معرفی بیماری‌های چشم و علائم آنها

نزدیک‌بینی، دوربینی، آستیگماتیسم، پیرچشمی، آب مروارید، آب سیاه، تنبلی چشم و کوررنگی برخی از رایج‌ترین بیماری‌های چشم هستند که هرکدام یک بخشی از چشم را درگیر کرده و بینایی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. برخی از این بیماری‌ها از دسته عیوب انکساری چشم هستند و به‌راحتی درمان می‌شوند. اما ممکن است برخی از بیماری‌ها درصورت عدم درمان، منجر به نابینایی همیشگی و حتی تخلیه چشم شوند. بیماری‌های چشم عموما در برخی از علائم مثل تاری دید باهم اشتراک دارند، اما برای تشخیص صحیح و شروع درمان آنها باید به چشم‌پزشک مراجعه کنید.

در ادامه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر که تنها 10 دقیقه از شما زمان می‌گیرد، با انواع بیماری‌های چشم و علائم آنها آشنا خواهید شد.

اگر سوال و ابهامی درخصوص بیماری‌های معروف چشم دارید، می‌توانید در انتهای مطلب کامنت گذاشته و منتظر پاسخ متخصصین ما بمانید.

1. گلوکوم یا آب سياه

گلوکوم یا آب سیاه باعث آسیب به عصب بینایی می‌شود، این عصب وظیفه انتقال اطلاعات بصری چشم به مغز را دارد، گلوکوم معمولاً به‌دلیل افزایش فشار داخل چشم ایجاد می‌شود و با گذشت زمان، این افزایش فشار می‌تواند باعث ازبین رفتن بافت عصب بینایی و درنتیجه، منجر به ازبین رفتن بینایی یا حتی کوری شود. به همین علت است که گلوکوم به‌عنوان خطرناک‌ترین بیماری چشم نیز شناخته می‌شود.

در مراحل اولیه، گلوکوم معمولاً هیچ علامتی ندارد. با پیشرفت بیماری، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

• تاری دید
• دید مبهم
• دید رنگی ضعیف
• دید تونلی
• درد چشم
• قرمزی چشم
• ترشح چشم

اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، مهم است که در اسرع وقت به چشم‌پزشک مراجعه کنید. دقت داشته باشید که گلوکوم یک بیماری جدی است که می‌تواند منجر به نابینایی شود.

هدف از درمان گلوکوم، کاهش فشار داخل چشم برای جلوگیری از آسیب بیشتر به عصب بینایی است. درمان گلوکوم معمولاً با داروها، جراحی یا لیزر انجام می‌شود.

2. آب مروارید

کاتاراکت یا آب مروارید یک بیماری چشمی است که باعث کدر شدن عدسی چشم می‌شود. عدسی چشم یک ساختار شفاف در پشت عنبیه است که نور را متمرکز می‌کند تا تصویری واضح روی شبکیه ایجاد شود. هنگامی‌که عدسی کدر شود، نور نمی‌تواند به درستی متمرکز شود و دید فرد کاهش پیدا می‌کند. درحال حاضر تنها راه درمان آب مروارید جراحی چشم است. علائم آب مروارید معمولاً به تدریج ایجاد می‌شوند:

• تاری دید
• دید مبهم
• حساسیت به نور
• دید رنگی ضعیف
• دید تونلی.

درحال‌حاضر هیچ درمانی برای آب مروارید وجود ندارد. تنها راه درمان آب مروارید جراحی است. در طی جراحی آب مروارید، عدسی کدر برداشته و با یک عدسی مصنوعی جایگزین می‌شود.

جراحی آب مروارید یک روش جراحی ایمن و موثر است که معمولاً در مطب چشم‌پزشک انجام می‌شود. پس از جراحی، بینایی فرد به‌طور قابل‌توجهی بهبود می‌یابد.

3. تباهی لکه زرد

تباهی لکه زرد یا دژنراسیون ماکولا (AMD) یک بیماری چشمی رایج در افراد بالای 65 سال است که باعث ازبین رفتن ماکولا یعنی ناحیه‌ای از شبکیه که مسئول بینایی مرکزی است، می‌شود. سالم بودن ماکولا برای دیدن جزئیات دقیق، مانند خواندن، رانندگی و تشخیص چهره‌ها ضروری است. این بیماری در دو نوع تباهی لکه زرد خشک و مرطوب شناسایی شده که هرکدام علائم خاص خود را دارند. به علائم تباهی لکه زرد در جدول زیر دقت کنید:

درحال‌حاضر هیچ درمانی برای تباهی لکه زرد خشک وجود ندارد. بااین‌حال، برخی از درمان‌ها می‌توانند به کند کردن پیشرفت بیماری کمک کنند. این درمان‌ها عبارتنداز:

• مکمل غذایی؛ مصرف مکمل‌های غذایی حاوی لوتئین و زآگزانتین می‌تواند به کند کردن پیشرفت تباهی لکه زرد خشک کمک کند.
• داروهای خوراکی؛ داروهای خوراکی مانند لوسنتیس، اریبوتین و افلیبرست می‌توانند به کند کردن پیشرفت تباهی لکه زرد مرطوب کمک کنند.
• جراحی؛ جراحی می‌تواند برای برداشتن رگ‌های خونی جدیدی که در زیر ماکولا رشد می‌کنند استفاده شود.

4. پیرچشمی

پیرچشمی (presbyopia) یک بیماری چشمی مرتبط با افزایش سن است که باعث تاری دید در نزدیکی می‌شود. عدسی چشم با افزایش سن سفت شده و انعطاف‌پذیری کافی برای این که بتواند اشعه‌های نور را به‌درستی روی شبکیه متمرکز کند، ندارد. پیرچشمی معمولاً در حدود سن 40 سالگی شروع و با افزایش سن بدتر می‌شود. علائم پیرچشمی عبارتند از:

• تاری دید در نزدیکی
• مشکل در خواندن یا استفاده از تلفن همراه
• نیاز به دور نگه‌داشتن اشیاء برای دیدن واضح آنها.

پیرچشمی معمولاً با عینک یا لنزهای تماسی اصلاح می‌شود.

5. عفونت چشمی

عفونت چشمی بیماری است که در آن باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها باعث التهاب چشم می‌شوند. عفونت چشم می‌تواند باعث درد، قرمزی، تورم، ترشح و سایر علائم شود. عفونت چشمی انواع بسیار مختلفی دارد و تشخیص آن به نظر چشم‌پزشک وابسته است. علائم عفونت چشمی نیز می‌تواند متفاوت باشد. اما برخی از علائم شایع عفونت چشمی عبارتنداز:

• قرمزی چشم
• تورم چشم
• ترشحات چشم
• چشم درد
• حساسیت به نور
• دید تار.

درمان عفونت چشمی به نوع عفونت بستگی دارد. برخی از عفونت‌های چشمی خودبه‌خود بهتر می‌شوند. درحالی‌که برخی دیگر نیاز به درمان دارند. درمان عفونت‌های چشمی معمولاً شامل استفاده از قطره‌های چشمی یا داروهای خوراکی است. در برخی موارد اما ممکن است نیاز به جراحی باشد.

6. ورم ملتحمه

ورم ملتحمه (conjunctivitis) یا کنژنکتیویت یک بیماری چشمی است که باعث التهاب می‌شود. ملتحمه درواقع یک غشای نازک و شفاف است که روی سفیدی چشم (صلبیه) و سطح داخلی پلک‌ها را می‌پوشاند. ورم ملتحمه می‌تواند ناشی از عفونت، آلرژی یا سایر شرایط باشد و به‌طور کلی به دونوع آلرژیک و عفونی تقسیم می‌شود. علائم ورم ملتحمه عبارتنداز:

• قرمزی چشم
• تورم پلک
• ترشحات چشم
• حساسیت به نور
• خارش چشم

درمان ورم ملتحمه به نوع آن بستگی دارد.

7. مگس‌پران یا فلوتر چشم

مگس‌پران یا فلوتر چشم (Floater)، نقاط سیاه سفید یا رنگی هستند که در میدان دید ظاهر می‌شوند. فلوتر یکی از بیماری‌های چشم است که معمولاً بی‌خطر است و به‌خودی‌خود از بین می‌رود. بااین‌حال، در برخی موارد ممکن است نشانه یک بیماری جدی‌تر باشد. علائم مگس پران عبارتنداز:

• نقاط سیاه، سفید یا رنگی در میدان دید
• حرکت نقاط با حرکت چشم
• دید تار

درمان مگس‌پران چشم به علت آن بستگی دارد. اگر بیماری ناشی از تغییرات طبیعی در زجاجیه باشد، معمولاً نیازی به درمان ندارد. با گذشت زمان، ذرات ممکن است به تدریج از بین بروند. اگر مگس‌پران ناشی از آسیب یا بیماری چشمی باشد، درمان علت زمینه‌ای ممکن است به بهبود مگس‌پران کمک کند.

8. آستیگمات

آستیگمات مشکل بینایی است که در آن قرنیه یا عدسی چشم به‌طور کامل گرد نیست. این باعث می‌شود که اشعه‌های نور به جای اینکه در یک نقطه متمرکز باشند، در چند نقطه متمرکز شوند. این بیماری چشم می‌تواند باعث تاری دید در تمام فواصل به‌ویژه در شب‌ها شود. علائم آستیگمات عبارتنداز:

• دید تار در هنگام خیره‌شدن به اشیاء دور یا نزدیک
• دید تار در هنگام خواندن
• حساسیت به نور
• سردرد.

آستیگمات معمولاً با عینک یا لنزهای تماسی اصلاح می‌شود. عینک یا لنزهای تماسی برای آستیگمات دارای دو قدرت متفاوت هستند که به اشعه‌های نور کمک می‌کند تا در یک نقطه متمرکز شوند.

9. گل مژه

گل مژه (hordeolum) یک عفونت باکتریایی غدد چربی یا فولیکول‌های مو در پلک است. گل مژه می‌تواند در قسمت داخلی پلک (گل مژه داخلی) یا قسمت خارجی پلک (گل مژه خارجی) ایجاد شود. گل مژه بیماری شایع است که می‌تواند در هر سنی در افراد ایجاد شود. با‌این‌حال، در افراد مسن و افرادی که شرایطی دارند که سیستم ایمنی آنها را ضعیف می‌کند، بیشتر شایع است. علائم گل مژه عبارتند از:

• تورم و قرمزی پلک
• درد و حساسیت پلک
• گرمای پلک
• ترشحات چرکی از پلک.

درمان گل مژه معمولاً شامل موارد زیر است:

• استفاده از کمپرس گرم برای کاهش درد و تورم
• استفاده از قطره‌های چشمی آنتی‌بیوتیک برای ازبین بردن باکتری‌های عفونت‌کننده

البته در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی برای تخلیه چرک از گل مژه باشد؛ بنابراین اگر علائم این بیماری چشم را دارید، زودتر به پزشک مراجعه کنید.

10. قوز قرنیه

قوز قرنیه (کراتوکونوس) یک بیماری چشمی است که در آن قرنیه، لایه بیرونی شفاف چشم، نازک و مخروطی شکل می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که اشعه‌های نور به‌طور صحیح روی شبکیه متمرکز نشده و منجر به تاری دید شود. علائم قوز قرنیه عبارتنداز:

• تاری دید
• دید مضاعف
• حساسیت به نور
• دید تار در شب

درمان قوز قرنیه به میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد:

• در مراحل اولیه، ممکن است نیازی به درمان نباشد.
• در مراحل پیشرفته‌تر، ممکن است نیاز به استفاده از عینک یا لنزهای تماسی باشد.
• در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی باشد.

11. تنبلی چشم

تنبلی چشم (Amblyopia) یک اختلال بینایی است که در آن یک چشم به طور کامل رشد نمی‌کند. این موضوع می‌تواند ناشی از عیوب انکساری، مانند نزدیک‌بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم و سایر شرایط، مانند انحراف چشم (لوچی) باشد. علائم تنبلی چشم عبارتنداز:

• کودک یک چشم را می‌بندد یا آن را می‌پوشاند.
• کودک در یک چشم ضعیف‌تر است.
• کودک در خواندن یا انجام سایر فعالیت‌های نزدیک بینایی مشکل دارد.

درمان تنبلی چشم معمولاً شامل پوشاندن چشم سالم برای مجبور کردن مغز به استفاده از چشم ضعیف‌تر است. این درمان معمولاً تا زمانی ادامه می‌یابد که بینایی چشم ضعیف به حد طبیعی برسد.

12. دوربینی

دوربینی یا هایپروپیا یک مشکل بینایی است که در آن اشعه‌های نور به‌جای اینکه روی شبکیه چشم متمرکز شوند، جلوتر از آن متمرکز می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود که اشیای دور واضح دیده شوند، اما اشیای نزدیک تار به نظر برسند. علائم دوربینی عبارتنداز:

• تاری دید در هنگام خیره شدن به اشیاء نزدیک
• احساس خستگی چشم هنگام خواندن یا انجام سایر فعالیت‌های نزدیک بینایی
• استفاده از چشم‌ها برای دیدن اشیای نزدیک

دوربینی معمولاً با عینک یا لنزهای تماسی اصلاح می‌شود. عینک یا لنزهای تماسی برای دوربینی دارای قدرت منفی هستند که به اشعه‌های نور کمک می‌کند تا روی شبکیه متمرکز شوند.

13. نزدیک‌بینی چشم

نزدیک بینی یا میوپیا یک مشکل بینایی است که در آن اشعه‌های نور، پشت شبکیه متمرکز می‌شوند. این امر باعث می‌شود که اشیای نزدیک واضح دیده شوند، اما اشیای دور تار به نظر برسند. علائم نزدیک بینی عبارتنداز:

• تاری دید هنگام خیره شدن به اشیاء دور
• احساس خستگی چشم هنگام انجام فعالیت های دور بینایی
• استفاده از چشم ها برای دیدن اشیای دور

نزدیک‌بینی معمولاً با عینک یا لنزهای تماسی اصلاح می‌شود. عینک یا لنزهای تماسی برای نزدیک‌بینی دارای قدرت مثبت هستند که به اشعه‌های نور کمک می‌کند تا روی شبکیه متمرکز شوند. البته ممکن است برای درمان نزدیک‌بینی یا دوربینی چشم، پزشک عمل جراجی را توصیه کند.

14. انحراف چشم

انحراف چشم یا استرابیسم یک اختلال بینایی است که در آن چشم‌ها به‌طور هماهنگ حرکت نمی‌کنند. این موضوع می‌تواند باعث شود که یک چشم به سمت داخل، خارج، بالا یا پایین منحرف شود. علائم انحراف چشم عبارتنداز:

• انحراف چشم به سمت داخل، خارج، بالا یا پایین
• تاری دید
• دوبینی
• سردرد.

درمان انحراف چشم به نوع و شدت آن بستگی دارد:

در موارد متوسط ​​تا شدید، ممکن است نیاز به استفاده از عینک یا لنزهای تماسی باشد. اما در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی باشد.

15. سرطان چشم

سرطان چشم یک بیماری نادر است که حدود 2 تا 3 نفر در هر 100هزار نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، اما اغلب در افراد بالای 60 سال تشخیص داده می‌شود. علائم سرطان چشم عبارتنداز:

• تغییر در بینایی
• تورم یا قرمزی چشم
• درد چشم
• ترشح چشم
• فلش یا جرقه در چشم.

سوالات متداول بیماری‌های چشم