشحات بدبو از گوش هستند.
آلرژی یا حساسیت
در طول فصل آلرژی، مواد حساسیت‌زا مانند گرده گیاهان می‌توانند باعث التهاب و تورم در شیپور استاش شوند. این تورم لوله‌های شنوایی را مسدود و از رسیدن صدا به پرده گوش جلوگیری می‌کند. چنین موقعیتی با حس پربودن گوش و فشار در آن همراه می‌شود.
علاوه بر این، تجمع مایع به دلیل احتقان بینی هم منجر به گرفتگی گوش می‌شود. اگر این وضعیت بعد از چند روز از بین نرود و گرفتگی گوش طولانی‌مدت شود، باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
گوش شناگر
گوش شناگر (اوتیت خارجی) به عنوان عفونت گوش خارجی هم شناخته می‌شود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که آب بعد از شنا در داخل گوش شما باقی بماند. محیط مرطوب اجازه می‌دهد تا باکتری‌ها و قارچ‌ها در داخل کانال گوش رشد کنند. سایر علائم گوش شناگر عبارت‌اند از:
- تب
- سرخی
- تخلیه مایع
- ترشح چرک
گرفتگی گوش در بارداری
دلایل زیادی برای مسدودشدن و گرفتگی گوش و بینی در دوران بارداری وجود دارد. در نتیجه تغییرات بارداری که باعث تورم پوشش بینی می‌شود، لوله‌ای که بینی را به گوشها متصل می‌کند (شیپور استاش)، به راحتی مسدود می‌شود. اقدامات ساده‌ای مانند مصرف ضداحتقان‌ها یا اسپری‌های بینی در صورت تجویز پزشک به رفع این کیپ‌شدن کمک می‌کنند.
عوارض کیپی یا گرفتگی گوش
کیپی و گرفتگی پرده گوش با عوارض ناخوشایندی همراه است. برای مثال:
- بروز درد در سطوح مختلف
- از دست‌دادن شنوایی
- وزوز گوش (شنیدن صداها از داخل بدن)
- خارش در گوش یا اطراف آن
- عفونت‌های گوش
- گرفتگی گوش و سرگیجه
اگر انسداد شدید باشد و مدت زیادی طول بکشد، فشار کم در گوش میانی مایعات را از بافت اطراف و رگ‌های خونی بیرون می‌کشد. بنابراین گوش میانی پر از مایع می‌شود. سرماخوردگی یا آلرژی می‌تواند باعث بسته‌شدن پوشش لوله استاش شود. برای همین است که درمان کیپ‌شدن گوش در سرماخوردگی واجب و ضروی است.
تشخیص گرفتگی گوش
پزشکان با نگاه‌کردن به گوش متوجه می‌شوند که آیا جرم گوش را مسدود کرده است یا خیر. در این مسیر از ابزار خاصی موسوم به اتوسکوپ برای بررسی گوش داخلی استفاده می‌شود.
این دستگاه داخل گوش را روشن می‌کند و تصویر بزرگی از آن در اختیار متخصص قرار می‌دهد. اگر کیپی گوش آزارتان می‌دهد، حتما به پزشک مراجعه کنید. یکی از بهترین و ساده‌ترین روش‌ها برای شناسایی بهترین متخصصان و دریافت نوبت دکتر از آنها هم مراجعه به سامانه دکتردکتر است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
برای گرفتگی گوش با آب یا موارد ساده‌تر نیازی به مراجعه به پزشک ندارید اما اگر نمی‌توانید با درمان‌های خانگی گوش‌هایتان را باز کنید، مراجعه به پزشک ضروری می‌شود. در صورت تجمع موم، متخصص اقدام به خارج‌سازی جرم می‌کند. پزشکان ابزارهای مخصوصی را به‌کار می‌گیرند تا موم از گوشها خارج شود. در برخی از موارد هم پزشک اقدام به شست‌وشوی گوش با محلول آب و نمک می‌کند.
اگر سوال و ابهامی درباره کیپی گوش در ذهنتان باقی مانده است، حتما ما را در جریان بگذارید تا به‌کمک متخصصان در رسیدن به جواب به شما کمک کنیم.
درمان کیپی یا گرفتگی گوش
برای رفع کیپی گوش، اقدامات مختلفی وجود دارد که بنا به نوع گرفتگی باید از آنها استفاده کنید. در ادامه به روش‌های درمانی مختلف اشاره شده است:
| مصرف داروهای بدون نسخه | استفاده از ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم |
| استفاده از قطره | پراکسید هیدروژن یا پراکسید کاربامید و قطره گلیسیرین فنیکه |
| اسپری‌های بینی | اسپری و قرص‌های خوراکی ضداحتقان |
| شست‌وشوی گوش | شستن گوش با دستگاه در مطب پزشک |
| درمان‌های خانگی | استشمام بخار-استفاده از انگشت روغن‌های گیاهی- تغییر موقعیت و زاویه گوش کمپرس گرم-جویدن آدامس |
استفاده از داروهای بدون نسخه
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم می‌توانند به کاهش التهابی کمک کنند که باعث انسداد گوش و گوش درد بزرگسالان می‌شود. مصرف این داروها درد و فشار را کم می‌کند.
مصرف قطره‌های مخصوص
قطره‌های گوش پراکسید هیدروژن یا پراکسید کاربامید و قطره گلیسیرین فنیکه می‌توانند به داخل گوش چکانده شوند. برای ریختن قطره، سر خود را در یک زاویه نگه دارید و تکان ندهید.
اسپری‌های بینی یا ضداحتقان‌های خوراکی
اسپری‌های بینی بدون نیاز به نسخه و ضداحتقان‌های خوراکی می‌توانند در زمان کیپی گوش ناشی از پرواز هواپیما یا مشکلات سینوسی مفید باشند. از این داروها بیشتر برای پیشگیری استفاده می‌شود تا درمان.
شست‌وشوی گوش در مطب پزشک
با شست‌وشوی گوش، جرم موجود در آن نرم و روان می‌شود. این کار باید از سوی متخصص صورت بگیرد تا آسیبی به گوشتان وارد نشود. در صورتی که دچار یکی از وضعیت‌های زیر هستید هم نباید به‌سراغ استفاده از این روش بروید:
- پرده گوش آسیب دیده است.
- سیستم ایمنی‌تان ضعیف است.
- دچار گرفتگی ناشی از سندروم گوش شناگر هستید.
درمان خانگی کیپ شدن گوش
این درمان‌های خانگی برای رفع گرفتگی گوش معمولا توصیه می‌شوند:
- تغییر موقعیت و زوایه سر و گوش
- روغن‌های گیاهی مانند زیتون
- استشمام بخار
- جویدن آدامس
- کمپرس گرم
روش‌هایی مانند جرم‌گیری و رفع گرفتگی گوش با پیاز مطرح می‌شود اما نباید بی‌گدار به آب بزنید و راه‌کارهای غیرعلمی را امتحان کنید.
سوالات متداول گرفتگی گوش
قطره پراکسید هیدروژن و گلیسیرین برای رفع کیپی گوش کاربرد دارند.
گرفتگی گوش از دلایل متنوعی نظیر حرکت در هواپیما در ارتفاع یا تغییر فشار هوا در زیر آب و جاده رخ می‌دهد. عفونت‌ها هم گاهی باعث بروز ناگهانی این وضعیت می‌شوند.
منابع:
