تشخیص و درمان سرطان می تواند مسیری طاقت فرسا باشد و روند زندگی شما را تغییر دهد. با این حال، گزینه های درمانی زیادی وجود دارد که برای مبارزه با سلول های سرطانی و جلوگیری از گسترش آنها به افراد مبتلا کمک می کند. شیمی درمانی و پرتودرمانی یکی از موثرترین درمان ها برای اکثر انواع سرطان هستند. اگرچه آنها اهداف یکسانی دارند، اما تفاوت های کلیدی بین این دو نوع درمان وجود دارد.
تفاوت های بین شیمی درمانی و پرتودرمانی چیست؟
شیمی درمانی دارویی است که برای درمان سرطان تجویز می شود و برای کشتن سلول های سرطانی طراحی شده است. معمولاً از طریق دهان یا از طریق انفوزیون در ورید مصرف می شود. انواع مختلفی از داروهای شیمی درمانی وجود دارد و پزشک متخصص می تواند نوعی را که در درمان سرطان یک فرد مؤثرتر است، تجویز کند. شیمی درمانی می تواند بسته به نوع آن، عوارض جانبی زیادی داشته باشد.
اما پرتودرمانی شامل ارسال دوزهای بالای پرتو به طور مستقیم به تومور است. پرتوهای تشعشع ساختار DNA تومور را تغییر می دهند و باعث کوچک شدن یا مرگ آن می شوند. این نوع درمان سرطان عوارض جانبی کمتری نسبت به شیمی درمانی دارد، زیرا فقط یک ناحیه از بدن را هدف قرار می دهد.
شیمی درمانی چگونه کار می کند؟
داروهای شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های بدن که به سرعت تقسیم می شوند (به ویژه سلول های سرطانی) طراحی شده اند. با این حال، سلول‌هایی در قسمت‌های دیگر بدن شما وجود دارند که به سرعت تقسیم می‌شوند اما سلول‌های سرطانی نیستند. به عنوان مثال می توان به سلول های زیر اشاره کرد:
- فولیکول های مو
- ناخن ها
- دستگاه گوارش
- دهان
- مغز استخوان
شیمی درمانی می تواند ناخواسته این سلول ها را نیز هدف قرار داده و از بین ببرد. این وضعیت می تواند تعدادی از عوارض جانبی مختلف ایجاد کند. انکولوژیست (پزشک سرطان) می تواند تعیین کند که چه نوع داروهای شیمی درمانی در درمان نوع سرطان مؤثرتر است.
روش های شیمی درمانی
برای انجام شیمی درمانی، می توان آن را به چند شکل مختلف انجام داد:
- خوراکی (از راه دهان)
- داخل وریدی (از طریق رگ)
شیمی درمانی اغلب به صورت «چرخه» داده می شود، به این معنی که در فواصل زمانی خاص – معمولاً هر چند هفته – برای هدف قرار دادن سلول های سرطانی در یک نقطه خاص از چرخه زندگی آنها تجویز می شود.
عوارض جانبی شیمی درمانی
شیمی درمانی معمولا ممکن است که با عوارض جانبی زیادی همراه شود؛ نوع عوارض جانبی به نوع شیمی درمانی و سایر شرایط سلامتی بستگی دارد.
برخی از عوارض شیمی درمانی عبارتند از:
- تهوع و استفراغ
- ریزش مو
- خستگی
- عفونت
- زخم های دهان یا گلو
- کم خونی
- اسهال
- ضعف
- درد و بی حسی در اندام ها (نوروپاتی محیطی)
مهم است که به یاد داشته باشید که داروهای شیمی درمانی مختلف، عوارض جانبی متفاوتی ایجاد می کنند و هرکسی به طور متفاوتی به شیمی درمانی واکنش نشان می دهد.
پرتودرمانی (تشعشع) چگونه کار می کند؟
با پرتودرمانی، پرتوها بر روی ناحیه خاصی از بدن متمرکز می شوند. تشعشعات ساختار DNA تومور را تغییر می‌دهند و باعث می‌شوند سلول‌ها به جای تکثیر و احتمالاً گسترش، بمیرند.
پرتودرمانی ممکن است به عنوان روش اولیه برای درمان و از بین بردن تومور استفاده شود، اما می توان از آن برای موارد زیر نیز استفاده کرد :
- برای کوچک کردن تومور قبل از برداشتن آن با جراحی
- برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده پس از جراحی
- به عنوان بخشی از رویکرد درمانی ترکیبی با شیمی درمانی
روش های پرتو درمانی
سه نوع روش برای پرتودرمانی وجود دارد که برای درمان سرطان استفاده می شود:
تابش پرتو خارجی: این روش از پرتوهای تابشی از دستگاهی استفاده می کند که مستقیماً بر روی محل تومور شما متمرکز می شود.
تشعشعات داخلی: این روش که براکی تراپی نیز نامیده می شود، از تشعشعات (اعم از مایع یا جامد) استفاده می کند که در داخل بدن شما نزدیک جایی که تومور است قرار می گیرد.
تشعشعات سیستمیک: این روش شامل تشعشع به شکل قرص یا مایع است که از طریق دهان گرفته می شود یا به داخل ورید تزریق می شود.
نوع پرتوهایی که افراد دریافت می کنند به نوع سرطانی که دارند و همچنین به آنچه که متخصص انکولوژی مؤثرتر می داند، بستگی دارد.
لیست متخصص‌های پرتودرمانی با امکان دریافت نوبت آنلاین
عوارض جانبی پرتودرمانی
از آنجایی که پرتودرمانی روی یک ناحیه از بدن افراد متمرکز است، ممکن است عوارض جانبی کمتری نسبت به شیمی درمانی داشته باشد. با این حال، هنوز هم ممکن است بر سلول های سالم بدن تأثیر بگذارد.
عوارض جانبی اشعه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ، گرفتگی معده، اسهال
- تغییرات پوستی
- ریزش مو
- خستگی
- اختلال عملکرد جنسی
چه زمانی یک درمان بهتر از دیگری است؟
گاهی اوقات، یکی از این درمان ها می تواند موثرتر از دیگری در درمان نوع خاصی از سرطان باشد. همچنین در برخی مواقع، شیمی درمانی و پرتودرمانی می توانند مکمل یکدیگر باشند و با هم استفاده شوند. هنگامی که با تیم مراقبت از سرطان خود ملاقات می کنید، انکولوژیست گزینه هایی را در اختیار شما قرار می دهد که در درمان نوع سرطان شما مؤثرتر هستند. به همراه تیم مراقبت از سرطان خود، می توانید در مورد گزینه درمانی مناسب برای شما تصمیم بگیرید.
آیا می توان از شیمی درمانی و پرتودرمانی به طور همزمان استفاده کرد؟
گاهی اوقات از شیمی درمانی و پرتودرمانی برای درمان انواع خاصی از سرطان ها استفاده می شود. این درمان همزمان نامیده می شود. این روش ممکن است در موارد زیر توصیه شود:
- تومور با جراحی قابل برداشتن نیست
- به احتمال زیاد به سایر نواحی بدن شما سرایت می کند
- به یک نوع خاص از درمان پاسخ نمی دهد
مقابله با عوارض جانبی
با شیمی درمانی و پرتودرمانی، احتمال تجربه برخی از عوارض جانبی زیاد است. اما این بدان معنا نیست که شما نمی توانید کاری در مورد آنها انجام دهید.
در اینجا چند نکته برای مقابله با عوارض جانبی درمان های سرطان برای شما گردآوری شده است :
- از پزشک خود در مورد داروهایی که می توانید برای درمان تهوع و استفراغ مصرف کنید سوال کنید.
- اگر حالت تهوع دارید، یک پد الکلی روی پل بینی خود قرار دهید.
- بستنی بخورید تا درد ناشی از زخم های دهان کاهش یابد.
- برای تسکین حالت تهوع، دمنوش زنجبیل یا چای زنجبیل بنوشید.
- برای هیدراته ماندن، آب فراوان بنوشید.
- وعده های غذایی خود را تقسیم کنید تا کوچکتر و راحت تر بخورید. روی خوردن غذاهایی که دارای مواد مغذی و پروتئین بالایی هستند تمرکز کنید.
- دست های خود را مرتب بشویید تا دچار عفونت نشوید.
- طب سوزنی را امتحان کنید. طبق آزمایشات بالینی این درمان جایگزین ممکن است به کاهش حالت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی کمک کند.
- همیشه در مورد هر گونه عوارض جانبی که ممکن است داشته باشید با تیم پزشکی خود صحبت کنید. آنها می‌توانند به شما توصیه‌ها و دستورالعمل‌های خاصی در مورد کارهایی که می‌توانید برای کمک به تسکین علائم خود انجام دهید، ارائه دهند.
منبع : Healthline
ممنون،واقعا آرامش بخش بود،