فاموتیدین نوعی مسدودکننده هیستامین ۲ است که با کاهش میزان اسید معده در درمان مشکلاتی مانند رفلاکس معده به مری، سوزش سردل و موارد مشابه مؤثر عمل می‌کند. از این دارو برای درمان و پیشگیری از زخم معده و روده استفاده می‌شود. در صورت ابتلا به مشکلات معده و ترشح بیش از حد اسید، باید مشکل را به طور جدی پیگیری کنید تا از عوارض ناخوشایند مزمن و شدید جلوگیری شود. در این مقاله، درباره داروی فاموتیدین برایتان توضیحات کاملی آماده کرده‌ایم.
قرص فاموتیدین چیست؟
فاموتیدین برای درمان زخم‌های معده و روده و جلوگیری از بازگشت زخم‌های روده پس از بهبودی استفاده می‌شود. این دارو برای درمان برخی از مشکلات معده و مری (مانند ازوفاژیت فرسایشی، بیماری رفلاکس معده به مری-GERD، سندرم زولینگر-الیسون) هم کاربرد دارد.
داروی مذکور با کاهش میزان اسیدی عمل می‌کند که معده می‌سازد و می‌تواند علائمی مانند سرفه مداوم، درد معده، سوزش سر دل و مشکل در بلع را تسکین بدهد. این دارو تهوع ناشی از افزایش اسید معده را هم کم می‌کند.
فاموتیدین متعلق به دسته‌ای از داروهای معروف موسوم به مسدود‌کننده‌های H2 است. این دارو بدون نسخه هم در دسترس قرار می‌گیرد. برای پیشگیری و درمان سوزش سر دل و سایر علائم ناشی از اسید زیاد در معده (سوء هاضمه اسیدی) از این دارو استفاده می‌شود.
اگر بدون تجویز نسخه پزشک از دارو استفاده می‌کنید، حتما به دستورالعمل‌های روی بسته دارو دقت کنید یا از داروساز و پزشک داروخانه مشورت بگیرید.
نام تجاری دارو چیست و به چه نام هایی در بازار موجود است؟
این دارو با نام‌های تجاری زیر روانه بازار می‌شود:
- زانتاک (Zantac)
- پپسید(Pepcid)
اشکال دارویی
فاموتیدین به شکل قرص خوراکی در داروخانه‌ها موجود است. نوعی از آن به‌عنوان فاموتیدین سوسپانسیون مایع هم وجود دارد که از طریق خوراکی آن را مصرف می‌کنید. فاموتیدین آمپول یعنی شکل تزریقی‌اش هم فقط با تجویز پزشک باید استفاده شود.
نحوه عملکرد فاموتیدین چیست؟
این دارو متعلق به دسته‌ای از داروها به نام مسدود‌کننده‌های گیرنده هیستامین-2 است و با مسدودکردن گیرنده هیستامین 2 (H2) در معده عمل می‌کند.این گیرنده عامل کمک به ترشح اسید در معده است.
با فاموتیدین،گیرنده مسدود می‌شود و میزان اسید آزادشده در معده کاهش پیدا می‌کند. در این صورت با مصرف داروی مذکور و هضم غذا از عوارض مشکلات دستگاه گوارش کم می‌شود.
برای درمان چه بیماری هایی استفاده می‌شود؟
از فاموتیدین ۴۰ یا فاموتیدین۲۰ برای درمان موارد زیر استفاده می‌شود:
- درمان زخم معده (معده و اثنی عشر)
- ازوفاژیت فرسایشی (سوء هاضمه یا سوزش معده)
- ریفلاکس معده به مری (GERD)
فاموتیدین برای سرماخوردگی کاربرد ندارد اما اگر در بروز این بیماری، عوارضی مانند ناراحتی معده پیش بیاید، مصرف این دارو می‌تواند نقش مفیدی داشته باشد. فاموتیدین برای رفع دل‌درد ناشی از مشکلات معده کاربرد پیدا می‌کند.
دوز و نحوه مصرف چیست؟
این دارو را به صورت خوراکی با یک لیوان آب مصرف کنید. دستورالعمل روی برچسب نسخه را هم در نظر داشته باشید. معمولا فاموتیدین یک یا دو بار در روز مصرف می‌شود. برای جلوگیری از علائم، ۱۵ تا ۶۰ دقیقه قبل از خوردن غذاها یا نوشیدنی‌هایی، آن را مصرف کنید که ممکن است باعث سوزش سر دل شوند.
برخی مطالعات هم می‌گویند که بهتر است، این دارو را پیش از خواب مصرف کنید. بهتر است که از پزشک یا داروساز درباره این موضوع حتما مشورت بگیرید. حساسیت این دارو نسبت به معده پر یا خالی زیاد نیست. مصرف آن با شکم خالی یا معده پر فرق زیادی ندارد. بااین‌حال به تجویزات پزشک و داروساز دقت کنید و دستورالعمل مصرف روی بسته را بخوانید.
اگر یک نوبت، مصرف را فراموش کردید، در سریع‌ترین زمان ممکن بعد از فراموشی، آن را مصرف کنید. چنانچه تقریبا زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده است، فقط آن دوز را مصرف کنید. از مصرف دوز یا دوز اضافی بپرهیزید.
داروهای خود را با فاصله‌های زمانی منظم بخورید و بیشتر از دوره درمانی تجویزی از آن استفاده نکنید. هرگز سرخودانه به مصرف فاموتیدین برای اطفال و نوزادان دست نزنید. حتما باید با تجویز پزشک و در صورت لزوم از این دارو استفاده شود. شاید پزشک اجازه ندهد که این قرص یا فاموتیدین شربت و… برای کودکان استفاده شود.
نگهداری این دارو چگونه است؟
دارو را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید. این ماده باید در دمای اتاق بین ۱۵ تا ۳۰ سانتیگراد (۵۹ تا ۸۶ فارنهایت) نگهداری شود. مراقب باشید که دارو یخ نزند و تاریخ انقضایش سپری نشود.
فاموتیدین بهتر است یا راینیتیدین؟
فاموتیدین قوی‌تر از راینیتیدین است اما باید با تجویز و مشورت پزشک دست به انتخاب گزینه بهتر برای کنترل اسید معده بزنید؛ خودسرانه عمل نکنید. امپرازول هم از دیگر گزینه‌هایی است که برای مشکلات معده استفاده می‌شود و می‌تواند در گروه داروهای کاربردی برای وضعیت‌های مختلف دستگاه گوارش قرار بگیرد. مصرف همه اینها در گروی تجویز پزشک و توصیه حرفه‌ای است.
عوارض مصرف چیست؟
از عوارض جانبی باید به موارد زیر اشاره کنیم که نیاز به پیگیری فوری دارند:
- واکنش‌های آلرژیک مانند بثورات پوستی، خارش، کهیر، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- گیجی
- توهمات
عوارض جانبی که معمولاً نیازی به مراقبت پزشکی ندارند (در صورت ادامه یا آزاردهنده بودن به تیم مراقبت خود گزارش دهید):
- یبوست
- اسهال
- سرگیجه
- سردرد
تداخلات دارویی فاموتیدین چیست؟
این دارو با موارد زیر تداخل دارویی دارد:
- دلاویردین (Delavirdine)
- ایتراکونازول (Itraconazole)
- کتوکونازول (Ketoconazole)
- داساتینیب (Dasatinib)
- فوزامپرناویر (Fosamprenavir)
- تیزانیدین (Tizanidine)
این فهرست می‌تواند گسترده‌تر شود. زمانی که پزشک برایتان فاموتیدین تجویز می‌کند، باید به داروها و مکمل‌های دیگری که مصرف می‌کنید، اشاره‌ای داشته باشید تا در صورت نیاز، از تجویز منصرف شود و گزینه‌ای دیگر را به شما پیشنهاد بدهد.
اگر سیگار می‌کشید، مشروبات الکلی می‌نوشید یا از مواد غیرقانونی استفاده می‌کنید، امکان دارد که این دارو برایتان مضر باشد و با مواد مذکور تداخلاتی پیدا کند. در واقع، فاموتیدین با الکل و مشروبات و نیکوتین سازگار نیست.
پروپرانول و فاموتیدین تداخل ندارند اما یادتان باشد که این موضوع در تمام وضعیت‌ها صادق نیست. در واقع، باید درصدی احتمال برای این موضوع قائل باشید و اگر هریک را مصرف می‌کنید، درباره شرایط مصرف دیگری نظر پزشک را جویا شوید.
موارد احتیاط در مصرف چیست؟
اگر شرایط زیر را دارید، باید در مصرف این قرص احتیاط کنید و حتما نظر پزشک را جویا شوید:
- ابتلا به بیماری‌های کلیوی
- دچاربودن به بیماری کبد
- وجود مشکل بلع
- واکنش غیرمعمول یا آلرژیک به داروی مذکور، سایر داروها، غذاها، رنگ ها یا مواد نگهدارنده
- قراردادشتن در دوران بارداری یا تلاش برای باردارشدن
- سپری‌کردن دوران شیردهی
این دارو را همراه با آسپرین، ایبوپروفن، ژلوفن یا سایر داروهای ضدالتهابی مصرف نکنید. اینها می‌توانند وضعیتتان را بدتر کنند. اگر مدفوع سیاه، قیری یا استفراغ شبیه تفاله قهوه دارید هم فوراً به پزشک مراجعه کنید. این دارو می‌تواند باعث کاهش ویتامین B12 شود. در طول مصرف باید مطمئن شوید که ویتامین B12 کافی دریافت می‌کنید.
اوردوز با فاموتیدین
در صورت مصرف دوز بیشتر از تجویز و زیاد دارو یعنی اوردوز با داروی مذکور سریع و فوری با مرکز فوریت‌های پزشکی یعنی همان اورژانس (با شماره ۱۱۵) تماس بگیرید.
علائم مصرف بیش از حد این دارو می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تحریک
- گیجی
- تشنج
- درد شدید عضلانی
چه افرادی نباید استفاده کنند؟
به موارد زیر در مصرف دقت کنید:
- برای درمان کودکان کمتر از ۱۲ سال از این دارو استفاده نمی‌شود، مگراینکه پزشک اجازه بدهد.
- احتمالا افراد مسن هم نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه تغییرات ذهنی/خلقی (مانند گیجی)، تشنج، یا خستگی غیرعادی حساس‌تر از دیگران هستند.
- مصرف در بارداری باید فقط در صورت لزوم استفاده شود.
ممکن است که این دارو تنها بخشی از یک برنامه درمانی کامل باشد که شامل تغییر در رژیم غذایی یا عادات سبک زندگی هم می‌شود. دستورالعمل‌های پزشک خود را در روند درمان بسیار دقیق دنبال کنید.
فاموتیدین سرطان زا است؟
آیا فاموتیدین باعث سرطان می‌شود؟ شواهد موجود در حال حاضر نشان می‌دهد که این دارو باعث سرطان نمی‌شود. این موضوع زمانی بر سر زبان‌ها افتاد که رانیتیدین بدون نسخه و تجویزی حاوی آلاینده بالقوه سرطان‌زا به نام NDMA بحث‌برانگیز شد و شائبه سرطان‌زابودن فاموتیدین را هم به میان آورد.
اگر دچار مشکلات معده هستید، باید به متخصص مراجعه کنید. یادتان باشد که یکی از بهترین روش‌ها برای دریافت نوبت ملاقات با پزشکان، استفاده از سیستم نوبت دکتر سایت دکتردکتر است.
درباره داروی معروفی که گفتیم، پرسش دیگری هم در ذهنتان باقی مانده است؟ ما را در جریان بگذارید تا به شما در رسیدن به پاسخ کمک کنیم.
منابع:
سلام پسری دارم یه بارنزد پزشک بردم وشربت فاموتیدین براش نسخه کرد گفت ک شربت ک تموم شد یه دونه دیگ تهیه کنم پسرم خوب شد وبعد ازیه نوبتی طولانی باز علایم معده درد دارد ..مچکر میشم ک رهنمایی فرمایید