جراحی کاهش وزن که جراحی چاقی یا متابولیک نیز نامیده می شود، گاهی اوقات به عنوان درمانی برای افرادی که بسیار چاق هستند استفاده می شود. این جراحی می تواند منجر به کاهش وزن قابل توجهی شود و به بهبود بسیاری از شرایط مرتبط با چاقی، مانند دیابت نوع 2 یا فشار خون بالا کمک کند. اما باید بدانید این یک عمل جراحی بزرگ است و در بیشتر موارد باید تنها پس از تلاش برای کاهش وزن از طریق یک رژیم غذایی سالم و ورزش مورد توجه قرار گیرد.
محتوای پزشکی این مطلب توسط دکتر لیلا بهادرزاده فلوشیپ جراحی پستان در شهر یزد مورد بررسی و تایید قرار گرفته است.
جراحی کاهش وزن
اگر دارای شرایط زیر هستید، جراحی کاهش وزن می تواند گزینه مورد نیاز شما باشد:
- شما دارای شاخص توده بدنی (BMI) 40 یا بیشتر، یا BMI بین 35 تا 40 و یک بیماری مرتبط با چاقی (مانند دیابت نوع 2 یا فشار خون بالا) هستید که در صورت کاهش وزن ممکن است بهبود یابد.
- تمام روش های کاهش وزن دیگر مانند رژیم غذایی و ورزش را امتحان کرده اید و برای کاهش وزن یا حفظ آن تلاش کرده اید.
- با پیگیری طولانی مدت پس از جراحی مانند ایجاد تغییرات در سبک زندگی سالم و شرکت در معاینات منظم، مشکلی ندارید
- اگر فکر می کنید که جراحی کاهش وزن ممکن است گزینه ای مناسب برای شما باشد، با پزشک عمومی صحبت کنید. اگر واجد شرایط درمان هستید، آنها می توانند شما را برای ارزیابی مناسب بودن جراحی ارجاع دهند.
- شما همچنین می توانید هزینه جراحی را به صورت خصوصی پرداخت کنید، اگرچه این جراحی ممکن است گران باشد.
زندگی پس از جراحی کاهش وزن
جراحی کاهش وزن می تواند به کاهش وزن چشمگیر منجر شود، اما به تنهایی درمان چاقی نیست. شما باید متعهد شوید که بعد از جراحی تغییرات دائمی در شیوه زندگی خود ایجاد کنید تا از افزایش وزن جلوگیری کنید. برای این کار شما به تغییرات زیر نیاز دارید:
- رژیم غذایی خود را تغییر دهید
- در هفته های بعد از جراحی رژیم غذایی مایع یا نرم خواهید داشت، اما به تدریج به سمت یک رژیم غذایی متعادل معمولی می روید که باید تا آخر عمر از آن استفاده کنید.
- به طور منظم ورزش کنید
- بعد از بهبودی دوران نقاهت، به شما توصیه می شود که یک برنامه ورزشی را شروع کنید و آن را تا آخر عمر ادامه دهید.
- برای بررسی وضعیت بعد از جراحی و دریافت مشاوره یا پشتیبانی در صورت نیاز، قرار ملاقات های منظم با پزشک و کادر درمان داشته باشید.
- زنانی که تحت عمل جراحی کاهش وزن قرار می‌گیرند، معمولاً باید در 12 تا 18 ماه اول پس از جراحی از باردار شدن خودداری کنند.
معیارهای خدمات سلامت ملی برای جراحی کاهش وزن
معیارهای جراحی کاهش وزن می تواند در کشورهای مختلف متفاوت باشد. اگر فکر می کنید جراحی می تواند گزینه ای برای شما باشد، با پزشک عمومی مشورت کنید.
دستورالعمل‌های مؤسسه ملی بهداشت و مراقبت عالی (NICE) در مورد چاقی توصیه می‌کنند که در صورت داشتن تمام معیارهای زیر، باید عمل جراحی چاقی انجام شود:
- شما دارای شاخص توده بدنی (BMI) 40 یا بیشتر، یا BMI بین 35 تا 40 و یک بیماری جدی(مانند دیابت نوع 2 یا فشار خون بالا) هستید که در صورت کاهش وزن ممکن است بهبود یابد
- تمام روش های کاهش وزن دیگر مانند رژیم غذایی و ورزش را امتحان کرده اید و برای کاهش وزن یا حفظ آن تلاش کرده اید.
- با پیگیری طولانی مدت مانند ایجاد تغییرات در سبک زندگی سالم و شرکت در معاینات منظم پس از جراحی موافقت دارید.
- به اندازه کافی تناسب اندام و سالم هستید که می توانید تحت بیهوشی عمومی جراحی کنید.
- شما تحت درمان با یک تیم متخصص چاقی بوده اید یا این درمان را خواهید داشت.
- اگر BMI شما 50 یا بیشتر باشد، ممکن است جراحی بدون نیاز به آزمایش سایر روش های کاهش وزن، در همان ابتدا در نظر گرفته شود.
- همچنین اگر اخیراً دیابت نوع 2 برای شما تشخیص داده شده است و BMI شما زیر 35 است، ممکن است ارزیابی مناسبی برای انجام عمل جراحی کاهش وزن در نظر گرفته شود.
انواع جراحی های کاهش وزن
قبل از مراجعه به یک کلینیک یا جراح خصوصی، تا آنجا که ممکن است در مورد انواع مختلف جراحی کاهش وزن تحقیق کنید و به سوالاتی که می خواهید بپرسید فکر کنید. مطمئن شوید که هر گونه خطرات احتمالی این کار را سنجیده اید.
انواع مختلفی از جراحی کاهش وزن وجود دارد. همه آنها معمولاً تحت بیهوشی عمومی با استفاده از لاپاراسکوپی انجام می شوند، اما هر کدام از این جراحی ها کمی متفاوت عمل می کنند. در لاپاروسکوپی جراح بریدگی‌های کوچکی در شکم ایجاد می‌کند و یک لوله قابل انعطاف را وارد می‌کند تا بتواند در حین انجام عمل، داخل آن را ببیند.
جراحی نوار معده
نوار معده نواری است که در اطراف معده قرار می گیرد و یک کیسه کوچک به سمت بالا ایجاد می کند. برای پر کردن کیسه غذای کمتری لازم است، بنابراین برای احساس سیری نیازی به خوردن بیشتر ندارید. این باند به یک دستگاه کوچک در زیر پوست (معمولاً نزدیک وسط قفسه سینه) متصل می شود.
بدین ترتیب می توان باند را بعد از جراحی سفت کرد. معمولاً 4 تا 6 هفته پس از جراحی، باند برای اولین بار سفت می شود. این کار با تزریق محلول آب نمک به دستگاه با استفاده از سوزنی که از روی پوست عبور داده می شود، انجام می گیرد. معمولاً برای این کار نیازی به بی حسی وجود ندارد. بند باید چند بار سفت شود تا به سفتی ایده آل برسد.
بای پس معده
در بای پس معده از منگنه های جراحی برای ایجاد یک کیسه کوچک در بالای معده استفاده می شود. سپس کیسه به روده کوچک متصل می شود و بقیه معده (با دور زدن) از دست می رود. این بدان معناست که غذای کمتری نیاز است تا احساس سیری کنید و کالری کمتری از غذایی که می‌خورید جذب می کنید.
گاسترکتومی اسلیو یا آستینی
گاسترکتومی اسلیو زمانی است که قسمت بزرگی از معده برداشته می شود، بنابراین بسیار کوچکتر از قبل می شود. این بدان معناست که نمی توانید خیلی غذا بخورید و زودتر احساس سیری می کنید.
بالون داخل معده
بالون داخل معده یک بالون نرم پر از هوا یا آب نمک است که با استفاده از لوله نازکی که از گلو عبور می کند (معروف به گاستروسکوپی) در معده قرار می گیرد. این بدان معناست که زودتر احساس سیری خواهید کرد. اما این فقط یک اقدام موقت است و بادکنک معمولاً حداکثر تا 6 ماه در معده باقی می ماند.
انحراف بیلیوپانکراس
انحراف بیلیوپانکراس شبیه بای پس معده است، با این تفاوت که کیسه معده بیشتر در امتداد روده کوچک متصل می شود. این بدان معناست که کالری کمتری از غذایی که می خورید جذب خواهید کرد. اما این روش می تواند عوارض جانبی بیشتری نسبت به بای پس معده ایجاد کند، بنابراین کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.
جراحی چاقی اولیه اندولومنا
جراحی چاقی اولیه اندولومنا یک تکنیک جدید برای کوچک کردن معده است. در این روش لوله ای به نام آندوسکوپ وارد معده می شود. سپس یک جراح ابزارهای کوچکی را از داخل آندوسکوپ عبور می دهد، که به شکل چین شکم را جمع کرده و آن را کوچک تر می کند.
کدام جراحی کاهش وزن بهتر است؟
همه انواع جراحی های کاهش وزن می توانند به کاهش وزن قابل توجهی کمک کنند، اما هر کدام مزایا و معایبی دارند. مثلا: معمولاً بعد از بای پس معده یا اسلیو گاسترکتومی نسبت به نوار معده سریع تر وزن کم می کنید. همچنین افراد بیشتری تمایل به کاهش وزن به وسیله بای پس معده یا اسلیو گاسترکتومی نسبت به باند معده دارند.
عوارض جدی جراحی به طور کلی برای بای پس معده یا گاسترکتومی اسلیو بیشتر است. نوارهای معده قابل جابجایی هستند، بنابراین در صورت ایجاد مشکلات جدی می توان عمل را معکوس کرد اگر به دنبال جراحی کاهش وزن هستید، با جراح خود در مورد تکنیک های مختلف صحبت کنید تا تصمیم بگیرید کدام یک برای شما بهترین است.
ارزیابی های قبل از جراحی کاهش وزن
قبل از انجام جراحی کاهش وزن برای ارزیابی مناسب بودن عمل به یک کلینیک تخصصی ارجاع خواهید شد.این ارزیابی ممکن است شامل بررسی موارد زیر باشد:
سلامت جسمانی – با استفاده از آزمایش خون، اشعه ایکس و اسکن رژیم غذایی و الگوهای غذایی
سلامت روان – مانند پرسیدن انتظارات شما از جراحی و بررسی اینکه آیا شرایط سلامت روانی دارید یا خیر.
ارزیابی ها برای دانستن این است که آیا می‌توانید با تغییرات طولانی‌مدت سبک زندگی مورد نیاز پس از جراحی کاهش وزن کنار بیایید یا خیر
ممکن است به شما توصیه شود که در هفته های قبل از جراحی یک رژیم غذایی با کالری کنترل شده داشته باشید تا به کاهش اندازه کبد کمک کند. این می تواند جراحی را آسان تر و ایمن تر کند.
بعد از عمل جراحی
معمولاً 1 تا 3 روز پس از عمل جراحی کاهش وزن می توانید بیمارستان را ترک کنید. همچنین می توانید 4 تا 6 هفته بعد به فعالیت های عادی خود بازگردید. اما باید تغییرات طولانی مدتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید تا بهترین استفاده را از جراحی خود ببرید.
رژیم غذایی بعد از جراحی کاهش وزن
پس از جراحی به شما یک برنامه غذایی داده می شود که باید آن را دنبال کنید. این برنامه از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما به عنوان مثال یک برنامه معمولی شامل این موارد است:
- چند روز اول – آب و مایعات (به عنوان مثال، سوپ رقیق)
- هفته اول – غذای آبکی (مثلاً ماست یا غذای پوره شده)
- هفته 4 تا 6 – غذای نرم (به عنوان مثال، پوره سیب زمینی)
- هفته 6 به بعد – به تدریج به یک رژیم غذایی سالم و متعادل بازگردید.
همچنین به شما توصیه می شود:
- در مراحل اولیه بهبودی آهسته غذا بخورید، با احتیاط بجوید و هر بار فقط مقدار کمی بخورید
- از غذاهایی که می توانند معده شما را مسدود کنند، مانند نان سفید نرم، اجتناب کنید یا هنگام خوردن مراقب باشید
- مکمل های ویتامین و مواد معدنی مصرف کنید
بعد از جراحی کاهش وزن ورزش کنید!
علاوه بر تغذیه سالم، باید به طور منظم ورزش کنید تا به کاهش وزن مناسب دست یابید.
ممکن است یک برنامه ورزشی به شما داده شود. این برنامه معمولاً شامل افزایش تدریجی سطح فعالیت هماهنگ با بهبودی پس از جراحی است. هنگامی که به طور کامل بهبود یافتید، باید فعالیت های منظمی را انجام دهید که به اندازه کافی شدید باشد که احساس تنگی نفس و ضربان قلب را تندتر کند، این ورزش ها شامل موارد زیر است:
- پیاده روی سریع
- دوچرخه سواری
- باغبانی یا کارهای خانه
- شنا کردن
چیزی را انتخاب کنید که از آن لذت می برید زیرا در این صورت احتمال بیشتری وجود دارد که به آن فعالیت پایبند باشید.
قرارهای با پزشک
پس از جراحی کاهش وزن، از شما خواسته می شود تا آخر عمر در قرار ملاقات های پیگیری منظم شرکت کنید. این قرارها معمولاً در 2 سال اول در کلینیک جراحی کاهش وزن خواهد بود، اما در نهایت ممکن است فقط یک بار در سال نیاز به معاینه با پزشک عمومی داشته باشید. قرار ملاقات های بعدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش خون برای بررسی سطوح ویتامین و مواد معدنی
- یک بررسی سلامت جسمانی
- مشاوره و پشتیبانی در مورد رژیم غذایی و ورزش
- حمایت عاطفی یا روانی
بارداری و پیشگیری از بارداری بعد از جراحی کاهش وزن
معمولاً به زنان توصیه می شود که در طول دوره کاهش وزن قابل توجه در 12 تا 18 ماه اول پس از جراحی از باردار شدن خودداری کنند. این امر به این دلیل است که جراحی کاهش وزن می تواند بر سطح ویتامین و مواد معدنی بدن تأثیر بگذارد. اگر در دوران بارداری سطح ویتامین و مواد معدنی بدن شما پایین باشد، این خطر وجود دارد که به کودک آسیب برساند. بنابراین ایده خوبی است که:
تا زمانی که باردار شدن بی خطر است از روش های پیشگیری بارداری استفاده کنید و از پزشک خود در مورد بهترین نوع آن سوال کنید، زیرا برخی از آنها برای زنانی که جراحی کاهش وزن انجام داده اند (از جمله قرص های ضد بارداری و تزریق ضد بارداری) مناسب نیستند. اگر بلافاصله پس از جراحی باردار شدید یا قصد بارداری در هر مرحله بعد از جراحی را دارید با پزشک خود صحبت کنید زیرا آنها می توانند سطوح ویتامین و مواد معدنی بدن را بررسی کنند و مکمل های مورد نیاز را به شما توصیه کنند.
بعد از عمل چه زمانی به مشاوره های پزشکی نیاز دارید؟
در روزها یا هفته‌های پس از عمل جراحی، اگر موارد زیر را دارید، فوراً با پزشک تماس بگیرید:
- درد بسیار بد در شکم ، یا درد شکمی که از بین نمی رود یا بدتر می شود
- ضربان قلب غیرعادی و سریع
- دمای بالای بدن
- درد قفسه سینه یا تنگی نفس
- (استفراغ) یا استفراغ خون
- مشکل در بلع
- مدفوع تیره و چسبناک
- نشانه هایی ازعفونت زخم، مانند درد، قرمزی، تورم و چرک در ماه‌های بعد از جراحی
در موارد زیر هم به پزشک مراجعه کنید:
- دردی در شکم دارید که می آید و می رود
- هرازگاهی استفراغ می کنید
- دل درد دارید
- سرفه های شبانه مداوم دارید
- بیشتر اوقات احساس بیماری دارید
- اسهالی داشته باشید که از بین نمی رود
- مواقعی احساس گرگرفتگی، عرق کردن یا ضعف می کنید
خطرات و عوارض احتمالی جراحی های کاهش وزن
جراحی کاهش وزن عوارضی را به همراه دارد که برخی از آنها می توانند جدی باشند. قبل از انجام جراحی، با جراح خود در مورد مزایا و خطرات احتمالی این عمل صحبت کنید.
- باقی ماندن چین های اضافی پوست
- ممکن است برای برداشتن چین های اضافی نیاز به جراحی بیشتری داشته باشید و معمولاً این جراحی ها به صورت رایگان در دسترس نیست.
- عدم دریافت ویتامین ها و مواد معدنی کافی از رژیم غذایی خود
- احتمالاً پس از عمل جراحی باید تا پایان عمر از مکمل ها استفاده کنید.
- سنگ های صفراوی (سنگ های کوچک و سخت که در کیسه صفرا تشکیل می شوند)
- لخته خون در پا (ترومبوز ورید عمقی) یا ریه ها (آمبولی ریه)
- ممکن است باند معده از جای خود بلغزد، غذا از محل اتصال معده و روده کوچک نشت کند، یا روده مسدود یا باریک شود.
لخته شدن خون
برای کاهش خطر لخته شدن خون پس از جراحی، با جوراب‌های مخصوص فشاری ساق پا یا داروهای رقیق‌کننده خون، تحت درمان قرار خواهید گرفت. مکان های رایج برای ایجاد لخته خون در ساق پا (ترومبوز ورید عمقی) یا ریه ها (آمبولی ریه) است.
علائم این مشکل می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ساق پا دردناک و حساس می شود
- تورم، قرمزی یا گرما در ساق پا
- درد قفسه سینه تیز و کوبنده که ممکن است هنگام تنفس بدتر شود
- تنگی نفس یا سرفه
- احساس ضعف یا سرگیجه
اگر فکر می کنید ممکن است لخته خون داشته باشید، در اسرع وقت با پزشک تماس بگیرید.
عفونت زخم
گاهی اوقات زخم های ناشی از جراحی می توانند در حین بهبودی عفونی شوند. علائم عفونت زخم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد در داخل یا اطراف زخم
- پوست قرمز، داغ و متورم
- چرک بیرون آمده از زخم
اگر فکر می کنید زخم شما ممکن است عفونی شده باشد، با پزشک تماس بگیرید. آنها ممکن است یک دوره آنتی بیوتیک تجویز کنند.
باند (نوار) معده از جای خود می لغزد
اگر جراحی باند معده داشته باشید، خطر کمی وجود دارد که باند از موقعیت خود خارج شود. این امر می تواند باعث موارد زیر شود:
اگر این علائم را دارید و از بین نمی روند به پزشک عمومی مراجعه کنید. اگر باند شما جابجا شده است، برای بازگرداندن یا برداشتن آن به جراحی بیشتری نیاز خواهید داشت.
نشت در روده
در روزها یا هفته ها پس از بای پس معده یا اسلیو گاسترکتومی، احتمال کمی وجود دارد که غذا به داخل شکم نشت کند. این می تواند باعث عفونت جدی در داخل شکم شود. علائم نشت می تواند شامل موارد زیر باشد:
- دمای بالای بدن
- ضربان قلب سریع
- درد شکم
- تب و لرز
- تنفس سریع
انسداد روده
مشاهده لیست پزشکان متخصص تغذیه و دریافت نوبت آنلاین
گاهی اوقات معده یا روده کوچک ممکن است پس از جراحی کاهش وزن باریک یا مسدود شود. این می تواند در نتیجه عوارض جانبی جراحی مانند جای زخم و کاهش جریان خون در ناحیه رخ دهد. انسداد می تواند باعث تعدادی از عوارض از جمله گیرکردن غذا و پیچ خوردگی روده شود.سپس این امر می تواند علائم زیر را ایجاد کند:
- مشکل در بلع
- شما همچنان بیمار هستید (استفراغ)
- درد شکم
- نیازی به مدفوع مثل همیشه احساس نمی کنید
در صورت داشتن این علائم در اسرع وقت با پزشک تماس بگیرید. شما ممکن است نیاز به روشی داشته باشید تا انسداد را با استفاده از یک لوله نازک و منعطف که از گلو عبور می‌کند (آندوسکوپی) گشاد یا پاک کنید. برش دادن غذا به تکه های کوچک، جویدن کامل و عدم نوشیدن در طول وعده های غذایی می تواند به کاهش خطر انسداد کمک کند.
سوء تغذیه
جراحی کاهش وزن می تواند جذب ویتامین ها و مواد معدنی موجود در غذا را برای روده دشوارتر کند، بنابراین این خطر وجود دارد که دچار سوء تغذیه شوید. این ممکن است همیشه واضح نباشد، اما علائم احتمالی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- همیشه احساس خستگی یا کمبود انرژی کنید
- تنگی نفس
- ضربان قلب قابل توجه (تپش قلب)
- پوست رنگ پریده
- سوزن سوزن شدن
- احساس ضعف
داشتن یک رژیم غذایی متعادل می تواند به کاهش خطر سوءتغذیه کمک کند، اما بیشتر افراد باید تا آخر عمر بعد از عمل از مکمل های غذایی اضافی استفاده کنند. پس از جراحی برای اندازه گیری سطوح ویتامین و مواد معدنی خود، آزمایش خون منظمی خواهید داشت، بنابراین هر گونه مشکلی قابل تشخیص و درمان است.
سنگ کیسه صفرا
ایجاد سنگ کیسه صفرا در یک یا دو سال اول پس از جراحی کاهش وزن معمول است. اینها سنگ های کوچک و سختی در کیسه صفرا هستند که در صورت کاهش وزن می توانند سریع تشکیل شوند.
علامت اصلی سنگ کیسه صفرا دوره‌های درد شدید شکم است که به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و می‌تواند چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. آنها همچنین گاهی اوقات می توانند باعث موارد زیر شوند:
- دمای بالای بدن
- ضربان قلب سریع
- زردی پوست و چشم (یرقان)
- خارش پوست
- تب و لرز
- گیجی
در صورت داشتن علائم سنگ کیسه صفرا به پزشک عمومی مراجعه کنید. ممکن است برای برداشتن کیسه صفرا به عمل جراحی نیاز داشته باشید.
پوست اضافی
همانطور که بعد از جراحی وزن کم می کنید، ممکن است چین ها و ترک های اضافی پوست، به خصوص در اطراف سینه ها، شکم، باسن و اندام ها باقی بمانند. برای از بین بردن پوست اضافی می توان از جراحی استفاده کرد. اما معمولاً این نوع جراحی ها به عنوان جراحی زیبایی در نظر گرفته می شود.
خطر مرگ
جراحی کاهش وزن یک عمل جراحی بزرگ است و احتمال مرگ در حین عمل یا در نتیجه یک عارضه جدی پس از آن وجود دارد. اما این مورد نادر است.
منبع : nhs
