بیماری اندومتریوز یک اختلال اغلب دردناک است که در آن بافت‌های داخل رحم، در خارج از رحم رشد می‌کند. علائم اندومتریوز در هر فردی متفاوت است.در این بیماری بافت اندومتر (لایه داخلی رحم) در بیرون از محل اصلی خود (رحم) تشکیل می‌شود. این بافت میتواند در تمام بافت‌های بدن به جز طحال تشکیل شوند، ولی رایج ترین محل پدیدآمدن آن، لگن است. در اندومتریوز، بافت اندومتر تغییر جا داده، اما همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد و در هر دوره قاعدگی، این بافت ضخیم می‌شود و خونریزی می‌کند. این بیماری معمولاً شامل تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و بافتی است که درون لگن قرار دارد. به ندرت، بافت اندومتری ممکن است به بیش از اندام‌های لگن گسترش یابد.
در بیماری اندومتریوز، بافت اندومتری جابجا شده همچنان به طور معمول عمل می‌کند – با هر چرخه قاعدگی ضخیم شده و خونریزی می کند. برخی اوقات اندومتریوز شامل تخمدان‌ها شده و کیست‌هایی به نام اندومتریوم تشکیل می‌شوند. در این حالت بافت اطراف آن تحریک می‌شود.
اندومتریوز میتواند درد شکم و لگنی ( گاهی اوقات شدید)، به ویژه در طول دوره قاعدگی را ایجاد کند. مشکلات باروری نیز ممکن است توسعه یابد. خوشبختانه، درمان‌های مؤثری، برای این بیماری در دسترس است.
اندومتریوز چیست
اندومتریوز یک بیماری شایع زنانه است که تا 10 درصد زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اندومتریوز یک اختلال است که در آن بافتی که رحم را تشکیل می‌دهد، خارج از حفره رحم رشد می‌کند. پوشش رحم، اندومتر نامیده می‌شود. اندومتریوز زمانی اتفاق می‌افتد که اندومتر روی تخمدان‌ها، روده‌ها و بافت‌های لگن، رشد کند.
بافت اندومتر که خارج از رحم رشد می‌کند، به عنوان یک ایمپلنت اندومتری شناخته می‌شود. تغییرات هورمونی چرخه قاعدگی روی بافت اندومتری، تأثیر می‌گذارد و موجب می‌شود که این ناحیه ملتهب و دردناک شود. در نهایت بافت رشد می‌کند، ضخیم شده و فرو می‌ریزد. با گذشت زمان، بافتی که فرو ریخته، جایی برای رفتن ندارد و در لگن به دام می‌افتد. این بافت در لگن ممکن است باعث موارد زیر شود:
- تحریک
- تشکیل بافت اسکار
- چسبندگی که در آن بافت، اندام‌های لگن شما را به هم متصل می‌کند
- درد شدید در طول دوره قاعدگی
- مشکلات باروری
علائم اندومتریوز
علائم اندومتریوز متفاوت است. بعضی از زنان علائم خفیف را تجربه می‌کنند، اما برخی دیگر علائم متوسط تا شدید دارند. شدت درد، درجه یا مرحله بیماری را نشان نمی‌دهد. شما ممکن است یک شکل خفیف از این بیماری داشته باشید، اما درد عذاب آور را تجربه کنید. همچنین ممکن است یک فرم شدید و ناراحتی بسیار کمی داشته باشید.
اندومتریوز فقط در سنین باروری ایجاد می‌شود؛ این بیماری به ویژه در خانم‌های ۳۰ تا ۵۰ ساله، روی می‌دهد. ممکن است علائم این بیماری مشخص نباشد. علائم اندومتریوز شدید الزاماً نشانه شدت بیماری نیستند و برعکس ممکن است خانمی که مبتلا به اندومتریوز شدید است، علائمی نداشته باشد یا به ناراحتی کمی دچار شده باشد. بیماری در اکثر موارد خفیف بوده و موجب ناباروری نمی‌شود. درد لگن شایع‌ترین علائم این بیماری است. علائم اندومتریوز رایج شامل موارد زیر می‌شود:
- دوره‌های قاعدگی دردناک
- درد در شکم و کمر قبل و در طول قاعدگی
- خونریزی شدید قاعدگی یا خونریزی بین دوره‌ها
- ناباروری
- درد بعد از رابطه جنسی
- ناراحتی با حرکت روده
- کمردرد
اولین علائم این بیماری درد لگن بوده که اغلب با دوره قاعدگی همراه است. از دیگر علائم اندومتریوز می‌توان به خستگی، اسهال، یبوست، ضعف یا حالت تهوع، مخصوصاً در دوره‌های قاعدگی را نام برد. شدت درد شما لزوماً یک شاخص قابل اعتماد از میزان بیماری نیست. علائم اندومتریوز گاهی اوقات، با سایر بیماری‌ها و شرایط پزشکی که میتواند باعث در لگن شود، اشتباه گرفته می‌شود؛ مانند بیماری التهابی لگن (PID) یا کیست تخمدان و سندرم روده تحریک پذیر (IBS).
در این بیماری، اعضای شکمی بیش از سایر قسمت‌ها گرفتار می‌شوند. شایع‌ترین اعضایی که اندومتریوز آنها را مبتلا می‌کند عبارت‌اند از: تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی (لوله‌های فالوپ)، ایلئوم (قسمت تحتانی روده باریک)، روده بزرگ، رکتوم (راست روده)، آپاندیس و مثانه.
علائم این بیماری بر حسب عضو مبتلا متفاوت است. گاهی محتویات یک کیست تشکیل شده از خون در اثر پاره شدن نشت می‌کند و باعث ایجاد درد شدید می‌شود. به ندرت در صورت ابتلای مثانه یا رکتوم، خون در ادرار یا مدفوع یافت می‌شود. در زنانی که تاکنون بچه‌دار نشده‌اند، خطر بروز این بیماری بیشتر است که احتمالاً علت آن، ایجاد نشدن تغییرات هورمونی دوران بارداری است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر نشانه‌ها و علائم اندمتریوز را که در بالا به آنها اشاره کرده‌ایم را در خود می‌بینید، به پزشک متخصص زنان زایمان مراجعه کنید. اندومتریوز میتواند یک وضعیت چالش برانگیز برای مدیریت سطح سلامت باشد. تشخیص زودهنگام، ممکن است منجر به بهبود علائم اندومتریوز در شما شود. شما می‌توانید از لیست متخصصان زنان و زایمان موجود در سامانه نوبت دهی دکتر دکتر، پزشک متخصص خود را در سطح کشور انتخاب و روند درمان خود را شروع کنید.
علل اندومتریوز
اگر چه علت دقیق اندومتریوز مشخص نیست؛ عوامل احتمالی فرضیه های موجود، عبارت‌اند از:
برگشت خون قاعدگی به رحم: برگشت خون قاعدگی زمانی اتفاق می‌افتد که مخاط رحم (اندومتر) از طریق لوله‌های فالوپ به جای خروج از بدن به عقب بدن، یعنی به داخل حفره شکم جریان پیدا کند و پس از آن این بافت در ارگان‌های لگن تعبیه و رشد کند.
برگشت خون قاعدگی شایع‌ترین نظریه مورد قبول برای ایجاد بیماری اندومتریوز است. برگشت خون قاعدگی به رحم در بسیاری از خانم‌ها اتفاق می‌افتد، اما بسیاری از آنها به طور طبیعی قادر به حذف آن از بدن بدون ایجاد مشکلی هستند.
تغییر شکل سلول‌های صفاقی: کارشناسان در آنچه که به عنوان نظریه القایی شناخته می‌شود، عنوان می‌کنند که هورمون‌ها یا عوامل ایمنی، سلول‌های صفاقی (سلول‌هایی که درون شکم قرار دارند) را به سلول‌های اندومتر تحریک و تبدیل می‌کنند.
اختلال در سیستم ایمنی بدن: اعتقاد بر این است سیستم ایمنی بدن برخی از خانم‌ها به طور مؤثر قادر به مبارزه با اندومتریوز نیست.
تاثیر عوامل محیطی: اندومتریوز ممکن است توسط سموم خاصی در محیط مانند دی اکسین ایجاد شود که سیستم ایمنی بدن و سیستم تناسلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
جراحی: پس از عمل جراحی، مانند هیسترکتومی یا سزارین، سلول‌های اندومتر ممکن است به برش جراحی حمله کنند و منجر به این بیماری شود.
تحول سلول‌های جنینی: هورمون‌هایی مانند استروژن ممکن است سلول‌های جنینی را به سلول‌های اندومتری در طی بلوغ تبدیل کنند.
عوامل خطر
چندین عامل، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد از جمله:
- شروع دوره قاعدگی در سنین پایین
- شروع دوران یائسگی در سن بالاتر
- دوره‌های کوتاه مدت قاعدگی کمتر از 27 روز است
- داشتن سطوح بالاتر استروژن در بدن
- شاخص توده بدنی پایین
- مصرف الکل
- سابقه خانوادگی اندمتریوز
- هر وضعیت پزشکی که مانع قاعدگی طبیعی در بدن شود
- ناهنجاری‌های رحم
این بیماری معمولاً چند سال پس از شروع قاعدگی (منارک) ایجاد می‌شود. علائم اندومتریوز به طور موقت با بارداری به پایان می‌رسد و به طور کلی با یائسگی پایان می‌یابد، مگر اینکه شخص استروژن، مصرف کند.
عوارض جانبی اندومتریوز
ناباروری: عوارض اصلی اندومتریوز ناباروری است. تقریباً یک سوم تا نیمی از زنان مبتلا به اندومتریوز مشکل بارداری دارند. با این حال، بسیاری از زنان مبتلا به اندومتریوز خفیف تا متوسط، می‌توانند در دوران باروری، باردار شوند. پزشکان گاهی به زنان مبتلا به اندومتریوز توصیه می‌کنند تا زمان بچه‌دار شدن را به تأخیر نیندازند زیرا ممکن است وضعیت با گذشت زمان، بدتر شود.
سرطان تخمدان: نرخ سرطان تخمدان در زنان مبتلا به این بیماری بالاتر از حد انتظار است.
منابع:
سلام عرض شد،من ٢٥ سالمه و تقريباً دو سال هست كه ران پاى سمت راستم تير ميكشه، و تقريباً يك سال هست كه پريود هاى نامنظم همراه با لخته هايى بزرگ تر از دو بند انگشت طى سه روز خونريزيم دارم، دوره هام اكثراً زير ٢٧ روز هست،(از ٢٤ تا ٣٣) به علاوه مادرم فيبروم داشته كه با عمل هيستركتومى رحم رو خارج كرده و خاله م هم آندومتريوز حاد داشته كه دو بار عمل لاپراسكوپى انجام داده،سه ماه پيش به توصيه ى پزشكى سونوى ركتال دادم و گفتن يك كيست ١٠ ميليمترى مشاهده شده، و دو روز پيش به دكتر ديگه اى مراجعه كردم كه از نظر تبهر ايشون رو بيشتر قبول دارم،گفتن آندومتريوز دارى به احتمال زياد ، برام آزمايش نوشتن و براى سه ماه ديگه سونوى شكم و لگن و رحم،ميخواستم بپرسم ممكنه تو سونوى ركتال نشون داده نشه يا بد سونو كرده باشن؟ يا برعكس آندومتريوزى در كار نباشه ولى اين علائم و شرايط رو دارم؟
سلام
علایم بیشتر مطرح کننده آندومتریوز است
۳ ماه دیگر مجددا سونو کنید
سلام من مدت هشت ماه هست به شدت سمت راست شکمم که شامل مثانه کلیه و تخمدان راست و رودها هست درد شدید دارم سنوگرافی سی تی اسکن آرمایشات زیاد و کلونسکوپی انجام دادم که هیچ مشکلی مشاهده نشد البته من مشکل سلیاک دارم.دردم در اثر تحرک شروع میشه و بعد از دسشویی رفتن در حین دسشویی ادرار و مدفوع مشکلی ندارم اما بعد از تخلیه درد خیلی شدیدی رو دارم الان واقعا زندگیم مختل شده دچارافسردگی شدم دو دقیقه که وایمیستم سرپا دردم داغونم میکنه ممکنه اندومتریوز باشه؟؟ راهنماییم کنید به چه صورت مبتونم به مشکلم پی ببرم؟؟؟من دکتر ارولوژی زنان گوارش داخلی هم مراجعه کردم اما گفتن اندامای بدنت هیچ مشکلی ندارن و کاملن سالم هستن.
سلام
دوست عزیز
اگر همه بررسی ها نرمال بوده و به فوق تخصص گوارش و متخصص زنان مراجعه کرده اید جای نگرانی نیست
میتواند استرس مطرح باشد .به متخصص روانپزشک مراجعه کنید